Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CɅNTESɅNTEL 7

Jiñi chʌmeñoʼ bʌ mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel

Jiñi chʌmeñoʼ bʌ mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel
  • ¿Chucoch mi lac ñop chaʼan mi caj i chaʼ aqʼuentel i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ?

  • ¿Bajcheʼ cʼamel yom Jehová i chʼojyesan jiñi chʌmeñoʼ bʌ?

  • ¿Majqui jiñi muʼ bʌ caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel?

1-3. ¿Majqui jiñi laj contra yʌquel bʌ i yajñesañonla ti lac pejtelel yicʼot chuqui bʌ tijicñʌyel miʼ yʌqʼueñonla cheʼ mi lac pejcan jiñi Biblia?

ÑAʼTANCU chaʼan woliyet (choncolet) a putsʼtan juntiquil a contra wen jontol bʌ, ñumen pʼʌtʌl bʌ yicʼot ñumen yujil ajñel. A wujil mi tsiʼ chucuyet, maʼañic mi caj i pʼuntañet come tsaʼix a qʼuele bajcheʼ tiʼ tsʌnsa a wamigojob. Anquese maʼ wen chaʼlen ajñel, miʼ ñumen lʌcʼtesan i bʌ tilel ti a tojlel. Maʼañix a putsʼib yilal. Pero mach yʌxʌlic a woj, an majqui miʼ cʼotel i coltañet. Ñumen anto i pʼʌtʌlel bajcheʼ jiñi a contra yicʼot miʼ mejlel i coltañet. ¡Toj jajmel a pusicʼal!

2 Miʼ mejlel laj cʌl chaʼan añix juntiquil a contra woli (yʌquel) bʌ i yajñesañet bajcheʼ jiñi. Tiʼ sujm, woliʼ yajñesañonla ti lac pejtelel. Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj cʌñʌ ti yambʌ cʌntesʌntel, jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñi chʌmel jiñʌch laj contra. Maʼañic majqui miʼ mejlel i putsʼtan yicʼot i jisan, i añix qʼuelbil lac chaʼan bajcheʼ miʼ jisʌben i cuxtʌlel jiñi muʼ bʌ laj cʼuxbiñob. Pero Jehová ñumen pʼʌtʌl. Jiñʌch lac yaj Coltaya yujil bʌ cʼuxbiya. Jehová tsaʼix laj qʼuele chaʼan miʼ mejlel i jisan jiñi chʌmel, jin chaʼan tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i jisan ti junyajlel. Jiñi Biblia mi yʌl: «Jiñi cojachix bʌ laj contra muʼ bʌ quejel i jisʌntel jiñʌch cheʼ mi lac sajtel» (1 Corintios 15:26, Jini wen bʌ tʼan). ¡Miʼ yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel jiñi!

3 Laʼ lac ñaʼtan jumucʼ bajcheʼ cʼamel miʼ yʌqʼueñonla la quilan wocol jiñi laj contra. Cheʼ bajcheʼ jiñi mi caj lac chʼʌmben isujm muʼ bʌ caj i yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel come Jehová tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i chaʼ tejchesan jiñi chʌmeñoʼ bʌ (Isaías 26:19). Jehová tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi caj i chaʼ aqʼuen i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ, jiñi chaʼan mi caj i tejchesʌntelob.

CHEʼ MIʼ CHɅMEL JUNTIQUIL MUʼ BɅ LAC WEN CʼUXBIN

4. a) Cheʼ mi laj cʌn bajcheʼ yubil tsiʼ yubi Jesús cheʼ tsaʼ chʌmi juntiquil i yamigo, ¿chucoch miʼ mejlel laj cʌn chaʼan Jehová cheʼ miʼ yubin jaʼel? b) ¿Majquiyob jiñi wen cʼuxbibil bʌ i yamigojob Jesús?

