Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CɅNTESɅNTEL 4

¿Chucoch yom mi laj qʼuel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel?

¿Chucoch yom mi laj qʼuel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel?

«Qʼuelela ti ñuc pejtelel wiñicob xʼixicob.» (1 PEDRO 2:17.)

1, 2. a) ¿Chuqui an i tajol wocol mi laj cubin ti lac pusicʼal chaʼan mi lac mel? b) ¿Baqui bʌ cʼajtiya tac mi caj lac jacʼ?

¿AM BAʼ qʼuele bajcheʼ yilal miʼ mel i wut juntiquil chut alob cheʼ mach yomic i mel chuqui miʼ subentel? Tiʼ ñiʼ i wut miʼ mejlel laj cʌn chuqui mi yʌl tiʼ pusicʼal. Miʼ yubin i tʼan i tat i yujil chaʼan yom miʼ jacʼ, pero mach yomic i mel. An i tajol cheʼ mi yujtel ti lac tojlel jaʼel.

2 Mach tiʼ pejtelelic ora mi lac mulan laj qʼuel ti ñuc muʼ bʌ i subeñoñobla jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel. ¿Am baʼ wubi bajcheʼ jiñi? Mi añʌch, mach jatetic jach. Pero jiñi Biblia miʼ subeñonla chaʼan yom mi lac jacʼben i tʼan añoʼ bʌ i yeʼtel, anquese an wiñicob xʼixicob (quixtañujob) mach bʌ yomobic (Proverbios 24:21). Mi laj com chʌn ajñel tiʼ cʼuxbiya Dios, cʼʌñʌl mi lac jacʼ jiñi mandar am bʌ ti Biblia. Cheʼ jiñi, ¿chucoch wocol mi la cubin? ¿Chucoch miʼ subeñonla Jehová chaʼan cheʼʌch yom mi lac mel? ¿Chuqui mi caj i coltañonla lac jacʼ, i bajcheʼ yom mi lac tsʼʌctesan? Ili cʼajtiya tac mi caj laj qʼuelben i jacʼbal.

¿CHUCOCH WOCOL?

3, 4. ¿Bajcheʼ tsaʼ tejchi jiñi mulil, i bajcheʼ miʼ mʌctañonla chaʼan maʼañic mi laj qʼuel ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel?

3 ¿Chucoch wocol mi laj qʼuel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel? An chaʼchajp chucoch: Ñaxam bʌ, come xmulilonla ti lac pejtelel, i chaʼchajplel, come jiñi wiñicob xʼixicob añoʼ bʌ i yeʼtel xmulilob jaʼel. Añix ñumen cabʌl ora tsaʼ caji laj quilan wocol, cheʼ bʌ Adán yicʼot Eva maʼañic tsiʼ jacʼʌyob tsaʼ bʌ subentiyob ti Jehová, jin chaʼan ti lac pejtelel tsaʼ ochiyonla ti xmulil. Cheʼ bajcheʼ ti laj cʌñʌ, jiñi mulil tsaʼ tejchi cheʼ bʌ Adán yicʼot Eva maʼañic tsiʼ jacʼʌyob tsaʼ bʌ subentiyob ti Dios. Cʼʌlʌl wʌle ora, cheʼ mi laj quilan pañimil (chʼocʼan), wʌn xñusajtʼañoñixla mi laj colel (Génesis 2:15-17; 3:1-7; Salmo 51:5; Romanos 5:12).

