1, 2. (a) Ki danze Pol ek bann dimoun ki pe vwayaz avek li ti fer fas avek dan lavil Efez? (b) Ki nou pou vwar dan sa sapit?

 BANN dimoun pe fer tapaz dan semen dan lavil Efez. Zot pe kriye, plere e i annan en kantite dimoun pe taye. En lafoul in zwenn ansanm e zot pe konmans fer dezord dan lavil. Zot tyonbo e trenn avek zot de dimoun ki ti pe vwayaz ansanm avek zapot Pol. En sel kou, napa personn dan sa gran semen kot i annan bann laboutik. Sa lafoul i vin pli gran e dimoun pe vin pli ankoler. Zot tay kot sa gran teat dan lavil, ki kapab pran 25,000 spektater. Laplipar dimoun pa ni menm konnen akoz i annan sa bann tapaz me zot krwar ki petet zot tanp ek zot bondye Artemis pe ganny menase. Alor zot kontinyen kriye e dir: “Artemis bann Efezyen i gran!”​—Akt 19:34.

² Ankor enn fwa, Satan pe esey servi en lafoul pour fer vyolans pour anpes sa bon nouvel lo Rwayonm Bondye propaze. Byensir, Satan pa servi zis vyolans, i servi lezot fason osi. Dan sa sapit, nou pou vwar plizyer fason ki Satan in esey anpes sa travay predikasyon kontinyen e esey kas sa linite parmi bann Kretyen dan premye syek. Pli enportan ankor, nou pou vwar ki tou sa ki i’n esey fer pa’n reisi, parski “dan en fason ekstraordiner, parol Zeova ti kontinyen propaz partou e vin deplizanpli pwisan.” (Akt 19:20) Akoz sa bann Kretyen ti ganny laviktwar lo Satan? I pour sa menm rezon ki nou ganny laviktwar lo Satan ozordi. Byensir, Zeova ki ganny laviktwar, pa nou. Me parey bann Kretyen dan premye syek, nou osi nou bezwen swiv bann lenstriksyon ki nou gannyen. Avek led lespri sen Zeova, nou kapab devlop bann kalite ki pou ed nou akonpli nou travay predikasyon. Premyerman, annou vwar legzanp Apolos.

3, 4. Ki Akila ek Prisil ti remarke konsernan Apolos e ki zot ti fer?

³ Pandan ki Pol ti pe al Efez lo son trwazyenm vwayaz misyonner, en  Zwif ki ti apel Apolos ti ariv dan sa lavil. I ti sorti Aleksandri, en lavil Lezip ki ti byen renonmen. Apolos ti annan bann zoli kalite. I ti koz vreman byen e an plis ki sa, “i ti konn byen Lekritir.” I ti osi “vreman devoue e ranpli avek lespri sen.” Alor Apolos ti koz avek lardyes devan bann Zwif ki ti dan sinagog.​—Akt 18:24, 25.

⁴ Akila ek Prisil ti tann Apolos ler i ti pe koze. Zot ti byen kontan ler zot ti tann li pe ansenny “bann keksoz egzakt lo Zezi.” Sa ki i ti pe dir lo Zezi ti vre. Me pa bokou letan apre, sa koup ti remarke ki i ti annan en lenformasyon vreman enportan ki Apolos pa ti konnen. I ti “konn zis batenm Zan.” Sa koup ki ti fer latant e ki ti annan limilite, pa ti per pour ed Apolos menm si Apolos ti koz byen e i ti annan en bon ledikasyon. O kontrer, “zot ti anmenn li avek zot e eksplik li semen Bondye dan en fason pli egzakt.” (Akt 18:25, 26) Ki mannyer Apolos ti reazir? I ti demontre limilite, sa kalite pli enportan ki en Kretyen i kapab devlope.

5, 6. Kwa ki ti fer Apolos vin en pli bon serviter Zeova e ki nou kapab aprann avek son legzanp?