4 ¿Am ba majqui chʌmen a chaʼan? Maʼañic mi caj lac lʌtʼ lac chʼijiyemlel yubil yicʼot maʼañic mi lac ñaʼtan chuqui yom mi lac mel tiʼ tojlel. Jimbʌ ora ñumen yom mi lac pejcʌben i Tʼan Dios chaʼan mi lac taj laj coltʌntel (pejcan 2 Corintios 1:3, 4). Jiñi Biblia miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtan bajcheʼ yubil miʼ yubin Jehová yicʼot Jesús chaʼan jiñi chʌmel. Miʼ pʌsbeñonla chaʼan wen chʼijiyem tsiʼ yubi Jesús cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi i yamigo wen cʼuxbibil bʌ i chaʼan, yicʼot miʼ pʌsbeñonla chaʼan jiñi i Tat miʼ yʌqʼuen i chʼijiyemlel jaʼel (Juan 14:9). Cheʼ bʌ Jesús miʼ yajñel yaʼ ti Jerusalén, miʼ majlel i julaʼtan Lázaro, María yicʼot Marta, chumuloʼ bʌ yaʼ tiʼ tʼejl Betania. Come wen i yamigojob i bʌ, jiñi Biblia mi yʌl: «Jesús tsiʼ cʼuxbi Marta yicʼot i yijtsʼin yicʼot Lázaro» (Juan 11:5). Pero Lázaro tsaʼ chʌmi, cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj cʌñʌ yaʼ ti cʌntesʌntel 6.

5, 6. a) ¿Bajcheʼ yubil tsiʼ yubi Jesús cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele ti uqʼuel i familia Lázaro yicʼot i yamigojob? b) ¿Chucoch miʼ yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel chaʼan bajcheʼ tsiʼ yubi i bʌ Jesús?

5 ¿Bajcheʼ yubil tsiʼ yubi Jesús cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi i yamigo? Yaʼ ti Biblia mi yʌl chaʼan Jesús tsajñi i julaʼtʌben i familia Lázaro yicʼot i yamigojob, choncoloʼ bʌ ti uqʼuel chaʼan tsaʼ chʌmi Lázaro. Tsiʼ taja i chʼijiyemlel jaʼel come wen chʼijiyemob yaʼ baqui tsaʼ cʼoti. «Tsiʼ pʼunta tiʼ pusicʼal. Tsiʼ mele i pusicʼal», cheʼ jiñi «tsiʼ chaʼle uqʼuel» (Juan 11:33, 35). ¿Chucoch tiʼ cʼojoʼta Jesús? ¿Mach ba añic i pijtaya Lázaro? Añʌch. Jesús yujil chaʼan an chuqui wen ñuc bʌ miʼ cajel ti ujtel cheʼ bʌ ora jiñi (Juan 11:3, 4). Anquese Jesús yujilʌch chuqui miʼ cajel ti ujtel, mach jiñic yom i yʌl chaʼan maʼañic miʼ yʌqʼuen i chʼijiyemlel cheʼ an majqui miʼ chʌmel.

6 Cheʼ bʌ Jesús cʼux tsiʼ yubi i bʌ tiʼ pusicʼal, miʼ yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel. Miʼ pʌsbeñonla chaʼan Jesús yicʼot i Tat miʼ tsʼaʼleñob jiñi chʌmel. Cheʼ jaʼel, Jehová an i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ jisan jiñi laj contra. Laʼ laj qʼuel jiñi milagro tsaʼ bʌ i mele Jesús baqui tsiʼ cʼʌñʌ i pʼʌtʌlel Dios.

«¡LÁZARO, LAʼ TI LOQʼUEL!»

7, 8. ¿Chucoch cabʌl tsiʼ ñaʼtayob chaʼan Lázaro maʼañic mi caj i chaʼ aqʼuentel i cuxtʌlel, pero chuqui tsiʼ mele Jesús?

7 Lázaro tsaʼ mujqui ti jumpʼejl chʼen melbil bʌ chaʼan mucoñibʌl, pero Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ locʼsʌntel jiñi xajlel woli bʌ i mʌcben i tiʼ jiñi mucoñibʌl. Marta tsaʼ caji i sʌclan i tʼan come tsaʼ caji i yʌl chaʼan chʌmpʼejlix qʼuin mucul yicʼot chaʼan tuwix (Juan 11:39). Cheʼ mi lac wen ñaʼtan, machʌch añix i pijtaya yubil.

Cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ aqʼuenti i cuxtʌlel Lázaro cabʌl tsiʼ yubiyob i tijicñʌyel (Juan 11:38-44)

8 Cheʼ bʌ tsiʼ selcʼuyob loqʼuel jiñi xajlel, Jesús tsiʼ chaʼle tʼan: «¡Lázaro, laʼ ti loqʼuel!». Cheʼ jiñi, ¿chuqui tsaʼ ujti? «Jiñi tsaʼ bʌ chʌmi tsaʼ loqʼui tilel.» (Juan 11:43, 44.) ¿Muʼ baʼ ñaʼtan bajcheʼ cʼamel tsiʼ tajayob i tijicñʌyel tsaʼ bʌ i qʼueleyob jiñi? Marta yicʼot María, jiñi yambʌ i familiajob, i yamigojob yicʼot yaʼ bʌ chumulob tiʼ tʼejl yujilob chaʼan tsaʼ chʌmi Lázaro, pero tsaʼ chaʼ mejliyob ti ajñel yicʼot ti jiñi bʌ ora. Come maʼañic qʼuelbil i chaʼañob jiñi, jin chaʼan maʼañic tsiʼ ñopoyob ti ora. Cabʌl tsiʼ meqʼueyob jiñi Lázaro chaʼan wen tijicñayob cheʼ bʌ tsaʼ chʼojyi. ¡Cheʼʌch mi caj i mʌlbentel jiñi chʌmel!

Elías tsiʼ chaʼ tejchesa i yalobil jiñi xʼixic maʼañic bʌ i ñoxiʼal (1 Reyes 17:17-24)

9, 10. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ yʌcʼʌ ti cʌñol Jesús jiñi tsaʼ bʌ i yʌqʼue i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ tejchesan Lázaro? b) ¿Chuqui bʌ wenlel mi lac taj cheʼ mi lac pejcan muʼ bʌ i yʌjlel ti Biblia chaʼan jiñi tsaʼ bʌ chaʼ tejchisʌntiyob?

9 Jesús maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan jin tsiʼ bajñel mele jiñi milagro. Jesús tsiʼ mele jumpʼejl oración cheʼ bʌ maxto i tejchesa Lázaro, baqui tsiʼ yʌcʼʌ ti cʌjñel chaʼan Jehová jiñʌch miʼ mel jiñi (pejcan Juan 11:41, 42). Mach jiñic jach bʌ ora tsiʼ cʼʌñʌ i pʼʌtʌlel Jehová chaʼan miʼ mel jiñi. Yaʼ tiʼ Tʼan Dios mi lac taj 9 milagro, junchajp jiñʌch cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ aqʼuenti i cuxtʌlel jiñi Lázaro. * Cheʼ bʌ mi lac pejcan jiñi, miʼ yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel. Miʼ pʌsbeñonla chaʼan Dios junlajal miʼ qʼuelonla ti ñuc come tsiʼ chaʼ tejchesa xcolelob, añobix bʌ i jabilel, wiñicob xʼixicob, israelob yicʼot jaʼel jiñi tilemoʼ bʌ ti yan tac bʌ tejclum. ¡Cheʼ bʌ mi lac pejcan muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia mi lac taj lac tijicñʌyel! Jumpʼejl ejemplo jiñʌch cheʼ bʌ Jesús tsiʼ tejchesa juntiquil alʌ xchʼoc, jiñi i tat i ñaʼ ti «junyajlel tsaʼ toj sajtiyob i pusicʼal» (Marcos 5:42). Jehová tsiʼ yʌqʼueyob i tijicñʌyel maʼañic bʌ baʼ ora mi caj i ñajʌyel i chaʼañob.

