1. Pathian thimmi miphun a simi Israel miphun kha zei bu nih dah a airolh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

TUCHAN vawleicung i Jehovah miphun nih Jehovah kha a duhning in an biak. Hlanlio ah Israel miphun cu Pathian thimmi miphun an rak si. Asinain a hnuah zumhpialmi an hung si. Cucaah Jehovah nih Khrih zultu hna in dirhmi miphun thar a rak ser. Annih cu Jehovah a aiawhtu bu an hung si. AD 70 ah Jerusalem cu hrawh a rak si nain mah bu cu hrawh a si lo. (Luka 21:20, 21) Hi donghnak caan ah Jehovah a aiawhtu si awkah miphun thar pakhat dirh an si. Satan vawlei hrawh a si tikah mah miphun cu hrawh an si lai lo. (2 Tim. 3:1) Mah kha zeitindah kan zumh khawh?

2. “Harnak” nganpi kong kha Jesuh nih zeitindah a chim? Mah cu zeitindah aa thawk lai?

² Jesuh nih donghnak caan i a cang dingmi kha hitin a chimchung: “Vawlei hramthawk in nihin ni tiangah a ummi harnak a zeihmanh nakin cu caan i a ummi harnak cu a let tampi in a fak lai. Cu bantuk harnak cu a um zong a um bal ti lai lo.” (Matt. 24:3, 21) Mah harnak cu Jehovah nih a hmaan lomi biaknak vialte a simi “a Liannganmi Babilon” a hrawh tikah aa thawk lai. Cutin hrawh awkah minung cozah  kha a hman hna lai. (Biat. 17:3-5, 16) Mah hnuah zeidah a cang lai?

3. A hmaan lomi biaknak hrawh a si hnuah Jehovah miphun nih zeidah an ton lai?

³ A hmaan lomi biaknak hrawh a si hnuah Jehovah Tehte lawng hi vawleicung ah a taangmi biaknak bu a si lai. Mah hnuah Satan le a vawlei nih Pathian salle kha an doh hna lai. Jehovah i a daimi a miphun cu hupphengtu a ngei lomi bantuk an si lai. Baibal nih ‘Magog ram i Gog’ kong kha hitin a chim: “Nang cu na ra lai i ṭotho bantukin na ra cutmat lai; cun nangmah le na ralkapbu vialte hna, mi tampi aa fonh ṭhupmi hna nih cun, ram cu khuadawm nih a khuh bantukin nan khuh lai.” Asinain cutin a doh hna cu a palh tuk lai.—Ezek. 38:1, 2, 9-12.

4, 5. Jehovah nih a miphun pawl doh an si tikah zeidah a tuah lai?

⁴ Satan le a mi hna nih Jehovah miphun an doh hna tikah mah cu Jehovah thengte an doh bantuk a si lai. (Zekhariah 2:8, rel.) * Mah tikah Jehovah nih zeidah a tuah lai? Van le vawlei i Cungnung Bik nih a miphun kha a khamh colh hna lai. A miphun pawl hrawh an si laimi kha a awnh lai lo. Jehovah nih a miphun a khamh hna hnuah Armageddon raltuknak aa thawk lai i Satan vawlei kha a hrawh dih cikcek lai.—Biat. 16:14, 16.

⁵ Jehovah thengte nih Armageddon ah miphun pawl a doh hna lainak kong kha Jeremiah nih hitin a chimchung: “‘BAWIPA cu miphun vialte cungah bia a ngei i minung vialte cu taza a cuai hna lai; Miṭhalo cu a thah hna lai, tiah na chimh hna lai,’ tiah BAWIPA nih a ti. ‘Rawhralnak cu miphun pakhat sinin pakhat sinah a karh chin lengmang i vanhramdeng in a ṭhawngmi thlichia a hrang,’ tiah BAWIPA nih a ti. Cun cu ni ah cun BAWIPA nih a thahmi hna cu vawlei khattelei kam in khattelei kam tiang ek bantukin an ril liangluang ko lai. Ahohmanh nih an ṭah hna lai lo, pumh zong an si lai lo, vui zong an si lai lo.” (Jer. 25:31-33) Armageddon nih Satan vawlei kha a donghter lai. Asinain Jehovah bupi tu cu a hmun lai.

