Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CAPÍTULO 13

«Cheʼ bʌ tsaʼ ujti i wen alob»

«Cheʼ bʌ tsaʼ ujti i wen alob»

Miʼ cʼajtibentel jiñi junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij mi yomixto miʼ mejlel jiñi tsep pʌchʌlel

Chucul ti Hechos 15:1-12

1-3. a) ¿Chuqui ti wocol colel i tʼox jiñi congregación cheʼ ti ñaxam bʌ siglo? b) ¿Chucoch yomʌch mi lac tsajin ili relato?

 PABLO yicʼot Bernabé miʼ chaʼ sujtelob ti Antioquía de Siria. Wen tijicñayob come Jehová tsiʼ «jamʌ jiñi puerta chaʼan miʼ ñopob jiñi mach bʌ judíojobic» (Hech. 14:26, 27). Jiñi tsaʼ bʌ ujti tsaʼix ubinti tiʼ pejtelel jiñi tejclum, baqui «yonlel lac piʼʌlob» mach bʌ judíojobic wolix (choncolix) i sujtelob ti xñoptʼañob (Hech. 11:20-26).

2 Mach tiʼ pejtelelobic jiñi xñoptʼañob ti Judea tijicña tsiʼ yubiyob cheʼ bʌ cabʌl woli (yʌquel) bʌ i chʼʌmob jaʼ. Tsaʼ cajiyob ti leto (quera) jiñi muʼ bʌ i yʌlob chaʼan yomʌch miʼ wersa mejlel jiñi tsep pʌchʌlel yicʼot muʼ bʌ i yʌlob chaʼan maʼañic. ¿Bajcheʼ yilal yom miʼ qʼuelob i bʌ jiñi xñoptʼañob judíojoʼ bʌ yicʼot mach bʌ judíojobic? ¿Yom ba miʼ jacʼob jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés jiñi mach bʌ judíojobic? Jiñi wocol tsaʼʌch tsʌtsʼa i miʼ mejlel i tʼox jiñi congregación. ¿Muʼ ba caj i tojʼan?

3 Laʼ lac tsajin (wen qʼuel) ili relato. Cabʌlʌch chuqui mi caj laj cʌn muʼ bʌ caj i coltañonla mi tsaʼ ujti jumpʼejl wocol muʼ bʌ i mejlel i tʼox jiñi congregación.

«Mi maʼañic mi laʼ tsep laʼ pʌchʌlel [...] maʼañic mi laʼ mejlel ti coltʌntel» (Hechos 15:1)

4. ¿Chuqui tsaʼ caji i yʌlob chaʼtiqui uxtiquil xñoptʼañob judíojoʼ bʌ, i chuqui ti cʼajtiya miʼ loqʼuel?

4 Lucas tiʼ tsʼijbu: «Tsaʼ jubiyob tilel chaʼtiqui uxtiquil wiñicob tilemoʼ bʌ ti Judea [tsaʼ majliyob ti Antioquía] i tsaʼ caji i cʌntesañob jiñi hermanojob: ‹Mi maʼañic mi laʼ tsep laʼ pʌchʌlel cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl i Mandar Moisés, maʼañic mi laʼ mejlel ti coltʌntel›» (Hech. 15:1). Mach la cujil mi ili wiñicob tilemoʼ bʌ ti Judea fariseojob ti ñaxan, pero tsiquil bʌ jiñʌch chaʼan wem ochemob tiʼ pusicʼal jiñi Mandar, jin chaʼan wersa yomob chaʼan miʼ tsʼʌctesʌntel. Cheʼ jaʼel, tajol tsiʼ yʌlʌyob chaʼan woliyob ti tʼan tiʼ cʼabaʼ jiñi apóstolob yicʼot ancianojob ti Jerusalén (Hech. 15:23, 24). ¿Chucoch anto muʼ bʌ i yʌlob chaʼan yomʌch miʼ yujtel jiñi tsep pʌchʌlel cheʼ ñumeñix 13 jab cheʼ bʌ Dios tiʼ sube Pedro chaʼan muqʼuix i chʼʌm ti congregación jiñi mach bʌ tsepbilobic i pʌchʌlel? (Hech. 10:24-29, 44-48). a

