Bann Pwen enteresan dan Liv Premye Lerwa
Parol Bondye i vivan
Bann Pwen enteresan dan Liv Premye Lerwa
“LER i annan bokou dimoun drwat, lepep i rezwir; me ler en dimoun mesan i dominen, lepep i soupire.” (Proverb 29:2) Liv Premye Lerwa i byen demontre ki sa proverb i vre. Sa liv i rakont lavi Salomon ki pandan son renny ansyen Izrael ti eksperyans en letan sekirite ek gran prosperite. Premye Lerwa i osi enkli en resi ki rakonte ki mannyer sa nasyon ti divize apre lanmor Salomon e i koz lo sa 14 lerwa ki ti vin apre Salomon, en pe Izrael e en pe Zida. Selman de parmi sa bann lerwa ki ti reste fidel avek Zeova toudilon zot lavi. Deplis, sa liv i osi rakont laktivite sis profet, enkli Eliya.
Sa liv ti ganny ekrir Zerizalenm ek Zida par profet Zeremi e i kouver en peryod letan apepre 129 lannen—depi 1040 A.N.L. ziska 911 A.N.L. Ler Zeremi ti pe prepar sa liv, i paret ki i ti verifye bann ansyen resi parey “liv bann zafer Salomon.” Ozordi sa liv lo Salomon ek lezot nepli egziste.—1 Lerwa 11:41; 14:19; 15:7.
EN LERWA SAZ I PROMOUVAR LAPE EK PROSPERITE
Premye Lerwa i konmans avek en resi enteresan lo en lesey par Adoniya, garson David pour pran par-d-fors plas son papa konman lerwa. Profet Natann ti azir vitman pour aret sa konplo e Salomon, garson David ti vin lerwa. Zeova ti kontan avek demann sa nouvo lerwa e i ti donn li en leker saz e osi konprenezon ansanm avek “larises ek laglwar.” (1 Lerwa 3:12, 13) Lasazes ek larises sa lerwa pa ti kapab ganny konpare. Izrael ti rezwir en letan lape ek prosperite.
Tanp Zeova ek plizyer batiman gouvernman ti parmi bann proze konstriksyon ki Salomon ti konplete. Zeova ti asir Salomon: “Mon [pou] etablir tronn ou rwayonm lo Izrael pour en letan endefini,” osi lontan ki sa lerwa i reste obeisan. (1 Lerwa 9:4, 5) Sa vre Bondye ti osi averti li konsernan konsekans dezobeisans. Me avek letan Salomon ti ganny bokou madanm etranze. Anba zot lenfliyans, Salomon ti pratik fo ladorasyon dan son vye zour. Zeova ti predir ki son rwayonm pou divize. Salomon ti mor an 997 A.N.L., e sa ti met en lafen avek son dominasyon ki ti dir pour 40 an. Son garson Reabam ti mont lo tronn.
Larepons pour bann Kestyon lo Labib:
1:5—Akoz Adoniya ti esey pran tronn ler David ti ankor vivan? Labib pa dir akoz. Me i fer sans pour dir ki akoz Amnonn ek Absalonm, de frer pli aze Adoniya ti’n fini mor, petet osi Sileab, garson David, alor, Adoniya ti panse ki i annan drwa pour mont lo tronn vi ki aprezan i ti sa enn pli vye parmi bann garson David. (2 Samyel 3:2-4; 13:28, 29; 18:14-17) Lefe ki i ti ganny sipor Yoab, en sef larme ki ti for, ek gran pret Abyatar ki ti annan en gran lenfliyans, petet Adoniya ti annan konfyans ki son lesey ti pou marse. Labib pa dir si i ti konn plan David pour fer Salomon erit tronn. Me Adoniya pa ti envit Salomon ek lezot ki ti fidel avek David ler i ti fer “en sakrifis.” (1 Lerwa 1:9, 10) Sa i endike ki i ti vwar Salomon konman en oponan.
1:49-53; 2:13-25—Akoz Salomon ti met Adoniya amor apre ki i ti’n pardonn li? Menm si Batseba pa ti realiz sa, Salomon ti rekonnet vre lentansyon par deryer sa ki Adoniya ti fer Batseba demann lerwa, savedir pour donn li Abisag konman en madanm. Menm si David pa ti’n annan relasyon avek li, Abisag ki ti en zoli madanm ti ganny konsidere konman konkibin David. Dapre koutim sa letan, selman zeritye legal David ki ti pou kapab pran Abisag konman son propriyete. Petet Adoniya ti’n mazinen ki si i pran Abisag konman son madanm, i ti pou kapab esey ganny tronn ankor. Lefe ki Salomon ti rekonnet ki demann Adoniya ti montre ki i anvi vin lerwa, Salomon ti kennsel son pardon.
