1, 2. Pathian nih mino le upa telin a miphun nih zeitin rak ka bia hna seh tiah dah a duh?

NANG cu mino na si maw? Na si ahcun vawleicung pumpi i Jehovah bupi ah a biapimi na si kha na zumh khawh. Ram tampi ah tipil a ingmi tam deuh cu mino an si. Mino tampi nih Jehovah biak awk bia an khiahmi hmuh cu thazaang petu taktak a si.

² Mino na si bantukin na ṭhirual pawl he caan hmanṭi kha na duh ko lo maw? Na duh tuk ko lai. Kan ṭhirual pawl he i komh kha kan duh. Asinain Jehovah nih kumkhua le hnulei sining aa dangmi unau dihlak he hmunkhat ah lungrual tein ka bia hna seh ti a kan duh. Pathian nih “mi vialte nih khamhnak hmu hna seh ti le biatak kha hngal hna seh” ti a duh tiah lamkaltu Paul nih a ṭial. (1 Tim. 2:3, 4) Biathlam 7:9 ah Pathian a biami hna cu “phun kip, ram kip, holh kip le hrin kip chungin a rami an si” tiah kan hmuh.

3, 4. (a) Tuchan mino tampi cu zei bantuk lungput dah an ngeih? (b) Efesa 4:25 ah Paul nih Khrihfabu kha zei he dah a tahchunh?

 ³ Jehovah a biami mino le a bia lomi mino cu an i thleidang tuk. Jehovah a bia lomi mi tampi nih anmah kong le an duhmi thil lawng kha biapi ah an chiah. Tuchan mino pawl cu a hlanlio nakin anmah zawn lawng an i ruat deuh tiah hlathlaitu cheukhat nih an chim. An biachim le an thil hrukning nih midang, a hleiin upa pawl an upat hna lo kha a langhter.

⁴ Cu bantuk lungput cu khuazakip ah a um, cucaah mah lungput hrial khawh awk le Jehovah lung lawmhter awkah fakpi in i zuam a herh. Kumzabu pakhatnak lio hmanhah Paul nih Khrihfa hna kha cu bantuk lungput he aa tlaiin ralrin a pek hna. Mah lungput kha ‘nawl a ngai lomi hna a uktu thlarau’ tiah a auh. (Efesa 2:1-3 rel.) Cu bantuk lungput a ngei lomi mino pawl Khrihfabu ah an ummi cu thazaang petu a si. Annih cu unau pawl he Jehovah biakṭi an duh. Khrihfabu cu pum pakhat he aa lo i pum ṭengnge pawl cu hmunkhat ah rian an ṭuanṭi ti kha an hngalhthiam. Paul nih a ṭial bantukin “kan dihlak in hmunkhat ah Khrih pum chung nge kan si cio.” (Efe. 4:25) Satan vawlei donghnak a naih chin bantukin unau pawl he lungrual tein um cu a biapi chin ve. A tanglei Baibal tuanbia hna nih zeicah unau pawl he naih tein um, phundang cun lungrual tein um a herh ti hngalh awkah a kan bawmh lai.

5, 6. Lot le a chungkhar sinin zeidah kan i cawn khawh?

⁵ Hlanlio ah Jehovah miphun cu ṭih a nung tukmi thil an rak tong. Asinain an lung aa rual i pakhat le pakhat an i bawmh tikah Jehovah nih a huhphenh hna. Mah Baibal tuanbia hna in mino he upa he, kan dihlak in kan i cawn khawhmi a um. Lot kong hi zoh hna hmanh u sih.

⁶ Lot le a chungkhar cu thil ṭihnung an tong. An umnak Sodom khua kha Jehovah nih a hrawh cang lai. Cucaah Jehovah nih vancungmi hna kha hmangin Lot kha khua chungin chuak law tlang ah tli tiah ralrin a pek. Vancungmi hna nih “nan nun nakhnga tli u!” tiah an ti hna.  (Gen. 19:12-22) Lot le a fanule pahnih nih mah lamhruainak kha an ngaih. Asinain a chungkhar dang nih cun an ngai lo. Lot nih a fanule a ṭhi hnga dingmi hna kha khua in chuah awkah a fial hna tikah mah tarpa hi “aa capo tiah an ruah.” Lot chimmi kha zei ah an rel lo caah khua a rawh tikah an thi ve. (Gen. 19:14) Lot le a fanule pahnih cu nawl an ngaih ca le naih tein an um caah an luat.

