Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

CAPÍTULO 24

«¡Yom chʼejlet!»

«¡Yom chʼejlet!»

Maʼañic tsaʼ mejli i tsʌnsañob Pablo i tsaʼ majli i coltan i bʌ baʼan Félix

Chucul ti Hechos 23:11-24:27

1, 2. ¿Chucoch Pablo wʌn yujilix chaʼan mi caj i contrajintel ti Jerusalén?

 ANQUESE jiñi lac piʼʌlob maʼañic tsaʼ mejli i tsʌnsañob Pablo, tsaʼʌch chaʼ ochi ti cárcel. Yujilix chaʼan mi caj i contrajintel ti Jerusalén come tsaʼ wʌn pʌsbenti chaʼan mi caj i yotsʌntel ti cárcel yicʼot mi caj i taj wocol (Hech. 20:22, 23). Mach wen yujilic chuqui mi caj i chaʼlen, pero yujilʌch chaʼan mi caj i bej ñusan wocol tiʼ caj i cʼabaʼ Jesús (Hech. 9:16).

2 An xʼaltʼañob tsaʼix bʌ i wʌn subeyob chaʼan mi caj i yʌjqʼuel «tiʼ cʼʌb jiñi mach bʌ judíojobic» (Hech 21:4, 10, 11). Junmojt judíojob tsaʼix i ñopo i tsʌnsañob, i ti wiʼil jiñi añoʼ bʌ ti Sanedrín colelix i tsʌnsañob jaʼel cheʼ bʌ woliyob ti leto (quera). Wʌle añix tiʼ wenta jiñi soldadojob romanojoʼ bʌ i woli (choncol) i pijtan chuqui mi caj i yujtel tiʼ tojlel (Hech. 21:31; 23:10). Ñumen yom bʌ ili ora jiñʌch cheʼ an majqui miʼ ñuqʼuesʌben i pusicʼal.

3. ¿Baqui mi lac taj laj coltʌntel chaʼan mi lac bej chaʼlen subtʼan?

3 La cujil chaʼan ti ili cojix bʌ qʼuin, «jiñi yomoʼ bʌ i chʼujutesañob Dios tiʼ cuxtʌlel bajcheʼ xcʌntʼañob i chaʼan Cristo Jesús mi caj i ticʼlʌntelob jaʼel» (2 Tim. 3:12). Cheʼ bajcheʼ Pablo, an i tajol la com chaʼan an majqui miʼ ñuqʼuesʌbeñonla lac pusicʼal chaʼan mi lac bej chaʼlen subtʼan. Jin chaʼan, ¡mi lac wen qʼuel ti ñuc cheʼ ti jiñi lac jun tac yicʼot lac tempa bʌ muʼ bʌ i chajpan jiñi «xucʼul bʌ xyaj eʼtel wen am bʌ i ñaʼtʌbal» miʼ loqʼuel tema tac muʼ bʌ i ñuqʼuesan lac pusicʼal! (Mat. 24:45). Jehová miʼ subeñonla chaʼan jiñi laj contrajob maʼañic mi caj i mejlel i mʌctañob jiñi subtʼan (Is. 54:17; Jer. 1:19). Pero laʼ lac bej taj ti tʼan Pablo. ¿Añʌch ba majqui tsiʼ ñuqʼuesʌbe i pusicʼal chaʼan miʼ bej sub jiñi wen tʼan? Mi añʌch, ¿majqui tsiʼ colta, i bajcheʼ yubil tsiʼ yubi i bʌ Pablo?

Tsiʼ «waʼchocoyob i tʼan ti [...] tsaʼ bʌ i mucu chajpayob» (Hechos 23:11-34)

4, 5. ¿Bajcheʼ tsaʼ ñuqʼuesʌbenti i pusicʼal Pablo, i chucoch tsaʼʌch i wen colta?

