Kote sa Lemonn pe ale?

EN LEMONN INI. Sa i paret en keksoz vreman atiran. Eski pa tou dimoun i anvi vwar sa? Wi, in annan bokou kozri lo linite. Plizyer fwa bann dirizan lemonn in koz lo sa topik dan zot bann rankont. An Out 2000, plis ki 1,000 sef relizye ti zwenn kot Nasyon Ini, New York, pour konferans Millennium World Peace. Zot ti diskit solisyon pour bann konfli lemonn. Me sa konferans dan li menm ti en refleksyon sa divizyon ki egziste dan lemonn. En mufti sorti Zerizalenm ti refize asiste sa konferans akoz en rabbi Zwif ti prezan. Lezot ti ofanse akoz Dalai Lama pa ti ganny envite pour sa de premye zour akoz bann organizater ti per pangar zot fer Lasin ankoler.

An Oktob 2003, bann pei ki bord avek Losean Pasifik ti diskit plizyer topik konsernan sekirite mondyal dan konferans Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) ki ti fer Taylenn. Sa 21 nasyon ki ti asiste sa konferans ti promet pour kas bann group teroris e tonm dakor lo plizyer fason pour ogmant sekirite dan lemonn. Me pandan sa konferans, detrwa reprezantan ti eksprim zot mekontantman lo remark ki en premye minis ti  fer. Dapre zot, sa remark ti en latak kont bann Zwif.

Akoz napa Linite?

Menm si i annan en kantite kozri konsernan kree en lemonn ini, nou pa vwar bokou rezilta. Menm si bokou dimoun in fer zefor senser, akoz linite dan lemonn i reste en keksoz ki limanite dan 21 tyenm syek pa kapab akonpli?

Komanter en premye minis ki ti asiste konferans APEC i donn en rezon akoz. I ti dir: “I annan en keksoz ki apel lafyerte nasyonal.” Wi, nasyonalism in anvair sosyete imen. Sak nasyon ek group etnik i ganny kontrole par sa dezir pour zot vin endepandan. Nasyonalism ansanm avek sa dezir pour fer konpetisyon e osi vorasite in kree en sitiasyon ki kapab pete nenport ler. Dan bokou ka, ler lentere nasyonal i vin an konfli avek lentere mondyal, lentere nasyonal i pas premye.

Nasyonalism i ganny byen dekrir par parol sa psalmis, “lepidemi ki koz bann soufrans.” (Psonm 91:3) I’n parey en fleo lo limanite, ki’n anmenn en pake soufrans. Nasyonalism ki mars ansanm avek laenn pour lezot in egziste pour plizyer syek. Ozordi, nasyonalism i kontinyen kree divizyon, e bann dirizan imen pa’n kapab aret li.

Bokou lotorite i rekonnet ki nasyonalism e rod zis zot lentere personnel i rasin bann problenm lemonn. Par egzanp, ansyen Sekreter Zeneral Nasyon Ini, U Thant ti dir: ‘En kantite problenm ki nou pe rankontre ozordi i rezilta bann move latitid . . . Parmi i annan sa konsep kot dimoun i annan sa santiman nasyonalism e apre zot ferm zot lizye. Alor zot mazin zis zot prop pei, ki swa i pe mal fer oubyen non.’ Kantmenm sa, bann nasyon ozordi, kontrole par en dezir egois, pe demann e defann zot prop dominasyon oubyen leta. Sa bann ki annan lavantaz pa anvi abandonn ni menm en pti bout zot dominasyon. Par egzanp, International Herald Tribune ti fer sa remark lo Linyon Eropeen: “Konpetisyon ek mefyans i reste eleman debaz dan politik Eropeen. Laplipar manm  Linyon Eropeen, pa ankor aksepte ki enn parmi zot i ganny plis lenfliyans e ki i dirize.”

Parol Bondye, Labib, i byen dekrir rezilta tou dominasyon imen. I dir: “Zonm in domin zonm e sa in fer ditor zot menm.” (Eklezyast 8:9) Par kree zot prop nasyon ki diviz lemonn, bann group dimoun oubyen serten dimoun in eksperyans lakonplisman sa profesi Labib: “Sa ki izol son lekor pou rod son prop dezir egois; i pou al kont tou lasazes pratik.”—Proverb 18:1.

Nou Kreater ki konnen kwa ki pli bon pour nou, pa ti zanmen annan lentansyon ki imen i etablir zot prop gouvernman e diriz zot lekor. Lefe ki zonm in fer sa, sa i montre ki zot in inyor plan Bondye e ki tou keksoz i pour li. Psonm 95:3-5 i dir: “Zeova i en gran Bondye e en gran Lerwa parlao tou lezot bondye, bann profonder later pli sekre i dan son lanmen e bann latet montanny i pour li; lanmer, ki li menm in fer, i pour li e son prop lanmen ki’n fer later.” Bondye i annan tou drwa pour diriz later antye e tou dimoun i devret konsider li konman zot dirizan. Par rod zot prop dominasyon, bann nasyon pe travay kont son lavolonte.—Psonm 2:2.

