1, 2. (a) Satan nih mi kha zeitindah a hlen hna? (b) Pathian naih awkah zeinihdah a kan bawmh lai?

JEHOVAH PATHIAN nih minung kha amah he i naih a haumi in a kan ser. Asinain Jehovah kan herh lo tiah Satan nih ruahter a kan duh. Eden dum ah Evi a rak hlen lio in minung kha cutin ruahter awkah aa zuam zungzal. (Gen. 3:4-6) Mah caan thawk in minung tampi cu Pathian kan herh lo timi ruahnak an hun ngei.

² Kannih tu cu Satan rap ah kan tla lai lo. Zeicahtiah “Satan thil ti ning cu fiang tein kan hngalh ko.” (2 Kor. 2:11) Jehovah he a kan hlatter khomi thil i thim awkah Satan nih a kan forh. A hmasa capar ah rian, nuamhsaihnak le chungkhar he aa tlaimi kong ah a ṭhami thimnak zeitindah tuah khawh a si timi kong kan rak i ruah cang. Hi capar ah Satan nih kanmah lem awkah a hmanmi thil pali a simi electronic thilri, ngandamnak, tangka le porhlawtnak kong kan i ruah lai. Mah kong hna he aa tlaiin a ṭhami kan i thim ahcun ‘Pathian kan naih’ khawh lai.—Jeim 4:8.

3. Electronic thilri kha a ṭhatnak le a chiatnak in zeitin hman khawh a si kha tahchunhnak in chim.

³ Computer le a dang electronic thilri a hmangmi an tam chin lengmang. Mah thilri kha aa tlakning in kan hman ahcun man a ngei tuk. Asinain aa tlakning in kan hman lo ahcun vancung kan Pa he a kan hlatter khawh. Computer kong hi ruat hmanh. Bupi nih computer hmang in Vennak Innsang cauk hi an ṭial i an chuah. Computer nih hlathlainak tuah awk le pehtlaihnak tuah awkah a kan bawmh khawh, cun nuamhsaihnak ca zong ah hman khawh a si. Asinain computer kha kan duh tuk ahcun computer hman nih a kan lem khawh. Thanhlaar (caw ngia) nih mi kha hmanung bik chuahmi thilri ngeih a hau timi ruahnak a ngeihter hna. Mino pakhat nih computer phunkhat a duh tuk caah a kal pakhat kha a thlite in a zuar i a  cawk. Mah cu zeitluk in dah ngaihchiat awk a si!

4. Computer a hmang tukmi unaupa pakhat nih mah a ziaza kha ngol awkah zeidah a tuah?

⁴ Electronic thilri ningcang loin kan hman ruangah Jehovah he kan i pehtlaihnak a rawh ahcun ngaihchiat chinchin awk a si lai. Kum 28 a simi, Jon timi unaupa nih Baibal hlathlainak caah si loin computer hmannak ca tu ah caan tampi ka pek tiah a ti. * Zanṭim tiang Internet a hmang lengmang. Ka ba ko nain chatting tuah asiloah video zoh kha ka ngol kho lo, a ṭha lomi zong ka zoh tawn tiah a ti. Mah a ziaza kha ngol a duh caah ih caan a cut tikah a computer cu amah tein a pih nakhnga a tuah.—Efesa 5:15, 16 rel.

5, 6. (a) Nulepa nih fale caah zeidah nan tuah awk a si? (b) Nulepa nih nan fale kha hawikom ṭha ngeih awkah zeitindah nan bawmh khawh hna?

⁵ Nulepa hna, nan fale tuahmi thil kip ah nan i tel ding cu a si lo nain computer an hmanning tu cu nan tlangtlak hna awk a si. Ziaza ṭhalo le khuachia thiamnak kong Web site zoh, tukthahnak aa telmi game i celh asiloah Internet in mi ṭhalo he i pehtlaih ti bantuk cu nan awnh hna awk a si lo. Nan awnh hna ahcun ‘Ka nu le ka pa nih zeihmanh an chim lo cu a ṭhat caah a si lai’ tiah an ruah khawh men. Nulepa cu fale kha Jehovah he a hlatter khomi zei thil paoh in huhphenh awkah rian an ngei. Saram hmanh nih an fale kha ṭihnungmi thil in an huhphenh hna. Cucaah nulepa zong nih nan fale kha ṭihnungmi thil in nan huhphenh hna awk a si.—Hosea 13:8 he tahchunh.