⁵ Vi ki Apolos ti aksepte led Akila ek Prisil, i ti vin en pli bon serviter Zeova. I ti al Akai e i “ti ed [bann disip] en kantite.” I ti osi donn en bon temwannyaz avek bann Zwif dan sa rezyon ki ti ensiste ki Zezi pa ti sa Mesi ki ti’n ganny predir. Lik i dir sa: “Avek bokou devouman, i ti klerman prouve an piblik ki bann Zwif ti mal e i ti montre zot dapre Lekritir ki Zezi i Kris.” (Akt 18:27, 28) Apolos ti ed sa bann kongregasyon en kantite! Anfet, Apolos ti ede pour “parol Zeova” vin deplizanpli pwisan. Ki nou kapab aprann avek legzanp Apolos?

⁶ I vreman enportan pour tou Kretyen devlop limilite. Nou tou nou annan diferan abilite ki Bondye in donn nou. I kapab bann abilite ki nou’n ne avek, nou bann leksperyans oubyen konnesans ki nou’n gannyen. Me nou devret demontre plis limilite ki nou bann abilite. Si non, nou bann abilite i kapab vin en problenm pour nou. Nou bann bon kalite i kapab fer nou vin arogan. (1 Kor. 4:7; Zak 4:6) Si nou vreman annan limilite, nou pou konsider lezot pli siperyer ki nou. (Fili. 2:3) Nou pou aksepte disiplin ki nou gannyen e nou pou aksepte ler lezot i ansenny nou. Nou pa pou ensiste ki nou nide i pli bon ler nou aprann ki sa bann nide ki nou annan i pa an armoni avek sa ki lespri sen i ansennyen. Tan ki nou annan limilite, Zeova ek son Garson pou kontinyen servi nou.​—Lik 1:51, 52.

7. Ki mannyer Pol ek Apolos in kit en bon legzanp konsernan limilite?

⁷ Ler nou annan limilite, sa pou ed nou pour pa fer konpetisyon avek lezot. Satan ti vreman anvi ki bann Kretyen dan premye syek i divize. I ti pou’n kontan si Apolos ek zapot Pol, ki ti vreman devoue, ti fer konpetisyon avek kanmarad petet pour esey vin sa dimoun pli enportan dan  bann kongregasyon. I ti pou’n fasil pour zot fer sa. Dan kongregasyon Korent, serten Kretyen ti pe konmans dir, “Mwan mon pour Pol,” tandis ki lezot ti dir, “Mwan mon pour Apolos.” Eski Pol ek Apolos ti ankouraz sa kalite latitid ki ti kapab fer divizyon? Non! Pol ti demontre limilite e i ti rekonnet sa ki Apolos ti’n fer dan sa travay predikasyon e i ti donn li lezot responsabilite. Apolos li, i ti swiv bann lenstriksyon ki Pol ti donn li. (1 Kor. 1:10-12; 3:6, 9; Tit 3:12, 13) Lafason ki zot ti demontre limilite pour zot kapab travay ansanm i en bon legzanp pour nou ozordi!

8. Ki larout Pol ti pran pour retourn Efez e akoz i ti fer sa?

⁸ Parey Pol ti’n promet, i ti retourn Efez. a (Akt 18:20, 21) Me remarke ki mannyer i ti retournen. Dernyen fwa ki nou ti koz lo li, i ti Antyos, Siri. Pour al Efez, i ti’n kapab al Selesi, en lavil ki pa ti tro lwen avek kot i ti reste e apre, i ti’n kapab pran bato pour al Efez direk. Me i pa ti fer sa, plito i ti “travers dan lakanpanny.” I paret ki sa vwayaz ki Pol ti fer ki Akt 18:23 ek Akt 19:1 i koz lo la, ti apepre en zistans 1,600 kilomet! Akoz Pol ti swazir sa larout difisil? Parski i ti anvi “fortifye tou bann disip.” (Akt 18:23) Parey Pol ti fer dan son de lezot vwayaz misyonner, i ti pou bezwen fer tou sa ki i ti kapab dan sa trwazyenm vwayaz misyonner me pour li tousala ti vo lapenn. Ozordi, bann sirveyan rezyonal ek zot madanm i annan sa menm kalite latitid. Nou apresye zot lanmour ki zot demontre pour met lentere lezot avan sa ki pour zot.

