1. Ki bann profesi Labib i ed nou konnen?

ESKI ou konnen ki pou arive avek pep Zeova byento? Nou kapab konn larepons. Labib i dir nou konsernan bann levennman enportan ki pou arive byento. I annan en profesi ki montre nou ki bann gouvernman pli pwisan lo later pou fer. Sa profesi i dan liv Danyel sapit 11 e i koz lo de lerwa. Sa de lerwa i lager avek kanmarad e zot ganny apele lerwa nor ek lerwa sid. Vi ki laplipar sa profesi in fini ganny akonplir, nou kapab asire ki larestan sa profesi pou osi vin vre.

2. Dapre Zenez 3:15 ek Revelasyon 11:7; 12:17, ki keksoz enportan nou bezwen gard antet ler nou pe etidye profesi Danyel?

² Pour nou kapab konpran sa profesi dan Danyel sapit 11, nou bezwen gard antet ki sa profesi i refer avek zis bann dirizan ek gouvernman ki’n annan en gran lenfliyans lo pep Bondye. * Ler nou get lakantite dimoun ki i annan dan lemonn, pa bokou ki form parti pep Bondye. Me akoz sa bann gouvernman i persekit pep Bondye? Parski lobzektif prensipal Satan ek bann ki swiv li, i pour detri tou bann ki servi Zeova ek Zezi. (Lir Zenez 3:15 ek Revelasyon 11:7; 12:17.) Osi, sa profesi dan liv Danyel i devret annakor avek lezot profesi ki dan Parol Bondye. Anfet, pour nou kapab konpran byen profesi Danyel, nou bezwen konpar li avek lezot verse Labib.

3. Ki nou pou diskite dan sa lartik e dan sa enn ki swiv?

³ Dan sa lartik, nou pou diskit lo Danyel 11:25-39. Nou pou vwar lekel ki ti lerwa nor ek lerwa sid depi 1870 ziska 1991. Nou pou osi vwar akoz nou annan  bann bon rezon pour aziste nou konprenezon lo sa profesi. Dan sa lartik ki swiv, nou pou diskit lo Danyel 11:40–12:1 e nou pou fer en azisteman dan nou konprenezon konsernan sa ki sa profesi i dir lo sa peryod letan depi 1991 ziska Armagedon. Anmezir ki ou etidye sa de lartik, i ti pou byen si ou ti vwar sa bwat ki annan pour tit “De lerwa ki opoz kanmarad dan letan lafen.” Me avan sa, nou bezwen konnen lekel sa de lerwa ki ganny mansyonnen dan sa profesi.

4. Ki trwa keksoz ki pou ed nou konnen lekel lerwa nor e lekel lerwa sid?

⁴ Dan letan Labib, sa tit “lerwa nor” ek “lerwa sid” ti refer avek bann nasyon ki ti dan nor ek sid nasyon Izrael. Akoz nou dir sa? Remark sa ki sa lanz ki ti koz avek Danyel ti dir: “Mon’n vin ed ou konpran sa ki pou arive avek ou pep dan bann dernyen zour.” (Dan. 10:14, NWT) Nasyon Izrael ti pep Bondye ziska Lapannkot lannen 33. Par kont, depi Lapannkot lannen 33, Zeova in montre klerman ki bann disip Kris ki son pep. Alor, laplipar sa profesi dan Danyel sapit 11 i annan pour fer avek bann disip Kris e non pa avek nasyon Izrael. (Akt 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Osi, avek letan, i ti annan diferan dirizan oubyen gouvernman ki ti reprezant lerwa nor ek lerwa sid. Me kantmenm sa, tou sa bann dirizan ti annan en keksoz an komen. Premyerman, sa bann lerwa ti diriz bann pei ki’n annan en gran lenfliyans lo pep Bondye. Dezyenmman, sa bann lerwa in montre ki zot ay Zeova par lafason ki zot ti tret son pep. Trwazyenmman, sa de lerwa in lager avek kanmarad pour zot kapab ganny plis pouvwar.