⁶ Nan fale kha biakhiahnak hmaan a tuahmi unau ahopaoh he i komh awkah bawm hna u. Asinain nan fale caah a biapi bikmi cu nanmah he i hawikomh a si kha philh hlah u. Nanmah he caan hmanṭi kha an duh. Anmah he rianṭuan ṭi u, lente zong i celh ṭi u law i nuam ṭi u. Mah nih Jehovah he i naih awkah nan zapi in aan bawmh hna lai. *

7. Zeicah kan zapi in ngandam kan duh?

⁷ Mi he kan i ton tikah “na dam maw?” tiah kan hal tawn hna. Adam le Evi nih Satan bia an ngaih i Jehovah he an i hlat hnu in zawtfahnak hi a hung um. Kan zawt tikah Jehovah rian ṭuan kan i harh deuh caah Satan cu aa nuam. Kan thih tik ahcun Pathian rian kan ṭuan kho ti lai lo. (Salm 115:17) Cucaah kan ngan a dam nakhnga a herhmi thil tuah kan duh. * Cun unau pawl an ngandamnak zong biapi ah kan chiah awk a si.

8, 9. (a) Ngandamnak kong lawng ruah kha zeitindah kan hrial khawh? (b) Lunglawm tein um cu zeicah a ṭhat?

⁸ Asinain ngandamnak kong lawng kan  ruah awk a si lo. Unau cheukhat cu Pennak kong chimnak ca nakin ngandamnak ca a ṭhami rawl le sii thlopning asiloah ṭamhnak thilri kong chimnak ca tu ah an caan tam deuh in an hman. Cutin tuah cu midang kan bawmh hna a si tiah an ruah men lai. Asinain Biakinn le civui ah ngandamnak he aa tlaimi thil kong chim le zuar cu aa tlakmi a si lo. Zeicah?

⁹ Baibal kong i ruahṭi awk le Pathian thiang thlarau nih a chuahtermi lawmhnak hmuh awkah hmunkhat ah kan i pumhmi a si. (Gal. 5:22) Pumhnak cu ngandamnak he aa tlaimi thil le thlopning kong i ruahceihnak caah tuahmi a si lo, mah lengah cutin tuahnak nih midang lawmhnak kha a tlauter khawh. (Rom 14:17) Mi nih ngandamnak caah zeidah an tuah lai kha anmah tein bia an khiah awk a si. Ahohmanh nih zawtnak kip kha an damh kho lo. A thiam bikmi siibawi hmanh an tar, an zaw i an thi. Ngandamnak kong i lungretheihnak nih kan nunnak kha a sauter kho hlei lo. (Luka 12:25) Mah nakcha cun “lungthin lawmh hi sii ṭha a si.”—Ptb. 17:22.

10. (a) Jehovah nih zei dawhnak dah biapi ah a chiah? (b) Zeitik ah dah a tlingmi ngandamnak kan hmuh lai?

¹⁰ Cu ve bantukin kan muisam biapi ah chiah zong hi a palh lo. Asinain kan kum lengpi in no deuh awkah kan i zuam awk a si lo. Baibal nih hitin a ti: “Ṭuakpar hi sunparnak bawiluchin a si, nun a dingmi nih an hmuh.” (Ptb. 16:31) Jehovah nih lenglei kan muisam nakin kan chunglei kha biapi deuh ah a chiah caah kannih zong nih cutin kan chiah ve awk a si. (1 Piter 3:3, 4 rel.) Cucaah i dawh deuh awkah kan nunnak ca i ṭih a nungmi khuaihlainak asiloah siithlopnak kan tuah awk a si hnga maw? Kan kum zeizat a si ah siseh, kan ngandamnak zeiti a si ah siseh dawhnak taktak cu ‘Jehovah pekmi lawmhnak’ in hmuhmi a si. (Neh. 8:10) Vawlei thar a phak tik lawng ah a tlingmi ngandamnak kan hmuh lai i kan no ṭhan lai. (Job 33:25; Isa. 33:24) Mah caan a phanh tiang, a ṭhami thil i thim le Jehovah biakam kan zumh a hau. Mah nih atu ah i nuamh awk le ngandamnak kong ah lungretheih tuk lo awkah a kan bawmh lai.—1 Tim. 4:8.

11. Tangka nih Jehovah he zeitindah a kan hlatter khawh?

¹¹ Tangka kawl le ngeih i zuam zong a palh lo. (Pct. 7:12; Luka 19:12, 13) Asinain tangka kan duh tuk ahcun mah nih Jehovah he a kan hlatter lai. (1 Tim. 6:9, 10) “Hi vawleicung khuasak tintuknak kong i lungretheihnak” timi cu kan herhmi thil hmuh khawhnak ca i lungretheih tuk kha a si. Mah nih Jehovah he a kan hlatter khawh. ‘Chawva hlennak’ timi cu tangka nih nuamhnak le himnak a kan pek lai timi a hmaan lomi zumhnak kha a si. (Matt. 13:22, NW) “Ahohmanh” nih Pathian le tangka cu an rian ṭuan kemh khawh a si lo tiah Jesuh nih a ti.—Matt. 6:24.