9. Akoz en group disip ti bezwen reganny batize e ki nou kapab aprann avek zot?

⁹ Ler Pol ti ariv Efez, i ti vwar en group dimoun, apepre 12 disip Zan ki batize. Zot ti’n ganny batenm Zan e sa kalite batenm ti nepli bon. An plis ki sa, i paret ki zot pa ti konn bokou keksoz lo lespri sen oubyen zot pa ti konn nanryen lo la. Pol ti eksplik zot akoz i ti enportan pour zot batiz o non Zezi e parey Apolos, zot ti demontre limilite e zot ti pare pour aprann. Apre ki zot ti’n ganny batize o non Zezi, zot ti ganny lespri sen ek diferan abilite ekstraordiner. I kler ki ler nou swiv bann lenstriksyon ki lorganizasyon Zeova i donn nou, nou ganny en kantite benediksyon.​—Akt 19:1-7.

10. Akoz Pol ti sorti kot sinagog e al kot en lekol e ki mannyer son legzanp i kapab ed nou dan predikasyon?

¹⁰ Pa lontan apre sa, i ti annan en lot bon keksoz ki ti arive. Pol ti pres avek lardyes dan sinagog pour trwa mwan. Menm si i ti “persyad e rezonn avek bann dimoun lo Rwayonm Bondye,” serten sa bann dimoun ti antete e zot ti konmans opoz Pol. Dan plas gaspiy letan avek sa bann dimoun ki “ti pe koz an mal lo sa Semen,” Pol ti konmans fer bann diskour  kot en lekol tou le zour. (Akt 19:8, 9) Bann dimoun ki ti anvi fer plis pour Zeova ti bezwen sorti kot sinagog e al kot sa lekol. Si nou remarke ki en met lakour pa anvi ekout nou oubyen i zis anvi argimante, nou kapab fer parey Pol e aret sa konversasyon. I ankor annan en kantite dimoun ki bezwen tann nou mesaz ankourazan!

11, 12. (a) Ki mannyer Pol in kit en legzanp pour nou konsernan travay dir e pare pour adapte avek diferan sirkonstans? (b) Ki mannyer bann Temwen Zeova in fer zefor pour travay dir e pare pour adapte dan predikasyon?

¹¹ I kapab ki Pol ti fer diskour kot sa lekol depi 11 er bomaten ziska apepre 4 er apremidi tou le zour. (Akt 19:9) I tre probab ki i ti sa letan pli trankil me pli so pandan lazournen e en kantite dimoun ti aret zot louvraz pour manze e repoze. Mazinen, si Pol ti fer sa tou le zour pour de-z-an, i ti pou’n pas plis ki 3,000 erdtan pe ansennyen. b Sa i en lot rezon akoz parol Zeova ti kontinyen propaz partou e vin deplizanpli pwisan. Pol ti travay dir e i ti pare pour adapte avek diferan sirkonstans. I ti sanz son ler ki i ti prese pour li adapte avek sa ler ki ti pou pli bon pour sa bann dimoun dan sa landrwa. Ki rezilta i ti gannyen? “Tou bann ki ti pe reste dan provens Lazi, Zwif konman Grek, ti tann parol Senyer.” (Akt 19:10) I ti rann temwannyaz afon!

¹² Ozordi osi, bann Temwen Zeova i travay dir e pare pour adapte avek diferan sirkonstans. Nou fer zefor pour zwenn bann dimoun dan bann landrwa ek ler ki nou pou kapab trouv zot. Nou pres dan semen, dan bazar e dan bann landrwa parking. Nou kapab pres avek zot lo telefonn oubyen nou ekri let. Ler nou pres kazankaz, nou fer zefor pour zwenn bann dimoun dan sa ler ki zot kot lakour.

13, 14. (a) Ki Zeova ti fer Pol fer? (b) Ki fot bann garson Seva ti fer e ki mannyer en kantite dimoun dan bann larelizyon ki swadizan Kretyen ozordi pe fer menm fot?

¹³ Lik i dir nou ki Pol ti ganny bon rezilta dan predikasyon, sirtou akoz Zeova ti fer li fer “bann mirak ekstraordiner.” Zot ti menm pran bann latwal ek tabliye ki Pol ti mete e anmenn kot bann dimoun ki ti malad e zot ti ganny geri. Zot ti osi servi sa bann latwal ek tabliye pour fer bann demon sorti dan bann dimoun. c (Akt 19:11, 12) Sa bann laviktwar ki zot ti gannyen lo Satan ti atir bokou dimoun, me pa zot tou ki ti kontan.