5, 6. a) ¿Chucoch anto xñoptʼañob judíojoʼ bʌ muʼ bʌ i yʌlob chaʼan yomto miʼ mejlel jiñi tsep pʌchʌlel? b) ¿Chucoch mach lajal jiñi trato chaʼan bʌ tsep pʌchʌlel yicʼot jiñi trato tsaʼ bʌ mejli yicʼot Abrahán? (Qʼuele jiñi nota).

5 Tajol añʌch chucoch cheʼ miʼ ñaʼtañob bajcheʼ ili. Jehová jiñʌch tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ jiñi mandar chaʼan jiñi wiñicob yom miʼ melob jiñi tsep pʌchʌlel, ili miʼ pʌs chaʼan lʌcʼʌlʌch añob tiʼ tojlel Dios. Jiñi tsaʼ bʌ i ñaxan mele jiñi tsep pʌchʌlel jiñʌch Abrahán yicʼot jiñi yaʼ bʌ añob ti yotot, cheʼ jiñi tsaʼ otsʌnti yaʼ ti Mandar chaʼan cheʼ yom miʼ melob pejtelel jiñi israelitajob (Lv. 12:2, 3). b Cheʼ jaʼel, jiñi Mandar miʼ yʌl chaʼan jiñi tilemoʼ bʌ ti yambʌ tejclum yom miʼ melob jiñi tsep pʌchʌlel mi yomob ajñel ti jiñi qʼuiñijel chaʼan Pascua (Éx. 12:43, 44, 48, 49). Jiñi judíojob mach sʌquic miʼ qʼuelob jiñi wiñic mach bʌ tsepbilic i pʌchʌlel i maʼañic miʼ mejlel i melben i yeʼtel (troñel) Dios (Is. 52:1, TNM).

6 Jiñi xñoptʼañob judíojoʼ bʌ yom miʼ pʌsob chaʼan mucʼʌch i ñopob chaʼan jiñi woli bʌ i qʼuextʌyel tilemʌch ti Jehová i miʼ pʌsob i pecʼlel chaʼan miʼ qʼuextañob i ñaʼtʌbal cheʼ bajcheʼ miʼ mulan Jehová. Jiñi tsijiʼ bʌ trato tsaʼ ochi tiʼ qʼuexol jiñi trato chaʼan bʌ Mandar, jin chaʼan anquese toj judíojobix miʼ yilañob pañimil (chʼocʼañob) mach yomic i yʌl chaʼan toj ochemobix tiʼ tejclum Dios. Jiñi xñoptʼañob chumuloʼ bʌ ti tejclum tac baqui an judíojob, bajcheʼ ti Judea, yom miʼ pʌsob i chʼejlel chaʼan miʼ yʌlob chaʼan muqʼuix i ñopob Jesús yicʼot chaʼan miʼ chʼujutesañob Dios yicʼotob jiñi xñoptʼañob maxto bʌ tsepbilobic i pʌchʌlel (Jer. 31:31-33; Luc. 22:20).

7. ¿Chuqui maxto i chʼʌmbeyob i sujm jiñi wiñicob chʼoyoloʼ bʌ ti Judea?

7 Ili mach yomic i yʌl chaʼan tsaʼ qʼuextʌyi i mandar tac Jehová. Cheʼ bʌ tsaʼ mejli jiñi tsijiʼ bʌ trato tsaʼixto chʼʌjmi ti ñuc jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés (Mat. 22:36-40). Ti wiʼil, cheʼ bʌ Pablo tsiʼ taja ti tʼan chaʼan bʌ jiñi tsep pʌchʌlel, tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi ñoj judío bʌ yaʼ cʌyʌl ti jiñi am bʌ tiʼ malil, i jiñi tsep pʌchʌlel jin am bʌ tiʼ pusicʼal. Jiñi espíritu jiñʌch muʼ bʌ i mel iliyi i mach jiñic jiñi mandar tsaʼ bʌ i tsʼijbu Moisés» (Rom. 2:29; Dt. 10:16). Jiñi wiñicob chʼoyoloʼ bʌ ti Judea maxto i chʼʌmbeyob i sujm iliyi i tsiʼ ñaʼtayob chaʼan jiñi i wiñicob Jehová yomixto miʼ melob jiñi tsep pʌchʌlel. ¿Muʼ ba caj i qʼuextañob i ñaʼtʌbal?

