Jehovah kha kan dawt tuk caah a sinah kan i pumpe i tipil kan ing. A cungah zumhfek tein um awkah bia kan i kam i kan biakam ningin um zungzal kan duh. Asinain kan ral Satan Khuachia nih kan zumhfehnak hrawh awkah a tuah khawhmi zeipaoh a tuah. (Biat. 12:17) Jehovah biak awk le a nawl ngaih awkah biakhiahnak kan rak tuah. Asinain kan lung aa thlen ṭhan ahcun nunnak kan sung lai.

A luancia kum 2,600 lengah Babilon Siangpahrang Nebukhadnezzar nih sui milem nganpi a ser i mikip kha biak awkah nawl a pek hna. Biak a duh lomi paoh cu meiphu chungah paih an si lai. Mino a simi Shadrak, Meshak le Abednego cu Jehovah a biami le a ngaihchiatter a duh lomi an si. Cucaah siangpahrang nawl kha an ngai lo i meiphu chungah paih an si. Annih nih Pathian nawl ngaih lo nakin cun thih hmanh kha an duh deuh. Asinain Jehovah nih khuaruahhar a simi lam in an nunnak kha a khamh hna.—Dan. 3:1-27.

A hnuah, profet Daniel nih Pathian sin thla ka cammi kha mi nih an ka hmuh ahcun chiandeih khor ah thlak ka si lai ti kha a hngalh. Asinain nikhat ah voithum thla a cam peng ko. A hmaanmi Pathian ka biak lai timi a biakhiahnak kha a thleng lo, cucaah Jehovah nih “chiandeih hna ṭhawnnak chungin a khamh.”—Dan. 6:1-27.

Tuchan Pathian salle zong Jehovah sin an i pumpek lio i an tuahmi biakamnak ningin an nung. Africa i Jehovah Tehte a simi mino phu pakhat cu sianginn ah tuahmi puai pakhat ah an ram hmelchunhnak thil hmaiah kun an duh lo, cucaah sianginn in kan in chuah hna lai tiah an tlerhkhonh hna. A hnuah, fimcawnnak lei vuanci nih mah unau pawl kha bia a ruah hna. Annih nih ṭihnak ngei loin an biakhiahnak kong kha toidor tein an chimh. Mah caan thawkin cu bantuk thil an tong ti lo. Jehovah nawl ngaih lo awk hneknak tong ti loin sianginn an kai kho cang.

Unaupa Josef cu ruahlopi in a nupi nih a thihtak tikah hneksaknak a tong ve. Ruakvuinak he aa tlaiin Josef duhnak kha a chungkhar nih an upat. Asinain a nupi chungkhar cu biatak chungah a ummi an si lo, cucaah Pathian duhlomi anmah phungphai kha ruakvuinak ah telh chih an duh. Josef nih hitin a chim: “An duhnak ka zul hna lai lo ti an hngalh tikah ka fale kha fakpi in an lem hna, asinain ka fale cu zumhfek tein an um. Mah lengah chungkhat pawl nih kanmahlei phungphai ningin kan inn ah mithi hngahnak zong tuah an duh. Mah tikah kan inn ah cun tuah hlah u tiah ka ti hna. Mithi hngahnak cu keimah zumhnak lengah ka nupi zumhnak he zong aa tlak lo ti kha an hngalh, cucaah ṭha tein kan i ruah hnuah a dang ah an tuah.

“Mah a har ngaimi ngaihchiatnak caan chungah Jehovah kha kan chungkhar ningin na phunglam kan buar nakhnga lo kan bawm tiah ka hal. Jehovah nih ka thlacamnak kha a theih i hneknak lakah fek tein um awkah a kan bawmh.” Josef le a fale nih Jehovah nawl ngaih ding timi an biakhiahnak kha thlen awkah a ruah hmanh an ruat bal lo.

AD 32 ah Jentail minu pakhat nih Jesuh kha ka fanu a tuahtu khuavang ka ṭhawlpiak tiah a nawl. Voi tampi a nawl nain Jesuh nih kaa khat hmanh a let lo. “Israel mi lak i a tlaumi tuu hna sin lawngah pei thlah ka si ko cu” tiah a zultu hna sinah a chim. Minu nih ngol loin a hal peng caah Jesuh nih “ngakchia rawl cu i lak riangmang i uico pek cu a hmaan lo” tiah a ti. Mah tikah minu nih a ṭhawngmi zumhnak a ngeih kha a langhter i hitin a ti: “Cucu a si taktak ko, bawipa; sihmanhsehlaw bawi cabuai cungin a tlami rawl ṭilṭawt cu uico nih an ei ve tawn ko hen pei.” Cucaah Jesuh cu a lung aa thleng i a fanu chungin khuavang kha a ṭhawlpiak.—Matt. 15:21-28.