Jiñi apóstol Pedro tsiʼ chaʼ chʼojyesa juntiquil xñoptʼan i cʼabaʼ Dorcas (Hechos 9:36-42)

10 Jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) tsaʼ bʌ i tejchesa Jesús tsaʼ chaʼ chʌmiyob. ¿Yom ba i yʌl chaʼan maʼañic i cʼʌjñibal cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ aqʼuentiyob i cuxtʌlel? Añʌch i cʼʌjñibal. Jiñi muʼ bʌ i yʌjlel ti Biblia miʼ tsictesʌbeñonla tiʼ sujmlel chuqui tsaʼ ujti yicʼot miʼ yʌqʼueñonla lac pijtaya.

¿CHUQUI MIʼ CɅNTESAÑONLA CHAʼAN JIÑI CHAʼ TEJCHESɅNTEL?

11. Cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ aqʼuenti i cuxtʌlel Lázaro, ¿bajcheʼ miʼ tsictesan muʼ bʌ i yʌl Eclesiastés 9:5?

11 Jiñi Biblia miʼ cʌntesañonla chaʼan jiñi chʌmeñoʼ bʌ «maʼañix chuqui yujilob» (Eclesiastés 9:5). Maʼañix baqui miʼ majlelob ti chaʼ cuxtʌyel yicʼot maʼañix chuqui miʼ ñaʼtañob. Yaʼ mi laj cʌn tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Lázaro. Cheʼ bʌ ti chaʼ cuxtʌyi, ¿tsaʼ baʼ i yʌlʌ bajcheʼ yilal jiñi panchan? ¿Tsaʼ ba i bʌcʼtesa quixtañu chaʼan añʌch toj mulil ti cʼajc? Maʼañic. Jiñi Biblia maʼañic mi yʌl bajcheʼ jiñi. Cheʼ bʌ Lázaro tsaʼ ajñi chʌmpʼejl qʼuin yaʼ ti mucoñibʌl, maʼañix chuqui yujil. Tsaʼ jach chʌmi (Juan 11:11).

12. ¿Chucoch mucʼʌch i mejlel laj cʌl chaʼan isujmʌch cheʼ tsaʼ chaʼ aqʼuenti i cuxtʌlel jiñi Lázaro?

12 Jiñi tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Lázaro miʼ cʌntesañonla chaʼan isujm mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ, mach jumpʼejlic jach cuento. Cabʌl majqui tsiʼ qʼuele cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chʼojyesa Lázaro. Anquese jiñi ñaxam bʌ miʼ yʌcʼob i bʌ ti ñopbalʌl miʼ wen tsʼaʼleñob Jesús, maʼañic tsaʼ mejli i yʌlob chaʼan mach isujmic jiñi milagro tsaʼ bʌ i mele. Tsiʼ yʌlʌyob: «¿Chuqui yom mi lac mel? Come cabʌl miʼ pʌs i yejtal i pʼʌtʌlel jiñi wiñic» (Juan 11:47). Jiñi quixtañujob tsajñi bʌ i qʼuelob chaʼan Lázaro tsaʼ chaʼ tejchi, tsiʼ ñopoyob Jesús. Yaʼʌch baqui tsaʼ cʼoti i ñaʼtañob chaʼan Jesús jiñʌch chocbil bʌ tilel ti Dios. Come jamʌl tsiquil jiñi tsaʼ bʌ ujti, jiñi ñaxam bʌ miʼ yʌcʼob i bʌ ti ñopbalʌl mach bʌ yujilobic cʼuxbiya, tsaʼ caji i ñaʼtañob bajcheʼ miʼ mejlel i tsʌnsañob Jesús yicʼot Lázaro (Juan 11:53; 12:9-11).

13. ¿Chucoch mucʼʌch mejlel laj cʌl chaʼan Jehová miʼ mejlel i chaʼ tejchesan jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob?