«Tsaʼ ujti i wen alob» (Hechos 15:2)

8. ¿Chucoch tsaʼ subenti jiñi junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij jiñi wocol chaʼan bʌ tsep pʌchʌlel?

8 Lucas tsiʼ yʌlʌ chaʼan «Pablo yicʼot Bernabé mach cheʼic miʼ ñaʼtañob bajcheʼ ili wiñicob» tilemoʼ bʌ ti Judea. Jin chaʼan, «cheʼ bʌ tsaʼ ujti i wen alob, tsiʼ chajpayob chaʼan Pablo, Bernabé yicʼot yambʌ chaʼtiqui uxtiquil miʼ majlelob yaʼ baqui añob jiñi apóstolob yicʼot ancianojob ti Jerusalén chaʼan miʼ yʌlob iliyi» (Hech. 15:2). c Jiñi hermanojob añoʼ bʌ ti Antioquía tsaʼʌch i wen alʌyob ili wocol come jujuntiquil miʼ coltan chuqui miʼ ñaʼtan. Tiʼ caj maʼañic miʼ cʼotelob ti jumpʼejl acuerdo i yomob chaʼan an ñʌchʼtʌlel yicʼot maʼañic tʼox bʌ, jiñi congregación tsiʼ ñaʼtayob i suben «jiñi apóstolob yicʼot ancianojob ti Jerusalén» ochemoʼ bʌ ti junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij. ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlelob jiñi ancianojob ti Antioquía?

An tsaʼ bʌ i yʌlʌyob chaʼan jiñi gentilob yomʌch miʼ wersa jacʼob jiñi Mandar.

9, 10. ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel jiñi hermanojob ti Antioquía, Pablo yicʼot Bernabé?

9 Junchajp muʼ bʌ laj cʌn jiñʌch chaʼan yom mi lac ñop ti jiñi i yorganización Dios. Laʼ laj qʼuel chucoch mi la cʌl ili. Jiñi hermanojob ti Antioquía yujilob chaʼan judíojobʌch jiñi ochemoʼ bʌ bajcheʼ junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij. Pero miʼ ñopob chaʼan mi caj i cʼʌñob jiñi Tsʼijbujel chaʼan miʼ tojʼesañob jiñi wocol. ¿Chucoch? Come yujilob chaʼan Jehová jiñʌch muʼ bʌ i cʼʌn chʼujul bʌ i yespíritu yicʼot Jesucristo, i jol bʌ jiñi congregación, chaʼan miʼ tojʼesan jiñi wocol (Mat. 28:18, 20; Efes. 1:22, 23). Ili ora cheʼ bʌ miʼ tejchel mero tsʌts tac bʌ wocol, laʼ lac ñop tiʼ yorganización Dios yicʼot ti jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij cheʼ bajcheʼ tsiʼ meleyob jiñi xñoptʼañob ti Antioquía.