4 Pablo tsaʼ ñuqʼuesʌbenti i pusicʼal ti jin jach bʌ acʼʌlel cheʼ bʌ tsaʼ locʼsʌnti yaʼ ti Sanedrín. Jiñi relato miʼ yʌl: «Jiñi lac Yum tsiʼ pʌsʌ i bʌ tiʼ tʼejl Pablo i tiʼ sube: ‹¡Yom chʼejlet! Cheʼ bajcheʼ ti Jerusalén tsʼʌcʌl tsaʼ wʌcʼʌyon ti cʌjñel, cheʼʌch mi caj a wʌcʼon ti cʌjñel ti Roma jaʼel›» (Hech. 23:11). Cheʼ bajcheʼ jiñi, Jesús tiʼ sube chaʼan maʼañic mi caj ti tsʌnsʌntel come mi caj i majlel ti Roma, baqui mi caj i yʌcʼ ti cʌjñel chaʼan bʌ Jesús.

«Ñumen ti 40 wiñicob chajpʌbil i chaʼañob chaʼan miʼ tsʌnsañob ti bij» (Hechos 23:21).

5 Jiñi tsaʼ bʌ subenti Pablo tsaʼʌch i wen colta come tiʼ yijcʼʌlel ñumen ti 40 judíojob an chuqui tsiʼ mucu chajpayob i «tsiʼ meleyob jumpʼejl trato chaʼan maʼañic mi caj i cʼuxob i waj i mi añicto chuqui mi caj i japob mi maxto i tsʌnsayob Pablo». «Jiñi tsaʼ bʌ i waʼchocoyob i tʼan» ñaʼtʌbilʌch i chaʼañob i tsʌnsan Pablo, i mi maʼañic bi miʼ tsʌnsañob muʼ bi caj i tajob wocol (Hech. 23:12-15). Tsiʼ ñaʼtayob i chaʼ pʌyob majlel Pablo yaʼ ti Sanedrín i miʼ poj alob chaʼan maxto ujti jiñi meloñel, pero tiʼ sujm jiñi judíojob yaʼix woli (yʌquel) i pijtañob yaʼ ti bij chaʼan miʼ tsʌnsañob. Jiñi ñuc bʌ sacerdotejob yicʼot ancianojob wolobʌch ti coltaya jaʼel.

6. ¿Bajcheʼ tsiʼ yubi Pablo jiñi woli bʌ i chajpan jiñi judíojob, i chuqui miʼ mejlel i cʌñob jiñi xcolelob?

6 Juntiquil i sobrino Pablo mach bʌ la cujilic i cʼabaʼ tsiʼ yubi jiñi woli bʌ i chajpañob jiñi judíojob i tsaʼ majli i suben. Cheʼ jiñi, Pablo tsiʼ choco majlel chaʼan miʼ suben Claudio Lisias (Hech. 23:16-22). ¡Tsaʼʌch i wen pʌsʌ i chʼejlel jiñi i sobrino! Jehová miʼ wen cʼuxbin jiñi xcolelob cheʼoʼ bʌ bajcheʼ i sobrino Pablo, maʼañic bʌ miʼ bʌcʼñan i coltan i yermañujob i miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ coltañob jiñi subtʼan.

7, 8. ¿Chuqui tsiʼ mele Lisias chaʼan maʼañic miʼ tsʌnsʌntel Pablo?

7 Claudio Lisias an tiʼ wenta mil soldadojob. Jin chaʼan, cheʼ bʌ tsiʼ yubi chaʼan mi caj i tsʌnsʌntel Pablo, tiʼ sube 470 i soldadojob añoʼ bʌ i lanza yicʼot yujiloʼ bʌ i cʼʌchtʌntel caballo chaʼan miʼ pʌyob loqʼuel Pablo ti Jerusalén i miʼ pʌyob majlel ti Cesarea, yaʼ baqui chucul jiñi yumʌl am bʌ ti Judea. Cheʼ jiñi, miʼ pʌyob majlel yaʼ baqui an jiñi gobernador Félix a chaʼan maʼañic chuqui miʼ chaʼlen. Anquese cabʌlʌch judíojob yaʼi, gentilob lʌcʼʌ tiʼ pejtelelob. Cheʼ jaʼel, Judea chaʼ bej ñʌchʼʌlto i mach lajalic bajcheʼ Jerusalén, baqui wen an wocol yicʼot miʼ tsʼaʼleñob i bʌ tiʼ caj i ñopbalob. Cheʼ jaʼel, yaʼʌch baqui an i base soldadojob romanojoʼ bʌ chaʼan Judea.