Kwa ki neseser?

Sel fason pour lemonn ini se par annan zis en sel lotorite mondyal ki travay dan lentere tou dimoun. Bokou dimoun ki reflesir lo sa sitiasyon i rekonnet ki lemonn i bezwen sa. Me bann ki rekonnet sa bezwen pa souvan rod solisyon kot i vreman ete. Par egzanp, bokou dimoun enkli bann sef relizye in ankouraz dimoun pour met zot konfyans dan Nasyon Ini pour anmenn linite dan lemonn. Me bann lorganizasyon imen, menm si zot annan bann pli bon lide, pa’n zanmen kapab rezourd problenm ki zonm dan lemonn antye pe rankontre. Okontrer, laplipar sa bann lorganizasyon i zis en refleksyon sa divizyon ki egziste parmi diferan nasyon.

Labib i averti nou pour pa met konfyans dan bann lenstitisyon imen, ler i dir: “Pa met ou konfyans dan dimoun enportan, ni dan senp zonm lo later, ki pa kapab sov nou.” (Psonm 146:3) Alor, eski sa i vedir ki nou napa lespwar pour vwar lemonn ini? Pa ditou. I annan en lot mwayen.

Bokou dimoun pa konnen ki Bondye in fini deza etablir en gouvernman ki kapab ini lemonn. Labib i dir konsernan Zeova: “Mwan, mon’n enstal mon lerwa lo Siyon, mon montanny sen. Demann mwan, pour ki mon kapab donn ou bann nasyon konman leritaz e later antye konman ou propriyete.” (Psonm 2:6, 8) Remarke sa verse i fer resorti ki Zeova in ‘enstal son lerwa,’ ki dan verse 7 i apel “mon garson.” Sa i pa lot ki Son Garson spirityel pli enportan, Zezi Kri, ki’n ganny lotorite lo tou nasyon.

Ki mannyer Lemonn pou ini

Laplipar dimoun pa rekonnet sa dominasyon dan lesyel ki Bondye in etablir. Bann nasyon i kontinyen reste atase avek zot swadizan drwa pour dirize. Me Bondye pa pou toler sa bann ki refize rekonnet son drwa pour dirize ek sa gouvernman ki i’n enstale. Konsernan sa bann ki refize aksepte sa laranzman, Psonm 2:9 i dir: “Ou pou kas zot avek en baton feray, ou pou kraz zot an morso parey resipyan en potye.” Ki swa zot realize oubyen non, bann nasyon i lo en semen ki pou anmenn ver en konfli avek Bondye. Dernyen liv dan Labib i koz lo “bann lerwa lo later an antye pour rasanble zot pour konbat kan sa gran zour Bondye Toupisan pou arive.” (Revelasyon 16:14) Bann nasyon ek tou sa divizyon ki zot fer pou ganny retire konpletman. Sa pou ouver semen pour gouvernman Bondye akonpli son travay san lanpesman.

Konman sa enn pli o dan liniver, atraver son Garson, Zeova pou byen servi son pwisans pour fer bann sanzman neseser pour fer  lemonn ini. Gouvernman Bondye pou anmenn vre linite e i pou beni tou sa bann ki kontan sa ki drwat. Akoz ou pa pran detrwa minit pour lir Psonm 72 dan ou Labib? Dan sa bann verse i dekrir ki dominasyon Garson Bondye pou fer pour limanite. Dimoun pou eksperyans sa vre linite mondyal e tou zot problenm, ki swa lopresyon, vyolans, povrete ek lezot ankor pou disparet.

Dan sa lemonn divize ozordi, bokou dimoun i krwar ki sa lespwar i enposib. Me i pou en fot pour mazin koumsa. Bann promes Bondye in toultan ganny akonpli dan lepase e i pou ganny akonpli dan lavenir. (Izai 55:10, 11) Eski ou ti pou kontan vwar sa sanzman? Ou kapab. Annefe, i deza annan en group dimoun ki pe prepar zot pour sa letan. Zot sorti dan tou nasyon, me olye lager, zot aprezan pe soumet avek dominasyon Bondye dan linite. (Izai 2:2-4) Lekel zot? Zot ganny rekonnet konman Temwen Zeova. Akoz ou pa aksepte sa lenvitasyon pour vizit zot landrwa renyon? I tre probab ou pou apresye sa bon lasosyasyon avek en pep ki kapab ed ou pour soumet avek dominasyon Bondye e rezwir linite ki pa pou zanmen fini.

[Portre lo paz 4]

Saeed Khan/AFP/Getty Images

[Portre lo paz 5]

Madanm dan latristes: Igor Dutina/AFP/Getty Images; protestater: Said Khatib/AFP/Getty Images; Loto blende: Joseph Barrak/AFP/Getty Images

[Portre lo paz 7]

Dimoun sorti dan tou nasyon pe prepar zot pour viv dan en lemonn ini