1, 2. Kan chungkhar sining le biatak kan hngalhning cu zeitindah aa dan cio?

JEHOVAH cu innchungkhar a thawktu a si. (Efe. 3:14, 15) Innchungkhar pakhat chungmi kan si hmanhah kan lungput le kan sining cu aa dang cio hna. Innchungkhar dangdang kan si ahcun kan sining cu aa dang chinchin lai. Cheukhat cu an chuahka in an upat tiang an nu le an pa he an umṭi. Cheukhat tu cu zawtnak, lakhruak in a cangmi thil asiloah a dang thil ruangah an nu le an pa nih an thihtak hna. Cheukhat cu an nu le an pa aho an si hmanh an hngal hna lo.

² Jehovah a biami chungkhar lak zongah biatak kan hngalhning hi aa dang cio. Nang cu na ngakchiat lioin Baibal phunglam ningin nun awkah na nu le na pa nih an in cawnpiak men ko lai. (Deut. 6:6, 7) Asiloah Jehovah salle nih phung an chimnak thawngin biatak a hngalmi na si men lai.—Rom 10:13-15; 1 Tim. 2:3, 4.

3. Kan dihlak in kan i lawhnak cu zeidah a si?

³ Kan sining cu aa dang cio ko nain kan zapi in kan i lawhnak cheukhat a um. Adam nih Pathian nawl a ngaih lo caah kan dihlak in tlinlonak, sualnak le thihnak ro kan co. (Rom 5:12) Cutin a si ko nain a hmaanmi Khrihfa kan si caah Jehovah kha “kan Pa” tiah kan auh khawh. Hlanlio ah Pathian thimmi  miphun nih “BAWIPA, nangmah cu kan Pa na si” tiah an rak ti. (Isa. 64:8) Jesuh zong nih zohchunh awk thlacamnak kha “vancung khua i a um kan Pa, Na min thiang cu upat si ko seh” tiah a rak thawk.—Matt. 6:9.

4, 5. Vancung kan Pa, Jehovah kan dawt chin nakhnga zei kong hna dah kan i ruah lai?

⁴ Vancung kan Pa nih a hmaanmi Khrihfa a simi a chungkhar kha a zohkhenh hna i a huhphenh hna. Salm 91:14 ah Jehovah nih hitin a ti: “A ka dawmi [a hmaanmi Khrihfa] cu ka khamh hna lai i a ka hngalmi cu ka huhphenh hna lai.” Jehovah nih a mi hna hrawh an si nakhnga lo an ral hna kut in a khamh hna i a huhphenh hna.

⁵ Vancung kan Pa, Jehovah kan dawt chin nakhnga Jehovah cu zeitindah (1) a kan Bawmtu, (2) a kan Hupphengtu le (3) kan Hawi ṭha bik a si timi kong i ruah u sih. Mah a kong pathum kan i ruah lioah Pathian he kan i pehtlaihnak kong kha ṭha tein ruat u sihlaw kan Pa in zeitindah kan upat khawh timi kong kha tuaktan u sih. Jehovah nih amah a naihmi hna pek awkah bia aa kammi thluachuah kong zong ruat hna u sih.—Jeim 4:8.

6. “Laksawng ṭha” paohpaoh Petu cu Jehovah a si tiah zeicah kan ti khawh?

⁶ Zultu Jeim nih hitin a ṭial: “Laksawng ṭha le laksawng tlamtling paohpaoh hi vancung in a rami an si; vancung i a ceumi thil a sertu Pathian sinin a rami an si.” (Jeim 1:17) Nunnak cu Jehovah sinin hmuhmi laksawng a si. (Salm 36:9) Kan nunnak kha Jehovah duhnak tuahnak ah kan hman ahcun atu ah thluachuah tampi kan hmu lai i vawlei thar ah zungzal nunnak kan hmu lai. (Ptb. 10:22; 2 Pit. 3:13) Asinain kan dihlak in Adam sinin tlinlonak, sualnak le thihnak ro kan co caah mah cu zeitindah a si khawh lai?