13 ¿Muʼ ba mejlel lac ñop ti isujm chaʼan mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob? Mucʼʌch come Jesús tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i cʼotel i yorajlel chaʼan «jiñi añoʼ bʌ ti mucoñibʌl» mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel (Juan 5:28). Jehová jiñʌch tsiʼ yʌqʼue i cuxtʌlel tiʼ pejtelel chuqui tac cuxul, ¿wocol ba mi caj i yubin chaʼan miʼ chaʼ mel jiñi? Miʼ mejlel laj cʌl chaʼan añʌch cabʌl i ñaʼtʌbal Jehová chaʼan miʼ cʼajtesan jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob. ¿Muʼ ba mejlel i cʼajtesan cʼuxbibiloʼ bʌ lac chaʼan? Ñaʼtancu iliyi: ¡Dios miʼ pejcan tiʼ cʼabaʼ tiʼ pejtelel jiñi ecʼ tac am bʌ ti panchan! (Isaías 40:26.) Jin chaʼan, miʼ mejlel laj cʌl chaʼan Jehová miʼ mejlel i cʼajtesan bajcheʼ yilalob jiñi tsaʼix bʌ chʌmiyob, i cheʼ jaʼel yomix i chaʼ aqʼueñob i cuxtʌlel.

14, 15. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Job, ¿wen yom ba i chaʼ tejchesan Jehová jiñi chʌmeñoʼ bʌ?

14 Cheʼ jiñi, ¿wen yomʌch ba i chaʼ tejchesan Jehová jiñi chʌmeñoʼ bʌ? Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan wen yomix i mel. Juntiquil xucʼul bʌ i wiñic Dios i cʼabaʼ Job tsiʼ mele ili cʼajtiya: ‹Cheʼ mic chʌmel lojon, ¿muʼ ba cac chaʼ cuxtʌyel lojon?›. Job tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi caj i chaʼlen pijtaya yaʼ ti mucoñibʌl, jinto miʼ cʼajtesʌntel ti Dios. Jin chaʼan, tsiʼ sube Jehová: «Mi caj c jacʼ baʼ ora maʼ pʌyon come tiʼ yutslel a pusicʼal mi caj a cʼajtesan a wiñic tsaʼ bʌ a mele» (Job 14:13-15).

15 Ñaʼtancu iliyi: Jehová wen yomix miʼ cʼotel i yorajlel chaʼan miʼ chaʼ aqʼuen i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ. Miʼ wen aqʼueñonla lac tijicñʌyel cheʼ mi laj cʌn chaʼan Jehová yomix i mel iliyi, ¿ñomach? Pero ¿bajcheʼ yilal miʼ cajel cheʼ baʼ ora mi caj i chaʼ aqʼuen i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ? ¿Majqui mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel yicʼot baqui?

«JIÑI AÑOʼ BɅ TI MUCOÑIBɅL»

16. ¿Bajcheʼ yilal mi caj i chumtʌlob jiñi muʼ bʌ caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel?

16 Cheʼ mi lac pejcan yaʼ ti Biblia jiñi cʌntesa chaʼan jiñi tsaʼ bʌ chaʼ aqʼuentiyob i cuxtʌlel ti wajali, miʼ yʌqʼueñonla lac ñaʼtan chaʼan jiñi muʼ bʌ i cajel ti talto bʌ qʼuin. Jiñi quixtañu tsaʼ bʌ chaʼ tejchisʌntiyob ti wajali, tsaʼ chaʼ ajñiyob yicʼot i familia. Jiñi muʼ bʌ caj i chaʼ tejchesʌntelob ti talto bʌ qʼuin, lʌcʼʌ lajal miʼ cajel bajcheʼ tsaʼ bʌ ujti ti wajali, pero ñumen wen miʼ cajel. Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj qʼuele yaʼ ti cʌntesʌntel 3, Dios mi caj i sujtesan ti jumpʼejl paraíso ili Pañimil come jiñʌch ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan. Jin chaʼan, cheʼ baʼ ora mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ, maʼañic mi caj i chaʼ chumtʌlob baqui an guerra, tsʌnsa yicʼot cʼamʌjel tac. Mi caj i mejlelob ti chumtʌl ti tijicña yicʼot ñʌchʼʌl mi caj i yajñelob wʌʼ ti Pañimil tiʼ pejtelel ora.

17. ¿Jaytiquil quixtañu mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel?