10 Yambʌ muʼ bʌ laj cʌn jiñʌch chaʼan yom mi lac pʌs lac pecʼlel yicʼot yom la cujil pijt. Laʼ lac ñaʼtan tiʼ tojlel Pablo yicʼot Bernabé. Tsaʼ yajcʌntiyob ti chʼujul bʌ espíritu chaʼan miʼ majlelob ti subtʼan ti yan tac bʌ tejclum. Pero maʼañic tsiʼ ñaʼtayob chaʼan miʼ mejlel i bajñel alob chuqui yom miʼ yujtel chaʼan bʌ jiñi tsep pʌchʌlel (Hech. 13:2, 3). Cheʼ jiñi, Pablo tsaʼ majli ti Jerusalén tiʼ caj jiñi tsaʼ bʌ pʌsbenti, ili miʼ pʌs chaʼan jiñʌch Dios woli bʌ i choc majlel (Gál. 2:2). Ti ili ora, jiñi ancianojob miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ pʌsob i pijt yicʼot i pecʼlel cheʼ bʌ miʼ tajob jumpʼejl wocol muʼ bʌ i mejlel i tʼox jiñi congregación. Maʼañic miʼ letojiñob i bʌ chaʼan majqui woliʼ yʌl chuqui i sujm, miʼ sʌclʌbeñob i coltaya Jehová yaʼ ti Biblia yicʼot ti chuqui miʼ yʌl jiñi xucʼul bʌ xyaj eʼtel (Filip. 2:2, 3).

11, 12. ¿Chucoch yom mi lac pijtan chaʼan Jehová miʼ coltañonla lac chʼʌmben i sujm mi an chuqui maʼañic bʌ mi lac ñaʼtan?

11 An i tajol yom mi lac pijtan chaʼan Jehová miʼ yʌqʼueñonla lac chʼʌmben i sujm junchajp mach bʌ añic mi lac ñaʼtan. Laʼ laj cʼajtesan chaʼan Cornelio tsaʼ aqʼuenti jiñi chʼujul bʌ espíritu cheʼ ti jabil 36, pero cheʼto bʌ 13 jab tiʼ pijtayob chaʼan Jehová miʼ coltañob i chʼʌmben i sujm mi jiñi gentilob yom miʼ melob jiñi tsep pʌchʌlel o maʼañic. ¿Chucoch tsaʼ wen jalʼa? Tajol chaʼañʌch miʼ yʌqʼueñob tiempo chaʼan jiñi judíojob miʼ ñʌmʼañob ti jiñi muʼ bʌ caj i qʼuextʌyel. Jiñi i wiñicob Dios añix cheʼ bʌ mil 900 jab i cajelob i jacʼ jiñi trato chaʼan bʌ tsep pʌchʌlel, ili trato jiñʌch tsaʼ bʌ i mele Jehová yicʼot Abrahán (Juan 16:12).

12 ¡Jumpʼejlʌch lac majtan cheʼ jiñi lac Tat am bʌ ti panchan miʼ pʌsbeñonla i pijt yicʼot i cʼuxbiya cheʼ bʌ miʼ tojʼesañonla! Chaʼañʌch lac wenlel miʼ cʌntesañonla (Is. 48:17, 18; 64:8). Mach lac pʌs lac bʌ ti ñuc i mi la cʌl chaʼan ñumen weñʌch muʼ bʌ lac ñaʼtan joñonla i mach la cʌl mach bʌ weñic cheʼ bʌ an chuqui miʼ qʼuextʌyel ti jiñi organización (Ec. 7:8). Mi tsaʼ laj qʼuele chaʼan cheʼ woli lac mel bajcheʼ jiñi, laʼ lac wen ñaʼtan chuqui ti principio tac miʼ mejlel laj cʌn yaʼ ti Hechos capítulo 15 i laʼ laj cʼajtiben Jehová chaʼan miʼ coltañonla lac jacʼ. d

13. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajiben i pijt Jehová ti lac subtʼan?

13 Yomʌch mi lac pʌs lac pijt jaʼel tiʼ tojlel jiñi estudiantejob wocol bʌ miʼ yubiñob chaʼan miʼ cʌyob ñopol bʌ i chaʼañob yicʼot i costumbrejob. Tajol yom mi la cʌcʼ chaʼan miʼ ñumel tiempo chaʼan jiñi chʼujul bʌ espíritu miʼ coltañob i qʼuextañob i ñaʼtʌbal (1 Cor. 3:6, 7). Cheʼ jaʼel, yom mi laj cʼajtiben i coltaya Dios come jiñʌch muʼ bʌ caj i pʌsbeñonla chuqui yom mi lac mel (1 Juan 5:14).

