1, 2. (a) Zumhawk a tlakmi le ngaihthiam a hmangmi hawikom kha zeicah kan sunsak hna? (b) Hi capar ah zei kong dah kan i ruah lai?

HAWIKOM taktak timi kha zeitindah a sullam na fianter lai? Unaunu Ashli nih hitin a chim: “Kei ka caah hawikom taktak timi cu bawmh awkah timhcia tein a um zungzalmi le palhnak a ngaithiammi kha a si.” Ahopaoh nih zumhawk a tlakmi le ngaihthiam a hmangmi hawikom kha kan sunsak hna. Cu bantuk hawikom nih a kan dawt i a kan bawmh zungzal lai ti kan hngalh caah kan i nuam.—Ptb. 17:17.

² Jehovah cu zumhawk a tlak bikmi le mi a ngaithiam bikmi Hawikom a si. “Nangmah sin i thla a cammi hna cungah cun na ṭha i ngaihthiamnak le a fekmi dawtnak in na khat, maw BAWIPA” tiah Salm caṭialtu nih a ti bantukin a si taktak. (Salm 86:5) Zumhawk a tlakmi le mi a ngaithiammi si ti cu zeidah a si? Jehovah nih mah sining hna kha zeitindah a langhter? Jehovah kha zeitindah kan i zohchunh khawh lai? Mah kong kan i ruah tikah kan hawikom ṭha bik, Jehovah kha kan dawt chin lai. Unau pawl he kan i pehtlaihnak zong a fek chin lai.—1 Johan 4:7, 8.

3. Zumhawk a tlakmi si ti cu zeidah a si?

³ Zumhawk a tlakmi cu a dawtmi cungah zumhfek tein a um. A bawmh zungzalnak thawngin a dawtnak kha a langhter. Thil sining a ṭhat caan lawngah si loin a ṭhat lo caan zongah a bawmh. Baibal nih Jehovah cu “zumhawktlak Pathian” a si tiah a ti. Amah nakin zumhawk a tlak deuhmi ahohmanh an um lo.—Deut. 7:9.

4, 5. (a) Jehovah nih zumhawk a tlakmi a si kha zeitindah a langhter? (b) Jehovah zumhawktlak a sinak kong kan ruah tikah zeitindah kan tha a um khawh?

⁴ Jehovah nih zumhawk a tlakmi a si kha zeitindah  a langhter? Zumhfekmi a salle kha a bawmh zungzal hnanak thawng in a langhter. A sal pakhat a simi Siangpahrang David nih Jehovah, zumhawktlak a sinak kha a thangṭhat. (2 Samuel 22:26 rel.) David harnak a ton lioah Jehovah nih zumhawktlak tein lam a hruai, a huhphenh i a khamh. (2 Sam. 22:1) Jehovah nih a salle cungah zumhawktlak a si kha a kaa lawng in si loin a bawmh hnanak thawng in a langhter ti kha David nih a hmuh. Jehovah cu David cungah zeicah zumhawktlak tein a um? David cu a cungah zumhawktlak tein a um caah a si. Jehovah nih zumhawktlak a simi a salle kha a dawt hna i an cungah zumhawktlak tein a um ve.—Ptb. 2:6-8.

⁵ A salle cungah Jehovah zumhawktlak a sinak kong kan ruah tikah kan tha a um. Zumhfekmi unaupa Red nih hitin a chim: “David harnak a ton lioah Jehovah nih a bawmhnak kong ka relmi cu ka caah bawmtu a si. David a zaam i lungkua chung aa thuh lio hmanhah Jehovah nih a bawmh zungzal. Mah nih ka tha a ka umter tuk. Thil sining cu zeitin a si zong ah, ruahchannak a um lomi a lawh hmanhah a cungah zumhawktlak tein ka um chung paoh cu Jehovah nih a ka umpi lai ti kha a ka hngalhter.” Nang zong cutin na ruah ve lai ti cu a fiang ko.—Rom 8:38, 39.