8 Lisias tsiʼ chocbe majlel jumpʼejl carta Félix chaʼan miʼ tsictesʌben chuqui woliʼ yujtel, cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl jiñi i ley romanojob. Yaʼi tsiʼ yʌlʌ chaʼan tsiʼ colta Pablo cheʼ bʌ tsiʼ yubi chaʼan juntiquilʌch romano i jiñi judíojob colelix i tsʌnsañob. I tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic tsiʼ tajbe i mul yom bʌ miʼ yʌcʼ ti chʌmel o chaʼan miʼ yotsʌntel ti cárcel. Pero cheʼ bʌ tsiʼ yubi chaʼan mi caj i tsʌnsʌntel tsiʼ choco majlel ti Cesarea chaʼan Félix miʼ ñʌchʼtan jiñi woli bʌ i jopʼbeñob i mul i jin miʼ yʌl chuqui yom miʼ mejlel (Hech. 23:25-30).

9. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Lisias chaʼan maʼañic tsiʼ chʼʌmʌ ti ñuc i derecho Pablo? b) ¿Chucoch an i tajol yom mi laj cʼajtin laj coltʌntel ti jiñi yumʌlob?

9 ¿I sujm ba pejtelel tsaʼ bʌ i tsʼijbu majlel Lisias tiʼ carta? Maʼañic. Chaʼan jach yom wen miʼ qʼuejlel ti jiñi gobernador. Mach i sujmic tsiʼ colta Pablo tiʼ caj romano. Cheʼ jaʼel, maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan tsiʼ yʌcʼʌ ti cʌchol «ti chaʼpʼejl cadena» i cheʼ jiñi «miʼ sʌsʌp jatsʼob cheʼ bʌ miʼ melbeñob cʼajtiya tac» (Hech. 21:30-34; 22:24-29). Cheʼ bʌ Lisias tsiʼ mele iliyi maʼañic tsiʼ chʼʌmʌ ti ñuc i derecho Pablo. Ili ora, Satanás miʼ mejlel i cʼʌn yambʌ ñopbalʌl tac chaʼan mi lac tsʼaʼlentel yicʼot mi lac mʌctʌntel cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel Pablo. Pero cheʼ bajcheʼ Pablo, miʼ mejlel laj cʼajtin laj coltʌntel ti jiñi yumʌlob come añʌch lac derecho.

«Tijicñayon mi caj j coltan c bʌ» (Hechos 23:35-24:21)

10. ¿Chuqui tac i mul tsaʼ jopʼbenti Pablo?

10 Cheʼ bʌ Pablo yaʼix an ti Cesarea tsaʼ caji ti «cʌntʌntel yaʼ tiʼ palacio Herodes» jinto miʼ cʼotelob jiñi woli bʌ i jopʼbeñob i mul (Hech. 23:35). Cheʼ bʌ ñumeñix joʼpʼejl qʼuin tsaʼ cʼoti jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote i cʼabaʼ Ananías, juntiquil abogado i cʼabaʼ Tértulo yicʼot junmojt ancianojob. Tértulo tsaʼ caji i yʌqʼuen i ñuclel Félix come cabʌl bi chuqui woliʼ mel tiʼ tojlel jiñi judíojob, pero chaʼan jach yom wen miʼ qʼuejlel. b Cheʼ jiñi, tsaʼ caji i yʌl tiʼ tojlel Pablo: «Ili wiñic juntiquilʌch xpʼol wocol. Miʼ tempan judíojob tiʼ pejtelel tejclum chaʼan miʼ contrajiñob yumʌlob i jiñʌch i yum jiñi muʼ bʌ i tsajcañob i cʌntesa nazarenojob. Cheʼ jaʼel, tsiʼ ñopo i bibʼesan jiñi templo, jin chaʼan tsaʼ lon c chucu». Jiñi yambʌ judíojob «tsiʼ temeyob i bʌ tiʼ contra Pablo i tsiʼ yʌlʌyob chaʼan i sujmʌch pejtelel woli bʌ i yʌjlel» (Hech. 24:5, 6, 9). Jiñi muʼ bʌ i contrajin yumʌlob, muʼ bʌ i pʼaj templo yicʼot i yum jiñi muʼ bʌ i tsajcañob yambʌ cʌntesa miʼ mejlelob ti tsʌnsʌntel come tsʌtsʌch jiñi mulil muʼ bʌ i melob.

