Baibal nih hitin ralrin a kan pek: “Lai a nawntertu, nu le pa sualnak a tuahtertu, thil ṭhalo dangdang a tuahtertu, a firtertu, lih a chimtertu, mi a congoihtertu ruahnak ṭhalo vialte cu a lung chungin a ra chuakmi an si.” (Matt. 15:19) Kan chunglei minung a simi kan lungthin nih a kan hlen khawh i Pathian duh lomi thil a kan tuahter khawh. Thil ṭhalo kan tuah hnu hmanhah kan lungthin nih a kan hlen ti kha kan hngal rih men lai lo. Thil ṭhalo kan tuah hlanah kan lungthin ah zeidah a um ti kha zeitindah kan hngalh khawh lai?

Baibal kha nifate rel law ṭha tein ruat

. Lamkaltu Paul nih hitin a ṭial: “Pathian bia cu a nung i a ṭhawng. Kap hnih har vainam nakin a har deuh. Hlang lak in a cheu khawh, nunnak le thlarau an i tonnak tiang . . . a cheu khawh. Minung lungthin duhnak le ruahnak vialte kha a hngalh dih.” (Heb. 4:12) Baibal kan hlathlai tikah kan ruahnak le kan tuahsernak kha kan i check awk a si. Mah nih kan lungthin ah a um taktakmi kha hngalh awkah a kan bawmh lai. Cucaah nifate Baibal rel le ṭha tein ruah cu a biapi tuk. Mah nih Jehovah ruahning le hmuhning a kan ngeihter ve lai.

Baibal chimmi kha kan zulh ahcun mah nih kan chiaṭha thleidannak lungthin kha a cawnpiak lai. Kan chiaṭha thleidannak lungthin cu kan chunglei ah a ummi aw he aa lo. Mah nih thil pakhatkhat  cu a ṭhatlo ahcun a kan chimh khawh i a ṭha lomi thil tuah awkah i silhnalh lo awk a kan bawmh khawh. (Rom 9:1) Baibal ah kanmah ralrin peknak caah ṭialmi a kong tampi a um. (1 Kor. 10:11) Mah in fimnak kan i lak ahcun a ṭha lomi biakhiahnak tuah lo awk a kan bawmh lai. A kan bawmtu a dang zeidah a um rih?

Na lung chungah a ummi hngalh awkah Pathian sinah bawmhnak hal.

Jehovah nih ‘lungthin kha a hneksak.’ (1 Chan. 29:17) “Pathian cu kan lung nakin a ngan deuh i zeizong vialte kha a hngalh dih.” (1 Johan 3:20) Kan sining vialte zong a hngalh dih. A sinah kan lungretheihnak, kan intuarnak le kan duhnak kha lungtak in kan chim ahcun kan lungthin ah zeidah a um ti hngalh awk a kan bawmh lai. ‘Ka chungah lungthin thar ka serpiak’ tiah Pathian sinah kan hal khawh. (Salm 51:10) Cucaah Jehovah sinin bawmhnak hmuh khawh awkah thlacamnak hi a biapi tukmi a si.

Pumhnak ah an chimmi kha ṭha tein ngai.

Mah nih kan chunglei minung kong kha thukpi in ruah awk a kan bawmh lai. Pumhnak kip ah a kong thar cu kan thei zungzal theng lai lo. Asinain kan i pumh peng ahcun Baibal phunglam kha ṭha deuh in kan hngalhthiam lai. Cun kan lungthin ah a ummi hngalh awk le thlennak tuah khawh awkah a kan bawmmi ruahnak cheuhnak zong kan theih lai. Unau pawl nih an pekmi a phi zong nih tampi a kan bawmh khawh. (Ptb. 27:17) Asinain pumhnak ah unau pawl he hmaan tein kan i hawikomh lo ahcun mahle mah biapi tuk ah aa chiami kan si kho i a ṭha lomi biakhiahnak kan tuah khawh. (Ptb. 18:1) Cucaah hitin i hal cu a ṭha, ‘Hmaan tein kaa pum maw, ṭha tein ka ngai maw?’—Heb. 10:24, 25.

Kan lungthin nih lam tampi in a kan hlen khawh. A kong pali a simi thilri chawva duh tuknak, zu dinnak, hawikom thimnak le nuamhsaihnak kong i ruah hmanh u sih.

Thilri chawva duh tuknak.

Kan zapi in rawl, hnipuan le umnak inn kan herh. Mah thil pawl duh cu a palh lo. Asinain thilri chawva kha pakhatnak ah chiah lo awkah Jesuh nih ralrin a kan pek. Jesuh nih rawlruk ah rawl a khat in aa chiahmi mirumpa kong tahchunhnak kha a rak chim. Anih cu a hnu tan rawl ṭuan tik ca i rawl chiahnak a ngeih ti lo caah a rawlruk kha ṭheh in a ngan deuhmi sak a duh. Hitin khua a ruat: “Cuka ah cun ka rawl le ka thilri dang vialte kha ka chiah hna lai. Cun keimah le keimah cu kaa thawh lai i, ‘Mi vanṭha pa! Kum tampi caah a za in thil ṭha vialte cu na ngeih cang. Cucaah nuam tein um ko cang, ei law ding law i nuam ko,’ ka ti lai.” Asinain mah zan ah hei thi sehlaw a ngeihmi thil vialte cu pakpalawng a si lai timi a biapimi thil kha a philh.—Luka 12:16-20.

