1. Mahca ṭhatnak hlawtnak ah Jesuh nih zeitindah zohchunhawk ṭha bik a chiah?

JESUH nih vawleicung a um lioah mahca ṭhatnak hlawtnak ah zohchunhawk ṭha bik a rak chiah. Amah duhnak le siaremnak nakin Pathian duhnak tu biapi deuh ah a chiah. (Johan 5:30) Tung cung i a thih tiang zumhfek tein a umnak thawngin mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput a ngeihmi, ri a ngeih lo kha a langhter.—Fil. 2:8.

2. Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput zeitindah kan ngeih khawh? Mah lungput cu zeicah ngeih a herh?

² Jesuh zultu a simi kannih zong mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput kan ngeih a hau ve. Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput ngeih timi cu zeidah a si? Midang bawmh khawh awkah mah duhmi hlawt duhnak ngeih kha a si. Mah lungput cu mahzawn ruahnak lungput he aa ralkahmi a si. (Matt. 16:24) Mahca ṭhatnak hlawt duhnak nih kanmah duhmi nakin midang duhmi le intuarmi tu kha biapi deuh in chiah awkah a kan bawmh lai. (Fil. 2:3, 4) Mahzawn ruah lonak cu biaknak ah a biapimi a si tiah Jesuh nih a kan cawnpiak. Cutin zeitindah a si? Khrihfa dawtnak nih mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput ngeih awkah a kan forh. Mah dawtnak cu Jesuh zultu  taktak i kan hmelchunh a si. (Johan 13:34, 35) Mahca ṭhatnak a hlawmi vawleicung pumpi unau rual lakah kan i tel ve caah kan hmuhmi thluachuah kha ruathmanh.

3. Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput kha zeinihdah a derter khawh?

³ Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput a derter khomi ral kan ngei. Mah ral cu mahzawn ruahnak lungput kan ngeihmi hi a si. Adam le Evi nih zeitindah anmah zawn lawng an i ruah kha ruathmanh. Evi nih Pathian bantuk si a duhnak in le a vapa nih a nupi lungton a duhnak in mahzawn ruahnak lungput an ngeih kha an langhter. (Gen. 3:5, 6) Satan nih Adam le Evi kha a hmaanmi biaknak in a pialter hna hnu zongah mi kha mahzawn lawng i ruah awkah a lem rih ko hna. Jesuh hmanh kha cutin a rak lem. (Matt. 4:1-9) Tuchan ah Satan nih mi tampi kha a lem khawh hna i lam tampi in mahzawn ruahnak lungput langhter awkah a forh khawh hna. Kannih zong kan i ralrin lo ahcun hi vawlei i mahzawn ruahnak lungput nih a kan iap khawh ve.—Efe. 2:2.

4. (a) Mahzawn ruahnak lungput kha kan hlo kho maw? Fianter. (b) Zei biahalnak hna dah kan i ruah lai?

⁴ Mahzawn ruahnak lungput kha cirik he tahchunh khawh a si. Thir kha ruah le ni lakah kan chiah ahcun cirik nih a hun ei khawh. Mah kha zeirel loin kan um ahcun cirik cu a karh lai i thir kha a rawhter khawh caah ṭih a nung. Cu bantukin kan tlinlonak le mahzawn ruahnak lungput kan ngeihmi kha kan hlo kho lai lo nain mah lungput kha kan doh zungzal a hau. Kan i ralrin lo ahcun mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput kan ngeihmi cu a tlau kho. (1 Kor. 9:26, 27) Mahzawn ruahnak lungput kan ngeih kha zeitindah kan hngalh khawh? Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput kha zeitindah kan ṭhanter khawh?

5. (a) Baibal cu zeitindah thlalang he aa lawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.) (b) Mahzawn ruahnak lungput kan ngeih le ngeih lo kan i check tikah zeidah kan hrial awk a si?

⁵ Kan muisam zoh awkah thlalang kan hman bantukin kan sining check awk le a herhmi thlennak tuah awkah Baibal kha kan hman khawh. (Jeim 1:22-25 rel.) Asinain thlalang kha ṭha tein kan hman lawngah kan muisam zei a lawh ti hngalh awkah a kan bawmh lai. Tahchunhnak ah, thlalang kha khulrang tuk in kan i zoh ahcun a lang setsai lo nain zoh a chia ngaimi kha kan hmu lai lo. Asiloah thlalang kha a sirlei in kan zoh ahcun midang kha kan hmuh men hna lai. Cu bantukin mahzawn  ruahnak lungput ti bantuk ziaza ṭhalo kan ngeih le ngeih lo i checknak ah Baibal kan hman tikah khulrang in kan rel awk a si lo. Cun midang palhnak sawhpiaknak ca zongah hman ding a si lo.

