PHUNGCHIMNAK rian tam deuh in ṭuan khawh awkah a sawhsawh tein a nungmi mino unau an tam chin lengmangmi hmuh cu lunglawmh awk ngai a si. (Matt. 6:22) Annih nih zei thlennak dah an tuah? Zei harnak dah an ton? Mah kong hngalh awkah Mexico ah rian a ṭuan liomi unau cheukhat kong zoh hmanh u sih.

United States ah a ummi Dustin le Jassa cu 2007, January ah an i um. Mah hnu tlawmpal ah tilawng cawk in cuka ah kumkhat chung um ding timi an saduhthah a rak tling. An tilawng cu U.S.A., Oregon peng, Astoria khua pawng ah an dirter, mah khua cu thingkung in a khatmi tlang le hawrha nih a khuhmi tlang nih a kulh i Pacific Rili pawng ah a ummi aa dawh tukmi khua a si. “Khoika lei kan zoh hmanhah aa dawh tuk i thawchuah hmanh kan philh tawn” tiah Dustin nih a chim. Annih cu pe 26 a saumi tilawng ah an um, caan cheu rian an ṭuan, ramdang holh a hmangmi Khrihfabu ah an i pum i a caan ah manhcaan hmaikal an ṭuan, cucaah Jehovah kha kan i bochan i nunning sawhsawh tein kan nung tiah an rak ruah. Asinain tlawmpal a rauh hnuah, anmahle anmah an i hlen a si kha an hun hngalh. Dustin nih hitin a chim: “Kan caan tam deuh kha Khrihfabu bawmhnak ah si loin kan tilawng  remhnak tu ah kan hman. Kan nunnak ah Jehovah kha pakhatnak ah chiah kan duh ahcun thlennak kan tuah a hau ti kha kan hngalh.”

Jassa nih hitin a chim ve: “Va ka ngeih hlanah Mexico ah ka um i Mirang holh a hmangmi Khrihfabu ah kaa pum. Cuka i phungchimnak ah kaa nuam ngai i kir ṭhan ka duh.” Ramdang ah Pathian rian ṭuan an duh chin nakhnga Dustin le Jassa nih chungkhar pumhnak ah rawl ṭuan a cutnak hmun ah aa ṭhialmi unau pawl kong kha an rel. (Johan 4:35) “Anmah bantukin nuamhnak hmuh kan duh ve” tiah Dustin nih a chim. Mexico ah a ummi an hawile nih dirhkami phu pakhat cu bawmh a herh tiah an chimh hna tikah cuka i ṭhial awkah bia an khiak. An rian in an chuak, an tilawng an zuar i Mexico ah an i ṭhial.

Dustin le Jassa cu Tecoman khua ah an um, mah cu Astoria in thlanglei meng 2,700 hrawng ah a um i Pacific Rili he aa naih ṭhiamṭhiam. “Atu cu tlang kan hmu ti lo, thlizil kikte zong a um ti lo, mah canah a lin tuk cang i kan zohnak kip ah ser kung lawngte kan hmuh cang” tiah Dustin nih a ti. A hramthawk ahcun rian zong an hmu lo. Tangka an ngei ti lo i buh le pe lawng kha nikhat ah voihnih in zarhkhat hnu zarhkhat an ei. “Asinain kan paw nih a celh ti lo liote bakah Baibal kan cawnpiakmi hna nih hai, banhla, sangphaw le ser khat lak in sanhmi bag kha an hun kan pek” tiah Jassa nih a chim. A hnuah an nuva in Taiwan ah a ummi online hloh cawnnak sianginn ah rian an hmu. An hmuhmi tangka cu nifate an herhmi caah a za ngai cang.

Dustin le Jassa nih an nunning thar he aa tlaiin zeitindah an ruah? Hitin an chim: “Kan i ṭhialmi cu kan tuah balmi lakah a ṭha bikmi a si. Jehovah he kan i pehtlaihnak le kanmah nuva kan i pehtlaihnak cu kan ruah leng in a fek chin. Nifatin thil tampi kan tuahṭi, phungchim kan kalṭi, Baibal kan cawnpiakmi hna bawmh khawhning kan i ruah i pumhnak caah kan i timṭi. Cun hlanah kan rak tonmi lungretheihnak zong in atu cu kan luat cang. Mah lengah hlan ah ṭha tein kan rak hngalhthiam lomi, ‘Jehovah hi zeitluk in dah a ṭhat ti kha nanmah tein va kawl cio hmanh u’ timi Salm 34:8 bia a hmaan kha atu cu kan hngalh cang.”

