A luancia kum hra hrawngah Krikorio le Marilu te nuva cu Manila ah vawlei rian caantling in an ṭuan pah in hmaikal an rak ṭuan, mah lioah kum 30 leng an rak si. Mah cu a har ngai ko nain an hlawh a tling. An nu Marilu cu rian a ṭuannak bank ah a rian a kai i manager a hung si. “Kan rian a ṭhat caah nuam tein kan nung kho” tiah a ti. Mah tikah Manila in nichuahlei meng 12 hrawng aa hlatnak hmun ah inn a ṭha ngaimi sak an i tim. Innsak awkah company an hlan hna i a dihmi tangka kha kum hra chungah pek ding in an timh.

Marilu nih hitin a chim: “Ka rian nih ka caan le ka thazaang tampi a lak i Pathian rianṭuannak ca i ka lungthawhnak kha a zorter. Jehovah thil ka chuh tiah ka ruah.” Cun “Jehovah rianṭuannak caah ka rak pekmi caan kha ka pe kho ti lo” tiah a chimchap. Cucaah an nuva in an i nuam lo i nikhat cu hmunkhat ah an ṭhu i an nunning kong kha an i ruah. Krikorio nih hitin a chim: “Thlennak tuah kan duh nain zeidah kan tuah lai ti kha kan i fiang lo. A hleiin fa kan ngeih lo caah Jehovah rian kha tam deuh in zeitindah kan ṭuan khawh  lai ti kha kan i ruah. Cun lamhruainak hmuh awkah thla kan cam.”

Mah caan hrawngah, phungchimtu a herh deuhnak hmun i rianṭuannak kong phungchimnak kha an theih lengmang. “Mah cu Jehovah nih kan thlacamnak a kan lehmi a si tiah kan ruah” tiah Krikorio nih a chim. Ralṭha tein a hmaanmi biakhiahnak tuah khawh awkah kan zumhnak ṭhawnter ko tiah Pathian sinah thla an cam. An caah dawnkhantu bik cu inn an sak liomi kha a si. Innsak man kha kum thum ca an pek cang fawn. Zeidah an tuah lai? Marilu nih hitin a chim: “Innsak kan ngol ahcun kan pek ciami tangka tampi kha kan sung lai. Asinain mah kha Jehovah duhnak maw pakhatnak ah kan chiah lai, kanmah duhnak dah timi i thim khawhnak caan in kan hmuh.” ‘Zeizong vialte ka hlonh dih hna’ timi Paul bia kha i cinken in an innsak kha an ngol, an rian in an chuak, an thilri tampi kha an zuar i Manila thlanglei, meng 300 hrawng a hlatnak, Palawan tikulh i khua hmete ah an i ṭhial.—Fil. 3:8.

Krikorio le Marilu nih an i ṭhial hlan in nunning sawhsawh tein nun awkah an i timtuah chung, asinain an nunning zeitin a si lai kha an i ṭhialnak hmun an phanh hlan tiang kha cu an hngal lo. Marilu nih hitin a chim: “Ka khuaruah a har tuk. Electric mei a um lo, inn chung thilri a ṭhami zong a um lo. Electric mei in rawl chuan khawh a si lo caah thing in kan chuan. Dawr nganpipi ah kal, dawr ah rawl ei le khuapi ah a ummi a dang thil kha ka ngai hna.” Asinain zeicah kan i ṭhial ti kha an ruat peng i a rauhhlan ah an sia a rem ṭhan. Marilu nih hitin a chim: “Atu ah cun zan arfi ceu tel in khua le ram aa dawhnak kha ka hmuh khawh cang. A hleiin phung kan chimhmi hna an i nuamhmi hmuh cu a nuam tuk. Hika i rian kan ṭuanmi nih ‘lungsi hnangam tein um’ kha a kan thiamter.”—Fil. 4:12.

Krikorio nih hitin a chim: “Hika kan phanhka ah unau pali lawng an rak um. Zarh fate vantlang phungchimnak ka pek ca le Pennak hla kan sak tikah kitar ka tumpiak hna caah an i nuam tuk.” Kum khat chungah mah phu hmete cu thawngthanhtu 24 a ummi Khrihfabu a hung si. “Unau pawl langhtermi dawtnak nih kan lung a kan suk tuk” tiah Krikorio nih a chim. Atu ah mahka hmun i kum ruk chung an rianṭuannak kong an ruah tikah hitin an chim: “Unau an karhmi kan hmuh ruang i kan i nuamhnak cu zei he hmanh tahchunh khawh a si lo. Kan nunnak cu hlan nakin sullam a ngei deuh.”

Philippines i phungchimtu a herh deuhnak hmun ah aa ṭhialmi unau hi 3,000 hrawng an si. Mah lak i 500 hrawng cu nungak an si. Karen kong hi zohhmanh.

Atu ah kum 25 hrawng a simi Karen cu Cagayan, Baggao khua ah a ṭhangmi a si. Kum hra fai a si lio in phungchimnak ah tam deuh in i telnak kong kha a ruat tawn. Hitin a chim: “Caan tlawmte lawng a taang cang i miphun kip nih Pennak thawngṭha an theih a herh ti ka hngalh caah phungchimtu a herh deuhnak hmun ah rian ṭuan ka duh.” A chungkhar mi cheukhat nih phungchim awkah hmun dang ah i ṭhial loin sianghleiruun tu kai awkah an forh ko nain Karen nih ṭhialnak kongah lamhruainak hmuh awkah thla a cam. Cun cutin aa ṭhialmi hna zong kha ruahnak a hal hna. Kum 18 a si ah an khua in meng 40 hrawng aa hlatnak hmun ah aa ṭhial.