6:37–8:2—Kan tanp ti ganny inogire? Tanp ti konplete dan wityenm mwan lannen 1027 A.N.L., sa ti dan onzyenm lannen renny Salomon. I paret ki i ti pran 11 mwan pour met bann meb ek lezot dekorasyon e osi lezot preparasyon. Linogirasyon ti’n bezwen ganny fer dan setyenm mwan lannen 1026 A.N.L. Sa resi i dekrir lezot proze konstriksyon apre ki tanp ti konplete e avan ki i mansyonn son linogirasyon, aparaman pour donn en deskripsyon pli konplet lo progranm konstriksyon pandan sa letan.—2 Kronik 5:1-3.
9:10-13—Eski sa 20 lavil dan Galile ki Salomon ti fer kado Lerwa Ira sorti Tir i an armoni avek Lalwa Moiz? Sa Lalwa ki trouve dan Levitik 25:23, 24 ti paret aplikab pour selman en landrwa kot bann Izraelit ti reste. I posib ki bann dimoun ki ti reste dan sa bann lavil ki Salomon ti donn Ira, pa ti bann Izraelit, menm si sa bann lavil ti sitye dan frontyer Later Promiz. (Egzod 23:31) I kapab osi ki sa ki Salomon ti fer i endike ki i pa ti swiv tou Lalwa, parey ler i ti rod plis seval e pran bokou madanm. (Deterononm 17:16, 17) Me antouleka, Ira pa ti satisfe avek sa kado. Petet sa bann lavil pa ti ganny byen mentenir par son bann zabitan payen, oubyen petet zot pa ti byen sitye.
11:4—Eski lefe lavyeyes ki ti fer Salomon vin enfidel dan son vye zour? I pa paret leka. Salomon ti ankor byen zenn ler i ti konmans dirize, e menm si i ti renny pour 40 an, i pa ti’n ariv en laz tro vye. Deplis, i pa ti aret ador Zeova net. I paret ki i ti esey melanz vre ladorasyon avek lezot kalite ladorasyon.
Leson pour nou:
2:26, 27, 35. Sa ki Zeova i predir i toultan vin vre. Lefe ki Abyatar, ki ti en desandans Eli ti ganny retire, sa ti akonpli sa ki “Zeova ti’n dir kont lakaz Eli.” Ranplas Abyatar avek Zadok ki ti sorti dan desandans Fineas ti akonpli Nonm 25:10-13.—Egzod 6:25; 1 Samyel 2:31; 3:12; 1 Kronik 24:3.
2:37, 41-46. I danzere pour mazinen ki en dimoun i kapab dezobei lalwa Bondye e sap pinisyon! Bann dimoun ki volonterman sorti lo ‘semen difisil ki anmenn dan lavi’ pou sibir konsekans sa move desizyon.—Matye 7:14.
3:9, 12-14. Zeova i reponn lapriyer senser son bann serviter ler zot demann li lasazes, konprenezon, ek gidans pour zot kapab akonpli son servis.—Zak 1:5.
8:22-53. Salomon ti eksprim en lapresyasyon senser pour Zeova, en Bondye ki annan labonte leker, ki akonpli son bann promes, e ki ekout lapriyer! Reflesir lo parol sa lapriyer ki Salomon ti fer zour linogirasyon tanp pou ogmant nou lapresyasyon pour sa bann keksoz ek lezot laspe dan personnalite Bondye.
11:9-14, 23, 26. Ler Salomon ti vin dezobeisan plitar dan son lavi, Zeova ti fer bann dimoun opoz li. Zapot Pyer i dir: “Bondye i opoz sa ki annan lorgey, me i donn son lagras sa ki annan limilite.”—1 Pyer 5:5.
11:30-40. Lerwa Salomon ti oule touy Yarobam akoz sa ki Aiya ti’n profetize konsernan Yarobam. Reaksyon sa lerwa ti vreman diferan apepre 40 an pli boner, ler i ti refize pour revanz kont Adoniya ek lezot rebel! (1 Lerwa 1:50-53) Sa sanzman dan latitid ti arive akoz i ti’n elwannyen avek Zeova.
EN RWAYONM INI I DESIR AN DE
Yarobam ek lepep ti al kot Lerwa Reabam e ti demann li pour soulaz en pe sa fardo ki son papa, Salomon ti’n enpoze. Olye akord zot demann, Reabam ti menase pour met en fardo pli lour lo zot. Dis tribi ti revolte e fer Yarobam vin zot lerwa. Sa Rwayonm ti divize. Reabam ti diriz Rwayonm sid, ki ti enkli tribi Zida ek Benzamen, e Yarobam ti diriz sa dis tribi rwayonm nor Izrael.