Mexico ram i phungchimtu a herh deuhnak hmun ah unau 2,900 leng an i ṭhial. Mah ah innchunghawi a ngeimi le a ngei lomi an i tel i an lak i tam deuh cu kum 20 in kum 30 hrawng an si. Zeicah  cu bantuk a harmi rian cu an ṭuan? An lak i phukhat kha mah bia an hal hna tikah a bik in a ruang pathum kha an chim. Mah cu zeidah a si?

Jehovah le minung hawi cungah dawtnak langhter awkah. Letisia timi nu cu kum 18 a si lioah tipil a rak ing. Hitin a chim: “Jehovah sin kaa pumpek tikah mah cu ka lungthin le ka nunnak dihlak in a rian ṭuan ding a si ti kha ka hngalhthiam. Cucaah ka lungthin dihlak in Jehovah ka dawt ti langhter awkah ka caan le ka thazaang kha a rianṭuannak ah tam deuh in hman ka duh.” (Mar. 12:30) Atu ah Letisia a va a simi Hermilo cu kum 20 fai a si lioah phungchimtu a herh deuhnak hmun ah a rak i ṭhial. Hitin a chim: “Mi kha thlaraulei an herhbaunak bawmh cu ka dawt hna ti langhternak caah a ṭha bikmi lam a si ti kha ka hngalh.” (Mar. 12:31) Anih cu khua ṭha ngai a simi Monterrey i bank ah rian a ṭuan i nuam ngai in a nungmi a si nain mah khua kha a kaltak i khua hmete ah aa ṭhial.

Zungzal in a hmunmi nuamhnak taktak hmuh awkah. Letisia cu tipil a in hnu tlawmpal ah hmuhtonnak a ngeimi hmaikal unaunu he a dang tein a ummi khua ah an kal i cuka ah thla khat chung phung an chim. Hitin a chim: “Ka khuaruah a har tuk. Pennak kong thawngṭha kan chimmi, mi nih ṭha tein an cohlanmi ka hmuh tikah kaa nuam tuk. Mah thla a dih tikah ‘Mah hi pei tuah ka duhmi a si cu’ tiah keimahle keimah kaa ti.” Kum 20 fai a simi ngaknu unaunu Essle zong cu bantuk an i nuamhmi a hmuhmi nih a herh deuhnak hmun ah rian ṭuan awkah a forh ve. Siangsangruun a rak kai lioah a herh deuhnak hmun ah rian a ṭuanmi a lung a thomi unau tampi kha a rak hmuh hna. “Unau pawl an i nuamhmi ka hmuh tikah anmah bantuk si ka duh ve” tiah a ti. A dang unaunu tampi zong Essle bantuk an si ve. Mexico ah a herh deuhnak hmun ah rian a ṭuanmi va a ngei lomi unaunu 680 leng an um. Annih cu unau pawl caah zohchunhawk ṭha taktak an si.

Sullam a ngeimi le lung a sitermi nunnak ngeih awkah. Essle cu siangsangruun a dih tikah sianghleiruun kai awkah scholarship a hmu. A ṭhirual pawl nih mah kha cohlan awk le “zapi nunning” tiah an timi, degree, rian, mawṭaw ngeih i zuam in khualtlawnnak ah caan hman awkah an forh. Asinain cutin a tuah lo. Hitin a chim: “Unau a simi ka hawile tampi cu cu bantuk thil kha ngeih an i zuam i thlaraulei hmuitinh biapi ah an chiah ti lo kha ka hmuh. Cun hi vawlei lei i an i pek deuhdeuh ah harnak an ton deuhdeuhmi zong kha ka hmuh. Kei cu ka no lioah Jehovah rian kha ka si khawh chung in ṭuan ka duh.”

 Essle cu hmaikal a ṭuan pah in a paw aa cawm khawh nakhnga rian hmuh awkah tinṭan cheukhat a kai, mah hnuah phungchimtu a herh tuknak hmun ah aa ṭhial. Cun Otomi le Tlapaneco miphun nih an hmanmi a har ngaimi hloh zong a cawng. A dang tein a ummi hmun ah kum thum chung phung a chimnak kong kha a ruah ṭhan tikah hitin a chim: “A herh deuhnak hmun i rianṭuannak nih sullam a ngeimi le lung a sitermi nunnak a ka ngeihter. A biapi bikmi cu Jehovah he kan i pehtlaihnak a feh chinmi hi a si.” United States in a rami, kum 30 fai a simi Filip le Rakel te nuva zong nih hitin an ti ve: “Vawlei thil sining cu khulrang in aa thlen caah mi tampi nih kan nunnak cu a hmun lo tiah an ruah. Asinain kan chimmi Baibal bia a ngaimi tampi an umnak hmun ah rianṭuannak nih kan nunnak cu sullam a ngeihter. Mah cu lung a si tuk!”