Karen aa ṭhialnak Khrihfabu hmete nih Pacific Rilikam i a ummi tlang a tamnak hmun pawl zongah phung an chim. Karen nih hitin a chim: “Baggao in kaa ṭhialnak Khrihfabu phanh awkah nithum chung kan ke in kan kal. Cho kan kai, chuk kan ṭum i tiva kha voi 30 leng kan tan.” Hitin a chimchap: “Baibal ka cawnpiakmi cheukhat sin kal awkah suimilam paruk chung ka ke in ka kal i an inn ah ka riak. A thaizing ah innlei kir awkah suimilam paruk chung ka kal ṭhan.” Aa zuammi cu a phu maw? “A caan ah ka ke a fak tuk” tiah a ti. “Asinain Baibal cawnpiaknak 18 ka ngei, ‘Jehovah ṭhatnak kha ka kawl i ka hmuh’” tiah nih buin a chimchap.—Salm 34:8.

United States ah a ummi kum 40 hrawng a simi nungak unaunu Sukhi cu Philippines ah i ṭhial awkah zeinihdah a forh? 2011 ah tuahmi peng civui ah nuva hna bia an halmi hna kha a theih. Mah nuva hna nih Mexico ah phungchim rian ṭuan khawh awkah an ngeihmi thilri tampi an zuarnak kong kha an chim. “Mah nih hlanah ka rak ruah bal lomi hmuitinh kong a ka ruahter” tiah Sukhi nih a chim. Anih cu India miphun a si i Philippines ah a ummi Punjabi holh a hmangmi hna cu bawmh an herh ti a hngalh tikah cuka ah ṭhial aa tim. Zei harnak dah a ton?

Hitin a chim: “Zei thil dah zuar ding, zei thil dah i chiah ding ti biakhiah hi ka ruahnak leng in a rak har. Ka ṭaihkhaan ah kum 13 chung siarem tein keimah lawng ka um hnuah ka chungkhar sinah kaa ṭhial i ka sia a rem lo ngai. Mah cu a fawi lo nain nunning sawhsawh in nun awk i timhnak ah lam ṭha ngai a si.” Philippines i aa ṭhial  hnuah zei harnak dah a ton? Hitin a chim: “Hmaifa le thakza ka ṭih tukmi le inn ka ngaih tukmi hi ka caah a har bikmi a si. Cucaah hlan nakin Jehovah kha kaa bochan deuh.” Sukhi cu zei ṭhatnak dah a hmuh? Nih buin hitin a chim: “Jehovah nih ‘thluachuah vanluhnak cu kaan thlet hnawh hna le hnawh hna lo ka hneksak tuah u’ tiah a kan ti. Phung ka chimhmi nu nih ‘Zeitikah dah na rat ṭhan lai? Biahal ding tampi ka ngei rih’ tiah a ka ti tikah mah bia a hmaan kha ka hun hngalh. Biatak hngalh a duhmi hna kha ka bawmh khawh hna caah lungsi hnangamnak le nuamhnak ka hmu.” (Mal. 3:10) Hitin a ti chap: “A har bikmi cu i ṭhial awkah biakhiah kha a si. Kaa ṭhial hnuah cun Jehovah nih a zei lei paoh in a ka zohkhenhmi kha ka hmuh caah ka khuaruah a har tuk.”

Nupi a ngei cangmi, kum 40 dengmang a simi, unaupa Sime cu Asia nitlak thlanglei i a ummi ram ah rian ṭha ngai ṭuan awkah Philippines in aa ṭhial. Cuka a um lioah khualtlawng rianṭuantu nih tha a pekmi le Uktu Bu chungtel unaupa phungchimmi nih Jehovah kha pakhatnak ah chiah awkah a forh. “Asinain ka rian chuahtaknak kong ka ruah tikah ka ṭih tuk” tiah a chim. Asinain a rian in a chuak i Philippines ah a kir. Atu ah Sime le a nupi Haidi cu Philippines thlanglei ah a ummi Davao del Sur ah rian an ṭuan. Mahka cu phungchimnak lohmun a kau tukmi a si caah phungchimtu a herh ngainak hmun a si. Sime nih hitin a chim: “Hnulei kong ka ruah ṭhan tikah ka rian sungh lai ka ṭihnak kha ka tei khawh ca le Jehovah kha pakhatnak ah ka chiah caah kaa nuam tuk. Jehovah kha a ṭha bikmi peknak nakin lungsi hnangamnak a kan ngeihter deuhmi thil zeihmanh a um lo.”

Kum 30 leng a simi, hmaikal nuva Ramilo le Juliet nih an umnak hmun in meng 20 hrawng a hlatmi Khrihfabu cu bawmh an herh ti an hngalh tikah an bawmh hna. Zarh fatin pumhnak le phungchimnak ah i tel awkah ni a tlan zong, ruah a sur zongah an motorcycle in an kal zungzal. Aa bingbomi lam le hri in sermi hlei in khualtlawn cu a har tuk ko nain phungchimnak ah tam deuh in an i tel khawh caah an i nuam. Ramilo nih hitin a chim: “Ka nupi he Baibal cawnpiaknak 11 kan ngei. A herh deuhnak hmun i rian ṭuan tikah mahca ṭhatnak hlawt a hau nain mah nih lungsi hnangamnak a kan pek.”—1 Kor. 15:58.

Nan ram asiloah ramdang i phungchimtu a herh deuhnak hmun i rianṭuannak kong kha tam deuh in hngalh na duh maw? Na duh ahcun peng zohkhenhtu kha chim law 2011, August, Kannih Pennak Rianṭuannak i “‘Masidonia ah Na Ra’ Kho Lai Maw?” timi capar kha rel.