Labib i dir ki Golyat ti “mezir plis ki 2.8 met.” (1 Samyel 17:4) Serten dimoun i dir ki Golyat pa ti sitan gran parey Labib i dir, me annou vwar: Dan nou lepok, sa pli gran zonm ki’n ganny rikorde ti mezir plis ki 2.7 met oter. Alor eski i vreman enposib ki Golyat ti sitan gran? Golyat ti sorti dan tribi Refaim e dan sa tribi, bann zonm ti renonmen pour zot grander ekstraordiner. En dokiman Ezipsyen date depi 13enm syek avan Zezi i dir ki serten gerye dan rezyon Kanaan ti telman gran ki dimoun ti per zot. Zot ti mezir plis ki 2.4 met oter. Alor, i posib ki Golyat ti mezir plis ki 2.8 met oter.

I ti annan en letan kot bann spesyalis Labib ti esey fer krwar ki Lerwa David pa ti vreman egziste me sa i konmans vin pli difisil pour zot fer. Bann arkeolog in dekouver en bout moniman ki lo la ti’n ekri “sa lakaz David.” An plis ki sa, Zezi ti koz lo David konman en dimoun reel. (Matye 12:3; 22:43-45) Deplis, de zenealozi byen detaye i montre ki Zezi konman Mesi, i en desandans Lerwa David. (Matye 1:6-16; Lik 3:23-31) I kler alor ki David ti vreman egziste.

Labib i dir ki sa lager ti ariv dan Vale Ela. I osi dir nou landrwa egzakt kot bann Filisten ti kanpe. Sa ti ant de lavil, Soko ek Azeka. Bann Izraelit ti lo lot kote vale, anfas avek bann Filisten. Eski sa bann landrwa ti vreman egziste?

Remarke ki en dimoun ki’n vizit sa rezyon pa tro lontan i dir: “Nou gid ki pa ti en dimoun relizye ti anmenn nou kot Vale Ela. Nou ti mont dan en pti santye ki ti anmenn nou lo latet montanny. Ler nou ti pe get sa vale, i ti fer nou lir 1 Samyel 17:1-3. Apre, i ti fer nou get lo lot kote vale e dir: ‘La lo zot gos i annan bann debri lavil Soko.’ I ti vire e dir, ‘Laba, lo zot drwat i sa ki reste avek lavil Azeka. Bann Filisten ti kanp ant sa de lavil anfas avek nou. Alor i posib ki nou pe debout kot bann Izraelit ti kanpe.’ Dan mon lespri mon ti kapab vwar Sail ek David pe debout lanmenm la. Apre nou ti desann anba dan vale, nou ti travers en larivyer ki ti preski sek e ki ti annan en ta ros. Mon pa ti kapab pa mazin David pe bese e anmas senk pti ros. I ti servi enn parmi sa senk pti ros pour touy Golyat.” Parey bokou lezot viziter, sa msye ti vreman enpresyonnen avek bann detay egzakt ki ganny trouve dan Labib.

Napa okenn rezon pour dout sa resi ki dan sa liv istorik. Sa bann dimoun ek landrwa ti vreman egziste. Pli enportan ankor, se ki i form parti Parol enspire Bondye, alor i sorti kot sa Bondye laverite, sa Enn ki pa “zanmen manti.”​—Tit 1:2; 2 Timote 3:16.