1, 2. Ki kalite vwayaz Pol pe al fer e kwa ki kapab pe fatig li?

 POL i kontinyen mazin sa ki Festis ti’n dir li, parski sa pou annan en gran lefe lo sa ki pou arive avek li pli tar. Gouverner Festis ti’n dir li, “Ou pou al devan Sezar.” Pol in pas de-z-an dan prizon, alor sa gran vwayaz ki i pou fer pour al Ronm pou en gran sanzman pour li. (Akt 25:12) Par kont, Pol in vwayaz en kantite lo lanmer e i konnen ki parfwa i annan bann danze. Vi ki Pol pe al fer sa vwayaz pour al devan Sezar, i kapab ki i pe demann son lekor en kantite kestyon.

² Pol in pas dan en kantite danze “lo lanmer.” I’n eksperyans nofraz trwa fwa e i’n menm pas en lannwit ek en lazournen pe drive lo lanmer. (2 Kor. 11:25, 26) An plis ki sa, sa vwayaz pa pou parey son bann vwayaz misyonner ki i ti fer ler i ti lib. La, Pol i en prizonnyen e i pe al fer en gran vwayaz. I pou sorti Sezare pour al Ronm ki en zistans apepre 3,000 kilomet. Eski i pou ariv en keksoz avek li lo sa vwayaz? Eski i pou ganny kondannen ler i ariv Ronm? Pa oubliye ki sa gouvernman pli pwisan dan lemonn Satan sa letan ki pe al ziz li.

3. Ki Pol ti determinen pour fer e ki nou pou vwar dan sa sapit?

³ Apre tou sa ki ou’n lir lo Pol, eski ou krwar ki i’n perdi lespwar e i dekouraze akoz sa ki kapab arive avek li? Non! I ti konnen ki i ti pou ganny problenm me i pa ti konnen ki kalite problenm i ti pou gannyen. Alor, akoz i devret enkyet pour bann keksoz ki i pa kapab kontrole e perdi sa lazwa ki i’n gannyen dan predikasyon? (Mat. 6:27, 34) Pol ti konnen ki Zeova ti anvi ki i servi tou loportinite ki i gannyen pour pres sa bon nouvel lo Rwayonm Bondye, menm avek bann dirizan. (Akt 9:15) Pol ti determinen pour fer sa travay menm si i ti pou ganny problenm. Eski ou osi ou determinen parey Pol? Annou gete ki nou kapab aprann avek sa vwayaz enportan ki Pol pe al fer.

4. Lo ki kalite bato Pol ti konmans son vwayaz pour al Ronm e lekel ki ti vin avek li?

⁴ Zot ti met Pol ek lezot prizonnyen dan lanmen en zofisye Romen ki ti  apel Zilyis e i ti deside pour anbark lo en bato ki anmenn marsandiz ki ti’n vin Sezare. Sa bato ti’n sorti Adramit ki ti en por lo kote was lakot Lazi Miner, an fas avek lavil Mitilenn lo zil Lesbos. Ler sa bato ti pou kit Sezare, i ti pou al dan direksyon nor e apre al dan was. I ti pou aret plizyer landrwa pour desarz marsandiz e pran lezot marsandiz. Sa bann kalite bato pa ti’n ganny fer pour anmenn pasaze, sirtou bann prizonnyen. (Vwar sa bwat “ Vwayaz lo lanmer.”) Gran mersi Pol pa ti sa sel Kretyen parmi sa bann prizonnyen. I ti annan de son bann zanmi ki ti pe vwayaz ansanm avek li e sa i Aristark ek Lik. Anfet, Lik menm ki ti ekri sa resi. Nou pa konnen si sa de bon zanmi Pol ti pey zot prop pasaz oubyen si zot ti’n vin avek Pol konman son bann serviter.​—Akt 27:1, 2.