6. Jehovah nih zumhawk a tlakmi a si kha zeitindah a langhter rih? Mah in a salle nih zeitindah ṭhatnak an hmuh?

⁶ Jehovah nih zumhawk a tlakmi a si kha zeitindah a langhter rih? Lamkhat cu a phunglam a zulh zungzalnak in a si. Anih cu ‘mi pakhat a tar tiang aa thleng bal lomi’ a si. (Isa. 46:4, NW) A biakhiahnak vialte cu aa thleng bal lomi a phunglam cungah hram aa bunhmi a si. (Mal. 3:6) Jehovah nih a biakam ning in a tuah zungzalnak thawng zong in zumhawk a tlakmi a si kha a langhter. (Isa. 55:11) Jehovah zumhawktlak a sinak in zumhfekmi a salle nih ṭhatnak an hmuh. Zeitin in dah? Kan si khawh chung in a nawlbia kan zulh tikah a biakam ning in thluachuah a kan peknak thawng in a si.—Isa. 48:17, 18.

7. Jehovah bantukin zumhawk a tlakmi si khawhnak lamkhat cu zeidah a si?

 ⁷ Jehovah bantukin zeitindah zumhawk a tlakmi kan si khawh? Lamkhat cu harnak a tongmi hna caah ṭhatnak kan tuahnak thawng in a si. (Ptb. 3:27) Tahchunhnak ah, damlonak, chungkhar ralchanhnak asiloah anmah derthawmnak ruangah a lung a dongmi unau pakhatkhat na hngal hna maw? Mah unau kha “bianem le hnemhnak bia” in tha na pek khawh. (Zekh. 1:13) * Cutin na tuah tikah, “unau nakin a fek deuhmi,” zumhawk a tlakmi hawikom taktak na si kha na langhter a si.—Ptb. 18:24.

8. Innchungkhar ah zumhawktlak kan si kha zeitindah kan langhter khawh?

⁸ Kan dawtmi hna cungah zumhawktlak kan si langhter khawhnak lam dang a um rih. Tahchunhnak ah, innchunghawi a ngeimi kan si ahcun, kan vale asiloah kan nupile cungah zumhawktlak tein kan um awk a si ti kha kan hngalh. (Ptb. 5:15-18) Cucaah zuanzamnak a chuahter khomi zei thil paoh kha kan hrial. (Matt. 5:28) Mah lengah unau pawl kong a hmaan loin chim, thangchiat le cu bantuk bia ngaih kan hrialnak thawng in an cungah zumhawktlak kan si kha kan langhter.—Ptb. 12:18.

9, 10. (a) A hlei in, aho cungah dah zumhawktlak tein um kan duh? (b) Jehovah nawl zulh cu a zungzal in a fawi maw? Tahchunhnak pe.

⁹ A hlei in, Jehovah cungah zumhawktlak  tein um kan duh. Cutin zeitindah um khawh a si? A huatmi kha huat ve, a duhmi kha duh ve le a duh ningin kan nunnak thawng in a si. (Salm 97:10 rel.) Jehovah hmuhning kan ngeih deuhdeuh ah a nawl zulh kan i fawih deuhdeuh ve lai.—Salm 119:104.

¹⁰ Jehovah nawl zulh cu a zungzal in cun a fawi lo. A cungah zumhawktlak tein um zungzal awkah fakpi in kan i zuam a hau. Tahchunhnak ah, unau cheukhat cu nupi, va ngeih an duh men lai nain an caah aa tlakmi unau kha an hmu rih men lai lo. (1 Kor. 7:39) Zumtu a si lomi an rianṭuan hawi pawl nih pakhatkhat he i duh awkah an forh men hna lai. Mah lioah anmah theng an li a leng men lai. Asinain Jehovah cungah zumhawktlak tein um an duh caah Pathian a bia lomi he i duh asiloah i ṭhitum lo awkah bia an khiak. Cu bantuk unau pawl cu zumhawktlak sinak ah zohchunhawk ṭha taktak an si. Harnak caan ah zumhfek tein a ummi ahopaoh kha Jehovah nih thluachuah a pek hna lai.—Heb. 11:6.

11. Mi ngaihthiam timi cu zeidah a si?

¹¹ Jehovah i duhnungmi a sining dang pakhat cu mi a ngaihthiammi hna hi a si. Mi ngaihthiam timi cu zeidah a si? Sualnak a tuahtu cu aa ngaihchih taktak ahcun ngaihthiam kha a si. Asinain an tuahmi kha hnatlakpi asiloah a hngal lo bantukin i umter tinak cu a si lo. Mah canah an tuahmi ruangah thinhun lo tinak tu a si. Jehovah cu lungtak in aa ngaichihmi hna kha ‘ngaihthiam awkah’ timhcia in a um tiah Baibal nih a ti.—Salm 86:5.