17 ¿Majquiyob jiñi muʼ bʌ caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel? Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan «mi caj i yubibeñob i tʼan i Yalobil Wiñic jiñi añoʼ bʌ ti mucoñibʌl», cheʼ jiñi «mi caj i chʼojyelob loqʼuel» (Juan 5:28, 29). Cheʼ jaʼel, Apocalipsis (o Revelación) 20:13 mi yʌl: «Jiñi colem bʌ ñajb tsiʼ chaʼ colo jiñi chʌmeñoʼ bʌ añoʼ bʌ ti jaʼ, jiñi i yajñib chʌmeñoʼ bʌ [Hades ti tʼan griego] tsiʼ colo jiñi yaʼ bʌ añob». (Qʼuele jiñi apéndice «¿Chuqui jiñi i yajñib chʌmeñoʼ bʌ?».) Jiñi «i yajñib chʌmeñoʼ bʌ» jochol mi caj i cʌytʌl cheʼ miʼ chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel tiʼ pejtelel jiñi quixtañujob yaʼ bʌ yʌquel i cʼajob i yo yaʼi. Jiñi apóstol Pablo tsiʼ yʌlʌ: «Mi caj i chʼojyelob jiñi chʌmeñoʼ bʌ, jiñi tojoʼ bʌ yicʼot jiñi mach bʌ tojobic» (Hechos 24:15). ¿Chuqui i sujmlel ili tʼan tac?

Jiñi quixtañujob chʌmeñoʼ bʌ mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel chaʼan miʼ yajñelob yicʼot i familia ti Paraíso

18. ¿Majqui yaʼ ochemob ti jiñi cʌmbiloʼ bʌ bajcheʼ «tojoʼ bʌ» yicʼot bajcheʼ miʼ coltañet ili pijtaya?

18 Jiñi cʌmbiloʼ bʌ bajcheʼ «tojoʼ bʌ» yaʼ ochemob jiñi quixtañujob muʼ bʌ i yʌjlelob yaʼ ti Biblia tsaʼ bʌ chumleyob cheʼ bʌ maxto tilem Jesús wʌʼ ti Pañimil, bajcheʼ jiñi Noé, Abraham, Sara, Moisés, Rut, Ester yicʼot yambʌlob. Yaʼ ti capítulo 11 chaʼan Hebreos yaʼʌch miʼ tajtʌlob ti tʼan lamital wiñicob xʼixicob añoʼ bʌ i ñopoñel ti Dios. Pero jiñi cʌmbiloʼ bʌ bajcheʼ «tojoʼ bʌ» yaʼʌch ochemob jaʼel i wiñicob Jehová muʼ bʌ i chʌmelob ili ora. Maʼañic mi lac bʌcʼñan chʌmel come an lac pijtaya chaʼan mi caj lac chaʼ aqʼuentel laj cuxtʌlel (Hebreos 2:15).

19. ¿Majquiyob jiñi mach bʌ «tojobic» yicʼot chuqui mi caj i yʌqʼuentelob ti Jehová?

19 An yonlel quixtañujob maʼañix bʌ tsaʼ mejli i cʌñob Jehová, jin chaʼan maʼañic tsiʼ melbeyob i yeʼtel (troñel) yicʼot mi jiñic to tsiʼ melbeyob chuqui yom. ¿Chuqui mi caj i yujtel tiʼ tojlelob? Jiñi «mach bʌ tojobic» mucʼʌch caj i cʼajtesʌntelob ti Dios. Mi caj i chʼojyelob yicʼot mi caj i yʌqʼuentelob i yorajlel chaʼan miʼ cʌñob yicʼot chaʼan mi ñopob. Cheʼ bʌ woliʼ ñumel majlel jiñi mil jab, jiñi chʌmeñoʼ bʌ mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel yicʼot mi caj i mejlel i tempañob i bʌ yicʼot jiñi quixtañujob xucʼuloʼ bʌ yʌqueloʼ bʌ i chʼujutesan Jehová wʌʼ ti Pañimil. Wen ñuc chuqui miʼ caj ti ujtel, jiñi Biblia mi yʌl chaʼan jiñʌch i qʼuiñilel toj mulil. *

20. ¿Chuqui jiñi Gehena yicʼot majqui miʼ chojquelob yaʼi?