5. Lekel ki ti pas letan avek Pol ler i ti Sidon e ki nou kapab aprann avek sa?

⁵ Apre ki zot in pas en zour lo lanmer e vwayaz en zistans apepre 110 kilomet dan nor, zot ti aret lo por Sidon, lo lakot Siri. I paret ki Zilyis pa ti tret Pol parey lezot prizonnyen, petet akoz Pol ti en sitwayen Romen ki pa ti ankor ganny kondannen. (Akt 22:27, 28; 26:31, 32) Zilyis ti les Pol al vwar bann frer ek ser dan sa landrwa. Bann frer ek ser ti bezwen byen kontan pour pran swen avek zapot Pol apre tou sa letan ki i ti’n pase dan prizon. Eski ou kapab reflesir lo ki mannyer ou kapab demontre lospitalite? Si ou demontre lospitalite, ou pou ganny ankouraze.​—Akt 27:3.

6-8. Ki mannyer sa vwayaz Pol sorti Sidon al Knid ti ete e ki loportinite Pol ti gannyen pour anons sa bon nouvel?

⁶ Apre sa, zot ti anbark lo bato e zot ti kit Sidon. Zot ti kontinyen vwayaz dan nor tou dilon lakot. Zot ti pas o bor Silisi, o bor Tarsis ki ti sa lavil kot Pol ti’n grandi. Lik pa dir si zot ti aret okenn lezot landrwa me i dir ki “divan ti kont [zot].” (Akt 27:4, 5) Me kantmenm sa, nou konnen ki Pol ti servi tou loportinite ki i ti gannyen pour anons sa bon nouvel. I ti pres avek lezot prizonnyen, lezot dimoun ki ti lo sa bato, enkli bann maren ek solda e osi bann dimoun  ki i ti zwenn lo bann por kot bato ti arete. Eski ozordi nou pe sezi tou loportinite ki nou gannyen pour anons sa bon nouvel?

⁷ Pli tar, zot ti ariv Mira ki ti en por dan sid lakot Lazi Miner. Ler zot ti laba, Pol ek lezot dimoun ki ti avek li ti bezwen pran en lot bato pour zot al Ronm. (Akt 27:6) Dan sa letan, Lezip ti sa landrwa kot Ronm ti abitye ganny en kantite dible e sa bann bato Ezipsyen ki ti anmenn sa bann dible ti abitye aret dan por Mira. Zilyis ti vwar enn sa bato e i ti fer bann solda ek prizonnyen anbark lo sa bato. Sa bato ti bokou pli gran ki sa lot bato ki zot ti ladan. I ti kapab anmenn sa kargo dible ki ti annan valer e osi 276 dimoun ki ti enkli bann maren, solda, prizonnyen e petet lezot dimoun ki ti pe al Ronm. Vi ki zot ti’n sanz bato, Pol ti annan plis dimoun pour pres avek e nou kapab asire ki i ti profit byen sa loportinite ki i ti gannyen.

⁸ Apre sa, zot ti aret Knid ki ti dan sid was Lazi Miner. Si divan ti bon, en bato ti kapab ariv Knid dan apepre en zour. Me Lik i dir ki “pour en pe letan, . . . [zot] ti vwayaz dousman dousman lo lanmer e . . . [zot] ti ariv Knid avek bokou difikilte.” (Akt 27:7a) I ti difisil pour vwayaze parski lanmer ti’n vin pli move. (Vwar sa bwat “ Direksyon ki divan i soufle lo Lanmer Mediterannen.”) Esey mazinen ki mannyer sa bann dimoun lo bato ti santi anmezir ki divan ti vin pli for e bann gro laroul ti tap avek bato.

9, 10. Ki problenm zot ti gannyen dan rezyon Kret?

⁹ Ler zot ti kit Knid, kaptenn sa bato ti anvi kontinyen dan was me Lik i dir ki “divan ti anpes nou.” (Akt 27:7b) Anmezir ki bato ti al pli lwen avek later, en gro divan nor was ti fer bato al vit dan direksyon sid. Zis parey avan, zil Sip ti protez zot kont divan, safwasi zil Kret ti protez zot kont divan. Ler zot ti depas Salmone ki ti lo kote les dan bout zil Kret, keksoz ti amelyor en pe. Akoz? Zot ti dan sid sa zil e zot pa ti ganny bokou sa gro divan. Bann dimoun lo bato ti bezwen soulaze me sa pa ti pou dire. Tan ki bato ti lo lanmer, bann maren ti kontinyen enkyet akoz sezon liver ti pros pour arive.