12. (a) Jehovah nih zeitindah mi a ngaihthiam hna? (b) Mi pakhat a sualnak “hnawhpiak” timi cu zei sullam dah a ngeih?

¹² Jehovah nih zeitindah mi a ngaihthiam hna? ‘Siangngai in a ngaihthiam hna’ tiah Baibal nih a ti. Chimduhmi cu an sualnak kha a dihlak in le zungzal ca in a ngaihthiam hna tinak a si. (Isa. 55:7, NW) Jehovah nih an sualnak a dihlak in a ngaihthiam hna ti kha zeitindah kan  hngalh khawh? Lamkaltu 3:19 (rel) ah aa ṭialmi hi ruat hmanh. Lamkaltu Piter nih mi kha ‘i ngaichih u law Pathian leiah i mer u’ tiah a forh hna. Sualnak a tuahmi cu aa ngaihchih taktak ahcun a tuahmi thil ruangah a ngaih a chia lai i mah kha tuah ṭhan ti lo awkah bia a khiak lai. (2 Kor. 7:10, 11) Cun thil ṭhalo kha tuah ti loin Pathian lung a lawmhtermi thil a tuahnak thawng in ‘Pathian leiah aa mer’ lai. Mah hnuah a sualnak cu “hnawhpiak” a si lai. “Hnawhpiak” timi a hrampi Grik biafang cu caṭialmi kha hnawh asiloah phiat timi sullam a ngei. Cucaah Jehovah nih mi a ngaihthiam tikah, a sualnak kha a hnawhpiak bantuk a si. A sualnak kha a dihlak in a ngaihthiam.—Heb. 10:22; 1 Johan 1:7.

13. “An sualnak kha ka hngal camcin ti lai lo” timi bia nih Jehovah kong zeidah a kan hngalhter?

¹³ Jehovah nih kan sualnak kha zungzal ca in a kan ngaihthiam ti kha zeitindah kan hngalh khawh? Jehovah nih Jeremiah hmang in chiti thuhmi hna kong a chimchungmi bia in kan hngalh khawh. (Jeremiah 31:34 rel.) Hitin a chim: “An ṭhatlonak kha ka ngaihthiam hna lai i an sualnak kha ka hngal camcin ti lai lo.” Cucaah Jehovah nih a kan ngaihthiam hnu cun atu le atu sualphawt asiloah dantat awkah kan sualnak kha a ruat peng lo. Kan sualnak kha a zungzal in a kan ngaihthiam.—Rom 4:7, 8.

14. Jehovah ngaihthiamnak kong kan ruah tikah zeicah kan hna a ngam? Tahchunhnak pe.

¹⁴ Jehovah ngaihthiamnak kong kan ruah tikah kan hna a ngam. Unaunu pakhat kong hi ruat hmanh. Anih cu a luancia kum tampi lioah bu chung in an rak chuah. Kum tlawmpal a rauh hnuah Khrihfabu ah a lut ṭhan. Asinain Jehovah nih a ka ngaihthiam taktak tiah a zum lo. Pathian nih keimah nakin midang kha a dawt deuh hna tiah a ruah. Asinain Baibal ah aa ṭialmi Jehovah ngaihthiamnak kong kha ṭha tein a ruah tikah a hna a ngam ṭhan. Tahchunhnak ah, Jehovah nih a kan ngaihthiam tikah kan sualnak kha thiang tein a kan ṭawlpiak bantuk a si, cucaah ka sual timi ruahnak ngeih awk a si ti lo timi kong kha a rel. * Hitin a chim: “Jehovah nih a ka ngaihthiam khawh dih ko timi kha zumh kaa harh i, ka nun chung vialte mah thilrit hi ka phorh peng a hau lai tiah ka rak ruah. Caan pek cu a hau lai nain Jehovah kha naih khawh taktak a si ko ti kha ka hun hngalh i ka thilrit cu a zaang deuh.” Jehovah cu dawtnak a ngeimi le mi a ngaithiammi Pathian a si taktak.—Salm 103:9.