6, 7. (a) “Mibu nganpi” ah ahote dah aa tel? (b) Nai kum hrawngah zei bantuk ṭhanchonak dah kan hmuh?

⁶ Tuchan ah vawlei lei Pathian bupi cu a karh thluahmah, zeicahtiah mah bupi ah Pathian mithmai ṭha a hmumi miding lawng an um caah a si. “Bawipa nih a dingmi cu a mit in a ven hna i an thlacamnak kha a ngaih zungzal” tiah Baibal nih a ti. (1 Pit. 3:12) A dingmi timi ah “hremnak nganpi” in a luat hngami “mibu nganpi” an i tel. (Biat. 7:9, 14) Mibu nganpi ah aa tel vemi pakhat in harnak nganpi in na luat tikah zeitindah na um lai khi ruathmanh.

⁷ Mah mibu nganpi ah miphun zakip an i tel. Annih kha phungchim rian nih hmunkhat ah a pumhmi hna a si. Jesuh nih hitin a chimchung: “Miphun vialte hna ca i tehte si awkah Vancung Pennak kong thawngṭha hi khuazakip ah chim a si lai, cun cu hnu lawngah cun donghnak cu a si lai.” (Matt. 24:14) Cucaah Pathian miphun hna caah a biapi bikmi rian cu Pathian Pennak kong thawngṭha chim hi a si. Mah thawngin mi nuai tampi nih Jehovah kha “thlarau le biatak” in an biak. (Johan 4:23, 24) Tahchunhnak ah, 2003 in 2012 kar ah mi 2,707,000 leng cu Jehovah sinah an i pumpe i tipil an ing. Atu ah Jehovah Tehte hi 7,900,000 leng kan si cang i Khrih a thih Philhlonak ah kum fatin mi nuai tampi an i pum. Mibu nganpi cu khulrang in an karh caah kan i nuam, cutin a karhtertu cu Jehovah a si ti kan hngalh.—1 Kor. 3:5-7.

8. Jehovah bupi cu zeicah mah tlukin an karh?

⁸ Jehovah nih amah aiawhtu ah bu pakhat a rak thim. Mah bu cu khulrang in an karh. (Isaiah 43:10-12 rel.) Isaiah nih donghnak caan kong kha hitin a chimchung: “Nan innchungkhar hna lak i a hme bik le santlailo bik hna hmanh kha a ṭhawngmi miphun tluk ah an i cang lai. Caan rem a phak tikah hi thil cu ka umter zau lai. Keimah cu BAWIPA ka si.” (Isa. 60:22) “Pathian Israel miphun” a simi chiti thuhmi a taang rihmi hna cu “a hme bik” bantuk an si nain Jehovah nih an phungchimnak rian kha thluachuah a pek hna. A dang chiti thuhmi pawl Pathian bupi chung an luh tikah annih cu an karh thluahmah. (Gal. 6:16, NW) Kum tampi chungah vawlei ruahchannak a ngeimi mi tampi zong nih biatak an cohlan ve.

9. Pathian kamhmi a ṭha tukmi hmailei ruahchannak in ṭhatnak hmuh awkah zeidah tuah a herh?

⁹ Chiti thuhmi kan si zong mibu nganpi kan si zongah Jehovah nih kan dihlak in a ṭha tukmi hmailei ruahchannak a kan pek. Mah in ṭhatnak hmuh awkah a nawlbia kan zulh a hau. (Isa. 48:17, 18) Tahchunhnak ah, Jehovah nih Israel mi kha a Nawlbia zulh awkah a hal hna. Nawlbia nih a huhphenh hna i a nuammi chungkhar le hawikom ṭha ngeih khawhning, fel tein rianṭuan khawhning  le zaangfahnak in midang pehtlaih khawhning kha a cawnpiak hna. (Ex. 20:14; Lev. 19:18, 35-37; Deut. 6:6-9) Tuchan zongah cutin a si ve. Pathian nawlbia cu kan caah a ṭha i a kan huhphenh. Zulh awk zongah a har tuk lo. (1 Johan 5:3 rel.) Mah kha kan zulh ahcun kan i nuam deuh lai, a biapi deuhmi cu Jehovah kan zumhnak a fek chin lai.—Titas 1:13.

