Ki Zezi ti ansennyen lo lanfer?

Zezi ti dir: “Si ou lizye i fer ou fer pese, aras li. I meyer pour ou antre dan Rwayonm Bondye avek zis en kote lizye, ki ganny zete dan lanfer avek ou de lizye. La kot lever pa zanmen mor, e dife pa zanmen tennyen.”—MARK 9:47, 48.

Dan en lot lokazyon, Zezi ti koz lo en letan zizman kan i pou dir avek bann move dimoun: “Sorti kot mwan; zot ki’n ganny modi! Al dan dife eternel ki’n ganny prepare pour dyab ek son bann lanz.” I ti osi dir ki sa bann dimoun pou “al dan pinisyon eternel.”—MATYE 25:41, 46.

SA BANN parol Zezi ki’n ganny mansyonnen anler, i kapab donn nou lenpresyon ki Zezi ti pe promot sa lansennyman lo lanfer. San dout, Zezi pa ti annan lentansyon pour kontredir Parol Bondye ki klerman dir: “Bann mor nepli konn nanryen.”—Eklezyast 9:5, The New American Bible.

Alor, ki Zezi ti pe refer avek kan i ti dir en dimoun i ganny zete “dan lanfer”? Eski sa “dife eternel” ki Zezi ti koz lo la i literal oubyen senbolik? Dan ki sans bann move dimoun i “al dan pinisyon eternel”? Annou egzamin sa bann kestyon enn alafwa.

Ki Zezi ti pe refer avek kan i ti dir en dimoun i ganny zete “dan lanfer”? Sa mo Grek, Geʹen·na ki’n ganny tradwir “lanfer” dan Mark 9:47 i sorti dan sa mo Ebre Geh Hin·nomʹ ki vedir “Vale Inonm.” Vale Inonm ti zis an deor ansyen lavil Zerizalenm. Dan letan bann lerwa Izrael, sa ti en landrwa ki zot ti servi pour ofer bann zanfan konman sakrifis, en pratik degoutan ki Bondye ti kondannen. Bondye ti dir ki i ti pou egzekit bann ki ti fer en tel aksyon ki annan pour fer avek fo ladorasyon. Alor, Vale Inonm ti pou ganny apele “vale krim” kot “lekor mor sa pep” pa ti pou ganny antere. (Zeremi 7:30-34, King James Version) Alor, Zeova ti predir ki Vale Inonm ti pou vin en landrwa kot en ta lekor mor ti pou ganny depoze, me pa enn kot dimoun ki ankor vivan ti pou ganny tourmante.

Dan letan Zezi, bann zabitan Zerizalenm ti servi Vale Inonm konman en landrwa kot zot ti zet salte. Zot ti zet lekor mor serten kriminel dan sa ta salte. Zot ti touzour gard en dife alimen pour ki sa bann salte ek lekor mor i konpletman ganny brile.

Aparaman, kan Zezi ti pe koz lo bann lever ki pa zanmen mor ek dife ki pa zanmen tennyen, i ti pe refer avek Izai 66:24 (KJ). Konsernan “lekor mor bann zonm ki’n fer fot kont [Bondye],” Izai ti dir ki “zot lever pa pou mor, ni zot dife pa pou tennyen.” Zezi ek bann ki ti pe ekout li ti konnen ki sa bann parol dan liv Izai ti pe refer avek sa ki ti arive avek lekor mor bann ki pa ti merit en lanterman.

Pour sa rezon alor, Zezi ti servi Vale Inonm oubyen Geʹen·na (lanfer dan Nouvo Testaman) konman en senbol apropriye pour reprezant ler en dimoun i mor san en lespwar pour ganny resisite. I ti fer kler ki i ti oule dir par sa mo Geʹen·na ler i ti eksplike ki Bondye i “kapab detrir lekor ek lam dan lanfer [Grek, Geʹen·na oubyen Zeenn an Kreol].” (Matye  10:28, NAB) Zeenn i en senbol ki reprezant ler en dimoun i mor san en lespwar pour ganny resisite me pa en landrwa kot ou al ganny tortire pour touzour.