7. Izipt ram in a chuakmi a lung aa rualmi phu pakhat kha Jehovah nih zeitindah a bawmh hna?

⁷ Tahchunhnak pakhat hi ruat ṭhan hmanh. Israel mi hna Izipt ram in an chuah lioah phu hme tete in i ṭhen in Biakammi Ram ah anmah duhmi lam cio in an kal lo. An dihlak in hmunkhatte ah lungrual tein an kalṭi. Jehovah nih Rili Sen a cheu tikah Moses cu amah lawng asiloah Israel mi tlawmte he lawng cuka in a kal lo. Israel mi dihlak cu Moses he an kalṭi i Jehovah nih a huhphenh hna. (Ex. 14:21, 22, 29, 30) Israel mi a si lomi mi tampi zong Jehovah biak awkah bia an khiak i Izipt ram in an chuak ve. An dihlak in lungrual tein an um. (Ex. 12:38) Mino phu hmete pakhat cu a ṭha bik tiah an ruahmi lam in anmah duh in kal cu hruh a si lai. Anmah duhmi lam in a kalmi hna cu Jehovah nih a huhphenh hna lai lo.—1 Kor. 10:1.

8. Jehoshafat chan ah Pathian miphun cu zeitindah lungrual tein an um?

⁸ Siangpahrang Jehoshafat chan ah a ṭhawng i a tampimi ralkapbu cu Pathian miphun doh awkah an ra. (2 Chan. 20:1, 2) Mah ṭih a nungmi ral nih an kulh hna tikah Israel mi nih zeidah an tuah? Jehovah kha an i bochan i lamhruainak hmuh awkah thla an cam. (2 Chanrelnak 20:3, 4 rel.) Luatnak hmuh awkah Israel mi pakhat cio cu anmah tein an i zuam lo, an dihlak in hmunkhatte tu ah an i pum hna. “Judah mi vialte hna cu an ngakchia hna le an nupi le an fale hna he, BAWIPA hmaiah khan an dir” tiah Baibal nih a ti. (2 Chan. 20:13) Mino he upa he, an dihlak in Jehovah kha an i bochan i fial an simi ningin an tuah. Hmunkhatte ah an um caah Jehovah nih an ral hna kut in a khamh hna. (2 Chan. 20:20-27) Mah cu Pathian miphun nih ralchanhnak kha zeitindah hmunkhatte ah tawnghthamṭi ding a si timi zohchunhawk ṭha a si.

9. Kumzabu pakhatnak i Khrihfa hna sinin zeidah kan i cawn khawh?

⁹ Kumzabu pakhatnak zongah Khrihfa hna cu dai tein le lungrual tein Jehovah an biaṭi. Tahchunhnak ah, Judah mi le miphun dang tampi cu Khrihfa an hung si tikah an dihlak in lamkaltu hna cawnpiaknak kha an zulh. Hmunkhat ah caan an hmangṭi, rawl an dumṭi i thla an camṭi. (Lam. 2:42) Hremnak an ton tik zongah lungrual tein an um ṭhiamṭhiam. Cu bantuk caan cu pakhat le pakhat an i herh bik caan a si. (Lam. 4:23, 24) Kannih zong hremnak kan ton tikah lungrual tein kan um a hau i pakhat le pakhat kan i bawmh a hau.

10. Zeitikah dah hlan nakin kan lung aa rual deuh a herh te lai?

¹⁰ A rauhhlan ah minung tuanbia chungah a har bikmi caan a phan cang lai. Mah caan kha profet Joel nih “muihnak le khuachiat ni” tiah a auh. (Joel 2:1, 2; Zef. 1:14) Mah caan a phanh tikah Pathian miphun cu hlan nakin an lung aa rual deuh a hau lai. Jesuh chimmi mah bia hi i cinken: “Ram pakhat cu a chungah anmah le anmah aa domi bu an um  ahcun cu ram cu saupi a hmun kho lai lo.”—Matt. 12:25.

11. Pathian miphun nih Salm 122:3, 4 in lungrualnak kong zeidah an i cawn khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

¹¹ Mah tikah zeitlukin dah kan lung aa rual a herh lai? Hlanlio Jerusalem ah inn pawl an sakning in kan i cawn khawhmi a um. Inn kha naih tein an sak hna caah salm caṭialtu nih “i rem ṭhipṭhep” tein sakmi khua a si tiah a rak ti. Khuami hna cu cutin naih tein an um ca le fawi tein an i bawmh i an i huhphenh khawh caah kan him tiah an i ruat. Inn pawl naih tein sak an simi nih salm caṭialtu kha Jehovah biak awkah miphun pakhat in aa pummi Israel hrinsor pawl zong kha a lung ah a chuahter men lai. (Salm 122:3, 4 rel.) Jehovah miphun cu atu lawngah si loin a ra laimi harnak caan chung zongah hmunkhat ah “i rem ṭhipṭhep” tein um a herh tuk te lai.

