Ekout Ou Konsyans

“Zot montre ki zot posed en lalwa, menm si zot pa’n resevwar lalwa.”—ROMEN 2:14.

1, 2. (a) Ki mannyer bokou in montre ki zot enterese avek lezot? (b) Donn legzanp dan Labib ki montre sa.

E N GARSON 20-t-an ki ti pe debout lo stasyon tren anba later, ti ganny bebelouka e al rann lapel lo bann ray. Deswit en dimoun ki ti pe debout lo sa menm stasyon ti larg lanmen son de fiy e sot anba. I ti redi sa garson dan en transe ant bann ray e i ti dormi lo li pour protez li akoz ti annan en tren parlao zot ki ti pe al arete. Serten pou dir ki sa zonm ki’n sov lavi sa garson i en ero. Me sa zonm ti dir: “En dimoun i devret fer sa ki byen. Mon’n fer li akoz mon ti vwar sa i en bon keksoz pour fer, pa pour vin popiler oubyen renonmen.”

² Petet ou konn en dimoun ki ti riske son lavi pour ed son prosen. Bokou ti kasyet bann dimoun ki zot pa ti konnen pandan Dezyenm Lager Mondyal. Eski ou mazin sa ki zapot Pol ek 275 dimoun ti eksperyanse ler zot ti fer nofraz lo zil Malt obor Sisil? Bann dimoun lo sa zil ti vin ed zot, menm si zot pa ti konn kanmarad. Zot ti “montre zot tre bon” anver Pol ek son bann konpanyon. (Akt 27:27–28:2) Oubyen, eski ou mazin sa fiy Izraelit? Petet i pa ti bezwen riske son lavi, me i ti montre ki i ti enterese dan byennet en Siryen ki ti responsab pour lefet ki i ti’n ganny anmennen Siri. (2 Lerwa 5:1-4) E mazin parabol sa bon Samariten ki bokou dimoun i konnen. En pret en ek en Levit pa ti antren zot avek enn zot kanmarad Zwif ki ti’n demi mor. Me pourtan en Samariten ti fer tou sa ki i kapab pour ed li. Pour plizyer syek, sa parabol in tous leker bokou dimoun nenport ki kiltir zot annan.—Lik 10:29-37.

3, 4. Lefe ki bokou dimoun i pare pour riske zot lavi pour lezot ki sa i montre nou lo sa teori evolisyon?

³ I vre, dan sa “letan difisil” ki nou pe viv ladan, en kantite dimoun i “kriyel” e “lennmi sa ki fer dibyen.” (2 Timote 3:1-3) Me kantmenm sa, pa nou’n deza vwar bann bon zes ki lezot i fer? Petet nou menm personnelman nou benefisye par sa bann bon aksyon. Nou toultan vwar ki dimoun i anvi ed lezot, menm riske zot lavi pour lezot. Serten i panse sa kalite labonte i form parti natir imen.

⁴ Dan tou ras ek kiltir nou vwar ki dimoun i pare pour fer sakrifis pour ed lezot, e sa i tou lekontrer avek sa nide ki imen in evolye dapre lalwa lafore, “kot sa ki pli for ki sirviv.” Francis Collins ki etidye zenetik, ki ti ed gouvernman Leta-z-ini dan zot zefor pour konpran genes (DNA) dan lekor imen ti dir: “Lefet ki serten dimoun i enterese avek byennet lezot san okenn dezir egois, sa i en defi pour bann ki krwar dan evolisyon. . . . E zot pa kapab dir ki sa i akoz bann dezir egois serten genes ki anvi reprodwir zot lekor a tou pri..” I ti azoute: “Serten dimoun i menm fer sakrifis pour ed dimoun ki diferan avek zot e ki zot napa nanryen an komen. . . . Tousala pa kapab ganny eksplike par sa teori ki Darwin ti entrodwir.”