4 Jiñi chanʼesa bʌ mach wocolic miʼ colel ti lac pusicʼal come wʌn xmuliloñixla cheʼ mi laj quilan pañimil, pero jiñi lac pecʼlel wocol chaʼan miʼ cʼotel lac pʌs. Cheʼ jaʼel, anquese añix cabʌl jab xucʼul woli lac melben i yeʼtel Jehová, pero miʼ mejlel ti tsʌtsʼan lac pusicʼal yicʼot lac chanʼesan lac bʌ. Cheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel Coré, tsiʼ lon lʌtʼʌ cabʌl wocol yicʼot i tejclum Dios. Pero tsaʼ caji i mulan chaʼan miʼ qʼuejlel ti ñuc i tsaʼ caji i contrajin Moisés, jiñi wen uts bʌ ti jiñi bʌ ora (Números 12:3; 16:1-3). Cheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel jaʼel jiñi rey Uzías, come tsaʼ caji i qʼuel i bʌ ti ñuc, tsiʼ mele jumpʼejl chʼujul bʌ eʼtel cojach bʌ an tiʼ wenta jiñi xmotomajob (2 Crónicas 26:16-21). Coré yicʼot Uzías wen lets tiʼ tojoyob chuqui tsiʼ meleyob. Jiñi tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlelob, an chuqui wen ñuc bʌ miʼ cʌntesañonla: Yom mi lac chaʼlen wersa chaʼan maʼañic mi lac chanʼesan lac bʌ, come miʼ mʌctañonla chaʼan maʼañic mi laj qʼuel ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel.

5. ¿Chuqui mach bʌ weñic an i mele jiñi quixtañujob cʼʌlʌl ti wajali?

5 Yambʌ junchajp, jiñi quixtañujob añix bʌ i tajayob i ñuclel cabʌl chuqui an i meleyob chaʼan maʼañix miʼ qʼuejlel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel. Cabʌlob wen jontol miʼ melob i bʌ. Jiñi Biblia mi yʌl cabʌl chuqui ujtem bʌ cʼʌlʌl ti wajali tiʼ caj jiñi muʼ bʌ i mulañob i taj i ñuclel (pejcan Eclesiastés 8:9). Laʼ lac ñaʼtan tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel jiñi rey Saúl. Cheʼ bʌ Jehová tsiʼ waʼchoco bajcheʼ rey, jiñʌch juntiquil wiñic mach bʌ jontolic yicʼot am bʌ i pecʼlel. Pero ti wiʼil tsaʼ caji i chanʼesan i bʌ yicʼot tsaʼ caji ti tsʼaʼleya tiʼ pusicʼal, jin chaʼan tsaʼ caji i tsajcan David chaʼan miʼ tsʌnsan (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Ti wiʼil, David tsaʼ waʼchoconti ti rey. Anquese jiñʌch ñumen wem bʌ rey ti Israel ti jiñi bʌ ora, pero mach weñic tsiʼ cʼʌñʌ i yeʼtel cheʼ bʌ tsiʼ xujchʼibe i yijñam Urías jiñi heteo yicʼot tsiʼ yʌlʌ chaʼan ñaxan miʼ yʌcʼob chaʼan miʼ tsʌnsʌntel yaʼ ti guerra (2 Samuel 11:1-17). Cheʼ bajcheʼ mi laj qʼuel, tiʼ caj mulil jiñi quixtañujob lecoj miʼ cʼʌñob i yeʼtel, i ñumento mi maʼañic miʼ qʼuelob ti ñuc Jehová. Chaʼan chuqui miʼ melob jiñi papa i chaʼan bʌ católicojob, juntiquil am bʌ i yeʼtel ti Gran Bretaña tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel, ti wiʼil miʼ jejmelob majlel i pensar, i mi ñumen ñucob i yeʼtel bajcheʼ yambʌyob, ñumento miʼ jejmelob i pensar». Cheʼ mi laj qʼuel bajcheʼ miʼ ñusañob i bʌ ti pʼis jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel, tajol mi laj cʼajtiben lac bʌ: «¿Chucoch yom mi laj qʼuelob ti ñuc?».

¿CHUCOCH YOM MI LAJ QʼUEL TI ÑUC AÑOʼ BɅ I YEʼTEL?

6, 7. a) Tsictesan chucoch mi laj qʼuel ti ñuc jiñi eʼtel am bʌ i chaʼan Jehová. b) ¿Baqui ora cʼʌñʌl mi lac chaʼlen cheʼ bajcheʼ yom Jehová, i baqui bʌ ejemplo yom mi lac lajin?

