DAN NOU ARSIV

“I annan plis travay rekolt pour fer”

I LANNEN 1923, lasal Drama and Music Conservatory São Paulo i plen. Eski ou kapab tann lavwa ferm George Young? Son diskour pe ganny tradwir fraz par fraz dan langaz Portige. Tou sa 585 dimoun ki la prezan pe ekout atantivman. Bann teks Labib dan langaz Portige pe ganny montre lo en lekran. Konman en konklizyon enpresyonan, 100 kopi sa pti liv Millions Now Living Will Never Die! i ganny distribye, avek serten an Angle, Alman e Italyen. I’n reisi fer en bon diskour. Nouvel i fannen. De zour pli tar, son aswar, sa lasal i ranpli avek dimoun pour ekout en lot diskour. Me kwa ki’n okazyonn sa bann levennman?

An 1867, Sarah Bellona Ferguson ti kit Leta-z-ini pour imigre Brezil avek son fanmir. An 1899, Sarah ti konnen ki i’n trouv laverite apre ki i ti’n lir serten piblikasyon baze lo Labib ki son pti frer ti’n anmenn Brezil sorti Leta-z-ini. Konman en dimoun ki kontan lir, i ti abonnen pour ganny bann Latour Veyer an Angle regilyerman. Vi ki i ti enpresyonnen avek mesaz Labib, i ti ekrir Frer Russell e dekrir li menm konman “en laprev vivan ki napa personn ki tro lwen pour zwenn.”

Sarah Ferguson ti esey son mye pour partaz laverite dan Labib avek lezot, me souvandfwa i ti mazinen lekel ki ti pou ed li avek son fanmir e osi tou bann bon dimoun ki ti viv Brezil. An 1912, Betel Brooklyn ti dir li ki en dimoun ti pe vin São Paulo avek plizyer mil trak ki ti annan pour tit Where Are the Dead? dan langaz Portige. An 1915 i ti dir ki i ti touzour sirprann pour lir ki bokou bann Etidyan Labib ti ekspekte al dan lesyel byento. Pour eksprim li i ti ekrir: “Me Brezil ek Sid Lanmerik antye? . . . Ler ou mazin ki kantite gran Sid Lanmerik i  ete, i fasil pour vwar ki i annan plis travay rekolt pour fer ankor.” Wi, bokou plis travay rekolt ti pou ganny fer!

Ver 1920, wit zenn maren Brezilyen ti asiste bann renyon dan lavil New York kan zot bato lager ti pe ganny repare. Kan zot ti pe retourn Rio de Janeiro, zot ti partaz sa lespwar ki zot ti’n fek aprann baze lo Labib avek lezot. Pa bokou letan apre, Mars 1923, George Young ki ti en sirveyan rezyonal ti ariv Rio de Janeiro kot i ti zwenn bann dimoun ki ti enterese. I ti fer laranzman pour ki plizyer piblikasyon i ganny tradwir dan langaz Portige. Pa bokou letan apre, Frer Young ti al São Paulo e apre en lavil ki ti annan 600,000 zabitan. Laba i ti donn sa diskour e distribye sa pti liv Millions Now Living Will Never Die! parey in ganny mansyonnen dan lentrodiksyon sa lartik. I ti dir: “Vi ki mon ti tousel, mon ti bezwen depan antyerman lo bann lanons dan zournal.” I ti azoute ki sa ti “premye diskour piblik ki ti ganny anonse avek sipor I.B.S.A. * Brezil.”

Dan en rapor lo Brezil, Latour Veyer l 15 Desanm 1923 ti dir: “Kan nou mazinen ki sa travay laba ti konmans le 1 Zen e ki ti napa okenn piblikasyon sa letan, i remarkab ki mannyer Senyer in beni sa travay.” Sa rapor ti azoute ki diskour Frer Young São Paulo ti 2 parmi sa 21 ki ti ganny fer depi le 1 Zen ziska le 30 Septanm e an tou 3,600 dimoun ti asiste. Sa mesaz Rwayonm ti pe fannen ptitapti Rio de Janeiro. Dan zis detrwa mwan, plis ki 7,000 nou bann piblikasyon ti’n ganny distribye dan langaz Portige. An plis ki sa, nou bann Latour Veyer ti’n konmans ganny enprimen dan langaz Portige ki ti konmans avek nimero Novanm-Desanm 1923.

George Young ti al vwar Sarah Ferguson e Latour Veyer ti dir: “Sa ser ti vin kot li e pour en pti pe letan i pa ti konnen ki pour dir. I ti pran lanmen Frer Young, i ti get li serye dan son figir e finalman i ti dir: ‘Eski ou vreman en Sirveyan Rezyonal?’” Pa bokou letan apre, li ek serten son bann zanfan ti batize. Anfet, pandan 25 an i ti pe espere pour batize! Latour Veyer le 1 Out 1924 ti mansyonnen ki 50 dimoun ti batize Brezil, laplipar Rio de Janeiro.

Ozordi, apepre 90 an pli tar, nou pa bezwen demande: “Me Brezil ek Sid Lanmerik antye?” Plis ki 760,000 Temwen Zeova pe pres sa bon nouvel Brezil. Partou dan Sid Lanmerik sa mesaz Rwayonm pe ganny prese dan langaz Portige, Espanyol ek lezot dyalek lokal. An 1915, sa ki Sarah Ferguson ti dir ti vre, ‘I ti annan plis travay rekolt pour fer.’​—Sorti dan nou arsiv Brezil.

[Not anba lo paz]

[Portre lo paz 31]

George Young ti ariv Rio de Janeiro Mars 1923

[Portre lo paz 32]

Can the Living Talk With the Dead? (Langaz Portige)

[Portre lo paz 31]

Bann teks Labib ti ganny montre lo en lekran pandan bann lektir Frer Young

[Portre lo paz 31]

Millions Now Living Will Never Die! (Langaz Portige)

[Portre lo paz 32]

Sarah Bellona Ferguson, ti premye pour abonnen pour Latour Veyer Brezil