REBEKAH nih lungpang a tammi tlang cungah a tlangmi ni thladem kha a zoh. Zarh tlawmpal chung khual an tlawn cang caah i thui lengmang in kalauk aa citmi kha atu cu aa ziah pah cang. A chuahkehnak hmun Haran khua cu nichuah chaklei i meng tampi a hlatnak ah a kaltak cang. A chungkhar he zeitikhmanh ah an i hmu ṭhan theng ti lai lo. A khualtlawnnak a dongh hnik deuhdeuh tikah hmailei ah zeidah a cang hnga timi a khuaruahnak zong a tam deuhdeuh ve.

Kalauk rual hna cu Kanaan ram an tan hnuah a lam a chia ngaimi Negeb ram an hung phan. (Genesis 24:62) Cuka ah Rebekah nih tuu pawl kha a hmuh men ko hna lai. Mah ram cu ramlakpi a si lengah ti zong a har caah lo tuahnak dingah a har kho men nain saram pawl ca tu ahcun ram tampi a um. Lam a hruaitu hna tarpa nih cun mah ram kong hi ṭha tein a hngalh. Rebekah cu a bawipa Isak i a nupi a hung si cang lai timi kong kha a bawipa sin i chim awkah aa ngaih tuk. Rebekah nih hi ram ah ka nunnak cu zeidah a lawh hnga, ka va a si hngami Isak cu zei bantuk mi dah a si hnga, aa hmu balmi kan si fawn lo i a ka hmuh tikah a ka duh hnga maw, keimah nih tah ka cohlang kho hnga maw? ti bantuk kong hna a ruat ko lai.

Ṭhitumnak he aa tlaiin nu le pa nih an timhtuahpiakmi hna cu tuchan vawleicung hmun tampi ah cun khuaruahhar thil a si ko lai. Asinain hmun cheukhat ah cun a um men ko lai. Mah kong he aa tlaiin na ruahnak cu zei a si hmanhah Rebekah cu a phanh bal lonak hmun ah a kal ti kha na hna a tla ko lai. Rebekah cu ralṭhatnak le zumhnak ngeihnak ah chingchiah awk tlak a si. Kannih zong kan nunnak ah thlennak kan ton tikah mah sining pahnih hi kan ngeih a hau ve. Rebekah i a zumhnak he aa tlaimi zohchunh awk ṭha sining dang hna a um rih.

A sawhsawh te a lomi thil in Rebekah nunnak ah thlennak nganpi a hung chuak. Anih cu Mesopotamia ram, Haran khua asiloah Haran khua pawngah a ṭhangmi a si. A nu le a pa cu Haran mi hna he an i lo, lo. Thlapa pathian Sin kha biak loin Jehovah Pathian tu kha an biak.—Genesis 24:50.

Rebekah cu aa dawhtukmi nu pakhat in a hung ṭhang, asinain a lenglang lawng aa dawhmi a si lo. A mar a zaangmi le a ziaza a thiangmi zong a si. A chungkhar cu sal, i chiah khawh tiangin a rummi an si ko nain Rebekah cu siangpahrang fanu bantukin pehtlaih a si lo. Mah canah teima tein rian i zuam awkah cawnpiak a si. Mah lio caan i nu tampi nih an ṭuan bantukin Rebekah zong a chungkhar caah ti than ti bantuk telin inn rian hna kha fakpi in a ṭuan. Zanlei sang paohah a liang ah ti-um i khinh in tikhor ah ti a than tawn.—Genesis 24:11, 15, 16.

Voikhat cu a ti-um ah ti a rawn dih hnuah kum upa pakhat cu amahlei ah a rak tli i hitin a ti: “Zaangfahnak tein na um chung ti kha din awkah ka pe tuah.” Mah cu toidornak tein le upatnak tein a halmi a si. Mah pa cu lamhlapi in a rami a si ti kha Rebekah nih a hngalh. Cucaah a liang cung i ti-um cu a ṭhumh zokzok i a kikmi tidai te cu dinkhat lawng si loin vuai tein a pek. Mah lengah an pawngah kalauk pahra an bawhmi le ti an din rih lomi zong kha a hmuh. Mah pa nih zaangfah halnak mui tein a zohmi kha Rebekah nih a hmuh, cucaah hitin a ti: “Na kalauk hna ca zongah hin ka vung than lai i cim tein ding hna seh.”—Genesis 24:17-19.