¹⁰ Lik i dir: “Nou ti vwayaz avek difikilte o bor lakot [Kret] e ariv en landrwa ki ti apel Bon Por.” Menm si zil Kret ti protez zot kont divan, i ti difisil pour zot kontrol sa bato. Finalman, zot ti trouv en landrwa kot zot ti kapab zet zot lank dan en pti labe ki bokou dimoun i krwar i ti dan sa rezyon zis avan sa lakot ki al dan nor. Pour konbyen letan zot ti reste laba? Lik i dir “en bon pe letan” e sa pa ti pou bon pour zot akoz dan mwan Septanm ek Oktob i ti pli danzere pour vwayaze lo lanmer.​—Akt 27:8, 9.

11. Ki konsey Pol ti donn bann dimoun lo bato e ki desizyon zot ti pran?

¹¹ I kapab ki serten pasaze ti vin demann Pol konsey vi ki i ti’n deza vwayaz dan Lanmer Mediterannen. I ti dir zot ki i ti pou pli bon si zot pa  kontinyen zot vwayaz lo lanmer, si non “bato ek son kargo pou ganny andomaze e i pou annan en gran pert” e petet i ti pou annan dimoun ki ti pou mor. Me kaptenn ek propriyeter bato ti oule kontiny zot vwayaz, petet akoz zot ti pe mazinen ki zot bezwen rod en lot landrwa ki pli an sekirite. Zot ti reisi konvenk Zilyis e laplipar dimoun ti krwar ki zot ti devret esey al Feniks, en por ki ti en pe pli lwen lo lakot. I kapab ki sa por ti pli gran e pli bon pour zot pas liver laba. Alor, ler en pti divan sorti dan sid ti konmans soufle, zot ti kit sa landrwa kot zot ti ete.​—Akt 27:10-13.

12. Ki danze zot ti rankontre ler zot ti kit zil Kret e ki bann maren ti fer pour esey evit danze?

¹² Apre sa, zot ti ganny plis problenm. I ti annan “en gro divan nordes” ki ti konmans soufle. Pour en pe letan, zot ti kasyet divan par deryer “en pti zil ki apel Koda” ki apepre 65 kilomet avek Bon Por. Me kantmenm sa, sa bato ti dan danze. Divan ti pou kapab anmenn li dan sid e bato ti pou rann lapel lo bann ban disab lo lakot Lafrik e i ti pou kraze. Bann maren pa ti anvi sa i arive. Alor, zot ti is sa pti kannot ki ti par deryer bato e met li dan bato. I ti difisil pour zot fer sa akoz sa pti kannot ti ranpli avek delo. Apre, zot ti anmar lakok bato avek bann lakord pour fer li pli for. Zot ti fer desann lavwal e les bato drive pour zot kapab fer fas avek sa movetan. Sa bann dimoun lo bato ti bezwen vreman per! Menm si zot ti’n fer tousala, sa bato ti kontinyen “balote dan sa gro divan.” Son trwazyenm zour, zot ti zet bann lekipman bato dan delo, petet pour anpes bato koule.​—Akt 27:14-19.

13. Ki mannyer sityasyon ti ete pour bann dimoun ki ti lo bato avek Pol pandan sa movetan?

¹³ Laplipar dimoun lo bato ti vreman per me Pol ek bann dimoun ki ti pe vwayaz avek li ti asire ki zot ti pou sirviv. Senyer ti’n dir zapot Pol ki i ti pou rann temwannyaz Ronm e pli tar, en lanz ti dir li menm keksoz ankor. (Akt 19:21; 23:11) Par kont, sa movetan ti kontinyen pour de semenn. Vi ki lapli ti pe kontinyen tonbe e i ti annan bann nyaz epe ki ti bar soley ek zetwal, alor kaptenn pa ti kapab konnen dan ki pozisyon bato ti ete oubyen kote zot ti pe ale. Zot pa ti ni menm kapab pran en bon repa. Zot ti dan lafreser, dan lapli, pe ganny maldemer e zot ti per, personn pa ti mazin manze.

14, 15. (a) Akoz Pol ti koz lo sa konsey ki i ti’n donn sa bann dimoun lo bato? (b) Ki nou kapab aprann avek sa mesaz ki ankourazan ki Pol ti dir sa bann dimoun?