12. Gog nih Jehovah miphun a doh hna tikah zeinihdah luat awkah a kan bawmh lai?

¹² Hmailei ah lungrualnak cu zeicah a herh tuk te lai? Ezekiel dal 38 nih ‘Magog ram i Gog’ nih Jehovah miphun kha a doh hna lai tiah a chimchung. Mah caan a phanh tikah zei ruang hmanhah kan i ṭhencheu ding a si lo. Cun Satan vawlei nih a kan huhphenh khawh lai tiah kan ruah ahcun kan palh tuk lai. Mah canah unau pawl he tu naih tein kan um a hau lai. Unau pawl he hmunkhat i kan umṭi ca men ah kan luat lai tinak cu a si lo. Pakhat cio nih Jehovah i bochan le a nawl ngaih a hau. Cutin kan tuah ahcun Jehovah le Jesuh nih mah dohnak in him tein an kan umter lai i vawlei thar ah an kan hruai lai. (Joel 2:32; Matt. 28:20) Asinain Pathian miphun he lungrual tein um zong a hau lai. Anmah lawng a dang tein a ummi hna kha Jehovah nih a khamh hna lai tiah na ruat maw?—Mik. 2:12.

13. Kan i ruahmi a kong hna in mino pawl nih zeidah an i cawn khawh?

¹³ Nang cu mino na si ahcun unau pawl he naih tein um cu zeitlukin dah fim a si kha na hngal maw? Nangmah ṭhirual he lawng i komh duhnak asiloah na pawngkam mi hna he i komh duh lonak lungput kha hrial. A rauhhlan ah mino he upa he, kan dihlak in hlan nakin pakhat le pakhat kan i herh deuh te lai. Atu ah unau pawl he nan i pehtlaihnak kha fehter law anmah he Jehovah rian kha lunglawm tein ṭuanṭi. Jehovah miphun he lungrual tein umnak nih hmailei ah na nunnak aan khamh te lai.

14, 15. (a) Jehovah nih lungrual tein um awkah zeicah a kan cawnpiak? (b) Lungrual tein kan um khawh nakhnga Jehovah nih zeitindah a kan cawnpiak?

¹⁴ Jehovah nih unau pawl he “lungkhat tein a rian” ṭuanṭi awkah a kan bawmh. (Zef. 3:8, 9) Hmailei ah Jehovah nih Khrih tangah “thil vialte kha hmunkhat ah a pumh dih hna lai,” mah caan caah atu in a kan cawnpiak. (Efesa 1:9, 10 rel.) Jehovah tinhnak cu van ah a ummi vialte le vawlei ah a ummi vialte kha amah a  biami chungkhar pakhat in pumh kha a si. Jehovah nih cutin a tuah lai ti kha lunghrin awk a si lo. Mino hna, nannih zong mah chungkhar chungah nan i tel zungzal kho. Cutin i tel khawh awkah Jehovah bupi he lungrual tein um a herh ti kha na hngal maw?

¹⁵ Vawlei thar ah kan dihlak in lungrual tein kan um khawh nakhnga Jehovah nih atu in a kan cawnpiak. ‘Pakhat le pakhat zawn i ruah’ awk, ‘pakhat le pakhat i dawt’ awk, ‘pakhat le pakhat tha i nuamhter’ awk le ‘pakhat le pakhat thazaang i pek’ awkah lungsau tein a kan cawnpiak. (1 Kor. 12:25; Rom 12:10; 1 Thes. 4:18; 5:11) Mitling lo kan si caah lungrual tein um zungzal cu kan caah a fawi lo ti kha Jehovah nih a hngalh. Cucaah “pakhat le pakhat i ngaithiam” zungzal u tiah a kan tinak a si.—Efe. 4:32.

16, 17. (a) Kan i pumhnak a ruang pakhat cu zeidah a si? (b) Mino pawl nih Jesuh sinin zeidah an i cawn khawh?

¹⁶ Jehovah nih lungrual tein kan um khawh nakhnga bawmh awkah pumhnak zong a hman. Kan i pumhnak a ruang pakhat cu thil ṭha kan tuah khawh nakhnga pakhat le pakhat thazaang i pek awkah a si tiah Hebru 10:24, 25 nih a ti. Jehovah ni a naih chin bantukin pumhnak zong a biapi chin ve.

¹⁷ Jesuh nih Jehovah miphun he i pumhṭi kha a duh tuk caah kan caah zohchunhawk ṭha a si. Kum 12 a si ah biakinn ah tuahmi pumhnak nganpi ah a nu le a pa he an kalṭi. Nikhat cu a nu le a pa nih Jesuh kha an hmu ti lo. Mah cu a dang ngakchia sinah a kalmi a si maw? A si lo. A nu le a pa nih Jesuh cu biakinn ah cawnpiaktu hna he Cathiang an rak i ruah len ko kha an va hmuh.—Luka 2:45-47.

