A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Anih cu Kaiafas Chungkhat a Si

Anih cu Kaiafas Chungkhat a Si

A caan ah, hlanlio thil a hlathlaitu hna nih Baibal i an kong aa ṭialmi hna ngeihmi thil asiloah anmah he aa pehtlaimi thil kha an hmuh tawn. Tahchunhnak ah, Baibal i a kong aa ṭialmi pakhat a um taktak ti a langhtermi thil an hmuhmi kong kha 2011 ah Israel mi Baibal kong hlathlaitu pawl nih an ṭial. Mah cu a luancia kum 2,000 lio ah a thimi pakhat a ruh an chiahnak kuang a si, a taksa a thut a maan dih hnuah a ruh kha lung raang in sermi kuang ah an rak sanhmi a si.

Mah kuang ah hitin aa ṭial: “Beth ʹImri i Maʹaziah tlangbawi, Kaiafas fapa, Yeshua i a fanu Miriam.” Jesuh bia an ceihnak le an thahnak ah aa tel vemi pakhat cu Judah tlangbawi ngan, Kaiafas a si. (Johan 11:48-50) Amah cu “Kaiafas tiah auhmi Josef” a si tiin tuanbia kong hlathlaitu Flavius Josephus nih a rak ṭial. Tuan deuh ah an rak hmuhmi, tlangbawi ngan ruh chiahnak tiah an ruahmi kuang ah Yehosef bar Kaiafas asiloah Kaiafas * fapa Josef tiah aa ṭial. Cucaah Miriam cu Kaiafas he chungkhat an si men lai.

Miriam ruh kuang cu hlanlio thlan a firmi mifir pawl sinin lakmi a si tiah Israel Antiquities Authority (IAA) nih an ti. Mah kuang le aa ṭialmi ca an hlathlai tikah Miriam ruh chiahnak kuang a si taktak ko ti a fiang.

Miriam ruh chiahnak kuang nih thil pakhat a kan hngalhter. Mah kuang ah Maʹaziah timi aa ṭial, Jerusalem biakinn ah aa changchang in rian ṭuan awkah tlangbawi pawl kha phu 24 in an rak ṭhen hna i a donghnak phu cu Maaziah a si. (1 Chan. 24:18) Kuang ah aa ṭialmi ca nih “Kaiafas chungkhar cu Maʹaziah phu chungmi an si” ti a langhter tiah IAA nih an ti.

Mah kuang ah Beth ʹImri timi zong aa ṭial. Mah cu a si khomi pahnih a um. “A pakhatnak ah, Beth ʹImri timi min cu Immer fapale i tlangbawi chungkhar pakhat min a si kho, (Ezra 2:36-37; Nehemiah 7:39-42) an tefa pawl cu Maʹaziah phu chungah an i tel ve” tiah IAA nih an ti. “A pahnihnak ah, [Beth ʹImri timi] cu Miriam asiloah a chungkhar dihlak an chuahkehnak hmun a si kho” ti zong in IAA nih an ti. Zeiti a si hmanhah, Miriam ruh chiahnak kuang nih Baibal ah an kong aa ṭialmi hna le an chungkhar hna cu a um taktakmi an si ti a langhter.

^ cat. 3 Kaiafas ruh an chiahnak kuang kong kha 2006, January 15, Vennak Innsang, cahmai 10-13 [Kawl] i “Jesuh Bia a Ceihtu Tlangbawi Ngan” timi capar ah zoh.