Phungchimtu a herh deuhnak hmun ah rian ṭuan cu a har ngaimi a si. A harnak pakhat cu pawcawmnak kong ah a si. Mah kha tawnghtham khawh awkah naa ṭhialnak hmun he aa tlak ningin thlennak tuah na duh awk a si. Hmuhtonnak a ngeimi hmaikal unaunu Veronika nih hitin a chim: “Pathian rian ka ṭuannak hmun pakhat ah a man a fawimi ei ding ṭukṭak kha ka tuah i ka zuar. Hmun dang ahcun hnipuan ka zuar i sam ka met. Atu lio ahcun mi inn ka thenh i fa a ngei kami nulepa hna kha an fale he zeitindah pehtlaihnak tuah ding timi kong tinṭan zong ka pek hna.”

A dang tein a ummi hmun i miphun hmemi hna lakah na um ahcun an nunphung le an phungphai cawn cu a hlei in a har ko lai. Filip le Rakel cu Nahuatl holh a hmangmi hna lak i phung an chim lioah cu bantuk thil an rak tong. “Kan nunphung cu aa dang tuk hringhran” tiah Filip nih a ti. Mah kha i ziak awkah zeinihdah a bawmh hna? Hitin a chim: “Chungkhar pawl naih tein an ummi, pakhat le pakhat lungthin tak tein an i pehtlaihmi le an sianmi ti bantuk Nahuatl miphun hna i an ṭhatnak tete kha kan zoh.” Rakel nih hitin a chim ve: “Hika hmun ah kan ummi in le unau pawl he rian kan ṭuanṭimi in tampi kan cawn.”

Bawmh a herhmi a dang tein a ummi hmun ah rian ṭuan na duh ahcun atu in zeitindah naa timhtuah khawh? Cu bantuk rianṭuannak he aa tlaiin hmuhtonnak a ngeimi unau pawl nih hitin an ti: Naa ṭhial hlan ah nunning sawhsawh tein nung law na ngeihmi thil ah lungsi hnangam tein um kha cawng. (Fil. 4:11, 12) Cun zeidah na tuah khawh rih? Letisia nih hitin a ti: “Hmun pakhat ah saupi um in ṭuan a herhmi rian kha ka hrial. A herhnak hmun paoh ah zeitik caan paoh ah i ṭhial khawh kha ka duh.” Hermilo nih hitin a ti: “Rawl chuan, thil suk le thil ṭaih kha ka cawng.” Veronika nih hitin a ti: “Inn ah ka chungkhar he kan um lioah inn thenh kha ka bawmh hna i a man a fawi nain vitamin a ummi rawl chuan kha ka cawng. Tangka khon zong ka cawng.”

An i umnak kum riat a si cangmi, United States in a rami Levi le Amelia nih Mexico ram i rian ṭuan awk an i timhnak ah thlacamnak nih zeitindah a bawmh hna kha an chim. Levi nih hitin a chim: “Ramdang i kum khat rian ṭuan awkah tangka zeizat dah a herh lai ti kha kan tuak i mah zat ngeih awk kan bawm tiah Jehovah sinah thla kan cam.” Thla tlawmpal chungah thla an cammi zat kha an i khon khawh caah an i ṭhial colh. Levi nih hitin a ti: “Jehovah nih thla kan cammi a kan leh cang i atu cu kanmah lei in tuah awk a si cang.” Amelia nih hitin a ti ve: “Kum khat lawng kan um kho lai tiah kan rak ruah nain atu ah kan umnak kum sarih a si cang i kir ding hrim kan ruat ti lo. Hika kan ummi nih Jehovah bawmhnak kha a kan hmuhter. Jehovah ṭhatnak a langhtermi thil kha nifatin kan hmuh.”

Mexico ram i Mirang holh an hmannak sang ah rian a ṭuanmi, United States in a rami Adam le Jennifer te nuva ca zongah thlacamnak hi a biapi tukmi a si ve. Hitin an ti: “Na tlam a tlin dih tiang hngak hlah. Ramdang ah rian ṭuan na duhnak kong kha thla cam law mah ningin tuah. Nunning sawhsawh tein nung, rian ṭuan na duhnak ram i zung ṭengnge ah ca ṭial law tangka a dih hnga dingmi na tuak dih hnuah i ṭhial.” * Cutin na tuah ahcun lungthawh awk ngai a simi nunnak na ngei lai i Jehovah thluachuah tampi na hmuh lai.