18. Thlacamnak nih zeitindah lungrualnak a fehter?

¹⁸ Unau pawl caah thlacampiaknak le anmah bawmh awkah Jehovah sin kan halnak thawng zongin kan lungrualnak kha kan fehter khawh. Unau pawl ca thlacampiaknak nih zeitlukin dah kan siaherh hna kha a langhter. Unau pawl dawt, pumhnak ah thapek le an caah thlacam cu a biapi tuk. Mino hna, mah  thil hna kha tuah nan i zuam maw? Cutin nan tuah ahcun Khrihfabu i unau pawl he hawikom ṭha nan si kho lai. Donghnak a rat tikah kan luat khawh nakhnga Satan vawlei he si loin unau pawl he naih tein kan um a hau lai.

19-21. (a) “Pum nge dangdang” kan si caah zei tuah dah kan duh? Tahchunhnak pe. (b) Leiser ral a tlun tikah unau pawl pakhat le pakhat an i bawmhning in zeidah naa cawn khawh?

¹⁹ Tuchan Jehovah miphun cu “pum nge dangdang” kan si ti a langhtermi hmuhtonnak tampi a um. (Rom 12:5) Leiser ral ruangah unau pawl harnak an ton tikah kan tuarpi ve hna i bawmh kan duh hna. 2011, December ah Philippines, Mindanao tikulh ah thlichia a hrang. Zankhat te ah inn 40,000 leng cu ti nih a phum, mah ah unau inn tampi zong aa tel. Cuka hmun i bawmhnak kawmiṭi hna sinin bawmhnak zeihmanh an hmuh hlanah “hmun dang i Khrihfa unau hna sinin bawmhnak a phan cang” tiah zung ṭengnge nih a chim.

²⁰ Japan ram i nichuahlei ah fakpi in li aa hnin i tsunami a tlun caah unau pawl cu harnak tampi an tong. Cheukhat cu zeihmanh an ngei ti lo. Tahchunhnak ah, unaunu Yoshiko cu a inn rawk dih. Anih cu Biakinn in meng 25 hrawng a hlatnak ah a ummi a si. Hitin a chim: “Li aa hninh hnu a thaizing ah peng zohkhenhtu le a dang unaupa cu kanmah kawl awkah an rak rat caah kan khuaruah a har tuk.” Nih buin hitin a ti chap: “Khrihfabu hmangin thlaraulei kan herhmi ṭha tein zohkhenh kan si caah kan i lawm tuk. Mah lengah angki leng, kedan, zal le zan ihnak thil pawl zong kan hmuh.” Bawmhnak rian a ṭuanmi pakhat nih hitin a chim: “Japan ram chung dihlak i unau pawl cu lungthin khat tein rian an ṭuan i pakhat le pakhat an i bawm hna. Bawmh awkah United States i unau pawl hmanh an ra. Zeicah mahtluk lamhla in nan rat tiah an hal hna tikah, ‘Japan i unau pawl cu bawmh an herh, annih cu kanmah he lungthin khat tein a ummi an si,’ tiah an leh hna.” Pakhat le pakhat aa daw taktakmi an umnak bupi ah na um khawh vemi hi naa uanthlarpi maw? Cu bantuk lungrualnak kha Jehovah nih a hmuh tikah zeitlukin dah aa nuamh lai khi ruathmanh.

²¹ Atu ah pakhat le pakhat i hngatchan awkah kan cawn ahcun hmailei ah a harmi thil sining hna kha hmunkhat i tawnghthamṭi awkah kan i fawih deuh lai. Mah caan a phanh tikah ramdang i unau pawl he pehtlaihnak kan tuah khawh ti lo hmanhah kan umnak hmunhma i unau pawl he lungrual tein kan um lai. Thlichia a hran lioah a luatmi Japan i unaunu Fumiko nih hitin a chim: “Donghnak cu a nai tuk cang. Leiser ral a um ti lai lo caan kan hngah lioah zumtu khat pawl kha kan bawmh zungzal hna awk a si.”

22. Lungrualnak nih hmailei ah zeitindah a kan bawmh lai?

²² Atu ah unau pawl he lungrual tein um khawh awkah fakpi in naa zuamnak thawngin Jehovah ni caah i timchung. Satan vawlei ṭhalo hrawh a si tikah Jehovah nih hlanlio bantukin a miphun kha a khamh hna lai. (Isa. 52:9, 10) Mino na si ah, upa na si ah khamhnak hmuh awkah Pathian miphun he lungrual tein um a herh. Atu ah kan hmuhmi thlaraulei rothil caah zeicah i lawmh a herh timi kong kha a hnu capar ah kan i ruah hna lai.