10. Baibal hlathlai le zanlei chungkhar pumhnak hmaan tein tuah cu zeicah a biapit?

¹⁰ Vawlei lei Pathian bupi cu lam tampi in hmailei ah a kal. Mah bupi nih Baibal biatak kha fiang chin lengmang in hngalhthiam awkah a kan bawmh. Mah cu Baibal chimmi mah bia a tlinnak a si: “Miding mi hna lam cu zingka ceunak, chun laicer tiangin a ceu chin lengmangmi bantuk a si.” (Ptb. 4:18) Hitin kan i hal awk a si: ‘Nai ah Baibal cang cheukhat kan hngalhthiam ning aa thlengmi kha ka hngal maw? Baibal kha nifate in ka rel maw? Cauk chuah tharmi kha lungtho tein ka rel maw? Zarh fate zanlei chungkhar pumhnak ka tuah maw?’ Mah hna cu tuah awkah a harmi an si lo nain mah thil tuah awkah a caan khiah a hau. Baibal hlathlai, zulh le Pathian bupi he hmailei ah kal zungzal cu a biapi tuk. Harnak nganpi a naih tuk cang caah atu ah hin mah kha a hleiin kan tuah awk a si.

11. Jehovah miphun cu zeicah zarh fate pumhnak le civui hna ah an i pumh?

¹¹ Jehovah bupi nih Paul ruahnak cheuhmi mah bia hi zulh awkah a kan forh: “Pakhat le pakhat kan i dawt khawh nakhnga le thil ṭha kan i tuahpiak khawh nakhnga, i bawm tliahmah u sih. Pakhat le pakhat hmun khat i i pumh lengmang kha ngol hlah u sih; a cheu nih cun ngol hmanh hna sehlaw, kannih cu i forh chin u sih, zeicahtiah Bawipa ni cu a nai deuh chin lengmang ti kha kan hngalh caah i forh chin lengmang ko u sih.” (Heb. 10:24, 25) Hlanlio Israel mi hna cu Jehovah biak awk le a cawnpiaknak ngaih awkah hmaan tein an i pum. A nuammi mah pumhnak lakah pakhat cu Nehemiah chan ah an tuahmi Deu Puai kha a si. (Ex. 23:15, 16; Neh. 8:9-18) Tuchan zongah pumhnak le civui pawl kan ngei ve. Mah pumhnak a dihlak in i pumh awkah kan i zuam awk a si, zeicahtiah mah nih Jehovah he a kan naihter i a rianṭuannak ah a kan nuamhter.—Titas 2:2.

12. Phungchim rian kha zeitindah kan hmuh awk a si?

¹² Jehovah bupi ah a ummi nih cun thawngṭha kan chim a hau. Mah cu a sunglawi tukmi rian a si. Baibal nih mah rian kha ‘a thiangmi’ rian tiah a auh. (Rom 15:16, NW) Phung kan chim tikah  ‘a thiangmi’ Jehovah he rian kan ṭuanṭimi a si. (1 Pit. 1:15; 1 Kor. 3:9, NW) Cun Jehovah i a thiangmi a min thangṭhatnak caanṭha zong kan ngei. ‘Aa nuammi Pathian i sunparnak in a khatmi thawngṭha’ chimnak nih a kan nuamhter.—1 Tim. 1:11, NW.

13. Kan nunnak le Jehovah he kan i pehtlaihnak cu zei cungah dah aa hngat?

¹³ Jehovah nih kan caah a ṭha bikmi kha a duh. Cucaah amah le a bupi he naih tein umter a kan duh. Kannih zong Israel mi hna bantukin thim awk kan ngei ve, annih kha Moses nih hitin a rak ti hna: “Nannih hmaiah nunnak le thihnak, thluachuahnak le chiatserhnak ka chiah . . . Cucaah nunnak kha i thim tuah u, nanmah le nan tefa hna nih nan nun nakhnga BAWIPA nan Pathian kha daw u law, a aw kha ngai u law, amah lei ah i bek tuah u, zeitintiah mah cucu nannih caah nunnak le nunsau a si.” (Deut. 30:19, 20) Kan nunnak cu Jehovah dawtnak, a duhnak tuahnak, a bia ngaihnak le amah he naih tein umnak cungah aa hngat.