6 Jiñi uxchajp i cʼʌjñibal bʌ chucoch yom mi laj qʼuel ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel, chucul ti cʼuxbiya: Ñaxam bʌ, cʼuxbiya ti Jehová, cʼuxbiya ti lac piʼʌlob, i yujtibal, cʼuxbiya ti lac bajñelil. Ñaxam bʌ jiñʌch cheʼ mi lac ñumen cʼuxbin Jehová i mach jiñic chuqui tac an, jin chaʼan laj com la cʌqʼuen i tijicñʌyel (pejcan Proverbios 27:11; Marcos 12:29, 30). La cujilix chaʼan cʼʌlʌl cheʼ bʌ tsaʼ tejchi jiñi mulil yaʼ ti Edén tsaʼ caji ti ajlel chaʼan Jehová maʼañic tiʼ wenta miʼ chaʼlen yumʌntel ti panchan yicʼot wʌʼ ti Pañimil. Cheʼ jaʼel, tsaʼix laj cʌñʌ chaʼan yonlel quixtañu an i tsʼaʼleyob i yumʌntel Dios chaʼan miʼ melob chuqui yom Satanás. Pero joñonla mi lac mel chuqui yom bʌ Jehová ti lac tijicñʌyel. Jin chaʼan, cheʼ mi lac pejcan texto tac baqui miʼ sub i ñuclel Jehová cheʼ bajcheʼ Apocalipsis 4:11, ¿bajcheʼ yubil mi laj cubin? Miʼ wen ñijcan lac pusicʼal. Maʼañic mi lac wis al chaʼan Jehová mach jiñic isujm bʌ Rey ti panchan yicʼot wʌʼ ti Pañimil, jin chaʼan mi laj cʌl tiʼ pejtelel lac pusicʼal chaʼan jiñʌch an tiʼ wenta miʼ chaʼlen yumʌntel cheʼ mucʼʌch lac pʌs ti jujumpʼejl qʼuin ti chuqui tac mi lac mel.

7 Cheʼ mi laj qʼuel ti ñuc Jehová mach cojach yom yʌl mi lac jacʼben chuqui miʼ subeñonla. Mi lac mel chuqui miʼ cʼajtibeñonla come mi laj cʼuxbin. An i tajol cheʼ mi caj la cujtel bajcheʼ jiñi chut alob tsaʼ bʌ la cʌlʌ ti ñaxan, wocol mi caj la cubin chaʼan mi lac jacʼben i tʼan Jehová, pero yom mi lac mel cheʼʌch bajcheʼ mi lac subentel. Yom mi laj cʼajtesan chaʼan Jesús tsiʼ mele chuqui yom i Tat tiʼ pejtelel ora, ñumento cheʼ bʌ tsiʼ ñusa tʌtsʼ tac bʌ wocol, tsiʼ yʌlʌ: «Laʼ mejlic bajcheʼ yom a pusicʼal, mach cheʼic bajcheʼ com» (Lucas 22:42).

8. a) ¿Bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan chuculonla ti Jehová ili ora, i baqui bʌ ejemplo miʼ pʌsbeñonla chaʼan bajcheʼ yubil miʼ yubin? b) ¿Chuqui mi caj i coltañonla chaʼan mi lac jacʼ jiñi ticʼojel muʼ bʌ laj cʌqʼuentel? (Qʼuele jiñi recuadro  «Ñʌchʼtan jiñi wem bʌ a ticʼol yicʼot jacʼʌ jiñi cʌntesʌbal.»)

