Arfi zohthiamnak cu minung cungah huham a ngeimi arfi, thlapa le vawlei [jo] pawl zoh in hmailei kong chimnak kha a si. Arfi zohthiam pawl nih mi pakhat a chuah tikah mah pawl kha zoh in a sining le a hmailei kong hna hngalh khawh a si tiah an ti.

Arfi zohthiamnak cu hlanlio Babilon in aa thawkmi a si i atu tiang a laar rih. United States ah 2012 i cazin an lakmi zoh tikah minung cheuthum cheukhat nih arfi zohthiamnak kha  “science fimnak phunkhat” a si tiah an ruah. Zatuak in 10 nih cun “science fimnak taktak” a si tiah an ruah. Mah cu a hmaan maw? A hmaan lo. Zeicah?

• Arfi zohthiam pawl nih an chim bantukin arfi, thlapa le vawlei [jo] pawl cu minung cungah huham an ngei kho lo.

• Hmailei kong chimchungnak cu ahopaoh he aa pehtlai tiah ti khawh a si lo.

• Arfi zoh in tuaknak cu jo pawl nih vawlei a hel timi hlanlio zumhnak cungah hram aa bunh. A tak ti ahcun jo pawl nih nika tu kha an helmi a si.

• Mi pakhat kong he aa tlaiin arfi zohthiam pawl nih an chimmi cu aa khat cio lo.

• Arfi zohthiamnak nih chuah nithla he aa tlaimi caan hleihnih ningin mi kha a phun an ṭhen hna. Kumzabu tampi chungah vawlei umtu ning cu aa thlen caah chuah nithla he aa tlaimi caan cu min an pekmi he aa khat ti lo.

Chuah nithla kha zoh in mi pakhat i a sining cu hngalh khawh a si tiah an ti. Asinain nikhat chungah a chuakmi hna hmanh an ziaza aa lawh lo caah chuah nithla zoh in mi pawl i an ziaza cu hngalh khawh a si lo. Arfi zohthiam pawl nih minung taktak kha zoh loin an ruahnak in mi pakhat i a ruahnak le a tuahsernak hna kha an ruahdamh. Mah cu ruahnak phunkhat a si lo maw?

Hlanlio mi zong nih hmailei kong a chimmi hna sinah ruahnak an rak hal hna. Cheukhat nih minung le saram pawl i an chungril asiloah arhli nih facang an cuk ning kha zoh in hmailei kong an chimchung. A cheu nih lakphak hnah le coffee a ne kha zoh in an chimchung ve. Tuchan ahcun tarot card, thlalang fim le hrilhlung [dice] hna kha hmangin an chimchung. Hmailei kong chimchungnak cu hmailei kong hngalhnak caah bochan awk a tlakmi a si maw? A si lo. A ruang kha zohhmanh u sih.

Hnuhmai aa tlak maw, tlak lo zoh. Hmailei kong a chimmi hna nih an hmanmi lam cu an i khat cio lo. An hman ning aa khah hmanhah an chimmi aa dang. Tahchunhnak ah, mi pakhat nih tarot card pakhat kha hmangin biahalnak a tuah. Mah tikah a phi cu aa khah ding a si nain tam deuh cu an i khat lo.

Hmailei kong a chimtu hna nih an hmanmi lam le an i tinhmi hna cu lunghrinh awk ngai a si. An hmanmi card le thlalang fim hna cu thil sawhsawh an si tiah soiseltu hna nih an ti. Hmailei kong chimtu hna nih mah thilri hna cungah si loin mi nih an lehrulh ning cungah hrambunh in an chimchungmi a si. Tahchunhnak ah, a thiam ngaimi hmailei kong chimtu nih an hal tawnmi biahalnak kha hmangin mi nih an lehrulh ning kha an zoh i an chim. A sin a rami hna nih an chimmi bia cungah hrambunh in an chimmi a si. Hmailei kong chimtu cheukhat cu mi nih an zumh hna caah tangka tampi a hmumi zong an um.

Hmailei kong chimchungnak timi cu hmailei kong he aa tlaiin khaukhih cia a si tinak a si. Mah cu a hmaan maw? Kan zumhmi le tuah kan duhmi kha kan i thim khawh i mah kan i thimmi cu kan hmailei kong ah huham a ngei tiah Baibal nih a ti.—Joshua 24:15.

Pathian a biami hna nih hmailei kong hngalh chung awkah khuachia thiamnak hman awk a si lonak a ruang a um. Khuachia thiamnak he aa tlaimi vialte kha Baibal nih a thlauh. Baibal ah hitin kan hmuh: “Nannih lakah . . . litin thiam, bong zummi, mang ih thiam, eih thiam, camh thiam, khuavang ngei, hnam ngei, thi tlawn thiam, ahohmanh nan um lai lo. Zeicahtiah hi thil a tuahmi hna cu BAWIPA [Jehovah, NW] caah fihnung an si.” a—Deuteronomi 18:10-12.