¹⁴ “Serten Zwif ki ti pas partou pe sas demon” ti esey fer bann mirak ki Pol ti pe fer. Serten sa bann Zwif ti esey servi non Zezi ek non Pol pour sas bann demon. Lik i koz lo set garson en sef pret Zwif ki ti apel Seva, ki ti esey fer sa. Me sa demon ti dir zot: “Mon konn Zezi, mon konn Pol osi, me lekel zot?” Sa zonm ki ti annan sa demon ti sot lo zot parey en zannimo sovaz e bat zot. Zot ti ganny en bon dimal e zot ti taye touni. (Akt 19:13-16) Sa ti en gran laviktwar pour “parol Zeova,” parski i ti fasil pour vwar diferans ant bann mirak ki Pol ti fer ek bann mirak ki sa bann dimoun ki ti pe pratik fo larelizyon ti fer. I annan plizyer milyon dimoun ozordi ki krwar ki si zot zis kriy lo non Zezi oubyen zot dir ki zot en “Kretyen” sa i ase. Me parey Zezi ti dir, zis bann dimoun ki pe fer lavolonte son Papa ki annan en vre lespwar pour lavenir.​—Mat. 7:21-23.

15. Ki mannyer nou kapab swiv legzanp bann Efezyen konsernan bann pratik demonyak e bann keksoz ki annan pour fer avek mazik?

¹⁵ Apre ki bann garson Seva ti’n ganny imilye, en kantite dimoun ti annan en gran respe pour Bondye e en kantite dimoun ti vin bann disip e aret fer bann pratik demonyak. Bann dimoun ki ti reste Efez ti kontan bann keksoz ki annan pour fer avek mazik. Zot ti kontan zet move sor lo lezot, zot ti annan gardkor e osi bann liv ki ti annan bann  sor ladan. En kantite Efezyen ti deside pran zot bann liv mazik e bril zot devan tou dimoun, menm si sa bann liv ti vo plizyer dizenn milye dolar dapre larzan ozordi. d Lik i dir: “Dan en fason ekstraordiner, parol Zeova ti kontinyen propaz partou e vin deplizanpli pwisan.” (Akt 19:17-20) Laverite ti ganny en gran laviktwar lo bann fo lansennyman ek bann pratik demonyak! Sa bann dimoun fidel i en bon legzanp pour nou ozordi. Nou osi nou viv dan en lemonn kot bann dimoun i kontan fer bann pratik demonyak. Si nou remarke ki nou annan en keksoz ki annan pour fer avek bann pratik demonyak, nou devret fer parey bann Efezyen e zet li deswit! Annou toultan reste lwen avek sa bann pratik degoutan menm si i kout nou ser.

16, 17. (a) Eksplike ki mannyer Demetris ti fer en lafoul konmans fer dezord dan lavil Efez. (b) Ki mannyer bann Efezyen ti montre ki zot ti vreman relizye?

¹⁶ Aprezan, nou pou vwar en lot keksoz ki Satan ti esey fer ler Lik ti dir ki “i ti annan bokou dezord konsernan sa Semen.” Lik pa ti pe egzazere. e (Akt 19:23) En zonm ki ti apel Demetris, ki ti en lorfev ti konmans fer problenm. I ti koz avek bann artizan ki ti fer menm metye avek li e i ti fer zot rapel ki zot biznes ti pe fer zot byen reisi akoz zot ti pe vann bann zidol. I ti osi dir zot ki sa mesaz ki Pol ti pe prese ti pou fer zot perdi larzan vi ki bann Kretyen pa ti ador zidol. Vi ki i ti konnen ki sa bann dimoun ti fyer ki zot ti bann sitwayen Efez e ki zot ti kontan zot pei, i ti dir zot ki zot bondye Artemis ek son tanp ki ti popiler ti kapab konmans ganny konsidere “konman nanryen ditou.”​—Akt 19:24-27.

