Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

Nota tac

Nota tac
  1.  ¿Majqui jiñi Ñuc bʌ Babilonia?

  2.  ¿Jalaqui mi caj i chaʼ pʌs i bʌ jiñi Mesías?

  3.  ¿Bajcheʼ tac miʼ cʼʌñob lac chʼichʼel jiñi doctorob?

  4.  Jiñi cʌy bʌ

  5.  Qʼuiñijel tac

  6.  Cʼamʌjel tac mejl bʌ i toy yambʌlob

  7.  Wocol chaʼan taqʼuin o wocol yom bʌ miʼ tojʼesʌntel ti xʼeʼtelob

 1. ¿Majqui jiñi Ñuc bʌ Babilonia?

¿Chucoch mi la cʌl chaʼan jiñi «Ñuc bʌ Babilonia» jiñʌch jiñi ñopbalʌl tac mach bʌ i sujmic? (Apocalipsis 17:5). Laʼ laj qʼuel uxchajp i sujmlel.

  • Miʼ mel i yeʼtel tiʼ pejtelel pañimil. Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan buchul baʼan «yonlel quixtañujob» yicʼot ti «ñuqui tejclum tac» i chaʼan miʼ «chaʼlen yumʌntel bajcheʼ yumʌl bʌ xʼixic tiʼ tojlel jiñi reyob ti pañimil» (Apocalipsis 17:​15, 18).

  • Mach jumpʼejlic yumʌntel chaʼan política yicʼot chaʼan choñoñel tac. Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan «jiñi reyob ti pañimil» yicʼot jiñi xchoñoñelob bej cuxul mi caj i yajñelob cheʼ bʌ miʼ jisʌntel (Apocalipsis 18:​9, 15).

  • Miʼ bibʼesʌben i cʼabaʼ Dios. Miʼ subentel ti «xʼixic muʼ bʌ i chon i bʌ» come miʼ comol chaʼlen eʼtel yicʼot jiñi yumʌlob chaʼan miʼ yʌqʼuentel taqʼuin yicʼot yan tac bʌ coltaya (Apocalipsis 17:​1, 2). Miʼ lotin cabʌl lac piʼʌlob tiʼ pejtelel pañimil i jiñʌch i mul cheʼ an chʌmi cabʌl lac piʼʌlob (Apocalipsis 18:​23, 24).

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 13, punto 6

 2. ¿Jalaqui mi caj i chaʼ pʌs i bʌ jiñi Mesías?

Jiñi Biblia tsiʼ wʌn alʌ chaʼan cheʼ bʌ maxto jul jiñi Mesías yom miʼ ñumel 69 semana (pejcan Daniel 9:​25).

  • ¿Jalix tsaʼ tejchi jiñi 69 semana? Ti jiñi jabil 455 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo. Ti ili jabil, jiñi yumʌl Nehemías tsaʼ cʼoti ti Jerusalén chaʼan «miʼ chaʼ waʼchocontel» jiñi tejclum (Daniel 9:​25; Nehemías 2:​1, 5-8).

  • ¿Bajcheʼ cʼamel tsaʼ jalʼa jiñi 69 semana? An profecía tac am bʌ ti Biblia muʼ bʌ i yʌl chaʼan jumpʼejl qʼuin jumpʼejlʌch jab (Números 14:​34; Ezequiel 4:6). Jin chaʼan jumpʼejl semana, yom i yʌl, 7 jab. Cheʼ jiñi, jiñi 69 semana woli bʌ i taj ti tʼan ili profecía jiñʌch 483 jab (cheʼ maʼ chaʼlen ti multiplicar 69 yicʼot 7).

  • ¿Jalix tsaʼ ujti jiñi 69 semana? Cheʼ mi lac tech lac tsic 483 ti jiñi jabil 455 cheʼ bʌ maxto tilemic Cristo, mi laj cʼotel ti jabil 29 cheʼ bʌ tilemix Cristo. a Ti jimbʌ jabil Jesús tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ yicʼot tsaʼ sujti ti Mesías (Lucas 3:​1, 2, 21, 22).

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 15, punto 5

 3. ¿Bajcheʼ tac miʼ cʼʌñob lac chʼichʼel jiñi doctorob?

Jiñi doctorob an bajcheʼ tac miʼ chaʼ cʼʌñob jiñi lac chʼichʼel, pero mach tiʼ pejtelic miʼ mejlel lac chʼʌm. Jumpʼejl ejemplo, maʼañic mi lac chaʼlen ti donar jiñi lac chʼichʼel i maʼañic mi la cʌcʼ ti lotol chaʼan cheʼ baʼ ora mi lac chaʼlentel ti operar mi laj cʼʌmbentel (Deuteronomio 15:​23).