“Konsyans”

5. Ki obzervasyon serten in fer lo imen?

⁵ Msye Collins ki nou’n mansyonnen pli boner, ti fer resorti en keksoz ki fer dimoun enterese dan byennet lezot. I ti dir: “Nou konsyans i pous nou pour ed lezot menm si nou pa ganny nanryen an retour.” * Sa mo “konsyans”  ki i ti servi i fer nou mazin en keksoz ki zapot Pol ti dir: “Ensi, bann non-Zwif ki napa lalwa me ki obei sa ki lalwa i ordonnen par lobeisans zot konsyans, zot montre ki zot posed en lalwa, menm si zot pa’n resevwar lalwa. Par zot konportman zot montre ki lalwa in ekri dan zot leker, zot konsyans i montre ki sa i vre, e zot lespri osi i akiz zot ler zot fer mal e defann zot ler zot fer sa ki byen.”—Romen 2:14, 15.

6. Akoz nou tou nou pou bezwen rann kont avek nou Kreater?

⁶ Dan let ki Pol ti ekrir bann Romen, i ti montre ki nou tou nou pou bezwen rann kont Bondye, akoz I egziste e son bann kalite i evidan dan tou sa ki nou kapab vwar. Sa in toultan leka depi ki “Bondye in [kree] lemonn.” (Romen 1:18-20; Psonm 19:1-4) I vre, bokou dimoun pa fatig zot avek Bondye, zot kontinyen viv zot lavi dezordonnen. Me Bondye i anvi ki tou dimoun i rekonnet ki i en Bondye drwat, e ki zot repantir. (Romen 1:22–2:6) Bann Zwif ti annan bon rezon pour fer sa ki byen, akoz Bondye ti’n donn zot Lalwa atraver Moiz. Menm bann ki pa ti ganny “mesaz Bondye” ti’n devret realize ki Bondye i egziste.—Romen 2:8-13; 3:2.

7, 8. Eski sa lanvi pour demontre lazistis i komen, e ki sa i montre?

⁷ En bon rezon akoz nou tou nou devret aksepte Bondye dan nou lavi e fer sa ki byen, i akoz dan nou menm nou kapab fer ladiferans ant sa ki byen ek sa ki mal. Lefe ki nou toultan anvi ki lazistis i ganny fer, sa i montre ki nou annan en konsyans. Pour donn en legzanp, meton serten zanfan in fer laliny pour zot al balanse lo balanswar. Me enn i deside pour pas devan tou sa bann devan li ki ti pe espere depi lontan. Bokou parmi zot pou dir: ‘Pas deryer ou kanmarad ti la depi lontan!’ Ki mannyer i posib ki menm bann pti manrmay deswit zot kapab reakte anver en aksyon ki pa zis? Kan zot fer sa, sa i montre ki zot kapab fer diferans ant sa ki byen ek sa ki mal. Pol ti ekrir: “[Sak fwa ki, NW] bann non-Zwif ki napa lalwa me ki obei sa ki lalwa i ordonnen par lobeisans zot konsyans.” Remarke ki Pol pa ti dir “si zot obeir,” konmsi i ti en keksoz ki ariv dan rar. I ti dir “sak fwa” oubyen “ler” ki endike ki sa ti ariv souvan. Savedir natirelman dimoun i “montre ki zot posed en lalwa,” andotmo zot ganny motive pour fer sa ki’n ganny ekrir dan lalwa Bondye, akoz dan zot menm zot kapab fer diferans ant sa ki byen ek sa ki mal.

⁸ Sa i evidan dan bokou pei. En profeser ki ansenny dan Liniversite Cambridge Langleter, ti fer resorti ki lalwa bann Babilonnyen, Ezipsyen, Grek osi bann Aborizin Lostrali ek bann premye Ameriken pa ti “toler labi, mert, traizon ek mansonz. Bann dimoun aze, zenn, e sa ki malad ti devret ganny trete avek labonte.” E Msye Collins ti ekrir: “Sa konsep byen ek sa ki mal i egziste parmi tou imen lo later.” Eski pa sa i fer ou mazin Romen 2:14?

Ki mannyer ou konsyans i marse?