¹⁷ Sa ki Demetris ti dir ti fer sa bann dimoun azir dan sa fason ki i ti anvi. Sa bann lorfev ti konmans kriye e dir: “Artemis bann Efezyen i gran!” I ti annan en kantite dezord dan sa lavil e sa ti fer sa lafoul fer sa ki nou’n koz lo la o konmansman sa sapit. f Vi ki Pol ti met lentere lezot avan sa ki pour li, i ti anvi al dan sa lekol pour koz avek sa lafoul me bann disip pa ti les li fer sa akoz zot pa ti oule ki i met son lekor an danze. En zonm ki ti apel Aleksann ti debout devan lafoul pour esey  koz avek zot. Vi ki i ti en Zwif, petet i ti anvi eksplik zot diferans ant bann Zwif ek sa bann Kretyen. Me sa lafoul pa ti enterese avek sa ki i ti pe dir. Ler zot ti remarke ki i ti en Zwif, zot ti kriye pour apepre de-z-erdtan e dir: “Artemis bann Efezyen i gran.” Ozordi osi, i annan bann dimoun ki vreman relizye koumsa e zot pa rezonnab.​—Akt 19:28-34.

18, 19. (a) Ki mannyer mer lavil ti fer sa lafoul reste trankil? (b) Ki mannyer bann dimoun ki annan lotorite in protez pep Zeova e ki nou kapab fer pour ganny sa kalite proteksyon?

¹⁸ Finalman, mer lavil ti reisi fer sa lafoul reste trankil. I ti en zonm entelizan e rezonnab, alor i ti reasir lafoul ki sa bann Kretyen pa ti pe menas zot tanp ek zot bondye. I ti osi dir zot ki Pol ek bann dimoun ki ti avek li pa ti’n fer okenn krim kont tanp Artemis e ki i ti annan en prosedir ki zot ti bezwen swiv pour rezourd sa bann problenm koumsa. I ti osi fer zot rapel ki dapre lalwa Romen, zot ti pou kapab ganny sarze parski zot ti napa drwa pour rasanble parey zot ti’n fer e petet sa ti fer zot reflesir. Apre sa, i ti fer lafoul ale. Sa ki mer lavil ti’n dir ti rezonnab e fer sans, alor zot ti aret ankoler.​—Akt 19:35-41.

¹⁹ Sa pa ti premye fwa ki en zonm kalm e rezonnab e ki annan en lotorite ti fer keksoz pour protez bann disip Zezi e i pou annan lezot ankor ki pou fer sa. Anfet, dan en vizyon, zapot Zan ti vwar ki pandan bann dernyen zour, later setadir bann lorganizasyon ki stab dan sa lemonn, pou anval en kantite persekisyon ki Satan i fer kont bann disip Zezi. (Rev. 12:15, 16) Sanmenm sa ki’n arive. Dan en kantite ka, bann ziz ki rezonnab in protez drwa Temwen Zeova pour fer zot bann renyon e pour pres sa bon nouvel avek lezot. Byensir, lafason ki nou konport nou i kapab ede pour nou ganny sa bann laviktwar. I paret ki lafason ki Pol ti konport li, ti fer ki serten zofisye gouvernman Efez ti respekte li e zot ti anvi ki i reste an sekirite. (Akt 19:31) Nou devret onnet e konport nou dan en bon fason, koumsa bann dimoun ki nou zwenn pou annan en bon pwennvi lo nou. Nou pa zanmen konnen ki rezilta sa i kapab anmennen.

20. (a) Ki mannyer ou santi konsernan lafason ki parol Zeova ti vin deplizanpli pwisan dan premye syek e pe vin deplizanpli pwisan ozordi? (b) Ki ou determinen pour fer konsernan bann laviktwar ki Zeova pe gannyen ozordi?

²⁰ Nou kontan ler nou vwar ki mannyer “parol Zeova ti kontinyen propaz partou e vin deplizanpli pwisan” dan premye syek. Nou osi kontan pour vwar ki mannyer Zeova in fer nou ganny bann laviktwar. Eski ou ti pou kontan ede, dan nenport ki fason, pour nou ganny sa bann laviktwar? Alor, annou aprann avek sa bann legzanp ki nou’n koz lo la. Annou kontinyen annan limilite, kontinyen swiv bann lenstriksyon ki lorganizasyon Zeova i donnen, kontinyen travay dir, rezet bann pratik demonyak e nou devret onnet e konport nou dan en bon fason pour nou kapab donn en bon temwannyaz.