12. Mi nih tangka tampi hmuh colh awkah zeidah an tuah? Mah kha zeitindah kan hrial khawh?

¹² Tangka kha a biapi bik tiah kan ruah ahcun thil ṭhalo tuah a fawi. (Ptb. 28:20) Cheukhat cu khulrang in tangka tampi ngeih an duh caah awngbali an ṭhuu. Unau cheukhat cu khulrang in a miak tampi hmuh dawh a simi chawlehnak an tuah, unau dang zong cutin tuah ve awkah an sawm hna. A caan ahcun, chawlehnak caah tangka nan thawh ve ahcun a miak tampi nan hmuh lai tiah bia a kan kamh men lai. Kan hak a kauh ahcun tangka tampi a kan sunghter khomi chawlehnak kha kan cohlan men lai. Cucaah kan hak a kauh awk a si lo. Khulrang in tangka tampi hmuh cu a si kho theng lomi a si.

13. Jehovah nih tangka kha zeitindah hmu hna seh ti a kan duh?

 ¹³ “Pathian Pennak le dinnak” kha hmasa bik ah kan chiah ahcun kan herhmi thil hmuh kan i zuamnak ah Pathian nih thluachuah a kan pek lai. (Matt. 6:33, NW; Efe. 4:28) Pumhnak ah tangka kong ruah le rian fak tuk in ṭuan ruangah pumhnak i ngut kha Pathian nih a duh lo. Vawlei mi nih cun tangka hmuhnak caah zei rian paoh kan ṭuan awk a si, mah lawngah kan tar lei ah kan hna a ngam lai tiah an ruah. An fale zong cutin tuah awkah an forh tawn hna. Asinain cutin tuah cu a ṭhalo tiah Jesuh nih a rak chim. (Luka 12:15-21 rel.) Mah nih Gehazi kong kha a kan hngalhter ṭhan. Anih nih hakkauh buin Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih khawh a si tiah a rak ruah.—2 Si. 5:20-27.

14, 15. Tangka nih himnak a kan pek lai tiah zeicah kan ruah awk a si lo? Tahchunhnak in chim.

¹⁴ Mupi cu a rit tukmi nga tlaih an i zuam caah ti chungah an pil i an thi tawn. Kannih zong rum awkah fakpi in kan i zuam ahcun cu bantuk thil kan tong kho ve. Khrihfa upa a simi Alex nih “kei cu semrel tein tangka a hmangmi ka si, lu ṭawlnak ka tlen tikah a tam deuh ahcun ka rawn ṭhan” tiah a ti. Tangka tam deuh in ka kawl khawh ahcun ka rian in ka chuak lai i hmaikal ka ṭuan kho lai tiah a rak ruah. Cucaah chawlehthalnak kong kha a hlathlai i a ngeihmi a tangka vialte kha chawlehthalnak ah a hman. Midang sin hmanhah a cawi chap. Asinain a sung. Alex nih “ka tangka hmuh ṭhan awkah bia ka khiak” tiah a chim. Ka ngol lo ahcun a miak ka hmuh ṭhan te lai tiah a ruah.

¹⁵ Alex cu a chawlehnak kong dah ti lo cu zei kong hmanh a ruat kho ti lo. Jehovah rianṭuannak kha pakhatnak ah a chia kho ti lo i a hngilh zong ṭha tein aa hngilh kho ti lo. Asinain a tangka cu a hmu ṭhan ti lo. A tangka vialte a sung dih i a inn zong a zuar. Alex nih “keimah ruangah ka chungkhar cu harnak tampi an tong” tiah a ti. Asinain mah in fimnak aa lak i “Satan vawlei aa bochanmi paoh cu an lung a dong lai ti kha atu ka hngalh cang” tiah a ti. (Ptb. 11:28) Kan ngeihmi tangka asiloah tangka kawl kan thiamnak kha kan i bochan ahcun “hi vawlei khuazing” Satan kan i bochan a si lai. (2 Kor. 4:4; 1 Tim. 6:17) Alex nih thawngṭha chimnak ah a caan tam deuh a hman khawh ṭhan nakhnga a nunning kha a thlen cang. Mah nih amah le a chungkhar kha a nuamhter deuh hna i Jehovah he i naih awkah a bawmh hna.—Marka 10:29, 30 rel.