20 ¿Yom ba i yʌl iliyi chaʼan tiʼ pejtelel jiñi quixtañujob mi caj i chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel? Maʼañic. Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan añʌch lamital yaʼix bʌ añob ti Gehena. Ili tʼan yaʼ ti Biblia chʼol tsaʼ chaʼlenti ti traducir bajcheʼ «ochel ti cʼajc» (Lucas 12:5). Jiñi Gehena mach jiñic yoque yom i yʌl ochel ti cʼajc. Miʼ yʌjlel bajcheʼ ili come wajali yaʼ tiʼ pat jiñi tejclum Jerusalén, tsiʼ meleyob jumpʼejl ajñibʌl baqui caj i pulob quixtañujob chʌmeñobix bʌ yicʼot yaʼ miʼ pulob basura tac. ¿Majqui caj i chojquelob ochel yaʼi? Jin jach caj bʌ i yʌlob judíojob chaʼan mach yomix miʼ mujquelob yicʼot mi yomic to miʼ chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel. Jin chaʼan, jiñi Gehena jiñʌch jumpʼejl símbolo yom bʌ i yʌl jisʌntel tiʼ pejtelel ora. Jesús mucʼʌch i cajel ti meloñel jaʼel tiʼ tojlel jiñi chʌmeñoʼ bʌ, pero jiñi ñumen ñuc bʌ xMeloñel jiñʌch Jehová (Hechos 10:42). Dios maʼañic baʼ ora mi caj i tejchesan jiñi jontoloʼ bʌ yicʼot jiñi mach bʌ yomobic i qʼuextañob i pensar.

ÑAXAM BɅ TEJCHEL TI ESPÍRITU

21, 22. a) ¿Baqui bʌ yambʌ chʼojyel mi yʌl jiñi Biblia? b) ¿Majqui jiñi tsaʼ bʌ ñaxan tejchisʌnti bajcheʼ espíritu?

21 Jiñi Biblia mi yʌl jaʼel chaʼan an yambʌ bajcheʼ miʼ yujtel jiñi chʼojyel, jiñʌch muʼ bʌ i chʼojyelob bajcheʼ espíritu chaʼan miʼ chumtʌlob ti panchan. Jiñi i Tʼan Dios cojach mi yʌl juntiquil tsaʼ bʌ tejchisʌnti bajcheʼ espíritu, jiñʌch Jesucristo.

22 Jesús tsaʼ tsʌnsʌnti bajcheʼ juntiquil quixtañu, pero Jehová maʼañic tsiʼ cʌyʌ i Yalobil ti jiñi Mucoñibʌl (Salmo 16:10; Hechos 13:34, 35). Tsiʼ chaʼ cuxtesa, pero mach cheʼic bajcheʼ juntiquil quixtañu. Jiñi apóstol Pedro miʼ tsictesan chaʼan Cristo «tsaʼ tsʌnsʌnti tiʼ bʌcʼtal, pero tsaʼ chaʼ cuxtʌyi ti jiñi espíritu» (1 Pedro 3:18). ¡Ñuc bʌ milagro jiñi! Jesús tsaʼ chaʼ chumle ti panchan bajcheʼ pʼʌtʌl bʌ espíritu (pejcan 1 Corintios 15:3-6). Jiñʌch ñaxam bʌ tsiʼ tejchesa Jehová bajcheʼ espíritu, pero an yambʌ muʼ bʌ caj i tejchesʌntelob jaʼel bajcheʼ jiñi (Juan 3:13).

23, 24. ¿Majquiyob jiñi tsaʼ bʌ subentiyob ti jiñi ‹mach bʌ cabʌleticla› yicʼot jaytiquilob?