«Woliʼ laj tsictesañob majlel» chuqui utsʼatax bʌ tsiʼ ñusañob (Hechos 15:3-5)

14, 15. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌyob jiñi hermanojob añoʼ bʌ ti Antioquía i cʼuxbiya tiʼ tojlel Pablo, Bernabé yicʼot i piʼʌlob? b) ¿Bajcheʼ tsaʼ pʼʌtesʌntiyob jiñi hermanojob ti Fenicia yicʼot ti Samaria?

14 Lucas tsiʼ bej alʌ: «Jiñi congregación tsaʼ majli i cʌyob ti ojli bij. Cheʼ jiñi, tsiʼ bajñel xʌñʌyob majlel i tsaʼ ñumiyob majlel ti Fenicia yicʼot ti Samaria. I cheʼ bʌ woliʼ laj tsictesañob bajcheʼ jiñi mach bʌ judíojobic tiʼ sutqʼuiyob i bʌ chaʼan miʼ chʼujutesañob Dios, jiñi hermanojob wen tijicña tsiʼ yubiyob» (Hech. 15:3). Jiñi congregación tsaʼ majli i cʌyob ti ojli bij Pablo, Bernabé yicʼot jiñi yambʌ i piʼʌlob. Cheʼ bajcheʼ ili tsaʼʌch i pʌsʌyob chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñob yicʼot chaʼan yomob chaʼan Jehová miʼ yʌqʼueñob i bendición. ¡Jumpʼejlʌch wem bʌ ejemplo tsiʼ cʌybeyoñobla ili hermanojob! Jin chaʼan yom mi laj cʼajtiben lac bʌ: «¿Muʼ ba c pʌs chaʼan mij cʼuxbiñob tiʼ pejtelel jiñi hermanojob, ñumento jiñi ancianojob ‹muʼ bʌ i chaʼleñob tsʌts bʌ eʼtel ti tʼan yicʼot ti cʌntesa›?» (1 Tim. 5:17).

15 Cheʼ bʌ yaʼ majlelob ti Jerusalén, Pablo yicʼot jiñi i piʼʌlob tsaʼ caji i subeñob jiñi hermanojob ti Fenicia yicʼot ti Samaria bajcheʼ yilal tsiʼ ñusayob cheʼ bʌ tiʼ sube wen tʼan jiñi gentilob, iliyi tsaʼʌch i pʼʌtʼesa jiñi hermanojob. Tajol yaʼan jiñi xñoptʼan judíojoʼ bʌ tsaʼ bʌ cʼotiyob ti putsʼel cheʼ bʌ tsaʼ tsʌnsʌnti Esteban. Ili ora jaʼel mi lac taj lac pʼʌtʼesʌntel cheʼ bʌ mi laj qʼuel bajcheʼ Jehová miʼ yʌcʼ i bendición ti jiñi subtʼan, ñumento cheʼ bʌ woli lac ñusan tsʌts bʌ wocol. ¿Baqui mi lac taj laj qʼuel ili experiencia tac? Yaʼʌch ti lac tempa bʌ, ti laj colem tempa bʌ, ti revista tac yicʼot ti jw.org. ¿Woli ba laj cʼʌn tac ili?

16. ¿Chucoch mi la cʌl chaʼan tsaʼix tsʌtsʼa jiñi wocol chaʼan bʌ tsep pʌchʌlel?