6. ‘Nawlbia tling chungah ṭha tein kan i bih’ lengah zeidah kan tuah awk a si?

⁶ Tahchunhnak ah, Baibal kha nifate kan rel ko nain kan lung chungah mahzawn ruahnak lungput a ṭhanmi kha kan hngal men lai lo. Mah cu zeitindah a si khawh? Mah hi ruathmanh: Jeim nih thlalang aa zohmi pa tahchunhnak ah “ṭha tein aa zoh” tiah a ṭial. Cutin ṭha tein aa zoh ko nain a poimi thil a um rih. “A kal i zei ka lo ti kha a philh colh” tiah Jeim nih a ti chap. Thlalang aa zohmi pa cu a herhmi i remh loin aa mer colh. Asinain Pathian bia a zultu nih cun “nawlbia tling chungah ṭha tein aa bih” lawng si loin ‘cucu a ruat peng.’ Cucaah Baibal chung i nawlbia tling kha philh loin a zulh peng. Jesuh zong nih mah bantuk bia kha hitin a rak chim: “Ka cawnpiaknak kha nan zulh ahcun a ka zultu taktak cu nan si.”—Johan 8:31.

7. Mahzawn ruahnak lungput i check awkah Baibal kha zeitindah kan hman khawh?

⁷ Cucaah mahzawn ruahnak lungput doh awkah Baibal kha ṭha tein rel hmasa a hau. Mah nih ṭhancho na herhmi kha hngalh awkah aan bawmh lai. Asinain mah lawngin a za lo. Hlathlainak na tuah chap a hau. Baibal tuanbia na rel tikah cuka ah ka um ve tiah ruat. Hi bantuk bia hi i hal: ‘Mah thil sining ah zeitindah ka tuah hnga? A ṭhami lam in ka tuah hnga maw?’ A biapi bikmi cu na relmi kong kha ṭha tein na ruah hnuah mah kha na si khawh chungin zulh i zuam a si. (Matt. 7:24, 25) Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput ngeih zungzal awkah Siangpahrang Sawl le lamkaltu Piter kong nih zeitindah a kan bawmh khawh ti kha i ruah u sih.

8. Sawl cu siangpahrang a ṭuanka ah zei lungput dah a ngeih? Mah lungput kha zeitindah a langhter?

⁸ Mahzawn ruahnak nih mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput a tlauter khawhning kha siangpahrang Sawl kong in kan hngalh khawh. Sawl cu siangpahrang a ṭuanka ah aa toidormi le amahle amah a nautami in aa hmumi a si. (1 Sam. 9:21) Israel mi cheukhat nih Pathian nih a pekmi nawlngeihnak kha zei rel loin a uknak kong a chiatnak in an chim tikah dan a tat hna lo. (1 Sam. 10:27) Siangpahrang Sawl nih Pathian thlarau lamhruainak kha a zulh i Israel mi kha raltuknak ah a hruai hna i Ammon mi kha an tei hna. Mah teinak caah Jehovah kha a thangṭhatnak thawngin toidornak a langhter.—1 Sam. 11:6, 11-13.

9. Sawl cu zeitindah mahzawn ruahnak lungput a hun ngeih?

⁹ Asinain thir a hrawktu cirik bantukin a hnuah Sawl nih a lung chungah mahzawn ruahnak le porhlawtnak kha a ṭhanter. Amalek mi a doh hna lioah Jehovah nawl ngaih nakin amah duhnak tu biapi deuh ah a chiah. Pathian nih nawl a pek ningin Amalek mi hna thilri kha hrawk loin hakkau ngaiin aa chiah. Sawl cu aa porhlaw tuk i amah caah philhlonak lungphun  hmanh a bunh. (1 Sam. 15:3, 9, 12) Profet Samuel nih na tuahmi kha Jehovah nih a duh lo tiah a ti tikah Sawl cu aa silhnalh i Jehovah nawlpekmi chungin a tuahmi tu kha a chim. A sualnak caah midang hmanh kha sual a phawt hna. (1 Sam. 15:16-21) Porhlawtnak nih Sawl kha Pathian he an i pehtlaihnak nakin amah minṭhatnak tu biapi deuh ah a chiahter. (1 Sam. 15:30) Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput ngeih zungzal awkah Sawl kong kha zeitindah thlalang bantukin kan hman khawh?

10, 11. (a) Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput ngeih zungzal awkah Sawl kong nih zeitindah a kan cawnpiak? (b) Sawl i a ṭhalomi tuahsernak kha zeitindah kan hrial khawh?