7. Pathian nih amah he pehtlaihnak ṭha kan ngeih khawh nakhnga zeitindah a timhtuah?

⁷ Jehovah cu lam tampi in a kan Bawmtu a si. A velngeihnak nih kanmah khamh awkah a forh. Kan i ruah cang bantukin kan dihlak in kan sual i Adam sinin tlinlonak ro kan co. (Rom 3:23) Asinain Jehovah cu dawtnak a ngeih caah amah he pehtlaihnak ṭha ngeih khawhnak lam a kan serpiak. Lamkaltu Johan nih hitin a ṭial: “Pathian nih a kan dawtnak a langhter ning cu hiti hin a si: a Fapa ngeihchun kha vawlei ah hin a run thlah i amah thawngin nunnak kan ngei lai. Dawtnak ka timi cu, Pathian kan rak dawt hi a si lo, amah nih a kan dawt i kan sualnak ngaihthiamnak ding caah a Fapa kan sinah a run thlah hi a si.”—1 Johan 4:9, 10.

8, 9. Jehovah cu Abraham le Isak chan ah zeitindah Bawmtu Ngan bik a si? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

⁸ BC 1,900 hrawngah Abraham nunnak i a cangmi thil nih nawl a ngaimi vialte kha zungzal nunnak pek awkah Jehovah nih zeitindah a tuah lai ti a langhter. Hebru 11:17-19 nih hitin a fianter: “Pathian nih Abraham cu a hneksak tikah, a fapa Isak kha raithawinak ah a pekchanhtertu cu zumhnak a si. Pathian nih bia a kamhmi cu Abraham kha a si, sihmanhsehlaw a fapa ngeihchunte pakhat kha raithawinak i pekchanh awkah aa tim kho ko. Pathian nih Abraham cu a rak thawh i, ‘Tefa na ngeih laimi cu Isak chung chuak hi an si lai,’ a rak ti. Abraham nih khan, Pathian nih Isak cu thihnak in a thawhter khawh ko, tiah a rak zumh i cu bantuk cun Pathian nih Isak cu thihnak in a thawhter ti awk a si taktak ko.” Abraham nih a fapa Isak kha raithawinak ah pek a duh bantukin Jehovah nih minung khamh awkah a Fapa Jesuh Khrih kha raithawinak ah pek a duh ve.—Johan 3:16, 36 rel.

⁹ Isak nih ka thih a hau lo ti a hngalh  tikah zeitlukin dah a hna a ngam lai khi na ruat kho maw? Amah zaka i raithawi awkah tuu pakhat kha Jehovah nih a pek hna caah aa lawm tuk ko lai. (Gen. 22:10-13) Abraham nih cuka hmun kha Hebru holh in “Jehovah-jireh” timi “BAWIPA nih a khaan ko” tiah min a sak.—Gen. 22:14.

10, 11. “A hawi i ser ve awk rian” kha ahote nih dah an hruai, mah rian kha zeitindah an ṭuan?

¹⁰ Jehovah nih a kan timhpiakmi thil vialte kan ruah tikah Jesuh tlanhnak man loin cun Pathian hawi si khawh a si lo ti kha kan hun hngalh. Paul nih hitin a ṭial: “Mi vialte caah mi pakhat a thi i a thihnak ah cun mi vialte an thi ve ti kha kan hngalh. . . . Mi vialte caah a thihnak chan cu minung nih hin an nun chungah anmah ca lawngah nung ti loin, anmah ruang i thihnak a ing i a thoṭhanmi pa ca i an nun nakhnga caah a si.”—2 Kor. 5:14, 15.

¹¹ Kumzabu pakhatnak i Khrihfa hna nih Pathian an dawt i a rian ṭuan khawhnak tinvo sung an sunsak caah mi kha “a hawi i ser ve awk rian” kha lungtho tein an cohlan. Mah rian cu phungchim rian a si i mah nih mi kha Pathian he a remter hna, pehtlaihnak ṭha a ngeihter hna i a fale a siter hna. Tuchan chiti thuhmi Jehovah salle nih mah rian kha an ṭuan ve. Annih cu Pathian le Khrih caah remnak sertu in rian an ṭuan. An phungchimnak thawngin lungthin ṭha a ngeimi le aa toidormi hna kha Jehovah nih a hnuh hna i a salle an hung si.—2 Korin 5:18-20 rel; Johan 6:44; Lam. 13:48.

12, 13. Jehovah nih a kan pekmi thil vialte caah kan i lawmhnak kha zeitindah kan langhter khawh?