5. Eski i ti annan en lerwa nor ek en lerwa sid ant lannen 100 ek 1870? Eksplike.

⁵ En pe letan apre lannen 100, i ti annan plis fo Kretyen ki ti vin dan kongregasyon Kretyen. Zot ti ansenny bann fo lansennyman relizye e kasyet bann laverite ki dan Parol Bondye. Depi sa letan ziska ver 1870, Bondye ti napa en lorganizasyon lo later. Pandan sa letan, bann fo Kretyen ti pouse parey move zerb dan plantasyon e sa ti fer li difisil pour konnen lekel bann vre Kretyen. (Mat. 13:36-43) Akoz i enportan pour nou konn sa? Parski sa bann lenformasyon i montre ki sa ki nou lir konsernan lerwa nor ek lerwa sid, pa kapab aplik pour bann dirizan oubyen gouvernman ki ti o pouvwar ant lannen 100 ziska 1870. Bondye ti napa okenn lorganizasyon lo later pour zot persekite. * Par kont, pa tro bokou letan apre 1870, i ti evidan ki i ti annan en lerwa nor ek en lerwa sid ankor. Ki mannyer nou konn sa?

6. Kan ki pep Bondye ti ganny organize konman en group ankor? Eksplike.

⁶ Depi 1870, pep Bondye ti konmans ganny organize konman en group. An 1870, Charles T. Russell ek son bann zanmi ti form en group pour etidye Labib. Frer Russell ek son bann zanmi ti  sa mesaze ki Labib ti’n predir e zot ti “prepar semen” pour ki Rwayonm dirize par Kris i ganny etablir. (Mal. 3:1) Ankor enn fwa, i ti annan en group ki ti pe ador Zeova dan sa bon fason! Eski i ti annan okenn gouvernman sa letan ki ti pou annan en gran lenfliyans lo bann serviter Bondye? Annou vwar serten levidans.

7. Depi 1870 ziska pandan Premye Lager Mondyal, lekel ki ti lerwa sid?

⁷ Dan profesi Danyel, i dir ki i annan en pti korn ki ganny laviktwar lo trwa lezot korn. Sa pti korn i reprezant Langleter e sa trwa lezot korn i reprezant Lafrans, Lespanny ek Pei Ba. (Dan. 7:7, 8) Apartir 1870, Langleter ti diriz lo plis landrwa ki okenn lezot pei e i ti annan sa larme pli pwisan lo later. Depi sa letan ziska pandan Premye Lager Mondyal, Langleter ti lerwa sid. Pandan sa menm letan, Lanmerik ti’n vin sa pei pli ris dan lemonn e i ti vin tre pros avek Langleter.

8. Lekel lerwa sid pandan bann dernyen zour?

⁸ Pandan Premye Lager Mondyal, Lanmerik ek Langleter ti zwenn ansanm e zot ti form en lalyans militer vreman pwisan. Ansanm zot ti vin Pouvwar Mondyal Angle e Ameriken. Zis parey Danyel ti’n predir, sa lerwa ti annan “en larme vreman gran e pwisan.” (Dan. 11:25, NWT) Pandan bann dernyen zour, lerwa sid in toultan Pouvwar Mondyal Angle e Ameriken. * Alor, lekel lerwa nor?

9. Kan ki i ti annan en nouvo lerwa nor e ki mannyer Danyel 11:25 ti ganny akonplir?

⁹ An 1871, enn an apre ki Frer Russell ek son bann zanmi ti’n form en group pour etidye Labib, i ti annan en nouvo lerwa nor. An 1871, Otto von Bismarck ti ede pour inifye plizyer rezyon Lerop e zot ti vin en lanpir pwisan ki apel Lalmanny. Lerwa Wilhelm 1 ti vin premye lanperer sa nasyon e i ti swazir Bismarck pour vin sef sa gouvernman. * Avek letan, Lalmanny ti konmans kontrol serten pei Lafrik e dan Losean Pasifik. I ti osi esey vin pli for ki Langleter. (Lir Danyel 11:25, NWT.) * Lalmanny ti annan en gran larme e dezyenm pli gran lafors naval dan lemonn. Dan Premye Lager Mondyal, Lalmanny ti servi son larme pour lager kont son bann lennmi.