¹⁴ Pol ti debout. I ti dir zot ki si zot ti’n ekout son konsey zot pa ti pou dan sa sityasyon. I pa konmsi i ti pe dir zot, ‘Pa mon ti dir zot!’ Me plito i ti anvi montre zot ki sa ki ti pe arive ti laprev ki zot ti’n devret ekout sa konsey ki i ti’n donn zot. Apre i ti dir: “Me kantmenm sa, mon demann zot pour pran kouraz, parski napa ni enn parmi zot ki pou perdi son lavi, zis bato ki pou perdi.” (Akt 27:21, 22) Sa ti’n bezwen soulaz sa bann dimoun ki ti pe ekout li. Pol osi ti bezwen kontan ki Zeova ti’n donn li sa mesaz ki ankourazan pour dir sa bann dimoun. Nou devret toultan rapel ki Zeova i enterese avek tou dimoun. Sak dimoun i enportan pour li. Zapot Pyer ti ekri sa: “Zeova . . . pa oule ki personn i ganny detrir, me i  oule ki zot tou zot arive repantir.” (2 Pyer 3:9) Alor i irzan pour nou fer tou sa ki nou kapab pour fer plis dimoun tann mesaz Zeova, sa mesaz ki donn lespwar. Lavi dimoun i an danze.

¹⁵ I kapab ki Pol ti’n pres avek en kantite dimoun lo bato konsernan sa “lespwar dan sa promes ki Bondye ti fer.” (Akt 26:6; Kol. 1:5) Me la, vi ki i ti annan sa posibilite pour zot fer nofraz, Pol ti dir zot akoz zot kapab asire ki zot ti pou sirviv. I ti dir zot: “Yer swar, en lanz mon Bondye ki mon. . . adore ti vin kot mwan e dir, ‘Pol, pa bezwen per. Ou bezwen al devan Sezar. Deplis, akoz ou, Bondye pou sov lavi tou bann ki pe vwayaz avek ou.’” Pol ti ankouraz zot e dir: “Alor, pran kouraz, parski mon krwar sa ki Bondye in dir e tou pou parey sa ki sa lanz in dir mwan. Me nou pou bezwen al rann lapel lo kek zil.​—Akt 27:23-26.

16, 17. (a) Kan ki Pol ti priye e ki mannyer sa ti ed lezot dimoun? (b) Ki mannyer sa ki Pol ti’n dir ti vin vre?

¹⁶ Apre ki zot ti’n pas de semenn dan lafreyer lo lanmer, kot divan  ti’n pous bato en zistans apepre 870 kilomet, bann maren ti remarke ki i ti annan en sanzman. Petet zot ti tann laroul pe kraze lo en zil pa tro lwen. Zot ti zet bann lank bato par deryer bato pour anpes bato drive e pour fer bato al dan direksyon later e anmenn bato lo lans. Pandan sa letan, zot ti esey sorti lo bato me bann solda ti anpes zot. Pol ti dir sa zofisye larme ek bann solda: “Si sa bann zonm pa reste lo bato, zot pa pou ganny sove.” Vi ki bato ti pli stab, Pol ti ankouraz tou dimoun pour manze e i ti asir zot ankor ki zot ti pou sirviv. Apre, Pol ti “remersye Bondye devan zot tou.” (Akt 27:31, 35) Ler Pol ti remersye Bondye dan son lapriyer, i ti kit en bon legzanp pour Lik, Aristark ek bann Kretyen ozordi. Ler ou fer lapriyer an piblik, eski ou lapriyer i ankouraz lezot e rekonfort zot?

¹⁷ Ler Pol ti fini fer lapriyer, “zot tou zot ti pran kouraz e konmans manze.” (Akt 27:36) Apre, zot ti zet sa kargo dible dan lanmer pour fer bato pli leze pour zot kapab ariv ater. Ler lizour ti fer, zot ti koup lakord lank, delarg lakord bann zaviron ki ti ganny servi konman gouvernay e zot ti is fok pour divan anmenn bato lo sek. Me apre, devan bato ti pri, petet lo en ban disab oubyen dan labou e i pa ti kapab bouze. Laroul ti konmans kraz lo deryer bato e kas kas li. Serten solda ti anvi touy bann prizonnyen pour ki personn pa sove me Zilyis ti anpes zot. I ti donn lord tou dimoun pour naze e al ater oubyen pour servi bann bout bato pour zot kapab ariv ater. Sa ki Pol ti’n dir ti vin vre, tou le 276 dimoun ti sirviv. Wi, “zot tou zot ti ariv ater sen e sof.” Me kote zot ti ete?​—Akt 27:44.