14. Unaupa pakhat cu Pathian bupi he aa tlaiin zei ruahnak dah a ngeih?

¹⁴ 1914 hlanah biatak a rak hngalmi unaupa Parais Huse cu a nunchung vialte Jehovah le a bupi cungah zumhawktlak tein a um. Mah unaupa nih ka cawnmi a biapi bikmi cu Jehovah bupi he naih tein um awk le minung ruahnak i bochan lo awk kha a si tiah a tuanbia a chim lioah a chim. Mah nih a nunchung vialte zumhnak hneksaknak a tonmi kha inkhawh awkah a bawmh. Unaupa Huse nih Jehovah bupi lamhruainak zulh lawngah a mithmai ṭha hmuh khawh a si tiah a ti.

15. Baibal kan hngalhthiamning thlen a si tikah zeitin lehrulh awk a si kha zei Baibal kong nih dah a kan cawnpiak?

¹⁵ Jehovah nih a bupi kha bawm hna seh ti le Baibal biatak hngalhthiamning le phungchimning thlenmi kha cohlang hna seh ti a kan duh. Kumzabu pakhatnak ah Judah mi Khrihfa cheukhat nih Nawlbia kha zulh an duh rih. (Lam. 21:17-20) Mah tikah Paul nih an ruahnak a remh hna i sual ngaihthiamnak cu saram raithawinak in si loin Jesuh raithawinak in hmuh khawh a si ti kha hngalhthiam awkah a bawmh hna. (Heb. 10:5-10) Judah mi Khrihfa tam deuh nih Paul cawnpiaknak kha an cohlan i an ruahnak kha an remh. An sinin a biapimi thil kan i cawn khawh. Baibal le bupi chuahmi cauk kha ṭha tein kan hlathlai awk a si i Jehovah bupi nih thlennak a tuah tikah toidor tein kan cohlan awk a si.

16. (a) Paradis ah zei thluachuah dah kan hmuh lai? (b) Vawlei thar ah zeidah hmuh lai naa ngaih?

¹⁶ Jehovah le a bupi cungah zumhawktlak tein a ummi paoh cu thluachuah an hmu lai. Chiti thuhmi hna cu vancung ah Jesuh Khrih he siangpahrang an ṭuanṭi lai. (Rom 8:16, 17) Vawlei ruahchannak a ngeimi hna cu Paradis ah zungzal in an nung lai. Vawleicung pumpi i Jehovah miphun cu mah ruahchannak kong midang sin chimnak caanṭha an hmu. (2 Pit. 3: 13) “Mitoi ah aa dormi cu ram chungah hin him tein an um lai i daihnak kha tlamtling tein an hmuh lai.” (Salm 37:11) Mi cu rian ṭha an ngei lai. “Inn an i sak lai i an umnak hna lai.” (Isa. 65:21, 22) Ahohmanh nih mi kha ṭhalopi in an pehtlai ti hna lai lo. Sifakmi le ei awk a ngei lomi an um ti lai lo. (Salm 72:13-16) A hmaan lomi biaknak a um ti lai lo caah Pathian kong lih in cawnpiaknak a um ti lai lo. (Biat. 18:8, 21) Mithi an thoṭhan lai i vawleicung ah zungzal in nun khawhnak caanṭha an ngei lai. (Isa. 25:8; Lam. 24:15) Jehovah he kan i pehtlaihnak kan fehter i a bupi he hmailei ah kan kal zungzal ahcun mah a ṭha tukmi biakam pawl kha kan hmuh lai.

17. Jehovah le a bupi kha zeitindah kan hmuh hna awk a si?

¹⁷ Satan vawlei cu a rauhhlan ah a dong cang lai. Mah in luat awkah kan zumhnak fehter a hau i a bupi he Jehovah kha zumhfek tein kan biak a hau. Hitin hla a sami David bantuk ruahnak kan ngei ve: “BAWIPA cu thil pakhat ka hal, ka duhmi thil cu pakhat lawnglawng a si ko: cucu ka nunchung vialte BAWIPA innchung i um le a ṭhatnak kha khuaruahhar in zoh le amah kha lam ka hruai tuah tiin hal cu a si.” (Salm 27:4) Kan dihlak in Jehovah he naih tein um hna u sihlaw a bupi he hmailei ah kal hna u sih.