Rebekah nih kalauk pahra kha din awk ti pek sawhsawh lawng si loin an cim tiang ka pek hna lai tiah a timi cu cinken awk tlak a si. A ti a hal tukmi kalauk  pakhat nih ti gallon 25 (95 L) tiang a din khawh. Kalauk pahra ningin an ti a hal ahcun Rebekah cu suimilam tampi chung ti a than a hau lai. Asinain kalauk pawl cu an ti a hal tukmi a lo, lo. * Rebekah nih ti thanpiak dingin a ti lioah mah kha a hngal maw? A hngal lo. Mising a simi mah tarpa cungah khualtlung dawtnak langhter a duh caah a si khawh chungin tuahpiak a duh. Mah tarpa nih Rebekah pekmi bawmhnak kha a cohlan. Rebekah nih kalauk pawl caah ti a than i tikuang ah a tlen lengmangmi kha ṭha tein a zoh.—Genesis 24:20, 21.

Rebekah cu tuchan kan caah zohchunh awk ṭha taktak a si. Kannih cu mahzawn lawng aa ruatmi hna lakah khua kan sa. Baibal nih a chimchung bantukin “mi cu anmah zawn lawng aa ruatmi” an si i midang cungah zawnruahnak an ngei lo. (2 Timote 3:1-5) Mahzawn ruahnak ngeih lo awkah aa zuammi Khrihfa hna nih Baibal chung i hlanlio mino nute nih tikhor ah ti a than lengmangmi kha ṭha tein an ruah awk a si.

Mah tarpa nih ṭha tein a zohmi kha Rebekah nih a hngalh. Cutin a zohmi cu aa tlaklomi lam in a zohmi a si lo, hngalh a duh caah, a khuaruah a har caah le aa lawmh tuk caah a zohmi a si. Rebekah nih ti a thanpiak dih tikah a man a sungmi lungvar hna kha laksawng a pek. Mah hnuah hitin a hal: “Ahodah na pa a si, ka chim tuah. Na pa inn ah cun keimah le ka mi hna caah riahnak hmun a um hnga maw?” Rebekah nih a chungkhar kong a chimh tikah mah pa cu aa lawm tuk. Rebekah zong nih lungtho ngaiin hitin a ti: “Kan inn ahcun ramro le saṭil ei awk zong tampi a um i nanmah riahnak ca hmun zong a um ko lai.” Mah bia cu tarpa le a hawile caah a ṭha tukmi sawmnak a si. Mah hnuah a konglam hna kha a nu va chimh awkah Rebekah cu inn ah a va tli chung.—Genesis 24:22-28, 32.

Rebekah cu khualtlung dawtnak langhter awkah cawnpiak a si ti cu a fiang ko. Tuchan ah khualtlung dawtnak a ngeimi an um setsai ti lo caah zawnruahnaknak a ngei i khualtlung dawtnak a langhtermi mah minu i a zumhnak kha kan i zohchunh awk a si. Kannih zong Pathian kan zumh ti langhternak caah khualtlung dawtnak kan langhter ve awk a si. Jehovah nih mi vialte cungah siannak a langhter caah anih cu khualtlung a dawmi a si ti le amah a biami hna zong nih khualtlung dawtnak langhter ve hna seh ti a duh kha hngalh khawh a si. A kan lehrulh ṭhan kho hnga lomi sinah khualtlung dawtnak kan langhtermi  kha vancung kan Pa, Jehovah nih a duh.—Matthai 5:44-46; 1 Piter 4:9.

Tikhor pawng i tarpa cu ahodah a si? Anih cu Rebekah a pu i a upa a simi Abraham i salpa a si. Cucaah Rebekah a pa Bethuel nih lunglawm tein a rak cohlan. Mah pa min cu Eliezer a si kho men. * Inn-ngeitu nih rawl an pek ko nain a ratnak a ruang ka chim hnu lawngah ka ei lai tiah a ti hna. (Genesis 24:31-33) A biapimi mah rian a ṭuannak ah Jehovah Pathian nih thluachuah a pekmi kha a hmuh caah a ratnak kong a chimh hna tikah zeitluk in dah a lung a cawlcangh lai khi ruathmanh. Zeicah?