11, 12. ¿Bajcheʼ tsiʼ colta i bʌ Pablo?

11 Cheʼ jiñi, Pablo tsaʼ caji ti tʼan. Tsiʼ yʌlʌ: «Tijicñayon mi caj j coltan c bʌ». Cheʼ jiñi, tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic tsiʼ pʼaja jiñi templo i mi tsaʼicto i teche wocol yaʼ ti tejclum. Tsiʼ yʌlʌ jaʼel chaʼan cabʌlix jab maʼañic yaʼan ti Jerusalén, pero tsaʼ cʼoti i yʌqʼuen jiñi hermanojob «jiñi majtañʌl tsaʼ bʌ tempʌnti» come pʼumpʼuñob tiʼ caj jiñi wiʼñal yicʼot jiñi tsʼaʼlentel. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan cheʼ bʌ tsaʼ ochi yaʼ ti templo sʌcʌch cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl jiñi mandar yicʼot chaʼan tsaʼʌch i chʌn chaʼle wersa chaʼan «jiñi i conciencia sʌc miʼ yajñel tiʼ tojlel Dios yicʼot tiʼ tojlel wiñicob» (Hech. 24:10-13, 16-18).

12 Pablo tsaʼʌch i yʌlʌ jaʼel: «Cheʼ bajcheʼ miʼ pʌs jiñi bij woli bʌ i subeñob bajcheʼ i cʌntesa nazarenojob, woli c melben chʼujul bʌ i yeʼtel jiñi i Dios c ñojteʼelob». Cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ «ñop pejtelel am bʌ yaʼ ti Mandar yicʼot tsaʼ bʌ i tsʼijbuyob jiñi Xʼaltʼañob» yicʼot chaʼan an i pijtaya «chaʼan mi caj i chaʼ chʼojyelob jiñi tojoʼ bʌ yicʼot jiñi mach bʌ tojobic» cheʼ bajcheʼ miʼ ñopob jaʼel jiñi yaʼ bʌ an i jopʼbeñob i mul. Cheʼ jiñi tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi wiñicob wʌʼ bʌ añob laʼ i yʌlob chuqui c mul tsiʼ tajayob cheʼ bʌ tsaʼ ajñiyon tiʼ tojlel jiñi Sanedrín, cojach chaʼan tsaʼ cʌlʌ ti cʼam bʌ tʼan tiʼ yojlilob: ‹¡Wʌleʼli tiʼ tojel laʼ wut woliʼ yujtel meloñel tic tojlel tiʼ caj mic ñop chaʼan mi caj i chaʼ chʼojyel chʌmeñoʼ bʌ!›» (Hech. 24:14, 15, 20, 21).

13-15. Mi tsaʼ majliyonla baqui an jiñi yumʌlob, ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin Pablo?

