A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Thilhlun Khonnak Ah Chiahmi

“Harnak Caan” ah Fek tein An Um

“Harnak Caan” ah Fek tein An Um

1914 ah Vawlei Ralpi Inak aa thawk tikah Baibal Siangngakchia pawl khoika lei hmanh ah an ṭan lo kha mi tampi nih an hun hngalh. (Isa. 2:2-4; Johan 18:36; Efe. 6:12) Britain ah a ummi Pathian salle cu zeidah an ton?

Henry Hudson

Britain ah kum 18 in kum 40 kar a simi, nupi a ngei lomi pa vialte ralkap tlak ding timi nawlbia kha 1916 ah an chuah. Asinain mah nawlbia ah, “an biaknak le ziazalei kong i an zumhnak” ruangah ralkap tlak a almi hna caah luatnak ca timhpiaknak zong a um. Aho dah luatnak pek ding ti le zeitluk tiang in dah pek ding timi biakhiah awkah cozah nih biaceihnak zung an dirh.

Asinain Baibal Siangngakchia cheukhat cu ralkap tlaknak in an luatter hna lo, unau 40 hrawng kha thong ah an thlak hna i 8 kha France i raltuknak ah an kuat hna. Mah ruangah Britain unau pawl nih Vuanzi ngan bik Herbert Asquith sinah thongtlaknak kong i an duhlonak ca le mi 5,500 nih min an thutmi nawlnak ca kha an kuat colh.

A hnuah France ah kuat a simi unau pariat cu raltuk an duh lo caah meithal in kah an si lai tiah thawng an theih. Asinain meithal in kah awkah artlang in an dir lioah kum hra thong tlak ding tu in bia an khiah ṭhan. Annih cu England ram ah an kir ṭhan i ralkap he aa pehtlai lomi thong ah an thlak hna.

James Frederick Scott

Ral cu aa peh thluahmah tikah nupi a ngeimi pa pawl zong ralkap ah an tlakter ṭhan hna. England ram, Manchester ah siibawi a simi Baibal Siangngakchia Henry Hudson cu bia an ceih. Biaceihnak zung nih 1916, August 3 ah upadi a zul lo tiah bia an chah i dan an tat, cun ralkap kut ah an ap. Mah lioah Scotland ram, Edinburgh khua ah a ummi unaupa James Frederick Scott zong bia an ceih ve. Kum 25 a si i colporteur a ṭuanmi mah unaupa cu a sualnak an hmu lo. Cozah nih taza an cuai ṭhan nain London i a dang unaupa kongkau ruangah mah kha an ngol ṭhan. Mah unaupa cu Herbert Kipps a si, na sualnak a um tiah an ti i dan an tat i ralkap kut ah an ap.

1916, September thla ah ralkap tlaknak in luat awkah unau 264 nih ca an ṭial. An lakah 5 cu an luat, 154 cu rian hrang an ṭuanter hna, 23 cu raltuk aa tel lomi ralkap rian an pek hna, 82 cu ralkap kut ah an ap hna i an lak i cheukhat cu nawl an ngai lo tiin thong an thlak hna. Thongtla pawl puarhrang in an pehtlaihmi hna kha mipi nih an duh lo caah cozah nih ralkap thong in an chuah hna i ralkap he aa pehtlai lomi rian hrang ṭuannak ah an kuat hna.

Pryce Hughes

Edka Klay le a hnuah Britain zung ṭengnge zohkhenhtu a simi Pras Hayus cu Wales ah a ummi ti khamnak ah rian an ṭuanter hna. France in a rak kirmi ah aa tel vemi Gerbert Senior cu Yorkshire ah a ummi Wakefield Thong ah an thlak. A dang tu cu Dartmoor Thong ah an thlak hna i rian hrang kha fakpi in an ṭuanter hna, mah thong cu ralkap tlak al ruangah thong a tlami an tam biknak hmun a si.

Raltuk aa tel lomi ralkap rian ṭuan awkah a hna a tlami Baibal Siangngakchia Frank Platt cu raltuk an fialmi a al caah caan saupi tiang fakpi in an hrem. Ralkap a tlak tlawmpal ah biatak a hngalmi Atkinson Padgett zong raltuk a duh lo caah ralkap nawlngeitu pawl nih fakpi in an hrem ve.

Herbert Senior

Mah lio caan ah unau pawl nih khoika lei hmanh ah ṭan lonak kong kha fiang tein an rak hngal lo nain Jehovah Pathian lungton awkah an i zuam. Mah capar i an min ṭialmi hna nih “harnak caan” ah khoika lei hmanh an ṭan lonak thawngin zohchunhawk ṭha an chiah. (Biat. 3:10)—Britain i thilhlun khonnak ah chiahmi.