Rebekah a pa Bethuel le a upa Laban nih Eliezer chimmi bia ṭha tein an ngaihmi kha na mitthlam ah cuanter hmanh. Jehovah nih Abraham kha Kanaan ram ah thluachuah a peknak kong, Abraham le Sarah nih Isak tiah timi fapa pakhat an ngei i an ro vialte amah nih a co lainak kong kha a chimh hna. Abraham nih Eliezer kha a biapimi rian a pek, mah cu Haran ram ah a ummi, Abraham chungkhat chungin Isak caah nupi kawlpiak ding a si.

Abraham nih Eliezer kha Isak nupi caah Kanaan mi ṭhit lo awkah chiatserh in bia a kamter. Zeicah? Kanaan mi hna nih Jehovah Pathian kha an bia lo i an upat lo caah a si. A ṭha lomi an tuahsernak ruangah Jehovah nih ri a khiahmi caan ah dan a tat hna lai ti kha Abraham nih a hngalh. Abraham nih a fapa Isak kha Kanaan mi hna he naih tein um le a ṭha lomi an ziaza hna an chawnh lai kha a duh lo. Mah lengah Pathian biakam tlinnak ah a fapa cu a biapimi dirhmun ah aa tel ti kha a hngalh.—Genesis 15:16; 17:19; 24:2-4.

Eliezer nih Haran khua pawngah a ummi tikhor a phanh tikah Jehovah Pathian sin i thla a cammi kha inn-ngeitu pawl a chimh hna. Isak ca nupi thimnak ah ka bawm tiah Jehovah sinah thla a cam. Zeitin in dah? Pathian sinah hitin thla a cam: Isak nupi dingin na thimmi nu cu tikhor ah rak ra sehlaw din awk ti ka hal tikah keimah lawng si loin kalauk pawl zong hi ti dinh hna seh. (Genesis 24:12-14) A thlacamnak bantukin tikhor ah a ra i a dikthliar in a tuahtu cu ahodah a si? Rebekah a si. Eliezer nih mah kong a chungkhar pawl a chimhmi hna kha Rebekah nih a theih tikah zeitindah a um lai khi na mitthlam ah cuanter hmanh.

Eliezer chimmi bia nih Bethuel le Laban cu an lung a suk tuk hna. Cucaah “hi thil hi BAWIPA sinin a rami a si” tiah an ti. Ṭhitumnak kongkau kha phung ningin an ceih dih hnuah Rebekah le Isak ṭhitum ding kha an hna a tla. (Genesis 24:50-54) Mah cu Rebekah nih zeihmanh chimnak nawl ngei loin a cohlan tinak a si maw?

Mah hlan zarh tlawmpal lioah mah kong he aa tlaiin Eliezer nih Abraham kha “Nu nih cun a ka zulh duh lo ah tah, zeitindah a si hnga?” tiah a hal tikah Abraham nih “chiat kaan sertermi khan na luat” lai tiah a rak leh. (Genesis 24:39, 41) Cu bantukin Bethuel inn zongah mino nute a duhnak kha biapi ah an chiah. Eliezer nih a rian a hlawh a tlin le tlin lo hngalh a duh caah a thaizing zingka ah Rebekah kha Kanaan ram lei kalpi colh awkah a hal hna. Asinain a chungkhar nih Rebekah cu an sinah a tlawm bik nihra tal cu um rih seh ti an duh. Cucaah biachahnak tuah khawh awkah “Ngaknu kha au u si law zeitindah a ti ve hnga hal hmasa hnek tuah u sih” tiah an ti.—Genesis 24:57.

Rebekah caah mah cu thlennak nganpi a si. Zeitindah biakhiahnak a tuah lai? A pa le a upa kha zaangfak in theihhngalh lomi ram i kal ding kha ka duh lo tiah a nawl hna lai maw? Asiloah Jehovah lamhruainak aa telmi mah thil sining ah telnak nawl a hmuhmi kha tinvo sung in a hmu lai maw? Hi bantuk thlennak nganpi ruahlopi in a ton caah a thin a phannak kong kha Rebekah nih a chim. Asinain “Ka duh ko, ka kal lai” tiah a rak leh hna.—Genesis 24:58.

Zeitluk zohchunh awk ṭha lungput dah a si. Tuchan i ṭhitumnak phungphai hna he cun aa dang men ko lai nain Rebekah sinin kan cawn khawhmi tampi a um. Rebekah caah a biapi bikmi cu amah duhnak nakin Jehovah Pathian duhnak kha a si. Tuchan zongah nupi ca, va caah ahodah kan i thim awk a si, nupi ṭha, va ṭha zeitindah kan si khawh lai ti bantuk chungkhar he aa tlaimi, a ṭha bikmi lamhruainak hna kha Baibal ah hmuh khawh a si. (2 Korin 6:14, 15; Efesa 5:28-33) Kannih zong Rebekah kha i zohchunh hna u sih law Pathian lamhruainak kha zulh i zuam hna u sih.

