Akoz i kapab difisil pour konn Bondye par son non?

I ANNAN enn ki anvi anpes ou konn non Zeova e pour annan en bon relasyon avek Li. Lekel sa lennmi? Labib i eksplike: “Pour bann enkredil ki bondye . . . sa syek i’n avegle zot lentelizans.” Bondye sa move lemonn ki nou pe viv ladan i Satan, Dyab. I anvi ou reste dan fernwanr pour ki ou leker i pa ganny iliminen avek ‘konnesans laglwar [Bondye].’ Satan pa anvi ki ou konn Bondye par son non. Alor, ki mannyer Satan i avegle lentelizans bann dimoun?—2 Korentyen 4:4-6.

Satan in servi fo larelizyon pour anpes bann dimoun konn Bondye par son non. Par egzanp, dan lepase serten Zwif ti swazir pour inyor Lekritir enspire e swiv en tradisyon ki ti dekouraz dimoun pour servi non Bondye. Ver premye syek Nou Lepok, i paret ki bann Zwif ki ti bann lekter piblik ti’n ganny demande pour pa lir non Bondye parey i ti aparet dan Lekritir Sen me pour ranplas sa non par sa mo ʼAdho·naiʹ, ki vedir “Senyer.” An rezilta, sa pratik in fer ki dimoun in elwannyen avek Bondye. Bokou pa’n ganny sa bann byenfe ki ou kapab gannyen kan ou annan en relasyon personnel avek Bondye. Me ki nou pou dir lo Zezi? Ki latitid i ti annan anver non Zeova?

Zezi ek son bann disip ti fer konnen non Bondye

Dan lapriyer avek son Papa, Zezi ti dir: “Mon’n fer tou bann ki ou’n tir dan lemonn . . . konn ou non.” (Zan 17:6) San dout, Zezi ti’n bezwen pronons non Bondye plizyer fwa kan i ti pe lir, sit oubyen eksplik serten parti dan Lekritir Ebre kot i mansyonn sa non enportan. Zezi ti pou’n servi non Bondye fasilman zis parey tou bann profet avan li ti fer. Si okenn Zwif ti’n konmans aret servi non Bondye pandan ki Zezi ti pe fer son minister, sertennman Zezi pa ti pou swiv zot tradisyon. I ti severman kritik bann sef relizye kan i ti dir avek zot: “Zot detri valer parol Bondye pour swiv zot prop lansennyman.”—Matye 15:6.

Bann disip fidel Zezi ti kontinyen fer konnen non Bondye apre lanmor ek rezireksyon Zezi. (Vwar bwat “Eski bann premye Kretyen ti servi non Bondye?”) Lapannkot lannen 33 N.L., sa zour ki kongregasyon Kretyen ti ganny formen, zapot Pyer ti pe sit sa profesi Yoel avek en lafoul Zwif ek bann ki ti’n konverti pour vin Kretyen: “Tou sa ki kriy non Zeova pou ganny sove.” (Akt 2: 21, NW; Yoel 2: 32) Bann premye Kretyen ti ed bann dimoun ki ti sorti dan diferan nasyon pour  konn Zeova par son non. Se pour sa rezon, dan en renyon pour bann zapot ek ansyen sorti Zerizalenm, disip Zak ti dir: “Bondye in pran swen depi okonmansman [avek] tou bann payen pour swazir parmi zot en pep pour son non.”—Akt 15:14.

Me kantmenm sa, lennmi non Bondye pa’n zanmen bes lebra. O moman ki bann zapot ti’n mor, Satan pa ti tarde pour senm lapostazi. (Matye 13:38, 39; 2 Pyer 2:1) Par egzanp, sa ekriven nonmen Justin Martyr ti ne apepre menm letan ki Zan, sa dernyen zapot ti mor. Me kantmenm sa, dan plizyer liv ki i ti ekrir, Justin ti ensiste ki sa Enn ki fourni nou tou keksoz i “en Bondye ki pa ganny apele par en non prop.”