8 La cujil chaʼan Jehová maʼañix miʼ pejcan mi juntiquilic i wiñic. Ili ora miʼ cʼʌn jiñi Biblia yicʼot miʼ cʼʌn wiñicob waʼchocobiloʼ bʌ chaʼan miʼ subeñonla chuqui yom. Cheʼ mi lac jacʼben i tʼan ili wiñicob waʼchocobil bʌ i chaʼan Jehová yicʼot woli (choncol) bʌ i yʌcʼ chaʼan miʼ melob i yeʼtel ili ora, mi lac pʌs chaʼan chuculonla tiʼ tojlel. Mi maʼañic mi lac jacʼ chuqui miʼ yʌlob o maʼañic mi lac chʼʌm ti ñuc jiñi ticʼojel muʼ bʌ lac subentel yaʼ ti Biblia, maʼañic woli (yʌquel) laj qʼuel ti ñuc Dios. Cheʼʌch tsiʼ meleyob jiñi israelob. Cheʼ bʌ tsiʼ letsayob i bʌ yicʼot tsiʼ chaʼleyob tʼan tiʼ contra Moisés, Jehová tsiʼ qʼuele chaʼan jin choncol i melbeñob (Números 14:26, 27).

9. Mi mucʼʌch laj cʼuxbin lac piʼʌlob, ¿chucoch yom mi laj qʼuel ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel? Tsictesan yicʼot jumpʼejl ejemplo.

9 I chaʼchajplel chucoch yom chuculonla ti jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel, chaʼañʌch mi laj cʼuxbin lac piʼʌlob. Chaʼan mi lac ñumen chʼʌmben isujm, ñaʼtancu chaʼan soldadojet. Mi jatet yicʼot a piʼʌlob a wom laʼ tsʼʌctesan ti wen chuqui mi laʼ subentel ti jiñi guerra i maʼañic mi laʼ chʌmel, yom mi laʼ chʼujbin yicʼot mi laʼ chʼʌm ti ñuc chuqui mi laʼ subentel. Mi juntiquil miʼ ñusan ti pʼis muʼ bʌ i subentel, miʼ mejlel i cʼunʼesan jiñi yambʌ i piʼʌlob o miʼ yʌcʼob ti jisʌntel. Cheʼ mi la cʌl chaʼan soldadojob tajol miʼ tilel ti lac pensar guerra tac yicʼot cʼuxyajiyel. Pero Jehová an cabʌl i soldadojob muʼ bʌ i melob chuqui wen tiʼ pejtelel ora. Jehová jiñʌch ñuc bʌ Yumʌl chaʼan cabʌl ángelob. An i tajol, Jehová miʼ laj i wiñicob bajcheʼ soldadojob (1 Timoteo 1:18; 2 Timoteo 2:3). Jehová tsiʼ yajca chaʼtiquil uxtiquil wiñicob chaʼan miʼ qʼuel jiñi hermanojob. Mi maʼañic mi lac jacʼ chuqui miʼ subeñoñobla, miʼ mejlel laj cʌcʼ ti wocol la quermañojob. Cheʼ bʌ juntiquil xñoptʼan miʼ chanʼesan i bʌ tiʼ tojlel jiñi ancianojob, miʼ yʌcʼ ti wocol yan tacoʼ bʌ jaʼel (1 Corintios 12:14, 25, 26). Cheʼ miʼ yujtel jaʼel cheʼ bʌ juntiquil xcolel maʼañix miʼ jacʼben i tʼan i tat i ñaʼ: Tiʼ pejtelel i familia miʼ yilan wocol. Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj cʌñʌ, mi mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel yicʼot mi lac mel chuqui mi lac subentel, mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch laj cʼuxbin lac piʼʌlob.

10, 11. ¿Chucoch ñuc i cʼʌjñibal cheʼ la cujil baqui tac bʌ wenlel mi lac taj cheʼ mi laj qʼuel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel? Tsictesan.

10 I yuxchajplel cheʼ mi laj qʼuel ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel chaʼañʌch lac bajñel wenlel. Cheʼ bʌ Jehová miʼ subeñonla chaʼan mi lac jacʼben i tʼan añoʼ bʌ i yeʼtel, miʼ subeñonla jiñi wenlel muʼ bʌ mejlel lac taj. Jumpʼejl ejemplo, ¿chuqui miʼ wʌn subeñonla mi mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc jiñi tatʌlob? Chaʼan jal mi caj lac chumtʌl yicʼot ti tijicña (Deuteronomio 5:16; Efesios 6:2, 3). ¿Ixcu mi mucʼʌch lac jacʼ i ticʼojel ancianojob ti congregación? Maʼañic mi caj lac taj wocol tiʼ chaʼan bʌ Jehová (Hebreos 13:7, 17). ¿Ixcu mi mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc ti jujunchajp jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti pañimil (mulawil)? Maʼañic chuqui mi caj lac bʌcʼñan (Romanos 13:4).