Bethuel chungkhar nih an dawt tukmi Rebekah cu thluachuah an pek. Mah hnuah Rebekah, Rebekah zohkhenhtu Deborah le salnu cheukhat cu Eliezer le a mi hna he khualtlawn an i thawh. (Genesis 24:59-61; 35:8) Haran khua cu an hnulei ah an kaltak thluahmah. An khualtlawnnak lam cu meng 500 (800 km) asiloah mah hrawng aa hlatmi a si i zarhthum hrawng an rau lai. Mah lengah an lam zong a chia. Rebekah nih kalauk tampi kha a hmuh bal ko hna nain ṭha tein cit a thiam lai ti in cun kan chim kho lo. A chungkhar cu kalauk i cit in chaw a letmi an si lo, tuu a khalmi an si tiah Baibal nih a ti. (Genesis 29:10) Kalauk aa citkami hna cu chikkhatte lawng an i cit hmanhah an celh lo, an pum zong, an lungthin zong a ba.

Zei a si hmanhah Rebekah cu a hmailei kong a ruat lai i Isak le a chungkhar kong kha Eliezer sinin a hlathlai lai ti cu a fiang ko. Jehovah nih a hawi Abraham sinah bia aa kammi kong kha Eliezer nih meiphu pawngah Rebekah a chimhmi kha na mitthlam ah cuanter hmanh. Mi vialte thluachuah a hmuhter hngami tefa cu Pathian nih Abraham hrinsor in a chuahter lai. Jehovah biakam cu amah le a va a si hnga dingmi Isak sinin a tling lai ti kha Rebekah nih a hngalh tikah zeitluk in dah a khuaruah a har lai khi ruathmanh.—Genesis 22:15-18.

A donghnak ah hi capar a hramthawk ah langhtermi ni kha a hung phan. Kalauk rual cu Negeb ram an hrawn lio, zanlei nitlak lai ah mi pakhat anmahlei i a rat kha Rebekah nih a hmuh. Mah pa cu a daimi le khuaruah khawhnak a ngeimi a lo. Rebekah cu “a kalauk cung khan a ṭum” zokzok tiah Baibal nih a ti caah a kalauk a khuk aa bil tiang hngak loin amah tein a ṭummi a si kho men. Cun lam a rak hruaitu tarpa kha “Khika hmun i mipa, kanmah lei i a rami khi ahodah a si?” tiah a hal. Isak a si kha a hngalh tikah a hmai kha puan in aa khuh. (Genesis 24:62-65) Zeicah? A lu aa khuhmi nih a va a si hnga dingmi a upat kha a langhter. Cu bantukin upatnak langhternak cu chan nih a kaltak cang tiah tuchan i mi cheukhat nih an ruah. Asinain duh a nungmi toidornak lungput kha kan zapi in langhter a hauh caah pa kan si ah, nu kan si ah Rebekah langhtermi toidornak kha kan i zohchunh awk a si, si ko lo maw?

A nu Sarah nih a thihtaknak kumthum hrawng a si cang ko nain kum 40 hrawng a si cangmi Isak cu atu tiang a ngaih chia rih. Cucaah Isak cu lungthin ṭha a ngeimi le a nun a menmi a si lai tiah kan ti khawh. Cu bantuk minung caah rian aa zuammi, khualtlung dawtnak a ngeimi le aa toidormi nupi pek a simi cu thluachuah taktak a si. An i ton tikah zeidah an lawh? Baibal nih hitin a ti: “Isak nih cun Rebekah cu a dawt ngaingai.”—Genesis 24:67; 26:8.

Rebekah cu a luanciami kum 3,900 hrawngah a rak nungmi a si ko nain a langhtermi ralṭhatnak, rian aa zuamnak, khualtlung dawtnak le toidornak hna ruangah kan dawt khawh ko. Cucaah upa kan si ah, mino kan si ah, pa kan si ah, nu kan si ah, innchunghawi a ngeimi kan si ah, a ngei lomi kan si ah, kan dihlak in Rebekah zumhnak kha i zohchunh hna u sih.