¹⁰ Pakhatnak ah, Sawl kong nih mahle mah i zumh tuk lo awkah a kan cawnpiak. Mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput cu amah tein a chuakmi a si lo caah mah lungput ngeih awkah kan i zuam zungzal a hau. (1 Tim. 4:10) A hmasa ah cun Sawl cu a ṭhami thil a tuahmi le Pathian lung a tongmi a si ko nain mahzawn ruahnak lungput a hun ngeihmi kha hloh aa zuam lo. A hnuah Jehovah nih a nawl a ngaih lo caah a hlawt.

¹¹ Pahnihnak ah, kan tuahmi thil ṭha lawng ruat in ṭhancho kan herhmi thil kha zeirel loin kan um awk a si lo. Mah cu thlalang kan i zoh tikah kan i hrukmi thil thar lawng hmu in kan hmai a thurmi hmuh lo he aa lo. Sawl bantukin porhlawtnak asiloah i zumh tuknak kan ngeih lo hmanhah amah bantuk a kan siter khomi lungput paohpaoh kha kan hrial awk a si. Cawnpiak kan si tikah Sawl bantukin i silhnalh asiloah midang sualphawt kha kan hman awk a si lo. Cawnpiaknak kha lungtho tein cohlan tu hi a ṭha deuh.—Phungthlukbia 25:12 rel.

12. Sualnak ngan kan tuah ahcun mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput nih zeitindah a kan bawmh khawh?

¹² Sualnak ngan kan tuah sual ah tah  zeitin? Sawl nih a min ṭhatnak kha sungh a duh lo caah Jehovah he an i pehtlaihnak ṭhatter ṭhan aa zuam lo. Asinain mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput nih zei bantuk ningzah, hmaichiatnak kan ton khawh hmanhah bawmhnak hal awkah a kan forh lai. (Ptb. 28:13; Jeim 5:14-16) Tahchunhnak ah, unaupa pakhat cu kum 12 a si in a thurhnawmmi hmanthlak a rak zoh i kum hra leng tiang cutin a thli tein a zoh peng. Hitin a chim: “Ka tuahmi kha ka nupi le Khrihfa upa sinah phuan kaa harh tuk. Asinain atu ka phuan hnu ahcun ka liang i kaa khinhmi thil ritpi ka ṭhumh bantuk a si. Bu rianṭuantu ka si ti lo tikah ka hawile cheukhat cu an lung a rawk i an ngaih a chia. Asinain a thurhnawmmi hmanthlak ka rak zoh lio nakin atu ah Jehovah nih ka rianṭuannak kha a duh deuh ti le Jehovah hmuhning hi a biapi bikmi a si ti kha ka hngalh.”

13, 14. Piter nih zeitindah mahzawn ruahnak lungput a langhter?

¹³ Lamkaltu Piter cu Jesuh nih a cawnpiak lioah mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput a ngei. (Luka 5:3-11) Asinain mahzawn ruahnak lungput kha a doh a hau rih. Tahchunhnak ah, lamkaltu Jeim le Johan nih Pathian Pennak ah hmun ṭha pek awkah Jesuh an hal tikah a thin a hung. Jesuh nih Piter kha rian ngan kaan pek lai tiah a rak ti caah mah hmun cu keimah nih ka hmuh awk a si tiah aa ruah men lai. (Matt. 16:18, 19) Jesuh nih Jeim, Johan, Piter le a dang lamkaltu hna kha mahzawn i ruah lo awk le midang nakin ka ṭha deuh tiah i ruah lo awkah a cawnpiak hna.—Mar. 10:35-45.

¹⁴ Piter cu Jesuh nih a ruahnak a remh hnu hmanhah mahzawn ruahnak lungput a ngei rih. Jesuh nih lamkaltu hna kha chikkhat cu nan ka zaamtak lai tiah a ti hna tikah Piter nih amah lawng zumhfek tein a um dingmi in aa chimnak thawngin midang kha a ṭhalomi a lawhter hna. (Matt. 26:31-33) Piter cu amahle amah aa zumh tuk awk a si lo, zeicahtiah mah zan ah mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput a rak langhter lo. Amahle amah i huhphenh awkah Jesuh kha voithum tiang a hlawt.—Matt. 26:69-75.