11 Cheʼ la cujilix chucoch yom Jehová chaʼan mi lac jacʼ tʼan, mach wocolic mi caj la cubin chaʼan mi laj qʼuelob ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel. Mi caj laj qʼuel uxchajp baqui yom mi laj qʼuel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel.

TI JIÑI FAMILIA

12. ¿Chuqui tsaʼ aqʼuenti tiʼ wenta jiñi wiñic chaʼan miʼ mel, i bajcheʼ yom miʼ tsʼʌctesan?

12 Jehová jiñʌch tsiʼ Mele jiñi familia. Come jiñʌch juntiquil Dios muʼ bʌ i mulan tiʼ pejtelel chuqui toj, cʌybilix i chaʼan i tʼan bajcheʼ yom chajpʌbil miʼ yajñel jiñi familia (1 Corintios 14:33, TNM). Jiñi wiñic am bʌ i yijñam waʼchocobil bajcheʼ i jol jiñi familia, yom yʌl chaʼan jiñʌch an ti wenta miʼ qʼuel chaʼan utsʼat miʼ yajñel i familia. Jin chaʼan, jiñi wiñic yom miʼ qʼuel ti ñuc jiñi eʼtel tsaʼ bʌ aqʼuenti Jesucristo, come jiñʌch i Jol jiñi wiñic. ¿Bajcheʼ miʼ mel? Jiñʌch cheʼ miʼ lajin bajcheʼ tsiʼ cʌnta Jesús jiñi congregación (Efesios 5:23). Jin chaʼan, maʼañic miʼ putsʼtan i yeʼtel yom bʌ miʼ mel tiʼ tojlel i familia. Pero mach yomic ñoj tsʌts yicʼot mach yomic miʼ ñumel ti pʼis. Yom uts yicʼot miʼ chʼʌmben isujm i familia. Yom miʼ cʼajtesan chaʼan pʼisbil jach chuqui an tiʼ wenta miʼ mel, come Jehová ñumen ñuc i yeʼtel.

Jiñi tatʌl xñoptʼan bʌ yom mi’ tsajcan i ejemplo Cristo cheʼ miʼ cʌntesan i familia

13. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i tsʼʌctesan ti wen i yeʼtel jiñi xʼixic cheʼ bajcheʼ yom Jehová?

13 Jiñi xʼixic jiñʌch xyaj coltaya tiʼ tojlel i ñoxiʼal. Tsaʼ aqʼuenti i yeʼtel yaʼ ti yotot jaʼel come jiñi Biblia miʼ taj ti tʼan chaʼan bʌ «i mandar [lac] ñaʼ» (Proverbios 1:8). Cheʼ jaʼel, jiñi xñoptʼan bʌ xʼixic yujil chaʼan jiñi eʼtel aqʼuebil bʌ mach ñumen ñuquic bajcheʼ i chaʼan i ñoxiʼal, jin chaʼan miʼ coltan i tsʼʌctesan i yeʼtel i ñoxiʼal. Miʼ coltan i mel chuqui yom, maʼañic mi yʌl chaʼan maʼañic i cʼʌjñibal chuqui miʼ mel, maʼañic miʼ mel bajcheʼ jach yom i maʼañic miʼ ñop i yotsan i bʌ bajcheʼ i jol jiñi familia. Wen jach bajcheʼ miʼ suben i ñoxiʼal cheʼ mach lajalic chuqui miʼ ñaʼtan, i maʼañic miʼ wis contrajiben. ¿Ixcu mi jiñi wiñic mach lajalic i ñopbal bajcheʼ i yijñam? Tajol miʼ taj cabʌl wocol, pero mi mucʼʌch i qʼuel ti ñuc jiñi eʼtel aqʼuebil bʌ i ñoxiʼal, tajol ti jumpʼejl bʌ qʼuin mi caj i sʌclan Jehová jaʼel (pejcan 1 Pedro 3:1).

14. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i yʌqʼueñob i tijicñʌyel i tat i ñaʼ yicʼot Jehová jiñi xcolelob?

14 ¿Chuqui miʼ taj jiñi xcolelob cheʼ miʼ jacʼob tʼan? Miʼ pʌs chaʼan miʼ qʼuelob ti ñuc i tat i ñaʼ yicʼot miʼ yʌqʼueñob i tijicñʌyel (Proverbios 10:1). Pero ñumen ñuc bʌ jiñʌch miʼ yʌqʼueñob i tijicñʌyel Jehová. An xcolelob cojach bʌ chumulob yicʼot i tat o i ñaʼ, pero mach jiñic yom yʌl chaʼan maʼañix mi caj i jacʼob tʼan, yujilob chaʼan yom miʼ ñumen aqʼueñob i coltaya. Jumpʼejl familia muʼ bʌ i tsʼʌctesan jiñi eʼtel aqʼuebiloʼ bʌ ti Dios ti jujuntiquil, tijicña chumulob yicʼot tiʼ ñʌchʼtʌlel. Cheʼ jaʼel, miʼ pʌsob chaʼan miʼ qʼuelob ti ñuc Jehová, tsaʼ bʌ i Mele tiʼ pejtelel familia tac.

TI JIÑI CONGREGACIÓN

15. a) ¿Bajcheʼ mi lac pʌs yaʼ ti congregación chaʼan mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc i yeʼtel Jehová? b) ¿Baqui bʌ principio tac miʼ coltañonla lac jacʼ ti wen i tʼan jiñi añoʼ bʌ tiʼ wenta congregación? (Qʼuele jiñi recuadro  «Yom mi lac jacʼ i tʼan jiñi añoʼ bʌ tiʼ wenta congregación.»)

15 Jehová tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta i Yalobil chaʼan miʼ yuman jiñi congregación (Colosenses 1:13). Cheʼ jaʼel, Jesús tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta jiñi «xucʼul bʌ xʼeʼtel am bʌ cabʌl i ñaʼtʌbal» chaʼan miʼ yʌqʼueñob chuqui yomob tiʼ chaʼan bʌ Jehová jiñi tejclum (Mateo 24:45-47). Ili ora, jiñi «xucʼul bʌ xʼeʼtel am bʌ cabʌl i ñaʼtʌbal» jiñobʌch jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij chaʼan i testigojob Jehová. Lajal bajcheʼ ti ñaxam bʌ siglo, jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij miʼ tsictesʌbeñob jiñi ancianojob ti congregación tac tiʼ pejtelel chuqui yom bʌ melol yicʼot ticʼojel tac. Miʼ cʼʌñob carta tac o miʼ chocob majlel yajcʌbiloʼ bʌ, cheʼ bajcheʼ jiñi superintendente i chaʼan circuito, chaʼan miʼ tsictesʌbeñob. Cheʼ mi lac chʌn qʼuel ti ñuc i yeʼtel jiñi ancianojob, woliyʌch lac jacʼ chuqui miʼ subeñonla Jehová (pejcan 1 Tesalonicenses 5:12; Hebreos 13:17).

16. ¿Chucoch mi yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi ancianojob waʼchocobilob ti chʼujul bʌ espíritu?

