DEBORAH cu Tabor Tlang cungah aa pummi ralkap pawl kha a hmuh hna tikah a lung a tho tuk. Zinglei ah ralkap pawl an ralṭhatnak le an hruaitu Barak a zumhnak kong kha a tuaktan. Minung 10,000 lawng an si ko nain an zumhnak le an ralṭhatnak kha nihin ah fiang tein a hmuh cang lai. A puarhrang tukmi an ral hna he an i do cang lai. Annih cu minung tlawmte lawng an si lengah hriamnam zong an ngei lo. Asinain Deborah thapeknak thawngin hika hmun ah an i pum cang.

Barak le Deborah nih khua an cuanh lioah thlizil nih an puan a hranhmi kha na mitthlam ah cuanter hmanh. Tabor Tlang cu tlang par ah a va rawn i cuka in pe 1,300 hrawng a niamnak ah a ummi Esdraelon Nelrawn kha hmuh khawh a si. Mah nelrawn cu nitlak thlanglei tiang a kau. Kishon Tiva cu cuka in a luang i Karmel Tlang pawng in Rili Ngan leiah a luang. Mah zing ah Kishon tiva ti cu reu dawh a si. Asinain a kau tukmi mah nelrawn ah a tleumi tete an hmuh. Sisera i a ralkap pawl nih an hun naih thluahmah tikah an ceu chin. Mah cu Sisera i rangleng 900 hrawng nih a ceuhmi a si. Rangleng a ke hna ah thir in sermi nam pawl an bunh caah a si kho men. Sisera nih Israel mi vialte kha thah dih a timh hna.

Barak le a ralkap hna nih Deborah nih zeidah a chim lai i zeidah a tuah lai ti kha an hngah ko. Raltuknak hmun ah Deborah lawng maw nu a si? Cu bantuk caan ah rian nganpi a ngeih caah zeitindah a um lai? Hika ah zeidah ka tuah lai tiah a ruat hnga maw? A ruat lo. Deborah Pathian, Jehovah nih Deborah kha ral nan do lai, hi raldohnak ah nu pakhat ka hman lai i teinak nan hmuh lai tiah a chimh. (Biaceihtu 4:9) Deborah le a ral a ṭhami mah ralkap hna sinin zumhnak he aa tlaiin zeidah kan cawn khawh?

Baibal nih Deborah kong a chim hmasa bik lioah “profetnu” tiah a ti. Deborah lawng kha profetnu tiah Baibal nih a timi a si lo. * Deborah cu a dang rian pakhat a ngei rih. Israel mi lakah buaibainak a um tikah Jehovah bawmhnak in a tawnghthampiak hna.—Biaceihtu 4:4, 5.

Deborah cu Bethel khua le Ramah khua karlak ah a ummi Efraim tlangram ah a um. Ungkung tangah a ṭhu i Israel mi kha Jehovah lamhruainak a chimh tawn hna. Mah rian cu Deborah caah a har ko nain ṭha tein a rak ṭuan. Israel mi nih amah bawmhnak tampi an herh. A hnuah Jehovah lamhruainak in a ṭialmi hla ah zumhawk a tlak lomi Israel mi kong kha hitin a rak ṭial: “Annih nih pathian thar kha an i thim hna tikah kutka ah raltuknak kha a um.” (Biaceihtu 5:8) Israel mi nih Jehovah kha an kaltak i pathian dang hna an biak caah Jehovah nih an ral hna kut ah a chanh hna. Cucaah Kanaan Siangpahrang Jabin nih Israel mi kha uk awkah ralbawi bik Sisera kha a hman.