16 Jiñi hermanojob ti Antioquía tsiʼ xʌñʌyob 550 kilómetro chaʼan miʼ cʼotelob ti Jerusalén. Lucas tiʼ tsʼijbu: «Utsʼat tsaʼ chʼʌjmiyob tiʼ tojlel jiñi congregación, jiñi apóstolob yicʼot jiñi ancianojob, i tsaʼ caji i yʌlob pejtelel tsaʼ bʌ i mele Dios tiʼ cʼʌbob» (Hech. 15:4). Pero «chaʼtiqui uxtiquil tsaʼix bʌ sujtiyob ti xñoptʼan tsaʼ bʌ i lon tsajcʌbeyob i cʌntesa jiñi fariseojob tsaʼ tejchiyob tiʼ buchlib i tsiʼ yʌlʌyob: ‹Yomʌch miʼ tsepbentelob i pʌchʌlel i miʼ subentelob chaʼan miʼ jacʼob i Mandar Moisés›» (Hech. 15:5). Tsiquil chaʼan tsaʼix tsʌtsʼa jiñi wocol chaʼan bʌ tsep pʌchʌlel i yomʌch miʼ tojʼesʌntel.

«Jiñi apóstolob yicʼot ancianojob tsiʼ tempayob i bʌ» (Hechos 15:6-12)

17. ¿Majqui ochemob ti jiñi junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij ti wajali, i chucoch yaʼañob «jiñi ancianojob» chʼoyoloʼ bʌ ti Jerusalén?

17 Proverbios 13:10 (TNM) miʼ yʌl: «Jiñi muʼ bʌ i cʼajtiñob ticʼojel miʼ tajob i ñaʼtʌbal». Cheʼ bajcheʼ miʼ pʌs ili texto, «jiñi apóstolob yicʼot ancianojob tsiʼ tempayob i bʌ chaʼan miʼ yʌlob iliyi» (Hech. 15:6). Ti wajali, jiñi apóstolob yicʼot jiñi ancianojob miʼ chʼʌmob decisión tac chaʼan chuqui mi caj i mejlel ti congregación, cheʼ bajcheʼ miʼ mel jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij ti ili ora. Pero ¿chucoch «jiñi ancianojob» chʼoyoloʼ bʌ ti Jerusalén yaʼan yicʼotob jiñi apóstolob ti jiñi junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij? Laʼ laj cʼajtesan chaʼan jiñi apóstol Santiago tsaʼ tsʌnsʌnti i Pedro tsaʼ cʌn otsʌnti ti cárcel. Mi jiñi yambʌ apóstolob cheʼ miʼ yujtelob bajcheʼ jiñi, yomʌch an yambʌ hermanojob yajcʌbiloʼ bʌ ti chʼujul bʌ espíritu yicʼot chajpʌbiloʼ bʌ chaʼan miʼ bej qʼuelob jiñi eʼtel.

18, 19. ¿Chuqui tsiʼ yʌlʌ Pedro, i chuqui yom miʼ chʼʌmbeñob i sujm jiñi yaʼ bʌ tempʌbilob?

18 Lucas miʼ bej al: «Cheʼ bʌ tsaʼix i wen alʌyob, Pedro tsaʼ chʼojyi i tiʼ subeyob: ‹Hermanojob, laʼ wujilix chaʼan cʼʌlʌl tiʼ tejchibal, Dios tsiʼ yajcayon ti laʼ tojlel chaʼan jiñi lac piʼʌlob ti tejclum tac miʼ yubiñob tic tojlel jiñi wen tʼan i miʼ ñopob. Dios, i cʌñʌ bʌ lac pusicʼal, tsiʼ pʌsʌ chaʼan utsʼatʌch miʼ qʼuelob cheʼ tsiʼ yʌqʼueyob chʼujul bʌ espíritu, cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele ti lac tojlel. Tsiʼ pʌsʌ chaʼan lajal miʼ qʼuelonla yicʼot jiñi mach bʌ judíojobic cheʼ bʌ tiʼ sʌqʼuesʌbeyob i pusicʼal chaʼañob i ñopoñel›» (Hech. 15:7-9). Jumpʼejl libro miʼ yʌl chaʼan jiñi tʼan griego am bʌ ti versículo 7 tsaʼ bʌ cʌyle bajcheʼ tsiʼ «wen alʌyob» miʼ mejlel i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel jaʼel chaʼan tsiʼ meleyob investigación yicʼot tsiʼ melbeyob i bʌ cʼajtiya tac. Tsiquil chaʼan jiñi hermanojob mach junlajal chuqui miʼ ñaʼtañob, pero tsaʼʌch i comol tsajiyob i tsiʼ yʌlʌyob chuqui miʼ ñaʼtañob.