23 Jesús yujilix chaʼan lʌcʼʌlix mi caj i chaʼ majlel ti panchan, jin chaʼan tsiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan, «mic majlel c chajpʌbeñetla laʼ wajñib» (Juan 14:2). Jiñi muʼ bʌ caj i majlelob ti panchan tsaʼ subentiyob bajcheʼ ‹mach bʌ cabʌleticla› (Lucas 12:32). ¿Jaytiquil ili cʌmbiloʼ bʌ bajcheʼ mach bʌ cabʌlobic? Yaʼ ti Apocalipsis 14:1 mi lac taj jiñi tʼan tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi apóstol Juan: «Tsaj qʼuele awilan yaʼan jiñi Tiñʌmeʼ [Jesucristo] tiʼ pam wits i cʼabaʼ Sión yicʼot waxʌclujumpic (144,000) wiñicob xʼixicob. Yaʼ tiʼ pamob tsʼijbubil i cʼabaʼ jiñi Tiñʌmeʼ yicʼot i cʼabaʼ i Tat».

24 Jiñi 144 mil xñoptʼañob yaʼ ochemob jaʼel jiñi xucʼuloʼ bʌ i apóstolob Jesús, mi caj i chaʼ tejchesʌntelob ti Dios chaʼan miʼ chumtʌlob ti panchan. ¿Jala miʼ cajel? Jiñi apóstol Pablo tiʼ tsʼijbu chaʼan iliyi, miʼ cajel ti ujtel tiʼ yorajlel cʌmbil bʌ bajcheʼ miʼ chaʼ tilel Cristo (1 Corintios 15:23). Cheʼ bʌ Pablo tiʼ tsʼijbu ili tʼan «miʼ chaʼ tilel» Cristo, yaʼ ti tʼan griego woliʼ taj ti tʼan i yorajlel cheʼ bʌ Jesús miʼ tech yumʌntel yaʼ ti panchan. Wʌle ora chumuloñixla tiʼ yorajlel i yumʌntel Jesús, cheʼ bajcheʼ mi caj laj cʌn yaʼ ti cʌntesʌntel 9. Ti ili ora maʼañix cabʌl cʌylemob wʌʼ ti Pañimil jiñi 144 mil muʼ bʌ caj i majlelob ti panchan. Cheʼ bʌ miʼ chʌmelob, jin jach bʌ ora miʼ tejchesʌntelob ti Jehová chaʼan miʼ majlelob ti panchan (1 Corintios 15:51-55). Pero i pijtaya yonlel wiñicob xʼixicob jiñʌch chaʼan miʼ chaʼ aqʼuentelob i cuxtʌlel chaʼan miʼ chumtʌlob tiʼ pejtelel ora ti jumpʼejl paraíso wʌʼ ti Pañimil.

25. ¿Chuqui mi caj laj cʌn yaʼ ti yambʌ cʌntesʌntel?

25 Miʼ mejlel a ñop chaʼan Jehová mi caj i jisan jiñi laj contra, jiñi chʌmel (pejcan Isaías 25:8). Pero tajol maʼ cʼajtiben a bʌ: «¿Chuqui mi caj i melob jiñi muʼ bʌ caj i majlelob ti panchan?». Jiñʌch muʼ bʌ caj i chaʼleñob Yumʌntel yaʼ ti panchan. Ti yambʌ cʌntesʌntel mi caj lac ñumen cʌn chaʼan jiñi Yumʌntel yaʼ ti panchan.

^ parr. 9 Jiñi yambʌ cʌntesʌntel tac mi lac taj yaʼ ti 1 Reyes 17:17-24; 2 Reyes 4:32-37; 13:20, 21; Mateo 28:5-7; Lucas 7:11-17; 8:40-56 yicʼot Hechos 9:36-42 yicʼot 20:7-12.

^ parr. 19 Yaʼ ti apéndice «¿Chuqui jiñi i Qʼuiñilel Tojmulil?» mi caj a ñumen tsictesʌbentel chaʼan jiñi i Qʼuiñilel Tojmulil yicʼot bajcheʼ mi caj i yʌqʼuentelob i tojob jiñi quixtañujob.