18-20. Ki mannyer bann dimoun lo zil Malt ti demontre “en labonte remarkab” e ki mirak Bondye ti fer Pol fer?

¹⁸ Anfet, zot ti lo zil Malt ki dan sid Sisili. (Vwar sa bwat “ Kote zil Malt i ete?”) Bann dimoun lo sa zil ti demontre “en labonte remarkab” anver zot, menm si zot pa ti koz menm langaz. (Akt 28:2) Zot ti alim dife  pour sa bann dimoun ki ti’n sorti lo bato parski zot ti tou tranpe e zot ti pe tranble akoz lafreser. Sa dife ti ed zot pour sofe menm si i ti fer fre e lapli ti pe tonbe e sa ti osi donn Pol en loportinite pour li fer en mirak.

¹⁹ Pol ti anvi ede, alor i ti anmas dibwa e met dan dife. Ler i ti pe fer sa, en serpan anpwazonnen ti sorti dan dibwa e mord Pol e sa serpan ti reste anpandan avek son lanmen. Sa bann dimoun lo sa zil ti krwar ki bann bondye ti pe pini Pol. a

²⁰ Sa bann dimoun lo sa zil ki ti’n vwar ki Pol ti’n ganny morde ti krwar ki Pol ti pou “anfle.” Dapre en referans, sa mo Grek ki’n ganny servi la ti “en mo ki ganny servi dan domenn medikal.” I pa drol ki Lik in servi sa mo akoz Lik ti en “dokter.” (Akt 28:6; Kol. 4:14) Me Pol ti zis balans sa serpan e i pa ti ganny okenn dimal.

21. (a) Ki serten detay egzakt ki Lik in ekri dan sa resi? (b) Ki mirak Pol ti fer e ki mannyer bann dimoun lo zil Malt ti reazir?

²¹ I ti annan en msye ki ti apel Piblis ki ti reste dan sa landrwa. I ti ris e i ti annan en gran propriyete. I kapab ki i ti sa zofisye Romen ki ti pe diriz zil Malt. Lik i dir ki i ti “en zonm enportan” e pli tar zot ti dekouver de ros ki bann dimoun lo zil Malt ti’n ekri lo la e zot ti’n ekri sa menm tit pour sa zofisye. Piblis ti akey Pol ek bann dimoun ki ti avek li e i ti envit zot kot li pour trwa zour. Me papa Piblis ti malad e Lik ti donn bann detay ki egzakt lo sa maladi ki papa Piblis ti gannyen. I ti dir ki sa zonm “ti lo lili akoz i ti ganny lafyev ek disantri,” i ti dekri byen sa maladi. Pol ti priye e i ti met son lanmen lo sa zonm e sa zonm ti ganny geri. Bann dimoun lo sa zil ti enpresyonnen, alor zot ti anmenn lezot dimoun ki ti malad pour zot osi ganny geri. Zot ti osi anmenn bann kado pour Pol ek bann dimoun ki ti avek li.​—Akt 28:7-10.

22. (a) Ki en profeser ti dir lo sa ki Lik ti ekri konsernan zot vwayaz pour al Ronm? (b) Ki nou pou diskit lo la dan sa lot sapit?

²² Sa bout dan vwayaz Pol ki nou’n koz lo la ziska aprezan i egzakt. En profeser ti dir: “Sa resi ki Lik in ekri . . . i enn bann resi dan Labib antye ki annan plis detay e ki pli vivan. Bann detay ki i’n ekri konsernan bann maren dan premye syek i egzakt e i’n dekri byen bann kondisyon letan dan les Lanmer Mediterannen.” I bezwen ki Lik ti ekri sa ki ti pe pase anmezir ki i ti pe vwayaze avek Pol. Si Lik ti fer sa, Lik ti pou annan en kantite keksoz pour ekri konsernan sa ki ti pou arive apre. Ki ti pou arive avek Pol ler zot ti pou ariv Ronm? Annou vwar sa ki pou arive.