16 Jiñi ancianojob yicʼot siervo ministerial xmulilob jaʼel. Cheʼ bajcheʼ tiʼ pejtelel quixtañujob, miʼ tajob i sajtemal. Jiñi ancianojob jiñobʌch jumpʼejl lac «majtan» tilem bʌ ti Jehová come miʼ pʼʌtʼesañob jiñi congregación (Efesios 4:8). Jiñi Biblia mi yʌl chaʼan waʼchocobilob ti chʼujul bʌ espíritu (Hechos 20:28). ¿Chucoch cheʼ mi yʌl bajcheʼ jiñi? Ñaxam bʌ, come cheʼ bʌ muʼto caj i waʼchocontel juntiquil bajcheʼ anciano o siervo ministerial, miʼ ñaxan qʼuejlel mi tsʼʌcʌlʌch woliʼ mel bajcheʼ mi yʌl i Tʼan Dios, tsʼijbubil bʌ ti chʼujul bʌ espíritu (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9). I chaʼpʼejlel, come cheʼ bʌ woliʼ chajpañob jiñi, miʼ cʼajtibeñob i coltaya Jehová yicʼot i yespíritu.

17. ¿Chucoch yom miʼ mosob i jol jiñi hermana cheʼ miʼ melob jumpʼejl eʼtel ti congregación?

17 Yaʼ ti congregación an cabʌl eʼtel cojach bʌ yom miʼ mel jiñi ancianojob yicʼot jiñi siervo ministerial, cheʼ bajcheʼ jiñi tempa bʌ muʼ bʌ i mejlel chaʼan jiñi subtʼan. ¿Chuqui miʼ mejlel cheʼ bʌ maʼañic juntiquil anciano o siervo ministerial chaʼan miʼ mel? Miʼ cʼʌjñel yambʌ hermano tsaʼix bʌ i chaʼle chʼʌmjaʼ. ¿Ixcu mi maʼañic? Miʼ mejlel ti cʼʌjñel juntiquil hermana wen chajpʌbil bʌ. Mi juntiquil hermana miʼ mel jumpʼejl eʼtel cojach bʌ yom miʼ mel juntiquil hermano, yom miʼ mos i jol (1 Corintios 11:3-10). * Cheʼ bʌ juntiquil hermana miʼ mos i jol mach yomic yʌl chaʼan maʼañic i cʼʌjñibal. Woliʼ pʌs chaʼan miʼ qʼuel ti ñuc jiñi chajpʌbil bʌ i chaʼan Jehová bajcheʼ yom miʼ yajñel jiñi familia yicʼot jiñi congregación.

JIÑI AÑOʼ BɅ I YEʼTEL WɅʼ TI PAÑIMIL

18, 19. a) ¿Bajcheʼ maʼ tsictesan jiñi principio tac am bʌ ti Romanos 13:1-7? b) ¿Bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch laj qʼuelob ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel wʌʼ ti Pañimil?

18 Jiñi isujm bʌ xñoptʼañob miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ melob bajcheʼ mi yʌl jiñi principio tac am bʌ ti Romanos 13:1-7. (Pejcan.) Cheʼ mi lac pejcan ili texto, mi laj qʼuel chaʼan miʼ taj ti tʼan «jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti pañimil», yom yʌl, jiñi yumʌlob. Jehová miʼ yʌcʼ chaʼan miʼ melob lamital eʼtel tac yom bʌ melol chaʼan utsʼat miʼ yajñel jiñi tejclum yicʼot chaʼan miʼ coltan jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) ti chuqui i cʼʌjñibal bʌ i chaʼañob. ¿Bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch laj qʼuelob ti ñuc añoʼ bʌ i yeʼtel? Jin cheʼ mucʼʌch lac jacʼ chuqui miʼ yʌlob. Yom mi laj qʼuel mi woliyʌch lac tsʼʌctesan jiñi tojoñel albil bʌ i chaʼan jiñi yumʌlob, mi tsʼʌcʌlʌch jiñi lac jun tac muʼ bʌ i cʼajtiñob yicʼot chuqui miʼ yʌlob chaʼan joñonla, lac familia, lac choñoñibʌl o tiʼ pejtelel chuqui an lac chaʼan. Pero mi tsiʼ subeyoñobla chaʼan mi lac ñusan ti pʼis i mandar Dios, maʼañic mi caj lac jacʼ. Cheʼ bajcheʼ jiñi apóstolob mi lac jacʼ: «Wersa mic jacʼben lojon i mandar Dios anquese miʼ ñusʌntel i mandar wiñicob» (Hechos 5:28, 29; qʼuele jiñi recuadro « ¿Majqui jiñi am bʌ i yeʼtel yom bʌ mic jacʼben i tʼan?»).