Sisera timi min kha Israel mi nih an theih tikah an ṭih tuk. Kanaan mi hna nih ngakchia kha rai an thawi hna i biakinn ah hlawhhlang rian a ṭuanmi hmanh an um. Cuticun an biaknak le an nunphung  ah ziaza rawhralnak in a khat. Kanaan ralbawi Sisera le a ralkap nih Israel ram cu an uk caah zeidah a lawh? Mi cu khual an tlawng ngam lo i khuate hna ah an um ngam lo tiah Deborah nih a ṭialmi hla ah a langhter. (Biaceihtu 5:6, 7) Khua kulhnak vanpang a um lomi khuate ah khuasak in lo tuah kha an ṭih tuk caah ramlak ah an i thuhmi, an thil hna chuh lai, an fale chuh lai le an nupile tlaihhrem an si lai an ṭih tuk caah khual an tlawn ngam lomi kha na mitthlam ah cuanter hmanh. *

A lung a khongmi Israel mi cu kum 20 chung hremnak an in hnuah an lungthin thlen an duh cang ti kha Jehovah nih a hngalh. Cucaah Deborah le Barak nih an hla ah hitin an ṭial: ‘Keimah, Deborah nih Israel chungah nu bangin ka tho.’ Lappidoth nupi Deborah cu fa a ngei maw, ngei lo ti kha kan hngal lo nain Baibal nih nu pakhat bantukin a langhter. Israel mi kha nule bantukin kilven awkah Jehovah nih rian a pek. A ṭhawng i zumhawktlak a simi Biaceihtu Barak kha Sisera he ral nan i do lai tiah chimh awkah Jehovah nih Deborah kha a fial.—Biaceihtu 4:3, 6, 7; 5:7, NW.  

“Va kal law, Tabor Tlang ah na mi hna cu va pum hna” tiah Deborah hmangin Jehovah nih nawl a pek. Mah tikah Barak nih Israel mi phunhnih chungin pa 10,000 kha a pumh hna. Ralbawi bik Sisera le a rangleng 900 kha nan hrawh dih lai timi Pathian biakam kha Deborah nih Barak a chimh. Mah tikah Barak cu a khuaruah a har tuk. Zeicahtiah Israel mi nih ralkap le hriamnam zeihmanh an ngeih lo caah a si. Asinain Barak nih Deborah kha Tabor Tlang ah na ka kalpi lawngah raldohnak ah ka kal lai tiah a ti.—Biaceihtu 4:6-8; 5:6-8.

Barak nih Deborah aa zulhtermi cu zumhnak a ngeih lo caah a si tiah mi cheukhat nih an ruah. Cutin an ruah ahcun an palh lai. Barak nih Pathian sinah zei hriamnam hmanh a hal lo. Jehovah a aiawhtu pakhat raltuknak ah anmah he hmunkhat ah a ummi nih zeitluk in dah an tha a umter lai ti kha zumhfekmi Barak nih a hngalh. (Hebru 11:32, 33) Barak nih a halmi kha Jehovah nih lungtho tein a cohlan. Cucaah Deborah kha Barak sinah a kalter. Asinain raltuknak ah hmanung bik a teitu ding cu pa a si lai lo, a puarhrang tukmi Sisera kha nu pakhat nih a thah lai tiah Jehovah nih a chimchung.—Biaceihtu 4:9.

Tuchan ah nu pawl cu a ding loin, puarhrangpi in le ningcang loin pehtlaih an si. Pathian nih cu bantuk a tongmi nu pawl kha hmaizahnak pek a duh hna. Asinain Pathian nih nu he pa he thleidannak um loin aa ruang tein a pehtlaih hna. (Rom 2: 11; Galati 3:28) Jehovah nih nu pawl kha tinvo a pek hna i a zumh hna ti kha Deborah kong in kan hngalh khawh. Cucaah pa cu nu nakin an sunglawi deuh timi vawlei ruahnak kha zeitikhmanh ah cohlang hna hlah u sih.

Barak nih a ralkap pawl kha a pumh hna. Ṭih a nungmi Sisera ralkap doh a ngamhmi pa 10,000 kha a pumh hna. Barak cu a ralkap pawl he Tabor Tlang an kai tikah ralṭhatnak ngeih awkah a forh khotu an sinah aa tel ve caah aa nuam tuk ko lai. Baibal ah hitin kan hmuh: “Deborah zong a sinah a kal ve.” (Biaceihtu 4:10) Jehovah cungah a zumhnak a fekmi, a nunnak hmanh zei rel loin ralṭha tein Tabor Tlang ah a ra vemi nu pakhat kha ralkap pawl nih an hmuh tikah zeitluk in dah an tha a um lai.