19 Pedro tsiʼ cʼajtesʌbeyob chaʼan tsiʼ qʼuele cheʼ bʌ Cornelio yicʼot jiñi yaʼ bʌ añob tiʼ yotot tsaʼ aqʼuentiyob jiñi chʼujul bʌ espíritu cheʼ ti jabil 36. Jin chaʼan, mi Jehová junlajalix miʼ qʼuel jiñi judíojob yicʼot jiñi gentilob, cheʼʌch yom miʼ melob jaʼel. Cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ chaʼan muʼ bʌ i qʼuel Jehová tiʼ tojlel juntiquil lac piʼʌl jiñʌch mi mucʼʌch i ñop Cristo i mach jiñic mi woliʼ jacʼ jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés (Gál. 2:16).

20. ¿Chucoch Pedro tsiʼ yʌlʌ chaʼan woliʼ yʌcʼob ti michʼan Dios jiñi yomoʼ bʌ miʼ mejlel jiñi tsep pʌchʌlel?

20 Cheʼ bʌ Pedro tsaʼ ujti i yʌl chuqui tsiʼ mele Dios i bajcheʼ tsiʼ cʼʌñʌ jiñi chʼujul bʌ espíritu, tsiʼ yujtesa i tʼan: «I wʌleʼli, ¿chucoch woli laʼ wʌcʼ ti michʼan Dios cheʼ mi laʼ wʌqʼuen al bʌ i cuch jiñi mach bʌ judíojobic? Mi joñoñictola i mi jiñicto lac ñojteʼelob tsaʼ lʌjtʼiyob i chaʼan ili cuchʌl. Pero joñonla mi lac ñop chaʼan mi laj coltʌntel ti jiñi ñuc bʌ i yutslel lac Yum Jesús, cheʼʌch bajcheʼ tiʼ tojlelob» (Hech. 15:10, 11). Jiñi muʼ bʌ i yʌlob chaʼan yom miʼ mejlel jiñi tsep pʌchʌlel woliʼ wersa xicʼob jiñi gentilob chaʼan yom miʼ tsʼʌctesañob jiñi Mandar, pero mi jiñicto jiñi judíojob tsaʼ mejli i luʼ tsʼʌctesañob, i tiʼ caj jiñi yom miʼ chʌmelob (Gál. 3:10). I wentʌlel miʼ yʌqʼueñob wocolix i yʌlʌ Jehová come tsiʼ cʼʌñʌ Jesús chaʼan miʼ pʌsbeñob ñuc bʌ i yutslel. Pero tiʼ caj i melbalob (chaʼlibalob), Pedro tiʼ subeyob chaʼan woliʼ michʼesañob Dios.

21. ¿Bajcheʼ tsiʼ chaʼle coltaya Bernabé yicʼot Pablo chaʼan miʼ ñaʼtʌntel chuqui yom miʼ mejlel?

21 Jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌ Pedro tsaʼʌch i coltayob come jiñi yaʼ bʌ añob «tsaʼ laj ñʌjchʼiyob». Cheʼ jiñi, Bernabé yicʼot Pablo tiʼ «subeyob jiñi milagro tac yicʼot chuqui ñuc tac bʌ tsiʼ mele Dios tiʼ cʼʌbob yaʼ ti tejclum tac» (Hech. 15:12). Cheʼ bʌ tsaʼ ujti i yʌlob iliyi, jiñi apóstolob yicʼot ancianojob chajpʌbilobix chaʼan miʼ tsajiñob iliyi yicʼot miʼ chʼʌmob jumpʼejl decisión muʼ bʌ i pʌs chuqui miʼ ñaʼtan Dios chaʼan jiñi tsep pʌchʌlel.