Yarobam ti enstal de pti bef annor, enn Dann e lot Betel, pour dekouraz dimoun al Zerizalenm pour adore. Parmi bann lerwa ki ti diriz Izrael apre Yarobam ti annan Nadab, Baasa, Ela, Zimri, Tibni, Onmri, Aab ek Aazia. Abiyam, Aza, Yeosafat, ek Yeoram ti siksed Reabam, Zida. Bann profet ki ti aktif pandan letan sa bann lerwa ti Aiya, Semaya, ek en zonm Bondye ki son non pa ganny mansyonnen, osi byen ki Yeou, Eliya, ek Mikaya.
Larepons pour bann Kestyon lo Labib:
18:21—Akoz lepep ti reste trankil ler Eliya ti demann zot pour swiv swa Zeova oubyen Baal? I kapab ki zot ti rekonnet zot fot pour pa donn Zeova en devosyon pour li tousel e alor zot ti santi zot koupab. Oubyen petet zot konsyans ti’n vin telman dir ki zot pa ti vwar nanryen mal avek ador Baal e anmenmtan pretann ki zot bann adorater Zeova. Se selman apre ki Zeova ti demontre son pwisans ki zot ti dir: “Zeova i sa vre Bondye! Zeova i sa vre Bondye!”—1 Lerwa 18:39.
20:34—Apre ki Zeova ti donn Aab laviktwar lo bann Asiryen, akoz Aab pa ti touy zot lerwa, Bennadad? Olye touy Bennadad, Aab ti fer en lalyans avek li ki bann semen dan Damas, lavil kapital Siri, ti pou vin pour Aab, petet pour fer bann bazar. Pli boner, papa Bennadad osi ti pran bann semen dan Samari pour rezon komers. Alor, Bennadad ti ganny large pour ki Aab i kapab etablir bann lentere komers Damas.
Leson pour nou:
12:13, 14. Ler nou pe fer bann desizyon enportan dan lavi, nou devret rod konsey avek bann dimoun saz e matir ki annan konnesans lo Labib e annan en gran respe pour bann prensip Bondye.
13:11-24. Si nou annan serten doutans lo en konsey oubyen en sizesyon, menm si i sorti kot en konpanyon Kretyen senser, nou devret konpar li avek bann bon gidans sorti dan Parol Bondye.—1 Zan 4:1.
14:13. Zeova i egzamin nou pour rod sa ki bon dan nou. Menm si sa keksoz ki bon pa sitan enportan, i kapab fer li grandi anmezir ki nou fer nou mye pour servi li.
15:10-13. Avek kouraz nou devret rezet apostazi e plito promouvwar vre ladorasyon.
17:10-16. Sa vev Tsarfat ti rekonnet Eliya konman en profet e ti tret li parey en profet, e Zeova ti beni li pour demontre en tel lafwa. Ozordi, Zeova i osi remark sa ki nou fer pour demontre nou lafwa, e i rekonpans sa bann ki siport travay Rwayonm dan diferan fason.—Matye 6:33; 10:41, 42; Ebre 6:10.
19:1-8. Ler nou fer fas avek bokou lopozisyon, nou kapab asire ki Zeova pou siport nou.—2 Korentyen 4:7-9.
19:10, 14, 18. Bann vre adorater pa zanmen tousel. Zot annan Zeova ek zot lasosyasyon frer ek ser dan lemonn antye.
19:11-13. Zeova pa en bondye lanatir, oubyen senpleman reprezantan bann lafors natirel.
20:11. Ler Bennadad ti fer vantar pour detrir Samari, lerwa Izrael ti reponn: “Fodre pa ki en dimoun ki pe prepar [son lekipman batay] i vant son lekor parey en dimoun ki pe tir” son lekipman batay apre ki i’n sorti viktorye dan lager. Ler nou annan en nouvo latas pour akonpli, nou bezwen evite annan tro bokou konfyans dan nou lekor.—Proverb 27:1; Zak 4:13-16.
En gran Valer pour nou
Ler i ti pe rakont fason ki zot ti ganny Lalwa kot montanny Sinai, Moiz ti dir bann garson Izrael: “Gete, mon pe met devan zot ozordi benediksyon ek malediksyon: benediksyon, si zot obeir komannman Zeova zot Bondye ki mon pe donn zot ozordi; e malediksyon, si zot pa obeir komannman Zeova zot Bondye e zot elwannyen avek sa semen ki mon pe dir zot swiv ozordi.”—Deterononm 11:26-28.
Dan en fason byen kler, liv Premye Lerwa i fer nou byen vwar sa laverite enportan! Parey nou’n vwar, sa liv i osi ansenny nou lezot leson enportan. Son mesaz i vreman vivan e annan pwisans.—Ebre 4:12.
[Portre lo paz 29]
Tanp ek lezot batiman konstri par Salomon
[Portre lo paz 30]
Apre ki Zeova ti demontre son pwisans, lepep ti dir: “Zeova i sa vre Bondye!”