Jesuh nih aa tlakmi caan ah a lung a thlennak thawngin Jehovah kha aa zohchunh. Tahchunhnak ah, Israel mi hna nih sui cawfa an  biak i a nawl an ngaih lo tikah Jehovah nih annih cu thih awkah an i tlak tiah bia a khiah. Asinain Moses nih annih kha thah lo awkah a nawl tikah Jehovah cu a lung aa thleng.—Ex. 32:7-14.

Jehovah le Jesuh bantukin lamkaltu Paul cu a lung thlen a duhmi a si ve. Paul le Barnabas a voikhatnak missionary khual an tlawn lioah Marka nih a rak kirtak hna. Mah ruangah Paul nih a khualtlawnnak ah Marka kha i kalpi a duh ti lo. Asinain a hnuah Paul nih Marka cu patling a si cang i man a ngeimi a si ti kha hmuh dawh a si. Cucaah “Marka kha rian a ka bawm khotu a si caah rak i ratpi” tiah Timote kha a ti.—2 Tim. 4:11.

Mah kong hna in zeidah kan i cawn khawh? Jehovah cu a tlingmi a si nain a lung thlen a duh. Zeicatiah zaangfahnak, lungsaunak le dawtnak a ngeih caah a si. Kannih cu mitling lo kan si i thil sining kha a hmaan ningin kan hmu kho tawn lo. Cucaah kan lung thlen a herh chinchin men lai. Tahchunhnak ah, mi pakhat i a sining kan hun hngalhthiam chin tikah a cung i kan lungput aa thleng kho men.

A caan ah thlaraulei hmuitinh he aa tlaiin kan lungput thlen a herh men lai. Baibal kan cawng i kan i pum ko nain tipil in tu cu kan duh rih men lai lo. Asiloah hmaikal ṭuan awkah kan sining nih a pek ko nain ṭuan awkah kan i cungcang men lai. Asilole unaupa pakhat cu bu rianṭuantu asiloah Khrihfa upa si a duh men lai lo. (1 Tim. 3:1) Nangtah cu bantuk lungput na ngei bal maw? Ka lung ka thlen khawh lai tiah na ruat maw? Jehovah nih mah tinvo sung hna hmuh awk le amah le midang caah lunglawm tein rianṭuan awkah aan sawm.

Africa i Bethel ah a ummi Ella nih hitin a chim: “Bethel ka phanhka ah caan saupi ka um kho lai lo tiah ka rak ruah. Lungthin dihlak in Jehovah rian ṭuan cu ka duh ko nain ka  chungkhar zong biapi tuk ah ka chiah. A hmasa ah cun ka chungkhar kha ka ngai tuk hna. Asinain ka umṭi hawi nih tha a ka pek i inn ah kir lo awkah bia ka khiak. Bethel ah kum hra ka um hnuah Bethel ah um zungzal in unau pawl caah ka si khawh tiang rian ṭuan ka hun duh.”

Kan lung thlen hrimhrim awk a si caan a um. Tahchunhnak ah, Kain nih a naupa kha a nahchuah i “a thin a hung.” Kain nih thil ṭhalo a tuah cang lai ti kha Pathian nih a hmuh i a thin i sum awkah ralrin a pek. Sualnak nih “sahrang bantukin aan bawh ko” tiah a ti. Asinain Kain nih a lungput le a ruahnak kha a thleng lo i Pathian ralrin peknak kha zei ah a rel lo. Ngaihchiat awk ngai a simi cu Kain nih a naupa kha a thah.—Gen. 4:2-8.

Siangpahrang Uzziah kong zongin fimnak kan i lak khawh. A hmasa ah cun Uzziah cu nawl a ngaimi le Jehovah he pehtlaihnak ṭha a ngeimi a si. Asinain a hnuah a hun i porhlaw tuk. Tlangbawi lawng nih an tuah awk a simi zihmui khanghthawinak pek awkah biakinn ah a lut. Tlangbawi pawl nih cutin tuah lo awkah ralrin an pek nain a lung thlen a duh lo. Uzziah cu “a thin a hung” i ralrin peknak kha zei ah a rel lo. Cucaah Jehovah nih a cungah thinghmui zawtnak a tlunter.—2 Chan. 26:3-5, 16-20.

A lungput thlen a herhmi chanthar tahchunhnak pakhat cu Joakim a si, anih cu 1955 ah tipil a ing nain 1978 ah buchung in chuah a si. Kum 20 leng a rauh hnuah a lungput aa thleng, aa ngaichih i Khrihfabu ah a kir ṭhan. Zeicah kir ṭhan awkah mah canpi cu na hngah tiah Khrihfa upa nih a hal tikah hitin a leh: “Ka thin a hung i kaa porhlawt caah a si. Kir ṭhan awkah mah canpi ka rak hngahmi kha kaa ngaichih tuk. Buchung in chuah ka si lioah Jehovah Tehte Hna cawnpiaknak cu biatak a si ti kha ka hngalh.”

Kannih zong a caan ah kan biakhiahnak le kan tuahsernak thlen a hau ve men lai. Cutin lungtho tein kan tuah ahcun Jehovah lung kan lawmhter lai.—Salm 34:8.