A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Thilhlun Khonnak ah Chiahmi

A Herh Lio Caan te ah Chuahmi “Philh Khawh Lomi Thil”

A Herh Lio Caan te ah Chuahmi “Philh Khawh Lomi Thil”

“PHILH KHAWH LOMI THIL” A SI! “Sernak Kong Drama” kha mi tampi nih cutin an rak ti. Mah drama cu a herh lio caan te ah an chuahmi a si i a zohmi hna lungthin ah a caam peng. “Sernak Kong Drama” cu Europe ah Pathian miphun pawl Hitler hremnak an ton laite ah chuahmi a si i mah drama nih Jehovah thang a rak ṭhatter. Cu a si ah “Sernak Kong Drama” timi cu zeidah a si?

Drama thar a min cu Sernak timi mah cauk in lakmi a si

1914 ah, U.S.A., New York, Brooklyn i Jehovah Tehte Hna zungpi nih “Sernak Kong Hmanthlak Drama” kha an rak chuah. Mah drama cu suimilam pariat a rau, a cawlmi hmanthlak kha a zawng le a aw tel in mei ceu in piahmi a si. Mah “Hmanthlak Drama” kha vawleicung pumpi i mi tampi nih an rak zoh. 1914 ah, “Eureka Drama” timi a tawi deuhmi drama zong an rak chuah. Asinain 1920 hnuah meiceu in piahmi hmanthlak, flim le piahnak seh thilri pawl cu an hlun tuk cang. Asinain, mi tampi nih “Hmanthlak Drama” kha zoh an duh rih. Tahchunhnak ah, Germany, Ludwigsburg i a ummi hna nih “Zeitikah dah ‘Hmanthlak Drama’ nan piah ṭhan te lai?” tiah an hal hna. Unau pawl nih zeitindah an tuah lai?

Drama kha chuah ṭhan awkah 1920 hnuah Germany, Magdeburg Bethel ah rian a ṭuanmi unaupa pawl nih France ram, Paris ah film le Leipzig le Dresden i a ummi company ah hmanthlak kha an cawk. Mah kha “Hmanthlak Drama” chung i hman khawh a si rihmi hmanthlak hlun cheukhat he an fonh.

Awdawh tum a thiam tukmi unaupa Erich Frost nih film le hmanthlak he aa tlak ding in awdawh a phan i a tum. Drama chung i chimmi bia cheukhat cu Sernak timi cauk in lakmi a si. Mah ruangah “Hmanthlak Drama” an chuah ṭhanmi kha “Sernak Kong Drama” tiah min thar an pek.

Drama thar cu “Hmanthlak Drama” bantukin suimilam pariat a rau ve i zan khat ah ṭhen khat tete in an piah. Mah drama ah Sernak ni kong a dikthliar in aa tel, cun Baibal le vawlei lei tuanbia kong zong aa tel i a hmaan lomi biaknak nih mi an daihthlanh hnanak kong zong a langhter. “Sernak Kong Drama” kha Austria, Germany, Luxemburg, Switzerland le Germany holh a hmangmi an umnak hmun kip ah an piah.

Erich Frost le “Sernak Kong Drama” ca i a tuahmi music note

Erich Frost nih hitin a chim: “Drama kan piah lioah, ka rianṭuan hawi pawl, a hlei in awdawh tumtu pawl kha dinhcaan paoh ah a zohtu pawl sinah kal u law kan cauk ṭhaṭha hi pe hna u tiah ka forh hna. Cuticun innkhat hnu innkhat kan kal lio nakin cauk tam deuh kan pek khawh hna.” Poland le atu ah Czech Republic tiah timi ram hna ah drama piahnak a rak tlangtlatu unaupa Johannas Rauṭa nih drama a zohmi tampi nih an sin len ṭhan khawh awkah an address an pektak hna kha aa cinken rih. Cuticun an va leng hna i Baibal kong ṭha tein an i ruah kho.

1930 hnu tiang, “Sernak Kong Drama” an piah fate a zohtu cu piahnak inn ah an khat dih i khua mi dihlak nih Jehovah Tehte hna kong kha an ceih. 1933 a phanh tikah Germany zung ṭengnge nih an piahmi drama a rak zohmi cu an dihlak fonh ah nuai khat dengmang an si. Katṭa Kraus nih “drama zoh ruah ah meng ruk a hlatmi hmun ah tupi le tlang le horkuang tan in kan ke in kan rak kal, cuticun ninga tiang kan rak kal” tiah a chim. Elza Bilharz nih “‘Sernak Kong Drama’ cu biatak a ka duhtertu a si” tiah a ti.

Alfred Almendinga nih ka nu cu a zohmi Drama nih “a lung a suk tuk caah Baibal ukkhat aa cawk i ‘hell hmete’ timi biafang kha a kawl” tiah a chim. Mah biafang kha a hmuh lo caah church ah aa pum ti lo i Jehovah Tehte pakhat in tipil a ing. “‘Sernak Kong Drama’ thawng in mi tampi nih biatak an cohlan” tiah Erich Frost nih a chim.—3 Johan 1-3.

Mi tampi nih “Sernak Kong Drama” an zoh lio caan ah, Nazi party cu Europe ah bawmhnak an hmu chin i harnak an hun chuahter. 1933 thawk in Germany ram ah Jehovah Tehte hna rianṭuannak cu khenkham a rak si. Mah caan thawk in 1945 i Vawlei Ralpi IInak a dongh tiang Europe ram ah a ummi Jehovah salle cu hremnak fakpi in an tong. Erich Frost cu kum riat chung thong ah a rak tla. Asinain a luat ṭhan i a hnuah Germany ram Wiesbaden Bethel ah rian a ṭuan. Philh khawh lomi “Sernak Kong Drama” cu a herh lio caan te ah chuahmi a si, mah drama nih unau tampi kha Vawlei Ralpi IInak lioah an tonmi zumhnak hneksaknak kha ralṭha tein inkhawh awkah a bawmh hna.—Germany ram thilhlun khonnak ah chiahmi.