15. Piter kong cu zeicah thazaang petu a si?

¹⁵ Piter cu a caan ah fakpi in aa zuam buin a hlawh a rak tling lo nain a kong cu kan caah thazaang petu a si. Aa zuamnak le Pathian thiang thlarau bawmhnak thawngin mahzawn ruahnak lungput kha a tei khawh. A hnuah sumnak le mahzawn ruahnak a um lomi dawtnak a langhter. (Gal. 5:22, 23) Hlanah a rak inkhawh lomi harnak tampi kha a inkhawh. Tahchunhnak ah, Paul nih mi hmaiah fakpi in a chimhhrinh tikah Piter nih toidornak  a langhter. (Gal. 2:11-14) Mah chimhhrinhnak a hmuh tikah Piter cu lungthli in i uam in ka min a chiatter tiah a ruat lo. Paul cungah dawtnak a langhter zungzal. (2 Pit. 3:15) Piter kong nih mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput ṭhanter awkah a kan bawmh.

16. A harmi thil sining ah zeitindah mahca ṭhatnak kan hlawt khawh?

¹⁶ A harmi thil sining hna ah zeitindah na tuah kha ruathmanh. Piter le lamkaltu dang cu phung an chim ruangah thong an thlak hna i an tuk hna tikah Jesuh zultu si ruang i ‘ningzahnak an in’ caah an i nuam. (Lam. 5:41) Nang zong hremnak na in tikah mah kha Piter i zohchunh khawhnak le Jesuh bantukin mahca ṭhatnak hlawtnak caanṭha in na hmuh khawh. (1 Piter 2:20, 21 rel.) Mah lungput nih Khrihfa upa chimhhrinhnak na hmuh tikah aan bawmh khawh. Piter kha i zohchunh law na thin hung hlah.—Pct. 7:9.

17, 18. (a) Kan hmuitinh kong he aa tlaiin zei bia dah kan i hal khawh? (b) Kan lung chungah mahzawn ruahnak lungput a um kan hngalh ahcun zeidah kan tuah khawh?

¹⁷ Piter kong nih Jehovah biaknak ah hmuitinh ngeih awk zongah aan bawmh khawh. Mah hmuitinh pawl phanh awkah mahca ṭhatnak hlaw in naa zuam kho. Asinain mi nakin a lang deuhmi si duh ruangah hmuitinh chiah kha cu naa ralrin awk a si. Hitin i hal: ‘Zeicah ṭhancho asiloah Jehovah rian tam deuh in ṭuan ka duh? Midang thangṭhatnak hmuh asiloah Jeim le Johan bantukin nawlngeihnak tam deuh in hmuh ka duh caah a si maw?’

¹⁸ Na lung chungah mahzawn ruahnak lungput a um kha na hngalh ahcun na lungput le na ruahnak thlen awkah Jehovah sinah bawmhnak hal. Cun nangmah caah si loin Jehovah thangṭhatnak caah fakpi in i zuam. (Salm 86:11) Nangmah kha a langmi aan siter hnga lomi hmuitinh zong na chiah khawh. Tahchunhnak ah, na caah langhter a harmi thlarau theitlai tam deuh in tlai awkah naa zuam kho. Asiloah pumhnak caah cun ṭha tein naa tim nain Biakinn thenhnak ah naa tel duh lo ahcun Rom 12:16 (rel) i ruahnak cheuhnak kha zulh awkah hmuitinh na chiah khawh.

19. Pathian Bia a simi thlalang i kan i bih tikah kan hmuhmi ruangah kan lung a dongh nakhnga lo zeidah kan tuah khawh?

¹⁹ Pathian Bia a simi thlalang ah ṭha tein kan i bih i kan tlinlonak asiloah mahzawn ruahnak lungput kan ngeihmi kan i hmuh ahcun kan lung a dong kho. Cutin na si ahcun Jeim chimmi tahchunhnak chung i Pathian bia a zultu pa kha i cinken. Mah pa nih thlalang aa zoh tikah a hmuhmi ṭhatlonak kha zeitluk rang in dah a remh ti le a ṭhatlonak vialte a remh dih le dih lo tu cu Jeim nih a chim lo. Asinain mah pa nih “nawlbia tling” kha a ruat peng tiin cun a chim. (Jeim 1:25) Mah pa nih thlalang chung i aa hmuhmi kha aa cinken i a ṭhancho nakhnga aa zuam peng. Cucaah nangmahle nangmah kha a ṭhatnak leiin i hmu law kan dihlak in mitling lo kan si kha philhhlah. (Phungchimtu 7:20 rel.) Jehovah nih na unau tampi a rak bawmh hna bantukin nangmah zong bawmh aan duh ve. Baibal cawnpiaknak kha na zulh i mahca ṭhatnak hlawt duhnak lungput na ngeih peng ahcun Pathian mithmai ṭha le a thluachuah na hmu lai.