Eski sa “dife eternel” ki Zezi ti mansyonnen i literal oubyen senbolik? Remarke ki sa “dife eternel” ki Zezi ti mansyonnen e ki’n ganny rikorde dan Matye 25:41 ti’n ganny prepare “pour dyab ek son bann lanz.” Eski ou panse ki dife i kapab bril zot? Oubyen eski Zezi ti pe servi sa mo dife dan en sans senbolik? Sirman, sa bann “mouton” ek “kabri” ki ganny mansyonnen dan detrwa verse zis avan, pa literal me zot bann legzanp ki pe senbolikman reprezant de kalite dimoun. (Matye 25:32, 33) Sa dife eternel ki Zezi ti koz lo la i konpletman detrir bann move dimoun dan en sans senbolik.

Dan ki sans ki bann move dimoun i “al dan pinisyon eternel”? Menm si laplipar tradiksyon i servi sa mo “pinisyon” dan Matye 25:46, premye sans sa mo Grek koʹla·sin i vedir “kontrol devlopman bann pye dibwa” setadir tay oubyen koup bann brans an plis. Alor, bann dimoun ki resanble mouton pou ganny lavi eternel me bann dimoun ki pa repantir e ki resanble kabri pou soufer en “pinisyon eternel” setadir zot pa pou ganny lavi eternel oubyen zot pou perdi lavi pour touzour.

Ki ou panse?

Zezi pa’n zanmen ansennyen ki imen i imortel. Parkont, i ti souvan ansenny konsernan rezireksyon. (Lik 14:13, 14; Zan 5:25-29; 11:25) Akoz Zezi ti dir ki bann dimoun mor pou resisite si i ti krwar ki zot pa ti’n vreman mor?

Zezi pa ti ansennyen ki Bondye ti pou tortir bann move dimoun pour touzour. Plito, Zezi ti dir: “Bondye in telman kontan lemonn ki i’n donn son sel Garson, pour ki nenport ki, ki krwar dan li, pa pou mor, me i a ganny lavi eternel.” (Zan 3:16) Akoz Zezi ti dir ki bann ki pa krwar dan li pou mor? Eski pa i ti pou’n dir si i ti vreman oule dir ki zot ti pou soufer pour touzour dan lanfer?

Sa lansennyman ki lanfer i en landrwa kot dimoun i ganny tourmante apre lanmor pa baze lo Labib. I plito en krwayans payen ki’n enfiltre dan lansennyman “Kretyen.” (Vwar bwat “En pti rezime lo lorizin lanfer,” lo paz 6.) Non, Bondye pa tortir dimoun dan lanfer pour touzour. Ki mannyer laverite lo lanfer i kapab enfliyans ou pwennvi lo Bondye?

[Bwat lo paz 6]

EN PTI REZIME LO LORIZIN LANFER

LORIZIN LANFER I SORTI DAN BANN KRWAYANS PAYEN: Bann Ezipsyen dan letan lontan ti krwar dan lanfer. The Book Ȧm-Ṭuat ki date 1375 A.N.L., i koz lo bann ki “pou ganny zete direkteman dan bann trou kot i annan dife e . . . pa pou sape ladan e . . . pa pou kapab sove dan sa laflanm dife.” Plutarch, en filozof Grek, ki ti ne anviron lannen 46 N.L. e mor lannen 120 N.L. ti ekrir sa konsernan bann ki dan lanfer: “Anmezir ki zot sibir en pinisyon sever, ganny tourmante e imilye, [zot] anvoy bann gran leokri.”