13 Laʼcu lac ñaʼtan chaʼan tiʼ caj jiñi lac ñopbal yom mi lac majlel tiʼ tojlel jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel come woliʼ yʌjlel chaʼan woli lac tech wocol, woli laj contrajin yumʌlob o mach weñic jiñi laj cʌntesa. ¿Chuqui ti ejemplo tsiʼ cʌybeyonla Pablo? Pablo maʼañic tsiʼ yʌlʌ chuqui tac wem bʌ tiʼ tojlel jiñi gobernador chaʼan jach wen miʼ qʼuejlel, cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Tértulo. Wen jach bajcheʼ tsiʼ colta i bʌ i tojach bajcheʼ tsiʼ chaʼle tʼan. Cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic tsaʼ cʼotiyob jiñi «judíojob chʼoyoloʼ bʌ ti jiñi tejclum tac am bʌ ti Asia» tsaʼ bʌ i yʌlʌyob chaʼan tsiʼ pʼaja jiñi templo. Pero yomʌch yaʼañob chaʼan miʼ ñʌchʼtʌntel chuqui miʼ yʌlob jaʼel (Hech. 24:18, 19).

14 Pablo maʼañic tsiʼ bʌcʼña i sub jiñi muʼ bʌ i ñop i maʼañic tsiʼ bʌcʼña i chaʼ al chaʼan miʼ ñop chaʼan mi caj i chaʼ chʼojyel jiñi chʌmeñoʼ bʌ. Ili jiñʌch tsaʼ bʌ i techeʼ jiñi wocol cheʼ bʌ yaʼan ti Sanedrín (Hech. 23:6-10). ¿Chucoch tsiʼ cʼʌñʌ ili tema chaʼan miʼ coltan i bʌ? Come ti jiñi i subtʼan woliʼ taj ti tʼan Jesús i chaʼan tsaʼʌch chaʼ chʼojyi, i jiñi i contrajob maʼañic miʼ wis mulañob jiñi (Hech. 26:6-8, 22, 23). Jiñi meloñel woli bʌ i yujtel tiʼ tojlel jiñʌch tiʼ caj chaʼan miʼ ñop chaʼan mi caj i chaʼ chʼojyel jiñi chʌmeñoʼ bʌ, i ñumento chaʼan woliʼ yʌl chaʼan Jesús tsaʼʌch chaʼ chʼojyi.

15 Cheʼ bajcheʼ Pablo, joñonla jaʼel miʼ mejlel lac sub chuqui mi lac ñop. Miʼ mejlel i yʌqʼueñonla lac pʼʌtʌlel tsaʼ bʌ i sube Jesús jiñi xcʌntʼañob i chaʼan: «Pejtelel jiñi lac piʼʌlob mi caj i tsʼaʼleñetla tiʼ caj j cʼabaʼ. Pero jiñi muʼ bʌ i lʌtʼ cʼʌlʌl tiʼ yujtibal mi caj i coltʌntel». Pero ¿yom ba mi lac wen pensarin chuqui mi caj la cʌl? Maʼañic, come Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Cheʼ bʌ mi laʼ pʌjyel majlel chaʼan mi laʼ wʌjqʼuel tiʼ cʼʌb jiñi yumʌlob, mach laʼ wen cʼojoʼtan chuqui mi caj laʼ wʌl, alʌla muʼ bʌ laʼ subentel ti jimbʌ ora come mach jateticla muʼ bʌ laʼ cajel ti tʼan, jiñʌch jiñi chʼujul bʌ espíritu» (Mar. 13:9-13).

«Félix tsaʼ caji ti bʌqʼuen» (Hechos 24:22-27)

16, 17. a) ¿Chuqui tsiʼ mele yicʼot tsiʼ yʌlʌ Félix cheʼ bʌ woli meloñel tiʼ tojlel Pablo? b) ¿Chucoch tsiʼ chaʼle bʌqʼuen Félix, i chucoch tsiʼ chaʼ choco ti pʌyol Pablo?