Israel mi nih ralkap an pumh ti kha Sisera nih a theih tikah anmah lei in doh hmasa awkah aa tim colh. Kanaan siangpahrang tampi cu an lakah a ṭhawng bikmi si dawh a simi Siangpahrang Jabin sinah an ṭang ve. Mah hnuah Sisera i a rangleng 900 cu nelrawn leiah an tlik caah vawlei cu aa hnin dih. Zeihmanh a si lomi Israel ralkap kha chikkhatte ah kan tei colh hna lai tiah Kanaan mi hna nih an ruah.—Biaceihtu 4:12, 13; 5:19.

An ral pawl nih an hun naih thluahmah hna tikah Barak le Deborah nih zeidah an tuah lai? Rangleng pawl cu a rawnhnak lawngah doh khawh a si caah Barak le a ralkap pawl nih Tabor Tlang in an hngah hna ahcun Kanaan ralkap pawl an rat tikah fawi tein an tei khawh hna lai. Asinain Barak nih Jehovah lamhruaining in a doh lai caah Deborah nih zeidah a chim lai ti kha a hngak. A donghnak ah ral doh caan cu a hung phan cang. Deborah nih Barak kha “tho tuah, zeitintiah nihin hi BAWIPA nih Sisera cu na kut chungah aan pek ni a si. BAWIPA cu na hmaiah a kal a si lo mei?” tiah a ti. Mah tikah “Barak cu Tabor Tlang cun amah a zultu mi sangkhat he cun an vung kal.”—Biaceihtu 4:14. *

Israel ralkap pawl cu ṭih a nung tukmi rangleng hna lei kal awkah tlang cung in nelrawn leiah an ṭum. Deborah nih a chim bantukin Jehovah cu an hmaiah a kal maw? A rauhhlan ah an hngalh cang lai. “Vawlei cu aa hnin i van cu an zut” tiah Baibal nih a ti. Mah tikah Sisera nih aa bochan tukmi a ralkap hna cu an i tuai ur. Ruah fakpi in a sur caah nelrawn cu ti in a khat dih. Thir ke bunhmi rangleng hna cu an kal khawh ti lo caah zeihmanh san an tlai ti lo. Nawncek lakah an pil i an taap.—Biaceihtu 4:14, 15; 5:4.

Barak le a ralkap pawl cu thli le ruah lakah an zeihmanh a ti lo. Mah cu aho ruangah dah a si ti kha ṭha tein an hun hngalhthiam. Cucaah Sisera ralkap hna sinah an tli i Pathian bawmhnak thawngin an tei dih cikcek hna. Mah lioah Kishon Tiva ti cu a kai thluahmah i Kanaan ralkap a thimi hna kha Rili Ngan leiah a hnuh hna.—Biaceihtu 4:16; 5:21.

Tuchan ah Jehovah nih a salle kha raldohnak taktak ah a telter ti hna lo. Asinain thlaraulei ral doh awk tu ah a fial hna. (Matthai 26:52; 2 Korin 10:4) Pathian nawl kan ngaih ahcun mah raldohnak ah teinak kan hmu ko lai. Tuchan Pathian salle cu ṭih a nung tukmi dohnak hna an ton khawh caah atu in ralṭhatnak ngeih a hau. Asinain Jehovah cu aa thleng lo. Deborah, Barak le hlanlio Israel ralkap pawl a rak huhphenh hna bantukin atu zongah amah a biami hna kha a huhphenh rih ko hna.

Kanaan mi hna lakah a ṭhalo bikmi pa cu a tli cang. Mah pa cu Israel mi kha puarhrang ngaiin a hremtu Sisera a si. Nawncek lakah a mi pawl kha a kaltak hna i raltuknak hmun in a ke in a tli. Israel ralkap nih an ka hmuh sual lai ti a phan caah raltuknak hmun in a meng in a hlatnak ah a ummi Heber thlam leiah a tli. Heber cu a remnak hmun paohah aa ṭhialmi Ken miphun a si ko nain an sin khan aa ṭhen i a dang tein a um. Ken miphun cu Siangpahrang Jabin he remnak a sermi an si.—Biaceihtu 4:11, 17.