10. Ki mannyer Danyel 11:25b, 26 ti ganny akonplir?

¹⁰ Danyel ti osi predir sa ki pou arive avek Lalmanny ek son larme. Sa profesi i dir ki lerwa nor “pa pou kapab tenir parski zot pou fer bann konplo kont li. Sa bann ki manz son bann bon manze pou fer li tonbe.” (Dan. 11:25b, 26a, NWT) Dan letan Danyel, bann dimoun ki ti “ganny bann bon manze ek diven ki lerwa i manze e bwar,” ti enkli bann o zofisye dan lakour rwayal ki ti “servi lerwa.” (Dan. 1:5, NWT) Sa profesi pe refer avek lekel? I pe refer avek bann dimoun ki ti annan o pozisyon dan gouvernman Alman, tel parey bann zeneral ek zofisye militer ki ti travay tre pros avek lerwa. Sa ki sa bann zofisye ti fer, ti fer lerwa perdi son pouvwar e Lalmanny ti ganny en nouvo kalite gouvernman. * Sa profesi ti osi predir ki pou arive ler lerwa nor ti lager avek lerwa sid. I ti predir konsernan lerwa nor: “Son larme pou ganny balye e bokou pou ganny touye.” (Dan. 11:26b, NWT) Parey i ti’n ganny predir, dan Premye Lager Mondyal, larme Alman ti “ganny balye” e bokou dimoun ti “ganny touye.” Plis dimoun ti mor dan sa lager ki dan okenn lager ki ti’n deza arive oparavan.

11. Ki lerwa nor ek lerwa sid ti fer?

¹¹ Danyel 11:27, 28 i dekri sa ki ti arive avan Premye Lager Mondyal. I dir ki lerwa nor ek lerwa sid ti ‘asiz atab ansanm e zot ti koz lalang avek kanmarad.’ I ti osi dir ki lerwa nor ti pou annan “en kantite keksoz.” Sanmenm sa ki ti arive. Lalmanny ek Langleter ti dir kanmarad ki zot ti anvi lape me zot ti konmans lager avek kanmarad an 1914. Sa ti montre ki sa ki zot ti’n dir pa ti vre. Osi, dan bann lannen avan 1914, Lalmanny ti’n vin sa dezyenm pei pli ris dan lemonn. Apre, parey i ti’n ganny predir dan Danyel 11:29 e premye parti verse 30, Lalmanny ti lager avek lerwa sid e i ti perdi.

12. Ki lerwa nor ek lerwa sid ti fer dan Premye Lager Mondyal?

¹² Depi 1914, sa de lerwa in kontinyen lager avek kanmarad e avek pep Bondye. Par egzanp, dan Premye Lager Mondyal, gouvernman Alman ek gouvernman Angle ti persekit bann serviter Bondye ki ti refize partisip dan lager. Gouvernman Ameriken ti met bann ki ti pe diriz sa travay predikasyon dan prizon. Sa bann keksoz ti akonpli sa profesi ki dan Revelasyon 11:7-10.

13. Ki lerwa nor ti fer apre 1930 e pandan Dezyenm Lager Mondyal?

¹³ Dan bann lannen 1930 e espesyalman pandan Dezyenm Lager Mondyal, lerwa nor ti atak pep Bondye san okenn pitye. Ler bann Nazi ti pran kontrol Lalmanny, Hitler ek bann ki ti siport li, ti enterdi travay pep Bondye. Lerwa nor ti touy preski 1,500 serviter Bondye e i ti anvoy plizyer milye dan bann kan konsantrasyon. Sa bann levennman ti ganny predir dan liv Danyel. Ler Lerwa nor ti enterdi sa travay predikasyon, i ti “sali landrwa sen” e “aret sa sakrifis regilye.” (Dan. 11:30b, 31a, NWT) Hitler, ki ti dirizan Lalmanny, ti menm promet ki i ti pou touy tou bann serviter Bondye Lalmanny.