16 Félix mach cojaxto woliʼ yubin ti ajlel jiñi I sujm bʌ bij, ili cheʼʌch bajcheʼ tsaʼ cʌjñi jiñi i sujm bʌ xñoptʼañob ti ñaxam bʌ siglo. Jiñi relato miʼ yʌl: «Félix, wen i cʌñʌ bʌ pejtelel chaʼan bʌ jiñi I sujm bʌ bij, tsaʼto i cʌyʌ chaʼan ti wiʼil jiñi wocol i tiʼ sube pejtelel jiñi yaʼ bʌ añob: ‹Mi caj cʌl bajcheʼ mi caj i yujtel ili wocol cheʼ bʌ miʼ jubel tilel Lisias, jiñi i yum soldadojob›. I tiʼ sube jiñi am bʌ tiʼ wenta soldadojob chaʼan miʼ ñupʼ Pablo, pero chaʼan añixto chuqui miʼ mejlel i mel, yicʼot miʼ yʌcʼ chaʼan jiñi i piʼʌlob miʼ yʌqʼueñob chuqui i cʼʌjñibal i chaʼan» (Hech. 24:22, 23).

17 Cheʼ bʌ ñumeñix chaʼpʼej uxpʼejl qʼuin, Félix tsaʼ cʼoti yicʼot i yijñam i cʼabaʼ Drusila, judía bʌ. Tsiʼ choco ti pʌyol Pablo i «tsiʼ yubi chuqui i sujmlel cheʼ miʼ ñojpel ti Cristo Jesús» (Hech. 24:24). «Cheʼ bʌ Pablo tsaʼ caji i yʌl chaʼan bʌ jiñi tojel, i ticʼol lac bʌ yicʼot jiñi meloñel tal bʌ, Félix tsaʼ caji ti bʌqʼuen». Tajol jiñi i conciencia mach ñʌchʼʌlix tiʼ caj chuqui mach tac bʌ weñic tsiʼ mele. Cheʼ jiñi tiʼ sube Pablo: «Poj cucu jaxto ti sujtel. Muʼto c chaʼ pʌyet cheʼ bʌ mic mejlel». Mach junsujtelic jach tsiʼ chaʼ pejcayob i bʌ. Pero mach chaʼañic yom i cʌn i sujmlel, chaʼan jach yom miʼ yʌqʼuentel taqʼuin (Hech. 24:25, 26).

18. ¿Chucoch Pablo tsiʼ taja ti tʼan «jiñi tojel, i ticʼol lac bʌ yicʼot jiñi meloñel tal bʌ»?

18 ¿Chucoch Pablo tsaʼ caji i suben Félix yicʼot i yijñam «chaʼan bʌ jiñi tojel, i ticʼol lac bʌ yicʼot jiñi meloñel tal bʌ»? Félix yicʼot i yijñam yom i ñaʼtañob «chuqui i sujmlel cheʼ miʼ ñojpel ti Cristo Jesús». Pablo tsiʼ jamʌ subeyob chuqui yom miʼ melob chaʼan miʼ sujtelob ti xñoptʼan come yujil chaʼan miʼ chaʼleñob tsʼiʼlel, jontolob yicʼot miʼ ticʼlañob lac piʼʌlob. Cheʼ bajcheʼ jiñi, tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñi i mandar tac Dios mach lajalic cheʼ bajcheʼ jiñi i melbalob (chaʼlibalob). Tsaʼ cʼoti i ñaʼtañob chaʼan Dios miʼ cajel ti meloñel tiʼ caj chuqui mi lac ñaʼtan, mi lac mel yicʼot chuqui mi la cʌl. Cheʼ jaʼel, tsaʼ cʼoti i ñaʼtañob chaʼan Dios mi caj i chaʼlen meloñel tiʼ tojlelob anquese Félix an i yeʼtel chaʼan miʼ chaʼlen meloñel tiʼ tojlel Pablo. ¡Jin chaʼan «Félix tsaʼ caji ti bʌqʼuen»!

19, 20. a) ¿Chuqui yom mi lac mel cheʼ bʌ mi lac taj yomoʼ bʌ i poj cʌn chaʼan bʌ Biblia, pero mach yomobic i qʼuextan i melbal? b) ¿Bajcheʼ la cujil chaʼan Félix mach i yamigojic Pablo?