22-24. a) ¿Bajcheʼ miʼ lajin jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij jiñi apóstolob yicʼot jiñi ancianojob ti ñaxam bʌ siglo? b) ¿Bajcheʼ miʼ pʌsob jiñi ancianojob chaʼan miʼ qʼuelob ti ñuc bajcheʼ chajpʌbil i chaʼan i yorganización Jehová?

22 Ili ora, cheʼ bʌ miʼ tempañob i bʌ jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij, miʼ qʼuelob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia i miʼ cʼajtibeñob Jehová chaʼan miʼ yʌqʼueñob jiñi chʼujul bʌ espíritu chaʼan miʼ ñaʼtañob chuqui yom bʌ miʼ melob (Sal. 119:105; Mat. 7:7-11). Miʼ wʌn aqʼuentelob jumpʼejl lista chaʼan chuqui muʼ bʌ caj i yʌlob chaʼan miʼ wʌn mejlel i tajob ti oración yicʼot miʼ ñaʼtañob (Pr. 15:28). Cheʼ bʌ yaʼix tempʌbilob, miʼ chʌcʌ qʼuelob jiñi Biblia i wen jach miʼ yʌlob chuqui mi ñaʼtañob.

23 Jiñi ancianojob yomʌch miʼ lajibeñob i yejemplo. Pero ¿chuqui miʼ yujtel cheʼ bʌ maʼañic miʼ cʼotelob ti jumpʼejl acuerdo? Miʼ mejlel i cʼajtiñob i coltʌntel yaʼ ti sucursal o miʼ subeñob jiñi superintendente chaʼan circuito. Mi jiñi sucursal maʼañic miʼ ñaʼtan chuqui yom miʼ mel, muqʼuix i tsʼijbuben majlel jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij.

24 Jehová miʼ yʌqʼuen i bendición jiñi muʼ bʌ i qʼuelob ti ñuc bajcheʼ chajpʌbil i chaʼan i yorganización, muʼ bʌ i pʌsob i pecʼlel, i xucʼtʌlel yicʼot i pijt. Miʼ yʌqʼueñob i sujm bʌ ñʌchʼtʌlel, miʼ bej colel majlel jiñi congregación i temel miʼ yajñelob, cheʼ bajcheʼ mi caj laj qʼuel ti yambʌ capítulo.

a Qʼuele jiñi recuadro « I cʌntesa mach bʌ i sujmic hermanojob».

b Jiñi trato chaʼan bʌ tsep pʌchʌlel mach yaʼic ochem ti jiñi trato tsaʼ bʌ melbenti Abrahán. Jiñi trato tsaʼ bʌ mejli yicʼot Abrahán (o Abrán) tsaʼ tejchi ti cʌjñel cheʼ ti jabil 1943 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo (m.t.C.), cheʼ bʌ Abrahán tsiʼ cʼaxta jiñi jaʼ Éufrates chaʼan miʼ majlel ti Canaán, ti ili ora bej añʌxto i cʼʌjñibal. Ti jimbʌ ora 75 jix i jabilel. Jiñi trato chaʼan tsep pʌchʌlel wiʼilix tsaʼ ajqʼui, ti jiñi jabil 1919 (m.t.C.), i Abrahán añix 99 i jabilel (Gn. 12:1-8; 17:1, 9-14; Gál. 3:17).

c Tajol juntiquil tsajñi bʌ ti Jerusalén jiñʌch Tito, juntiquil xñoptʼan griego bʌ mach bʌ tsepbilic i pʌchʌlel tsaʼ bʌ sujti ti xucʼul bʌ i piʼʌl yicʼot i yaj coltaya Pablo (Gál. 2:1; Tito 1:4). Tito miʼ pʌs chaʼan jiñi gentilob mach bʌ tsepbilobic i pʌchʌlel mucʼʌch i mejlelob ti yajcʌntel ti chʼujul bʌ espíritu (Gál. 2:3).

d Qʼuele jiñi recuadro « Miʼ chucob ti Biblia jiñi i cʌntesa».