14. Lekel ki ti vin lerwa nor apre Dezyenm Lager Mondyal? Eksplike.

¹⁴ Apre Dezyenm Lager Mondyal, Linyon Sovyetik ti vin lerwa nor. I ti konmans diriz lo bann landrwa ki ti pour Lalmanny. Zis parey bann Nazi, Linyon Sovyetik ti persekit tou bann ki ti ador sa vre Bondye premye.

15. Ki lerwa nor ti fer apre ki Dezyenm Lager Mondyal ti’n fini?

¹⁵ Pa bokou letan apre Dezyenm Lager Mondyal, Linyon Sovyetik ek son bann alye ti konmans persekit pep Bondye. Parey i ti’n ganny predir dan Revelasyon 12:15-17, sa lerwa ti enterdi nou travay predikasyon e anvoy plizyer milye serviter Zeova an egzil. Anfet, tou dilon bann dernyen zour, lerwa nor in kontinyen persekit pep Bondye. Sa persekisyon ti parey en “larivyer.” Kantmenm sa, i pa’n zanmen kapab aret nou travay predikasyon. *

16. Ki mannyer Linyon Sovyetik ti akonpli Danyel 11:37-39?

¹⁶ Lir Danyel 11:37-39, NWT. * Zis parey i ti ganny predir dan sa profesi, lerwa nor pa ti demontre okenn “respe pour Bondye son bann zanset.” Ki mannyer i ti fer sa? Linyon Sovyetik ti anvi detri tou larelizyon. I ti esey fer ki zot nepli annan okenn pouvwar lo dimoun. Alor, apartir 1918, Linyon Sovyetik ti donn en lord ki ti fer bann lekol konmans ansennyen ki Bondye pa egziste. Ki mannyer sa lerwa nor ti  “donn laglwar avek bondye bann lavil fortifye”? Gouvernman Linyon Sovyetik ti depans en kantite larzan lo zot larme e zot ti konstri plizyer milye zarm nikleer pour zot kapab vin pli for. Avek letan, lerwa nor ek lerwa sid ti annan ase zarm pwisan pour touy plizyer bilyon dimoun!

17. Kisisa “sa keksoz degoutan ki anmenn destriksyon”?

¹⁷ Lerwa nor in travay ansanm avek lerwa sid pour fer en keksoz enportan. Zot ti “met an plas sa keksoz degoutan ki anmenn destriksyon.” (Dan. 11:31, NWT) Sa “keksoz degoutan” ki zot ti met an plas i Nasyon-z-ini.

18. Akoz Nasyon-z-ini i ganny dekri konman en “keksoz degoutan”?

¹⁸ Nasyon-z-ini i ganny dekrir konman en “keksoz degoutan” parski i pretann ki i kapab anmenn lape partou dan lemonn, kan zis Rwayonm Bondye ki kapab fer sa. Deplis, sa profesi i dir ki sa keksoz degoutan i “anmenn destriksyon” parski Nasyon-z-ini pou atak e detri tou fo larelizyon.​—Vwar sa bwat “De lerwa ki opoz kanmarad dan letan lafen.”

19-20. (a) Akoz nou bezwen konn sa bann lenformasyon konsernan lerwa nor ek lerwa sid? (b) Ki kestyon nou pou vwar dan sa lartik ki swiv?

¹⁹ Nou bezwen konn sa bann lenformasyon konsernan lerwa nor ek lerwa sid parski i donn nou laprev ki depi 1870 ziska 1991, profesi Danyel konsernan lerwa nor ek lerwa sid in ganny akonplir. Alor, nou kapab annan konfyans ki larestan profesi Danyel pou vin vre.

²⁰ An 1991, Linyon Sovyetik ti aret egziste. Alor, lekel lerwa nor ozordi? Nou pou vwar larepons sa kestyon dan sa lartik ki swiv.