19 Yambʌ bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch laj qʼuelob ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel, jiñʌch cheʼ mi laj qʼuel bajcheʼ mucʼonla ti tʼan yicʼotob. Jumpʼejl bʌ qʼuin, jiñi apóstol Pablo tsiʼ pejca jiñi rey Herodes Agripa yicʼot jiñi gobernador Festo. Anquese Pablo yujil chaʼan jiñi Herodes yicʼot Festo miʼ melob mach bʌ weñic pero tsiʼ qʼuele ti ñuc cheʼ bʌ tsiʼ pejcayob (Hechos 26:2, 25). Joñonla jaʼel, mi añonla tiʼ tojlel juntiquil ñuc bʌ xʼeʼtel o tiʼ tojlel jach juntiquil policía, yom mi lac lajin i ejemplo Pablo. Jiñi xcolelob xñoptʼañoʼ bʌ cheʼ yom miʼ melob jaʼel tiʼ tojlel i maestrojob yicʼot yambʌ xʼeʼtelob ti escuela. Yom mi laj qʼuel ti ñuc jaʼel jiñi añoʼ bʌ tiʼ contra i testigojob Jehová i mach cojach jiñi lajaloʼ bʌ i ñopoñel la quicʼot. Tiʼ pejtelel jiñi quixtañujob yom miʼ qʼuelob chaʼan mucʼʌch laj qʼuelob ti ñuc, anquese mach lajalic lac ñopbal la quicʼotob (pejcan Romanos 12:17, 18; 1 Pedro 3:15).

20, 21. ¿Chuqui mi caj lac taj cheʼ mi laj qʼuel ti ñuc jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel?

20 Mach yomic yajcʌbil jach majqui mi caj laj qʼuelob ti ñuc. Mi juntiquil jach choncol laj qʼuel ti ñuc, yom mi lac jacʼ ili ticʼojel: «Qʼuelela ti ñuc pejtelel wiñicob xʼixicob» (1 Pedro 2:17). Cabʌl toj sajteloʼ bʌ i pusicʼal cheʼ miʼ qʼuelob chaʼan mi lac chʼʌmob ti ñuc, come maʼañix miʼ wen qʼuejlel wʌle ora jiñi. Cheʼ mi lac mel iliyi woli lac jacʼ i mandar Jesús tsaʼ bʌ i yʌlʌ: «Pʌsbeñob wiñicob xʼixicob laʼ sʌclel yicʼot wen bʌ laʼ weʼtel. Cheʼ miʼ qʼuelob mi caj i tsictesañob i ñuclel laʼ Tat am bʌ ti panchan» (Mateo 5:16).

21 Jiñi utsoʼ bʌ i pusicʼal woliʼ mulañob i cʌn i chaʼan bʌ Dios come jiñi quixtañujob añob ti icʼchʼipan bʌ pañimil. Jin chaʼan, mi mucʼʌch laj qʼuel ti ñuc lac familia, la quermañojob ti congregación yicʼot jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel wʌʼ ti Pañimil, tajol jiñi muʼ bʌ i taj i qʼuelob mi caj i mulañob i cʌn i chaʼan bʌ Jehová. Mi caj lac wen taj lac tijicñʌyel, ¿mach ba cheʼic? Anquese mach cheʼic miʼ yujtel, pero añʌch muʼ bʌ caj lac chʌn taj: Jiñʌch cheʼ mi la cʌqʼuen i tijicñʌyel Jehová yicʼot mi lac chʌn ajñel tiʼ cʼuxbiya.

^ parr. 17 Yaʼ ti apéndice «¿Jala yom miʼ mos i jol juntiquil hermana, i chucoch?» mi caj laj cʌn cabʌl bajcheʼ yom mi lac jacʼ jiñi principio tac.