Eski ou ti konnen?
Ki lorizin bann sinagog?
SA MO “sinagog” i sorti dan en mo Grek ki vedir “lasanble” oubyen “zwenn ansanm.” Sa non i apropriye akoz dan letan lontan, sinagog ti sa landrwa kot bann Zwif ti zwenn ansanm pour ganny ansennyen e osi pour fer zot ladorasyon. Lekritir Ebre pa koz ditou lo sinagog, me dan Lekritir Grek i fer kler ki depi dan premye syek, sa bann landrwa ti deza egziste.
Laplipar spesyalis Zwif i krwar ki bann premye sinagog ti konmans egziste dan letan kot bann Zwif ti an egzil Babilonn. Encyclopaedia Judaica i dir: “Sa bann egzile ki ti nepli annan zot tanp ti dan en pei etranze. Zot ti bezwen ganny rekonforte dan zot soufrans, zot ti zwenn tanzantan, probableman zour Saba e lir Lekritir.” Ler sa bann Zwif ti ganny libere an egzil, i paret ki zot ti kontinyen zwenn ansanm pour priye, lir Lekritir e zot ti konstri bann sinagog dan nenport landrwa kot zot ti al reste.
Dan premye syek, bann sinagog ti’n vin en landrwa ki ti sant larelizyon Zwif e en landrwa kot bann Zwif ti zwenn ansanm partou kot i ti annan bann kominote Zwif otour Lanmer Mediterannen, Mwayen Oriyan e menm Izrael. Profeser Lee Levine ki sorti Liniversite Ebre Zerizalenm i dir: “[Sinagog] ti en landrwa pour etidye, pour pran bann repa sakre, pour pas bann zizman, pour anmars larzan pour kominote e osi pour organiz bann renyon politik e sosyal.” I osi dir: “Byensir, sa bann servis relizye ti vreman enportan.” Alor i pa drol ki Zezi ti abitye asiste bann renyon dan bann sinagog. (Mark 1:21; 6:2; Lik 4:16) Laba, i ti ansennyen e ankouraz sa bann ki ti prezan. Apre ki kongregasyon Kretyen ti’n ganny etabli, zapot Pol ti osi pres bokou dan bann sinagog. Sa bann dimoun ki ti enterese avek bann keksoz spirityel ti ganny atire dan sinagog, alor kan i ti antre dan en lavil, Pol ti premyerman al dan sinagog e pres laba.—Akt 17:1, 2; 18:4.