15. Jehovah ngaihthiamnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

¹⁵ Mi kan ngaihthiam hnanak thawng in Jehovah kha kan i zohchunh khawh. (Luka 17:3, 4 rel.) Jehovah nih a kan ngaihthiam hnu cun kan rak tuahmi kha a ruat peng ti lo ti kha philh hlah. Kannih zong mi kan ngaihthiam hna hnu cun kan cungah an rak tuahmi kha ruah awk le chim awk a si ti lo.

16. (a) Midang ngaihthiam timi cu zeidah a si lo i zeidah a si? (b) Jehovah ngaihthiamnak hmuh kan duh ahcun zeidah kan tuah lai?

 ¹⁶ Mi kan ngaihthiam hna ti tikah an tuahmi kha kan hna a tla asiloah a ding loin a kan pehtlaihmi kha kan duh tinak cu a si lo. An cungah kan thin a hung lo tinak tu a si. Jehovah ngaihthiamnak hmuh kan duh ahcun midang kha kan ngaihthiam ve hna awk a si ti kha philh hlah. (Matt. 6:14, 15) Jehovah nih “leidip men  kan si” kha a philh lo. Mitlinglo kan si kha a hngalh. (Salm 103:14) Cucaah mi nih an bia le an tuahsernak in an kan ralchanh tikah, annih zong kanmah bantukin mitlinglo an si ve ti kha i cinken awk a si i lungtak in kan ngaihthiam hna awk a si.—Efe. 4:32; Kol. 3:13.

17. Unau pakhat nih na lung aan fahter ahcun ngaihthiam awkah zeinihdah aan bawmh khawh?

 ¹⁷ Asinain, a caan ah mi ngaihthiam cu a har ngai. Kumzabu pakhatnak i chiti thuhmi cheukhat lak hmanhah buainak a rak um i mah kha tawnghtham awkah bawmh an rak herh. (Fil. 4:2) Unau pakhat nih na lung aan fahter ahcun ngaihthiam awkah zeinihdah aan bawmh lai? Job kong kha ruat hmanh. A hawikom tiah ti khawhmi Elifaz, Bildah le Zofar nih a si lopi in sual an phawt tikah Job cu a lung a fak tuk. (Job 10:1; 19:2) A donghnak ah, Jehovah nih mah hna pathum kha a cawnpiak hna i Job sinah va kal u law nan sualnak caah raithawinak va pe u tiah a ti hna. (Job 42:7-9) Asinain Job zong thil pakhat a tuahter ve. Mah cu zeidah a si? An caah thlacam kha a si. Job nih cutin a rak tuah i mi kha a ngaihthiam hna caah Jehovah nih thluachuah a pek. (Job 42:10, 12, 16, 17 rel.) Mah in zeidah kan cawn khawh? Na lung aan fahtertu caah lungtak in thla na cam ahcun mah nih a cungah thinhun ti lo awk aan bawmh lai.

18, 19. Zei tuah dah kan duh zungzal?

¹⁸ Jehovah a sining kong tamdeuh in cawn kha kan duh. Anih cu naih a fawimi, duhdanh a ngei lomi, a siangmi, a tlarimi, zumhawk a tlakmi le mi a ngaithiammi a si ti kha kan hngalh cang. Asinain a kong hngalh awk tampi a um rih. A kong kha zungzal in kan cawn khawh lai. (Pct. 3:11) Lamkaltu Paul ṭialmi mah bia hi kan hna a tla ve: “Pathian hi a va rum hringhran dah! A fimnak le a hngalhnak hi an va thuk hringhran dah!” Pathian dawtnak le mah capar pathum ah kan rak i ruahmi a sining paruk he aa tlai zong in cutin kan chim khawh.—Rom 11:33.

¹⁹ Cucaah Jehovah a sining kong kha cawng zungzal hna u sih law ṭha tein ruat hna u sih, cun i zohchunh hna u sih. (Efe. 5:1) Cu tikah Jehovah kan dawtnak cu a fek chin lai i amah he kan i naih chin lai. “Kei ca tu ahcun, Pathian pawng um cu a va nuam hringhran dah!” tiah hla a sami salm caṭialtupa ruahnak kan ngei chinchin ve ko lai.—Salm 73:28.