Ki i dir lo en vye roulo?
Depi ki sa bout roulo brile ti ganny dekouver dan lavil Ein Gedi an 1970, personn pa ti kapab lir li. Me resaman, avek led bann progranm lo konpiter, nou’n kapab vwar ki lo sa roulo i annan en porsyon liv Levitik ki enkli non Bondye
AN 1970, bann arkeolog ti dekouver en roulo ki ti’n brile dan lavil Ein Gedi an Izrael, ki sitye o bor lakot was Lanmer Mor. Zot ti dekouver sa roulo ler zot ti pe fer resers dan en sinagog, ki ti’n ganny brile ler sa vilaz ti ganny detrir probableman dan sizyenm syek. Vi ki sa roulo ti’n telman andomaze, i ti enposib pour lir sa ki ti’n ganny ekrir lo la. Zot pa ti ni menm kapab ouver sa roulo akoz sa ti pou andomaz sa roulo plis. Par kont, bann eksper ti skàn sa roulo par servi en skaner spesyal. I ti konmsi zot ti’n deroul sa roulo. Avek led bann progranm lo konpiter (digital imaging software), nou kapab lir sa ki’n ganny ekrir lo sa roulo.
Me ki i annan lo sa roulo? Sa roulo i en teks Labib. Lo sa bout roulo ki reste, i annan serten verse Labib sorti dan konmansman liv Levitik. Dan sa bann verse, i annan Tetragram ki reprezant non Bondye an Ebre. I paret ki sa roulo ti’n ganny ekrir ant lannen 50 ek lannen 400. Dan The Jerusalem Post, Gil Zohar ti dir ki avan sa dekouvert dan lavil Ein Gedi, i ti annan apepre 1,000 an ant ler sa de pli vye kopi Labib ti’n ganny ekrir. Premye pli vye kopi Labib, setadir bann Roulo Lanmer Mor, ti date apepre lannen 100 avan Kris. Sa dezyenm pli vye kopi Labib avan sa, ti Aleppo Codex, ki ti date apepre lannen 930. Sa i vedir ki sa roulo ki ti ganny dekouver dan lavil Ein Gedi i aprezan sa dezyenm pli vye kopi Labib an Ebre ki’n ganny dekouver. Dapre bann eksper, sa roulo i montre ki pandan sa bann plizyer milye lannen ki Lekritir Ebre ti pe ganny kopye, son mesaz pa ti’n sanze e ki bann fot pa ti’n sanz son mesaz.