16. Zei dah kan i porhlawtpi awk a si? Mahle mah a sang tukin i ruahnak nih zeidah a chuahter khawh?

¹⁶ Jehovah Tehte kan simi hi kan i porhlawtpi awk a si. (Jer. 9:24) Cutin kan i porhlawtpi caah a ṭhami biakhiahnak tuah awk le Pathian i a sangmi a phunglam zulh awkah kan i zuam zungzal. Asinain Jehovah nakin thil ka hngal deuh ti phun in kan i porhlawt awk a si lo. Zeicahtiah mah nih Jehovah he a kan hlatter khawh.—Salm 138:6; Rom 12:3.

17, 18. (a) Baibal ah aa toidormi le aa porhlawmi ahote kong dah aa ṭial? (b) Porhlawtnak ruangah Jehovah he i hlat lo awkah unaupa pakhat nih zeidah a tuah?

¹⁷ Baibal ah aa porhlawmi le aa toidormi hna kong aa ṭial. Siangpahrang David nih toidor tein Jehovah kha lamhruainak a hal caah Jehovah nih thluachuah a pek. (Salm 131:1-3) Asinain Siangpahrang Nebukhadnezzar le Belshazzar cu an i porhlawt caah Jehovah nih dan a tat hna. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) Tuchan zongah toidornak kan ngeih le ngeih lo a kan hneksakmi thil a chuak kho. Kum 32 a simi Ryan cu bu zohkhenhtu a si i Khrihfabu thar ah aa ṭhial. A rauhhlan ah Khrihfa upa rian an ka pek  lai tiah a ruah. Asinain kum khat a si hnu hmanhah an pe lo. Mah raungah Ryan cu i porhlaw in Khrihfa upa pawl cungah a thin a hung lai maw? Aa porhlawt ruangah i pum ti loin Jehovah le Khrihfabu he aa hlat lai maw? Nangtah cu bantuk thil hei tong law zeidah na tuah lai?

¹⁸ Ryan nih hngahnak he aa tlaimi kong kha bupi chuahmi cauk ah a hlathlai. (Ptb. 13:12) “Lungsaunak le toidornak ngeih ka herh ti kha ka hun hngalh. Jehovah cawnpiaknak kha ka cohlan a herh” tiah a ti. Ryan cu Khrihfabu chung i unau pawl le lohmun i a tonmi hna kha zeitindah ka bawmh khawh hna lai timi kong tam deuh in a hun ruat. A rauhhlan ah Baibal cawnpiaknak tampi a ngei. “Kum khat le a cheu a rauh hnuah Khrihfa upa rian an ka pek i ka khuaruah a har tuk, zeicahtiah phungchimnak rian ah kaa nuam tuk i mah kong kha ka ruat ti lo” tiah a ti.—Salm 37:3, 4 rel.

19, 20. (a) Kan tuahmi thil ruangah Jehovah he i hlat lo awkah zeidah kan tuah khawh? (b) Jehovah he naih tein a ummi ahote dah kan i zohchunh khawh hna?

¹⁹ Atu capar le a hmasa capar i kan i ruahmi thil pasarih cu kan nunnak ah a herhmi an si. Jehovah Tehte kan simi hi kan i porhlawtpi awk a si. A nuammi chungkhar ngeih le ngandam cu Jehovah laksawng a si. Kan innchungkhar zohkhenhnak caah rian le tangka a herh. Nuamhsaihnak nih hrimhnak a kan pek khawh. Electronic thilri zong man a ngei. Asinain mah thil pawl kha aa tlak lomi caan, a luan tuk in le a ṭha lomi lam in kan hman ahcun Jehovah he kan i hlat kho ti kha kan philh lo awk a si.

²⁰ Satan nih Jehovah he i hlat hna seh ti a kan duh. Asinain nangmah le na innchungkhar kha na huhphenh khawh ko hna. (Ptb. 22:3) Jehovah kha naih law amah he naih tein um zungzal. Baibal ah cutin a rak tuahmi hna kong tampi aa ṭial. Enok le Noah cu “Pathian he i hawikomh in” a nungmi an si. (Gen. 5:22; 6:9) Moses nih Pathian kha hmu sehlaw cu bang in a zumh. (Heb. 11:27) Jesuh nih a Pa duhnak kha a tuah zungzal caah a Pa nih a kaltak bal lo. (Johan 8:29) Mah hna nunning kha i zohchunh u. “A zungzal in i lawm u, a zungzal in thlacam u, zeibantuk thil nan ton hmanhah lunglawm in um u.” (1 Thes. 5:16-18) Zei thil ruang hmanhah Jehovah he i hlat hlah u!