Sisera cu Heber thlam ah tha ba ngaiin a va phanh lioah Heber cu a um lo, asinain a nupi Jael tu cu a rak um. Jael nih a vapa Heber le Siangpahrang  Jabin remnak an sermi kha aa uangthlar lai tiah Sisera nih a ruah. A vapa he an ruahnak le an tuahsernak aa khat lai ti zongin a zumh. Sisera nih Jael kong ṭha tein a hngalh lo caah a ruahning in thil a si lo. Israel ram Kanaan mi nih puarhrang ngaiin an ukmi kha Jael nih a hngalh caah atu ah hin thil pakhatkhat ka tuah a hau ti kha a hngalh. A puarhrang tukmi mah pa kha a bawm lai maw asiloah Jehovah lei ṭang in mah pa kha a that lai maw? Jael nih zeidah a tuah lai? A ṭhawng i ral tuk a thiam tukmi ralbawi bik kha nu pakhat nih a tei kho lai maw?

Jael nih i cungcang loin khulrang in thil a tuah. Sisera caah dinhnak hmun a pek. Pakhatkhat nih an rak ka kawl ahcun a um lo na ti hna lai tiah Sirera nih Jael kha a ti. Sisera cu a ih tikah Jael nih puan a vawrh, ti a hal tikah cawhnuk a pek. A rauhhlan ah Sisera cu aa hngilh. Thlam saknak ah nu pawl nih thiam ngaiin an hman tawnmi thing zum kha aa lak i Sisera a lu leiah duhsah tein a kal. Jehovah leiah ṭang in ṭih a nung tukmi thil pakhat kha Jael nih a tuah cang lai. I cungcang in a ṭih ahcun harnak a tong kho. Pathian miphun kong le annih kha kumhrabu chung saram bantukin a hremmi mah pa kong kha Jael nih a ruat lai maw? Asiloah Jehovah lei ṭannak tinvo sung a hmuhmi kong dah a ruah lai? Baibal nih zeihmanh a chim lo. Jael nih a tuah awk hnga a simi thil kha i cungcang loin khulrang in a tuah caah Sisera cu a thi ti kha kan hngalh.—Biaceihtu 4:18-21; 5:24-27.

A rauhhlan ah Sisera kawl awkah Barak cu a rak phan. Mah tikah Jael nih a phuzep ah puan thlam khenhnak fung he a rilmi Sisera kha a hmuhsak tikah Deborah nih a chimchungmi bia a hmaan kha Barak nih a hun hngalh. A ṭhawngmi ralbawi bik Sisera kha nu pakhat nih a thah. Tuchan hlathlaitu hna nih Jael kha a puarhrang bikmi nu tiah an ti ko nain Deborah le Barak nih cun a sunglawimi nu tiah an ti. Cucaah an ṭialmi hla ah Jael kha “nu lakah thluachuak bik” tiah an ti. (Biaceihtu 4:22; 5:24) Jael cu cutin thangṭhat a si tikah Deborah cu a nah a chuak lo. Jehovah bia a tlinmi tu kha biapi ah a chiah.

Sisera a thih caah Siangpahrang Jabin nih Israel mi kha a hrem kho ti hna lo. Kanaan mi hna hremnak a dongh cang caah Israel mi cu kum 40 chung dai tein khua an sa. (Biaceihtu 4:24; 5:31) Deborah, Barak le Jael nih Jehovah Pathian an i bochan caah thluachuah tampi an hmu. Kannih zong Deborah zumhnak kha kan i zohchunh, Jehovah cungah zumhfek tein kan um i midang kha ralṭhatnak ngeih awkah tha kan pek hna ahcun thlaraulei dohnak ah teinak kan hmu lai i zungzal in dai tein le him tein kan um kho lai.