Kan bann Kretyen ki ti’n vin aposta ti fer bann kopi Lekritir Grek Kretyen, i evidan ki zot ti retir non Zeova dan teks e ranplas li par Kyʹri·os, sa mo Grek pour “Senyer.”  Menm keksoz ti arive avek Lekritir Ebre. Bann profeser lalwa ki ti Zwif ki ti’n vin aposta ti aret lir non Bondye aotvwa e ranplas son non dan Lekritir avek sa mo ʼAdho·naiʹ plis ki 130 fwa. Sa tradiksyon Labib ki Jerome ti konplete dan langaz Laten an 405 N.L., ki ti ganny apele Vulgate, ti osi retir non Bondye. Sa Labib ti en tradiksyon ki bokou dimoun ti pe servi.

Nouvo lesey pour fer disparet non Bondye

Ozordi, bann spesyalis Labib i okouran ki non Bondye i aparet apepre 7,000 fwa dan Labib. Alor, non Bondye i aparet en kantite fwa dan serten tradiksyon Labib ki ganny servi partou dan lemonn parey Labib Katolik Jerusalem Bible, La Biblia Latinoamérica an Espanyol e sa tradiksyon popiler Reina Valera ki osi an Espanyol. Serten tradiksyon i tradwir non Bondye konman “Yahweh.”

Malerezman, bokou legliz ki donn larzan pour bann Labib ganny tradwir i met presyon lo sa bann spesyalis pour retir non Bondye letan zot tradwir Labib. Par egzanp dan en let ki date le 29 Zen 2008, ki ti ganny adrese avek prezidan konferans levek Katolik, Vatikan ti dir: “Dan bann lannen resan sa labitid pour pronons non Bondye Izrael in gradyelman ganny entrodwir.” Sa let i donn sa lord byen fran e direk: “Non Bondye . . . pa devret ganny ni servi oubyen prononse.” Deplis, “letan pe tradwir teks Labib dan langaz modern, . . . sa tetragram i merit ganny tradwir dan en mo ki ekivalan avek Adoniai/kyrios: ‘Senyer.’” I evidan ki sa lord ki Vatikan ti donnen, se pour fer dimoun aret servi non Bondye.

Bann Protestan pa’n azir diferaman an sa ki konsern demontre respe pour non Zeova. En portparol pour Labib New International Version ki ti ganny sponnser par bann Protestan, pibliye an Angle an 1978, ti ekrir: “Zeova i en non inik pour Bondye e nou ti devret servi li. Me nou’n envestir apepre 256 milyon Roupi dan sa travay tradiksyon e en bon fason pour zis gaspiy tou sa larzan i par tradwir Psonm 23 par egzanp, konman ‘Yahweh i mon berze.’”

Deplis, legliz in anpes bann dimoun ki sorti Lanmerik Latin konn Bondye par son non. Steven Voth, en konseye pour bann tradikter pour lasosyasyon United Bible Societies (UBS) ti ekrir: “Enn bann deba ki’n dir pour en bon pe letan parmi bann Protestan Lanmerik Latin i santre lo servi non Jehová  . . I ase enteresan pour note ki en gran kantite nouvo larelizyon Pentecost . . . ti dir ki zot ti anvi en Labib  Reina-Valera, ki ti sorti an 1960, me enn ki napa non Zeova ladan. O kontrer, zot ti anvi sa mo Señor [Senyer] dan son plas.” Dapre Voth, USB ti rezet sa demann o konmansman me apre i ti bes lebra e pibliy en edisyon sa Labib Reina-Valera “san sa mo Jehová.”

Pour retir non Bondye dan son Parol e ranplas li avek sa mo “Senyer” i anpes lekter pour vreman konnen lekel Bondye. En tel ranplasman i kree konfizyon. Par egzanp, i kapab ki en lekter pa pou kapab konnen si sa mo “Senyer” pe refer avek Zeova oubyen son Garson, Zezi. Alor, dan lekritir kot zapot Pyer i sit parol David: “Zeova i dir avek mon Senyer [Zezi ki ti’n resisite]: ‘Asiz lo mon kote drwat,’” plizyer tradiksyon Labib i lir koumsa: “Senyer i dir avek mon Senyer.” (Akt 2:34) Deplis, dan son ekspoze “Yahweh and the God of Christian Theology,” David Clines ti fer resorti: “En rezon akoz bann Kretyen pa konn sa [non] Yahweh, i akoz sa tandans pour konsantre lo Kris.” Alor, bokou dimoun ki al legliz, zot apenn konnen ki sa vre Bondye ki Zezi ti priy avek i en Personnaz reel ki annan en non. I apel Zeova.