9. Ki si sa konsyans e ki mannyer i kapab ed ou avan ou fer okenn keksoz?

⁹ Labib i montre ki nou konsyans i sa abilite dan nou pour get e analiz nou aksyon. Ou a dire en lavwa anndan nou ki pe dir nou si sa ki nou’n fer i byen oubyen non. Zapot Pol ti koz lo son konsyans: “Par Lespri Sen mon konsyans i donn mwan lasirans.” (Romen 9:1) Par egzanp avan ki ou deside pour fer en keksoz ki kapab byen oubyen mal, ou konsyans i kapab dir ou keksoz. I menm kapab fer ou reflesir lo konsekans ki ou aksyon pou annan alavenir, e fer ou mazinen ki mannyer ou pou santi si ou fer li.

10. Kan ki konsyans i souvan konmans travay?

¹⁰ Pli souvan, se apre ki ou’n fer en keksoz ki ou konsyans i konmans travay. Kan David ti bezwen mars an tayan akoz Lerwa Sail, i ti fer en keksoz ki pa ti byen anver sa enn ki Bondye ti’n swazir konman lerwa. Me apre “leker David ti kontinyen akiz li.” (1 Samyel 24:1-5; Psonm 32:3, 5) Menm si sa resi pa mansyonn sa mo “konsyans,” sanmenm sa ki ti pe fatig David, son konsyans ti pe marse.  Pareyman, nou tou nou’n deza santi nou konsyans trouble. Nou ti fer en keksoz mal, apre nou konsyans ti konmans fatig nou akoz sa ki nou ti’n fer. Serten dimoun ki pa ti pey zot taks, apre zot konsyans ti konmans fatig zot ki plitar zot ti al pey zot taks. Lezot akoz zot konsyans ti trouble zot, zot ti oblize dir zot konzwen ki zot in fer adilter. (Ebre 13:4) Parkont, kan en dimoun i fer sa ki son konsyans i dir li, i santi li byen e anpe.

11. Akoz i kapab danzere ‘pour fer tou sa ki ou konsyans i dir ou’? Donn legzanp.

¹¹ Aprezan, eski i bon zis pour ‘fer tou sa ki nou konsyans i dir nou’? Bon, i byen ki nou ekout nou konsyans, me parfwa i kapab anmenn nou dan en move semen. Nou konsyans i kapab anbet nou parfwa. (2 Korentyen 4:16) Annou pran en legzanp. Labib i koz lo en zonm ki ti apel Etyenn, en disip Kris byen devoue “ranpli avek lagras ek lafors.” Serten Zwif ti anmenn li an deor Zerizalenm e zot ti konmans saboul li avek ros ziska ki i ti mor. Sol (ki plitar ti vin zapot Pol) ti la pe debout e i ti “dakor avek sa krim ki zot ti fer avek Etyenn.” I paret ki sa bann Zwif ti sitan asire ki sa ki zot ti’n fer ti byen e zot konsyans pa ti fatig zot. I bezwen ki Sol osi ti santi parey akoz apre sa lensidan i ti “ranpli avek bann menas lanmor kont bann disip Senyer.” I kler ki son konsyans pa ti’n ganny byen edike.—Akt 6:8; 7:57–8:1; 9:1.

12. Nonm en fason ki nou konsyans i kapab ganny enfliyanse?

¹² Kwa ki ti’n kapab fer Sol annan en konsyans ki pa ti’n ganny byen edike? En rezon i kapab akoz dimoun ki i ti frekante. Nou tou nou’n deza koz avek en garson lo telefonn ki son lavwa i parey pour son papa. Ziska en serten degre petet i annan preski menm lavwa avek son papa akoz i’n erit sa avek li. Me osi i kapab ki i’n ganny enfliyanse par lafason ki son papa i koze. Pareyman, lefe ki Sol ti frekant bann Zwif ki pa ti kontan Zezi ek son lansennyman, i kapab ki i ti’n ganny enfliyanse par zot. (Zan 11:47-50; 18:14; Akt 5:27, 28, 33) Wi, sa ki Sol ti frekante ti annan en lefe lo son konsyans.

