Kestyon lekter
Ler bann Izraelit ti dan dezer, eski zot ti manz lezot keksoz apard ki lamann ek kay?
Pandan sa 40 an ki bann Izraelit ti dan dezer, lamann ti sa keksoz prensipal ki zot ti manze. (Egz. 16:35) De fwa Zeova ti donn zot kay pour manze. (Egz. 16:12, 13; Nom. 11:31) Me i ti annan lezot keksoz ki bann Izraelit ti manze.
Par egzanp, i ti annan letan kot Zeova ti anmenn son pep dan “en landrwa pour repoze” e dan sa bann landrwa i ti annan delo pour bwar ek keksoz pour zot manze. (Nom. 10:33) Enn bann landrwa kot zot ti ale i Elim, “kot i ti annan 12 sours delo ek 70 pye dat.” (Egz. 15:27) Sa liv Plants of the Bible i dir ki pye dat i pouse dan diferan landrwa dan dezer e i sa plant ki pli ganny servi konman manze parski dimoun i manz son fri, i fer delwil avek e i osi donn lonbraz bann dimoun.
I kapab ki bann Izraelit ti osi aret kot en gran zarden. Ozordi, sa zarden i apel Feiran e i form parti Wadi Feiran. a Sa liv Discovering the World of the Bible i dir ki sa vale “i plis ki 130 kilomet longer e i enn parmi bann pli gran, pli zoli e i sa vale pli popiler dan Sinai.” Dan sa liv i osi dir ki si en dimoun i vwayaz 45 kilomet depi sa landrwa kot larivyer i zwenn lanmer, i pou ariv kot zarden Feiran. Sa zarden i apepre 610 met par lao delo e i 4.8 kilomet longer. I annan en kantite pye dat e i sitan zoli ki i ganny konpare avek sa zarden dan Edenn. Pour plizyer milye lannen dimoun in vin dan sa landrwa parski i annan plizyer milye pye dat.
Pye dat dan zarden Feiran
Ler bann Izraelit ti kit Lezip, zot ti anmenn lapat dipen, petren e petet en pe dible ek delwil. Byensir, i pa ti pran bokou letan pour sa bann keksoz fini. Bann Izraelit ti osi anmenn zot “mouton, kabri, bef ek en kantite zannimo.” (Egz. 12:34-39) Vi ki lavi ti difisil dan dezer, i tre probab ki en kantite sa bann zannimo ti mor. I kapab ki bann Izraelit ti manz serten sa bann zannimo, serten zot ti ofer konman sakrifis, petet menm pour bann fo bondye. b (Akt 7:39-43) Bann Izraelit ti osi sonny zannimo. Nou konn sa atraver bann parol ki Zeova ti dir zot apre ki zot ti’n dezobei li. Zeova ti dir zot: “Zot bann zanfan pou vin bann berze dan dezer pour 40 an.” (Nom. 14:33) Alor, i posib ki zot ti ganny dile avek zot zannimo e parfwa zot ti touy sa bann zannimo pour manze. Me sa pa ti ase pour donn manze sa apepre trwa milyon dimoun pour 40 an. c
Kote zot ti ganny delo ek manze pour zot zannimo? d I kapab ki sa letan lapli ti tonm plis e sa ti fer ki i ti annan plis plant dan dezer. Liv Insight on the Scriptures, Volim 1, i dir ki 3,500 an pase, “i ti annan bokou plis delo dan rezyon Arabi ki i annan ozordi. Ozordi i annan en kantite gran vale ki sek kot i ti deza annan bann larivyer. Sa i montre ki dan lepase, lapli ti tonm en kantite ki ti fer ki i ti annan bann larivyer.” Me kantmenm sa, dezer ti en landrwa sek ki ti fer per. (Det. 8:14-16) Si Zeova pa ti’n donn bann Izraelit ek zot zannimo delo, sirman zot ti pou’n mor.—Egz. 15:22-25; 17:1-6; Nom. 20:2, 11.
Moiz ti dir bann Izraelit ki Zeova ti’n donn zot lamann “pour ki [zot] konnen ki zonm pa viv zis lo dipen tousel me lo tou parol ki sorti dan labous Zeova.”—Det. 8:3.
a Vwar Latour Veyer le 1 Me 1992 paz 24-25 an Angle.
b Labib i dir ki ler bann Izraelit ti dan dezer zot ti ofer sakrifis zannimo pour Zeova de fwa. Premye fwa, ti ler bann pret ti ganny apwente e dezyenm fwa ti ler zot ti selebre Lapak. Sa ti an 1512 avan Kris, de-z-an apre ki bann Izraelit ti’n kit Lezip.—Lev. 8:14–9:24; Nom. 9:1-5.
c Ver lafen sa 40 an ki bann Izraelit ti pase dan dezer, bann Izraelit ti pran plizyer santenn milye zannimo apre en lager. (Nom. 31:32-34) Kantmenm sa, zot ti kontinyen manz lamann ziska ki zot antre dan Later Promiz.—Zoz. 5:10-12.
d I napa nanryen ki montre ki bann zannimo ti manz lamann parski Zeova ti dir ki sak dimoun ti devret anmas zis lakantite lamann ki zot ti pou manze.—Egz. 16:15, 16.