19 Ti lac subtʼan tajol mi lac taj lac piʼʌlob cheʼoʼ bʌ bajcheʼ Félix: Ti ñaxan yomobʌch i cʌn yilal muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia, pero tiʼ sujm yom jach i bej melob chuqui yomob. Yomʌch tsajilonla cheʼ bʌ mi lac ñop laj coltañob. Pero cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Pablo, miʼ mejlel lac tsictesʌbeñob tiʼ wen jach bʌ tʼan chuqui yom miʼ melob chaʼan utsʼat miʼ qʼuejlelob ti Dios. Tajol muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia miʼ cʼotelob tiʼ pusicʼal. Pero mi tsaʼ laj qʼuele chaʼan machʌch yomobic i qʼuextañob i melbal, ñumen wen cheʼ mi laj cʌyob i mi lac sʌclan jiñi i sujm bʌ yom i cʌn Dios.

20 ¿Chuqui an tiʼ pusicʼal Félix? Jiñi relato miʼ yʌl: «Tsaʼ ñumi chaʼpʼejl jab i Porcio Festo tsaʼ ochi tiʼ qʼuexol Félix. Pero come Félix yom chaʼan miʼ qʼuejlel ti utsʼat tiʼ tojlel jiñi judíojob, tsiʼ cʌyʌ Pablo ti cárcel» (Hech. 24:27). Cheʼ bajcheʼ jiñi, tsiʼ pʌsʌ chaʼan mach i yamigojic Pablo. Yujil chaʼan jiñi ochemoʼ bʌ ti jiñi «I sujm bʌ bij» maʼañic miʼ techob wocol tiʼ contra yumʌlob i chaʼan Pablo maʼañic tsiʼ ñusa ti pʼis i ley romanojob (Hech. 19:23). Tsaʼʌch i bej cʌyʌ Pablo ti cárcel chaʼan «utsʼat miʼ qʼuejlel tiʼ tojlel judíojob».

21. ¿Chuqui tsaʼ ujti tiʼ tojlel Pablo cheʼ Porcio Festo tsaʼ ochi ti gobernador, i chuqui tsiʼ colta chaʼan chʌn xucʼul miʼ yajñel?

21 Cheʼ bajcheʼ tsaʼ laj qʼuele ti Hechos 24:27, Porcio Festo tsaʼ ochi tiʼ qʼuexol Félix, pero Pablo maʼañic tsaʼ locʼsʌnti ti cárcel. Cheʼ jiñi, mach junsujtelic jach tsaʼ pʌjyi majlel tiʼ tojlel cabʌl añoʼ bʌ i yeʼtel. Tsaʼʌch tsʼʌctiyi tiʼ tojlel muʼ bʌ i yʌl Lucas 21:12 come mach junsujtelic jach tsaʼ pʌjyi majlel «tiʼ tojlel reyob yicʼot gobernadorob». Pero chʌn xucʼulʌch tsaʼ ajñi ti ñopol Jehová, yicʼotto cheʼ bʌ tsaʼ majli tiʼ tojlel césar, jiñi ñumen ñuc bʌ yumʌl. Tajol tsaʼʌch i wen colta tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús: «¡Yom chʼejlet!».

b Tértulo tsiʼ yʌqʼue wocolix i yʌlʌ Félix come wen an ñʌchʼtʌlel ti jiñi tejclum. Pero tiʼ sujm, cheʼ bʌ tsiʼ chaʼle yumʌntel Félix ñumen an wocol cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti cheʼ bʌ jiñi judíojob tsiʼ contrajiyob Roma. Tsiʼ yʌlʌ jaʼel chaʼan jiñi judíojob miʼ wen qʼuelob ti ñuc pejtelel chuqui melbil i chaʼan Félix. Pero tiʼ sujm, lʌcʼʌ tiʼ pejtelelob miʼ tsʼaʼleñob come jontol (simaroñob) yicʼot bʌbʌqʼuen jax chuqui miʼ mel cheʼ bʌ miʼ tojʼesan jiñi wocol (Hech. 24:2, 3).