KRWAYANS LO LANFER IN ENFILTRE DAN SEKT ZWIF: Josephus, en istoryen, ki ti ne lannen 37 N.L. e mor anviron lannen 100 N.L. ti dir ki bann Essenes, en sekt Zwif, ti krwar ki “imen i imortel e kontinyen viv pour touzour.” I ti azoute: “Sa i parey krwayans bann Grek . . . Zot krwar ki bann move dimoun i ganny anprizonnen dan en landrwa fernwanr ki fer per pour ganny pini pour touzour”.

ENTRODWIR DAN LARELIZYON “KRETYEN”: Dan dezyenm syek N.L., en liv ki pa dan Labib ki apel Apocalypse of Peter ti dir sa lo bann move dimoun: “I annan en dife ki pa zanmen tennyen ki’n ganny prepare pour zot.” I ti osi dir: “Ezrael, lanz lakoler, i anmenn lekor bann zonm ek fanm ki ankor pe brile e zet zot dan lanfer, en landrwa kot i fernwanr e en lespri lakoler i pini zot.” Dan sa menm lepok, en ekriven, Theophilus ki sorti Antyos, ti sit sa ki Sibyl, en madanm Grek ki ti en profet ti predir konsernan pinisyon bann move dimoun: “Sa laflanm dife pou vin lo ou e tou le zour ou pou brile dan sa dife pour touzour.” Sa i parmi sa bann parol ki Theophilus ti dir i “vre, itil, zis e i benefis tou imen.”

LANFER TI GANN SERVI POUR ZISTIFYE BANN AKT VYOLANS DAN LEPOK MWAYENNAZ: Mary 1, larenn Langleter (1553-1558), ti renonmen konman “Bloody Mary” pour bril preski 300 Protestan lo poto. Sa larenn ti dir: “Zis parey bann aposta pou ganny brile dan lanfer pour touzour apre zot lanmor, napa en pli bon keksoz ki mon kapab fer ki imit vanzans Bondye par bril zot kan zot ankor lo later.”

EN DEFNISYON RESAN: Tou dernyenman, serten lorganizasyon relizye in reviz zot lansennyman lo lanfer. Par egzanp, an 1995, Doctrine Commission of the Church of England ti dir: “Lanfer pa en landrwa kot dimoun i ganny tourmante apre lanmor pour touzour me i en swa ki final, ki pa kapab ganny sanze, kot en dimoun i swazir pour antyerman opoz Bondye, i telman opoze ki finalman i aret egziste.”

 [Bwat lo paz 7]

KI SI SA “LAK DIFE”?

Revelasyon 20:10 i dir ki Dyab pou ganny zete dan “lak dife” e ganny “tourmante lizour konman aswar pour touzour.” Si Dyab ti pou ganny tortire pour touzour, Bondye ti pou bezwen gard li vivan. Me parkont Labib i dir ki Zezi pou “detri[r]” li. (Ebre 2:14) Senbolikman, lak dife pe reprezant “dezyenm lanmor.” (Revelasyon 21:8) Sa i pa sa lanmor ki ti ganny mansyonnen pour premye fwa dan Labib setadir sa lanmor ki pese Adan in anmennen kot en dimoun i kapab ganny resisite apre. (1 Korentyen 15:21, 22) Lefet ki Labib pa dir ki bann ki dan “lak dife” pou ganny libere, “dezyenm lanmor” i bezwen vedir ler en dimoun i mor san en lespwar pour ganny resisite.

Dan ki sans bann ki dan “lak dife” pou ganny tourmante pour touzour? Parfwa sa mo “tourmante” i kapab vedir met en dimoun anba “restriksyon.” Enn fwa, kan Zezi ti opoz plizyer demon, zot ti kriye: “Eski ou’n vin isi pour tourmant nou [met nou anba restriksyon dan labim] avan ler?” (Matye 8:29; Lik 8:30, 31) Alor tou bann ki dan sa “lak” pou ganny “tourmante” setadir met anba restriksyon pour touzour oubyen “dezyenm lanmor.”