¹² Jehovah cu Bawmtu Ngan bik a si caah tuudang cu an i lawm i thawngṭha chimnak rian ah chiti thuhmi hna he an ṭuanṭi. Mah rian ṭuannak ah Pathian sinin hmuhmi a ṭha tukmi laksawng a si vemi Baibal kha kan hman. (2 Tim. 3:16, 17) Phungchimnak ah Baibal ṭha tein kan hmannak thawngin mi kha zungzal nunnak hmuh khawhnak caanṭha kan pek hna. Jehovah nih a thiang thlarau zong a kan pek. Phungchimnak ah kan dihlak in thiang thlarau bawmhnak kha kan i bochan. (Zekh. 4:6; Luka 11:13) Jehovah Tehte Hna i Yearbook kip nih a langhter bantukin phungchimnak rian i a phichuak cu khuaruahhar taktak a si. Kan Pa le a kan Bawmtu a thangṭhatmi mah rian ah kan i tel khawh vemi cu tinvo sung taktak a si.

¹³ Pathian nih thil tampi a kan pek caah hitin kan i hal awk a si: ‘Jehovah nih a ka pekmi thil vialte ca i kaa lawmh langhter awkah phungchimnak ah ka si khawh chungin kaa tel maw? Zeitindah phungchim a thiam deuhmi ka si khawh lai?’ Pathian nih a kan pekmi thil vialte caah kan i lawmh ahcun kan nunnak ah a Pennak kha pakhatnak ah kan chiah lai. Cutin kan tuah ahcun Jehovah nih kan herhmi kha a kan pek zungzal lai. (Matt. 6:25-33) Jehovah nih a kan dawt caah a duhmi thil le a lung a lawmhter thil kha kan si khawh chungin tuah kan duh.—Ptb. 27:11.

14. Jehovah cu a miphun caah zeitindah Khamhtu a si?

¹⁴ Salm caṭialtu David cu hitin hla a sa: “Kei cu ka si a fak i ka re a thei, sihmanhsehlaw BAWIPA, nangmah nih na ruah ko. Nangmah cu ka Khamhtu le a ka Bawmtu na si.” (Salm 40:17) Jehovah nih a miphun kha an phu ningin a khamh lengmang hna, a hleiin a fakmi hremnak le ralchanhnak an ton tikah a khamh hna. Cu bantuk harnak caan ah a cungah zumhfek tein kan um khawh nakhnga kan herhmi kha Jehovah nih a kan pek zungzal caah kan i lawm tuk.

15. Dawtnak a ngeimi pa nih a fa a huhphenh ning kha tahchunhnak in chim.

¹⁵ Dawtnak a ngeimi pa nih a fale kha an herhmi a pek hna lawng si loin a huh zong a huhphenh hna. A fale harnak an ton tikah khamh awkah aa zuam colh. Unaupa pakhat nih a ngakchiat lioah a pa nih a huhphenhmi kha aa cinken rih. A pa he phungchimnak in an ṭinlei ah a si i tiva ti tan a hau. Mah zing ah ruah a sur tuk caah ti cu a lian. Mah tiva tan khawhnak lam cu lung a nganmi pakhat in pakhat ah peh lawng a si. Mah unaupate cu a pa hmaiah a kal, a nal sual i ti ah a tla i ti chungah voihnih tiang a pil. Mah tikah a pa nih a liang in a vun tlaih colh i a khamh caah aa lawm tuk. Cu bantukin vancung kan Pa nih hi vawlei ṭhalo le a uktu Satan sinin a kan huhphenh ve. Jehovah cu a ṭha bikmi Hupphengtu a si.—Matt. 6:13; 1 Johan 5:19.

16, 17. Israel mi nih Amalek mi an doh hna lioah Jehovah nih zeitindah a bawmh hna i a huhphenh hna?

¹⁶ BC 1513 ah Jehovah nih a miphun kha a rak huhphenh hna. Israel mi kha sal sinak in a luatter hna i Rili Sen an tan lio zongah a rak huhphenh hna. Thetse ram kha tan in Sinai Tlang lei i an kal lioah Refedim timi hmun an phan.

¹⁷ Genesis 3:15 i chimchungbia cu a tlin rih lo caah Satan nih huhphenhnak a ngei lomi a lomi Israel mi hna kha doh awkah fakpi in aa zuam ko lai. Cutin tuah awkah Pathian miphun hna i an ral a simi Amalek mi kha a hman hna. (Nam. 24:20) Jehovah nih a miphun kha an ral hna kut in Joshua, Moses, Aaron le Hur hmangin zeitindah a huhphenh hna? Joshua le a mi hna nih Amalek mi an doh hna lioah cuka pawng i tlang ah Moses, Aaron le Hur an  um. Moses nih a ban a hler chung paoh cu Israel mi nih an ral kha an tei hna. Moses cu a ban tha a dih tikah Aaron le Hur nih a ban cu an domhpiak. Jehovah bawmhnak le huhphenhnak thawngin “Joshua nih cun Amalek mi cu a tei dih cikcek hna.” (Ex. 17:8-13) Moses nih cuka hmun ah biakṭheng pakhat a ser i Hebru holh in “Jehovah-nissi” timi “BAWIPA cu ka hmelchunhnak puanzar a si” tiah min a sak.—Exodus 17:14, 15 rel.