13. Ki mannyer landrwa kot nou viv i kapab annan en lefe lo nou konsyans?

¹³ Kiltir ki nou annan oubyen landrwa kot nou viv, i kapab annan en lefe lo lafason ki nou konsyans i ganny edike. Zis parey en dimoun i kapab koz avek aksan oubyen dyalek sa landrwa kot i pe reste. (Matye 26:73) San menm sa ki ti arive avek bann Asiryen. Zot ti ganny rekonnet konman bann dimoun ki agresif, e zot bann skilptir i demontre zot pe tortir bann dimoun ki zot ti anmenn an egzil. (Naoum 2:11, 12; 3:1) Labib i dekrir bann dimoun Niniv dan letan Yona, konman sa bann ki pa ti kapab fer “ladiferans ant zot kote drwat ek kote gos.” Savedir zot pa ti kapab byen zize kwa ki byen e kwa ki mal dapre Bondye. Sirman en tel landrwa koumsa ti’n bezwen annan en move lefe lo konsyans en dimoun ki ti pe grandi Niniv! (Yona 3:4, 5; 4:11) I menm zafer ozordi, latitid sa bann ki viv dan nou vwazinaz i kapab annan en lefe lo nou konsyans.

Ki mannyer nou kapab byen antrenn nou konsyans?

14. Ki mannyer nou konsyans i montre ki Zenez 1:27 i vre?

¹⁴ Konsyans i en don ki Zeova ti donn Adan ek Ev, e se atraver zot ki nou osi nou’n arive annan en konsyans. Dapre Zenez 1:27, nou’n ganny kree dan resanblans Bondye. Sa pa vedir ki Bondye i annan menm lekor parey pour nou. Sa i pa posib akoz i en lespri e nou nou imen. Nou’n ganny kree dan resanblans Bondye dan le sans ki nou annan bann kalite ki i annan, par egzanp en konsyans ki ed nou fer ladiferans ant sa ki byen ek sa ki mal. Ler nou konn sa, i donn nou en nide ki mannyer nou kapab fer nou konsyans vin pli for, pour nou kapab depan lo li. En fason se ki nou devret aprann plis lo nou Kreater e vin pli pros avek li.

15. Nonm en fason nou kapab konn nou Papa.

¹⁵ Dan en sans, Labib i montre ki Zeova i  Papa nou tou. (Izai 64:8) Tou vre serviter Bondye ki fidel, ki swa zot annan lespwar pour viv dan lesyel oubyen dan paradi lo later, zot kapab apel Bondye, Papa. (Matye 6:9) Nou devret anvi vin pli pros avek nou Papa e konn byen son pwennvi ek standar. (Zak 4:8) Me bokou dimoun pa ni antren zot avek tousala. Zot parey sa bann Zwif ki Zezi ti dir: “Zot pa’n zanmen tann son lavwa e zot pa’n zanmen war son laform. E son parol pa pe reste dan zot leker.” (Zan 5:37, 38) I vre, nou pa’n zanmen tann Bondye koze, me nou kapab konn son pwennvi akoz nou lir son parol, e sa i ed nou pour vin parey li e annan menm santiman avek li.

16. Ki mannyer sa resi lo Zozef i montre ki i enportan pour antrenn e ekout nou konsyans?

¹⁶ En laprev i sa resi lo Zozef kan i ti pe reste dan lakaz Potifar. Madanm Potifar ti pe esey persyad Zozef pour fer seks avek li. Menm si sa lepok ti napa okenn liv dan Labib ki ti’n ganny ekrir e sa Dis Komannman pa ti ankor ganny donnen, remarke ki Zozef ti dir: “Ki mannyer mon kapab fer sa gran keksoz mal e vreman fer pese kont Bondye?” (Zenez 39:9) I pa ti dir sa zis akoz i ti anvi fer plezir son fanmir, sa letan son fanmir ti lwen avek li. Premyerman i ti anvi fer plezir Bondye. I ti konn byen standar Bondye lo maryaz, en zonm pour en fanm, e zot vin “en sel laser.” I probab ki i ti’n tande ki mannyer Abimelek ti santi ler i ti’n konnen ki Rebeka ti marye. Si Abimelek ti pran Rebeka konman son madanm sa ti pou mal e i ti pou anmenn maler lo son pep. Me dan sa ka ki nou’n fek mansyonnen, Zeova ti beni zot, e sa i montre son pwennvi lo adilter. Lefe ki Zozef ti konn tou sa, sa ti fer li pli determinen ankor pour ekout son konsyans, ki ti pous li pour rezet limoralite seksyel.—Zenez 2:24; 12:17-19; 20:1-18; 26:7-14.