Satan in travay dir pour avegle lentelizans bann dimoun lo Bondye. Kantmenm sa, ou kapab personnelman konn Zeova.

Ou kapab konn Zeova par son non

Sa i sir, Satan in lans en lager lo non Bondye e dan en fason byen rize in servi fo larelizyon pour fer sa. Me an realite, napa okenn pouvwar dan lesyel oubyen lo later ki kapab anpes Souvren Senyer Zeova pour fer konnen son non avek bann ki anvi konn laverite lo li ek son plan merveye pour bann imen fidel.

Temwen Zeova pou byen kontan pour ed ou aprann ki mannyer pour apros avek Bondye atraver en letid Labib. Zot swiv legzanp Zezi ki ti dir avek Bondye: “Mon’n fer tou bann ki ou’n tir dan lemonn . . . konn ou non.” (Zan 17:6) Anmezir ou egzamin lekritir ki revel plizyer rol ki Zeova i zwe pour beni limanite, ou pou arive konn plizyer zoli laspe dan son personnalite merveye.

Patrias Zob, en zonm fidel, ti annan en “relasyon pros avek Bondye” e ou osi ou kapab. (Zob 29:4) Ou kapab konn Zeova par son non atraver konnesans lo Parol Bondye. Sa konnesans pou fer ou annan konfyans ki Zeova pou azir an armoni avek sa ki i ti dir son non i vedir, ‘Mon pou vin sa ki mon oule vini’. (Egzod 3:14, not anba paz) Alor, i pou vreman akonplir tou son bon promes pour limanite.

[Bwat/Portre lo paz 6]

Eski bann premye Kretyen ti servi non Bondye?

Dan premye syek, dan letan bann zapot Zezi, kongregasyon Kretyen ti ganny formen dan plizyer pei. Manm sa bann kongregasyon ti zwenn ansanm pour etidye Lekritir regilyerman. Eski sa bann premye Kretyen ti trouv non Bondye dan zot Lekritir?

Vi ki langaz Grek ti’n vin en langaz enternasyonal, bokou kongregasyon ti servi tradiksyon Septant an Grek ki ti ganny tradwir apartir langaz Ebre. Sa tradiksyon ti ganny konplete dan dezyenm syek A.N.L. Serten spesyalis Labib i dir depi ki Septant ti ganny tradwir pour premye fwa, non Bondye ti toultan ganny ranplase par sa tit Ky’ri os, en mo Grek ki vedir “Senyer.” Me levidans i prouv tou lekontrer.

Lo sa portre i annan serten bout Septant dan langaz Grek ki date depi premye syek A.N.L. Zot klerman montre non Zeova ki ganny reprezante par sa kat let Ebre, יהוה (YHWH) oubyen Tetragram. Profeser George Howard ti ekrir: “Nou annan trwa diferan kopi Septant an Grek date avan lepok bann Kretyen e napa okenn moman kot sa Tetragram in ganny tradwir konman kyrios e annefe i pa’n zanmen ganny tradwir. Aprezan nou kapab dir avek lasirans ki avan, pandan e apre sa peryod letan ki Nouvo Testaman ti ganny ekrir, bann Zwif in toultan ekrir non Bondye . . . direk dan Lekritir Grek.”—Biblical Archaeology Review.

Kan bann zapot ek disip Zezi ti ganny enspire pour ekrir Labib, eski zot ti servi non Bondye? Profeser Howard ti fer sa remark: “Septant ki kongregasyon kretyen dan premye syek ti servi ti kontyen non Bondye dan son laform Ebre, san dout bann ki ti ekrir Nouvo Testaman ti enkli sa Tetragram dan zot sitasyon.”

Alor, san ezite nou kapab finalman dir ki bann premye Kretyen ti kapab lir non Bondye dan zot tradiksyon Labib dan langaz Ebre e dan zot kopi Labib an Grek.

Portre fourni par: Société Royale de Papyrologie du Caire

 [Portre lo paz 4, 5]

En bout sa roulo Izai ki ti ganny trouve obor Lanmer Mor, avek non Bondye ki’n ganny anserkle

[Portre lo paz 7]

Legliz in kasyet non Bondye dan Labib akoz tradisyon Zwif oubyen menm pour fer larzan

[Portre lo paz 8]

Zezi ti kit en legzanp an sa ki konsern fer konnen non Bondye