18, 19. Nai kum hrawngah Pathian nih a salle kha zeitindah a huhphenh hna?

¹⁸ Jehovah nih amah a dawmi le a nawl a ngaimi kha a huhphenh hna. Refedim i Israel mi hna bantukin kan ral hna kut in huhphenh awkah Pathian kha kan i bochan ve. Jehovah nih kan phu ningin a kan huhphenh lengmang i Satan dohnak in a kan himter. Tahchunhnak ah, khoikalei hmanh an ṭan lo ruangah hremnak a tongmi unau pawl kha Pathian nih voi tampi a huhphenh hna. 1930 hnuin 1940 hnu tiang Germany le Nazi ukmi a dang ram hna ah cutin a rak si. Cu bantuk hremnak an ton lioah Pathian nih a huhphenhmi hna kong kha Yearbook le unau pawl kong ṭialmi ah kan rel ahcun Jehovah kan i bochannak a fek chin lai.—Salm 91:2.

¹⁹ Jehovah nih a bupi le bupi chuahmi cauk pawl hmangin ralrin a kan peknak thawng zongin a kan huhphenh. Nai kum hrawngah mah ralrin peknak hna nih zeitindah a kan huhphenh ti kha ruathmanh. Vawlei ah nupa sualnak, zu ningcang loin hmannak le a thurhnawmmi hmanthlak a tam chin lengmang. Asinain Jehovah nih amah he kan i pehtlaihnak a hrawk khomi thil in huhphenh awkah a biapimi ralrin peknak le a herhmi bawmhnak a kan pek. Tahchunhnak ah, pehtlaihnak ah hmanmi internet ti bantuk in hawi ṭhalo he i komh kha hrial awkah nai hrawngah ruahnak cheuhnak kan hmu. *—1 Kor. 15:33.

20. Khrihfabu ah zei bantuk huhphenhnak le lamhruainak dah kan hmuh?

²⁰ Cu bantuk ruahnak cheuhnak kan ngaih le Jehovah ‘cawnpiakmi’ kan si kha zeitindah kan langhter khawh? A nawlbia kha ṭha tein kan zulhnak thawngin kan langhter khawh. (Isa. 54:13) Khrihfabu cu huhphenhnak le lamhruainak kan hmuhnak a himmi hmun a si. Cuka ah Khrihfa upa nih Baibal hmangin a kan bawmh i a kan cawnpiak. (Gal. 6:1) Jehovah nih dawtnak in kanmah zohkhenh awkah mah minung “laksawng” kha a hman hna. (Efe. 4:7, 8) Cucaah Khrihfa upa nih a kan cawnpiak tikah zeidah kan tuah awk a si? Lungtho tein kan ngaih awk a si. Cutin kan tuah ahcun Jehovah nih thluachuah a kan pek lai.—Heb. 13:17.

21. (a) Zei tuah awkah dah bia kan khiah awk a si? (b) A hnu capar ah zei kong dah kan i ruah lai?

²¹ Cucaah bawmhnak hmuh awkah thiang thlarau i bochan awk le vancung kan Pa lamhruainak zulh awkah bia khiak hna u sih. Jesuh nunning kha ṭha tein ruat in kan si khawh chungin a nawl kan i cawn awk zong a si. Jesuh nih “nawlngaihnak lam kha thih tiangin a zulh” caah thluachuah nganpi a hmuh. (Fil. 2:5-11) Kannih zong lungthin dihlak in Jehovah kan i bochan ahcun thluachuah kan hmu ve lai. (Ptb. 3:5, 6) Aho nakhmanh in a kan bawm kho biktu le a kan huppheng kho biktu, Jehovah kha i bochan zungzal hna u sih. A rian kan ṭuan khawhmi hi tinvo sung a si i mah nih a kan lawmhter. Jehovah cu zeitindah kan Hawi ṭha bik a si khawh? Mah biahalnak kha a hnu capar ah kan i ruah tikah amah kan dawtnak a fek chin lai.