Kan hun upat deuh tikah kan tarlei caah tangka a za in kan ngei lai maw tiin kan thin a phang men lai. Mah tikah pumhnak bau in rian kan ṭuan men lai asiloah phungchim rian le Khrihfabu rian kha kan daihthlanh men lai. Asilole, kannih cu caantling in Pathian rianṭuan hi  a ṭha bik tiah a ruatmi mino kan si men lai. Asinain hmaikal ka ṭuan hlanah rian ṭuan hmasa in tangka i khon awk a si tiah kan ruah men lai. Cutin na ruah ahcun atu ah na si khawh chung in Pathian rian ṭuan awk a si kha philh hlah. Thaizing ah kan nun lai le nun lai lo kha ahohmanh nih kan hngal lo.

Zu dinnak.

Phungthlukbia 23:20 ah “zuri hna he i kom hlah” tiah aa ṭial. Zu a duh tukmi na si ahcun atu le tu din awkah naa silhnalh men lai. ‘Rit awkah ka din ṭung lo, nuamhnak caah pei ka din ko cu’ tiah na ti men lai. Cutin na si ahcun na lungthin ah zeidah a um ti kha ṭha tein ruat law na lungthin kha i hlenter hlah.

Hawikom thimnak.

Sianginn kainak, rianṭuannak le phungchim kalnak ti bantuk ah Jehovah a bia lomi hna he nifate kan i tong zungzal. Asinain anmah he a herhmi leng in caan hmanṭi asiloah i hawikomh tuk cu a ṭhalo. Annih cu an ṭha tuk tiah silhnalhnak bia kan chim men lai. Asinain Baibal nih hitin ralrin a kan pek: “Ahohmanh i hlenter hna hlah u. ‘Hawi ṭhalo nih ziaza ṭha a hrawh,’ ti pei a si kha.” (1 Kor. 15:33) Ti thur tlawmte nih ti thiang a thurter khawh bantukin Jehovah a daw lomi hna he kan i komhnak nih Jehovah he kan i pehtlaihnak a hrawh khawh. Cutin kan i komh caah anmah bantukin khuaruah, hrukaih, biachim le tuahser kan hun hmang men lai.

Nuamhsaihnak.

Chanthar thilri hmang in nuamhsaihnak a phunphun kha fawi tein tuah khawh a si. Asinain mah nuamhsaihnak tam deuh cu Khrihfa caah a ṭhalo. Paul nih Khrihfa a simi nih cun a thiang lomi thil kong kha a chim hmanh chim awk a si lo tiah a ti. (Efe. 5:3) A thiang lomi thil kha zoh asiloah ngaih kan duh tuk ah tah zeitin? Kan zapi in nuamhsaihnak tlawmpal tuah kan herh i mah kha kanmah tein i thim awk a si tiah silhnalhnak bia kan chim men lai. Asinain Paul ruahnak cheuhnak kha ngai in a thiang lomi thil kha kan zoh awk a si lo i kan ngaih awk a si lo.

Kan lungthin nih a kan hlen i a ṭha lomi thil tuah awkah silhnalhnak bia chim kan hman hmanhah thlennak tuah khawh a si ko. (Efe. 4:22-24) Tahchunhnak pahnih i ruah u sih.

Migael * timi pa cu thilri chawva cung i a hmuhning aa thlen a rak hau. Hitin a ti: “Kannih kan chungkhar cu a ṭha bikmi le hmanung bik chuak chanthar thilri ngeih le nuam tein nun cu a biapi tuk tiah a ruatmi ram ah a ummi kan si. Vawlei in hmuh khawhmi thilri vialte hmuh awkah ka rak i zuam, cutin kaa zuam buin thilri chawva a duh tukmi si lo awkah ka tuah khawh lai tiah ka rak ruah.” Asinain a rauhhlan ah a palh kha a hun hngalh. Ka khua ruahning thlen awkah ka bawm tiah Jehovah sinah thla a cam. Hitin a chimchap: “Kan chungkhar ning in na rian kha caantling in ṭuan kan duh tiah thla ka cam. Nunning sawhsawh tein nun awk le a herh deuhnak hmun ah i ṭhial awkah bia kan khiak. A rauhhlan ah hmaikal kan ṭuan kho. A nuammi le a tlingmi nunnak ngeih awkah thilri tampi ngeih a hau lo ti kha kan hun hngalh.”

Lee timi pa cu hawi ṭhalo pawl he caan tampi a rak hmang. A hmuhtonmi nih kan duhmi le kan tuahmi kong ṭha tein ruah zeitluk in dah a biapit ti kha a langhter. Lee cu a rianṭuanṭi hawi pawl he an i ton tikah zu an dingṭi lengmang. Cu bantuk tonnak ah a hawile cu an ri lai ti a hngalh ko nain a kal lengmang. Amah theng zong tampi in a din tawn, a hnuah a tuahmi thil ruangah aa ngaichih i a ruahnak thlen a herh kha a hun hngalh. Hitin a chim: “Baibal chimmi le Khrihfa upa pawl ruahnak cheuhmi nih tuah ka rak i zuammi cu Jehovah a daw lomi hna he i komh a si ti kha hngalh awkah a ka bawmh.” Atu cu a hawile he i ton ti loin rian kong tamdeuh kha phone in a chawnh cang hna.

Kan lungchung ah zeidah a um ti hngalh awkah ṭha tein kan i check a hau. Zeitindah kan i check khawh? ‘Lungthin chung biathli a hngaltu’ Jehovah sinah thla kan cam khawh. (Salm 44:21) Pathian Bia, Baibal zong kan ngei. Mah kha kan rel tikah thlalang bantukin zei bantuk minung dah kan si ti hngalh awkah a kan bawmh khawh. (Jeim 1:22-25) Cun pumhnak le kan cauk pawl thawng zong in Jehovah cawnpiaknak kan hmu. Mah vialte nih kan lungthin huhphenh awk le a ṭhami thil tuah zungzal awkah a kan bawmh khawh.