A ummi cazin ah kal

A ummi cazin ah kal

Careltu Hna Sinin Biahalnak

Careltu Hna Sinin Biahalnak

Rachel nih a fale a ṭah hna tiah Jeremiah nih a ti tikah zeidah a chimduhmi a si?

Jeremiah 31:15 ah hitin kan hmuh: “BAWIPA nih hi bangin a ti: ‘Ngai hmanh, lunghno ngaiin ṭahnak thawng cu Ramah khua ah a thang, Cucu Rachel nih a fale a ṭah hnanak thawng kha a si; A fale kha an um ti lo caah hnemh kha a duh lo.’”

Rachel fapale pahnih cu Rachel a thih hlanah an thi lo. Cucaah Rachel a thih hnu kum 1,000 ah ṭialmi Jeremiah bia cu a hmaan lomi a lo.

Rachel fater cu Josef a si. (Gen. 30:22-24) Mah hnu, a pahnihnak fapa, Benjamin a hrin lioah Rachel cu a thi. Cucaah Rachel cu a fapale “an um ti lo” caah a ṭap tiah Jeremiah 31:15 nih zeicah a ti timi biahalnak a chuak.

Josef nih Manasseh le Efraim timi fapa pahnih a ngeih hna. (Gen. 41:50-52; 48:13-20) A hnuah Efraim phun cu chaklei Israel pennak ah a ṭhawng bikmi phun a hung si i chaklei Israel phun hra pennak aiawhtu a hung si. Rachel fapa, Benjamin phun cu thlanglei Judah phun hnih pennak ah a hun i tel. Cucaah Rachel nih chaklei pennak lawng si loin thlanglei pennak i a ummi Israel miphun nu dihlak kha a aiawh tiah ti khawh a si.

Jeremiah cauk ṭial a si lioah chaklei Israel pennak cu Assiria nih a lak cang i mi tampi cu sal ah kalpi an si cang. Asinain Efraim miphun cheukhat cu Judah ah rak zaam dawh an si. BC 607 ah Babilon nih thlanglei Judah phun hnih pennak kha a lak i mi kha sal ah a kalpi hna. An lakin tampi cu Jerusalem chaklei meng 5 hrawngah a ummi Ramah khua ah kalpi an si. (Jer. 40:1) Benjamin peng ah a ummi cuka khua ah cheukhat cu thah an rak si men lai. Rachel zong cuka peng ah vui a rak si. (1 Sam. 10:2) Cucaah Rachel ṭahnak nih Benjamin miphun vialte an thih caah asiloah Benjamin peng, Ramah khua ah Israel miphun thah an si caah ngaihchiatnak kha a langhtermi a si men lai. Pathian miphun an thih ruangah asiloah sal i kalpi an si ruangah Israel nu vialte an ṭahnak zong kha a langhtermi a si kho men.

Zei ti a si hmanhah Rachel nih a fapale a ṭah hnanak kong Jeremiah bia cu chimchungbia a si. Mah nih kum tampi a rauh hnu, Jesuh a ngakchiat lioah a cang hngami thil kha a langhter. Siangpahrang Herod nih Jerusalem thlanglei ah a ummi Bethlehem khua i kum hnih tang pa ngakchia vialte thah awkah nawl a chuah. An fapale an thih i “an um ti lo” caah an nule ngaihchia ngaiin an ṭah thawng kha na hnathlam ah cuanter hmanh. An ṭah thawng cu Jerusalem chaklei ah a ummi Ramah khua tiang a than bantuk a si.—Matt. 2:16-18.

Cucaah Jeremiah chan ah siseh, Jesuh chan ah siseh an fale an thih caah Judah nu pawl an ngaihchiatnak langhter awkah Rachel nih “a fale a ṭah” hna timi bia kha hman a si. A thi i “ral hna ram” a simi thihnak ah kalpi a simi annih cu mithi pawl an thawhṭhan tikah an rak kir ṭhan kho men.—Jer. 31:16; 1 Kor. 15:26.