17. Akoz ozordi nou pli byen kapab konn Bondye ki Zozef?

 ¹⁷ Byensir, ozordi nou dan en pli bon pozisyon ki Zozef pour fer sa ki byen. Nou annan Labib antye e nou kapab aprann fason panse ek santiman nou Papa, sa ki i kontan e sa ki i pa kontan. Pli nou etidye Labib, nou pou vin pli pros avek li e nou pou annan menm santiman ek fason panse parey li. Ofiramezir ki nou fer sa, pli nou konsyans pou vin parey avek lafason ki nou Papa i panse. Dans en sans, nou konsyans pou vin deplizanpli an armoni avek lavolonte Bondye.—Efezyen 5:1-5.

18. Nenport ki fason nou’n kapab ganny enfliyanse dan lepase, ki nou kapab fer pour pli depan lo nou konsyans?

¹⁸ Me ki nou pou dir konsernan landrwa kot nou’n grandi ki’n kapab annan lefe lo nou konsyans? I kapab ki nou’n ganny enfliyanse par fason panse ek sa ki nou fanmir ti fer oubyen sa ki lezot ti fer dan landrwa kot nou ti reste. I kapab ki nou konsyans in vin ensansib, oubyen i’n ganny mal edike. Se konmsi nou konsyans ti koz avek menm “aksan” avek bann dimoun dan nou zalantour. I vre, nou pa kapab sanz lepase, me nou kapab determinen pour asosye avek bann dimoun ki pou annan en bon lefe lo nou konsyans. En keksoz enportan ki nou kapab fer, se pour regilyerman asosye avek bann Kretyen ki devoue pour Bondye, ki pour bokou lannen zot pe fer zefor pour vin parey zot Papa. En bon loportinite pour fer sa i kan nou koz avek nou bann frer ek ser avan e apre renyon. Nou kapab remark lafason ki nou bann frer ek ser i panse e reakte, ki zot konsyans in ganny antrennen dapre Labib. Nou kapab osi vwar ki mannyer zot pa tarde pour ekout zot konsyans ki reflekte lafason ki Zeova i vwar e fer keksoz. Avek letan, sa i kapab ed nou konsyans pour azir an armoni avek bann prensip Labib, ki pou fer nou pli resanble Bondye. Ler nou les nou konsyans azir annakor avek prensip Bondye e nou swiv bon legzanp nou bann frer ek ser Kretyen, nou pou kapab pli depan lo nou konsyans e nou pou pli anvi ekout li.—Izai 30:21.

19. An rapor avek nou konsyans ki sitiasyon nou merit egzaminen?

¹⁹ Me kantmenm sa, en kantite dimoun i vwar li vreman difisil pour toultan ekout zot konsyans. Sa lot lartik pou egzamin serten sitiasyon ki bann Kretyen i fer fas avek dan lavi. Kan nou analiz sa bann sitiasyon nou kapab pli byen vwar ki rol konsyans i zwe, akoz sakenn i annan diferan konsyans e ki mannyer nou kapab kontinyen ekout li.—Ebre 6:11, 12.

[Not anba lo paz]

Ki ou’n aprann?

• Akoz ki tou dimoun sorti dan tou kiltir i kapab fer ladiferans ant sa ki byen ek sa ki mal, oubyen akoz zot annan en konsyans?

• Akoz nou bezwen fer atansyon pour pa zis swiv sa ki nou konsyans i dir nou?

• Dan ki fason nou kapab pli byen edik nou konsyans?

[Kestyon]

[Portre lo paz 15]

Konsyans David ti pe fatig li . . .

. . . me sa pa ti leka pour Sol sorti Tars

[Portre lo paz 16]

Nou kapab antrenn nou konsyans