Pero an tac mucʼʌch bʌ i mejlel lac chʼʌm bajcheʼ jiñi análisis de sangre, jiñi hemodiálisis, jiñi hemodilución o cheʼ bʌ miʼ cʼʌjñel jiñi máquina de recuperación de sangre o jiñi máquina de circulación extracorpórea (o bomba de derivación cardiopulmonar). Jujuntiquil xñoptʼan yom miʼ ñaʼtan bajcheʼ mi caj i cʼʌjñel jiñi i chʼichʼel cheʼ bʌ miʼ chaʼlentel ti operar, miʼ melbentel jumpʼejl estudio o cheʼ bʌ miʼ tsʼʌcʌntel. Tajol jujuntiquil doctor tsʼitaʼ qʼuexelʌch bajcheʼ miʼ melob ili tac. Jin chaʼan, cheʼ bʌ maxto la cʌlʌ chaʼan yomʌch mi lac chaʼlentel ti operar, chaʼan mi lac melbentel jumpʼejl estudio o bajcheʼ mi caj lac tsʼʌcʌntel, yom mi lac ñaxan ñaʼtan chuqui mi caj i tumbentel lac chʼichʼel. Melben a bʌ ili cʼajtiya tac:

  • Cheʼ muqʼuic i tʼox locʼsañob c chʼichʼel o miʼ jumucʼ waʼchocoñob chaʼan maʼañic miʼ chaʼlen ajñel tic bʌcʼtal, ¿muʼ ba caj i subeñon jiñi j conciencia cʌntesʌbil bʌ ti Biblia chaʼan chʌn c chʼichʼelto jiñi, i mach cʼʌñʌlic mic «becʼ ti lum»? (Deuteronomio 12:​23, 24).

  • Cheʼ muqʼuic i tʼox locʼsañob c chʼichʼel chaʼan an chuqui miʼ ñaxan tumbeñob i miʼ chaʼ otsañob tic bʌcʼtal, ¿tijicña ba mi caj i cʌytʌl j conciencia o mi caj c jacʼ tsʼʌcʌntel bajcheʼ jiñi?

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 39, punto 3

 4. Jiñi cʌy bʌ

Jiñi i Tʼan Dios maʼañic miʼ yʌl chaʼan jiñi ñujpuñemoʼ bʌ yom miʼ cʌyob i bʌ, mucʼ jach i jamʌl al chaʼan jiñi muʼ bʌ i cʌyob i bʌ mach mejlobic ti ñujpuñel yicʼot yambʌ (1 Corintios 7:​10, 11). Pero añʌch xñoptʼañob añʌch bʌ i ñaʼtayob i cʌyob i bʌ cheʼ bʌ an chuqui miʼ yujtel tiʼ tojlelob.

  • Cheʼ bʌ jiñi wiñic mach yomic i mʌcʼlan i familia: Jiñi wiñic mach yomic i yʌqʼuen chuqui i cʼʌjñibal i chaʼan i familia mi cheʼicto wistʌl (1 Timoteo 5:8).

  • Tsʌts bʌ ticʼlʌntel: An muʼ bʌ i jatsʼob i piʼʌl i miʼ mejlel i lowob o i tsʌnsañob (Gálatas 5:​19-​21).

  • Cheʼ bʌ mejlix i yʌqʼuen i cʌy Jehová: Cheʼ bʌ jiñi ñujpuñem bʌ miʼ wen contrajintel tiʼ piʼʌl i mach mejlic i chʼujutesan Jehová o i bej jacʼben i mandar tac (Hechos 5:​29).

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 42, punto 3

 5. Qʼuiñijel tac

Jiñi xñoptʼañonbʌla maʼañic mi lac mel qʼuiñijel tac maʼañic bʌ miʼ mulan Jehová. Pero jujuntiquil xñoptʼan yom miʼ cʼʌn jiñi i conciencia cʌntesʌbil bʌ ti Biblia chaʼan miʼ ñaʼtan chuqui mi caj i mel chaʼan jiñi qʼuiñijel tac. Qʼuele ili ejemplo tac.

  • An majqui miʼ subeñet chaʼan laʼ a wubin a tijicñʌyel ti jiñi qʼuiñijel. Tajol jasʌl yom maʼ suben «wocolix a wʌlʌ». Mi yom i ñumen ñaʼtan chucoch maʼañic maʼ mel jiñi qʼuiñijel, miʼ mejlel a tsictesʌben.

  • Jiñi a ñoxiʼal o a wijñam mach bʌ i testigojic Jehová miʼ subeñet chaʼan miʼ laʼ majlel ti uchʼel baʼan laʼ familia cheʼ bʌ woliʼ mejlel jumpʼejl qʼuiñijel. Mi jiñi a conciencia maʼañic chuqui miʼ subeñet chaʼan maʼ majlel, miʼ mejlel a ñaxan suben chaʼan mi ti jiñi qʼuiñijel mi caj i mejlel i chaʼan tac bʌ xibajob, maʼañic mi caj a mel.

  • Jiñi a yum ti eʼtel miʼ yʌqʼueñet i jol a taqʼuin ti jumpʼejl qʼuiñijel. ¿Yom ba maʼ suben chaʼan maʼañic mi caj a chʼʌm? Tajol mach wersajic. Jiñi a yum ti eʼtel, ¿woli ba i yʌqʼueñet jiñi taqʼuin chaʼan woliʼ yujtel jiñi qʼuiñijel? ¿O woli ba i yʌqʼueñet come miʼ qʼuel chaʼan wen maʼ chaʼlen eʼtel?

  • An majqui miʼ yʌqʼueñet jumpʼejl majtañʌl cheʼ woli jumpʼejl qʼuiñijel. Tajol miʼ subeñet: «Cujil chaʼan maʼañic maʼ mel ili qʼuiñijel, pero com cʌqʼueñet iliyi». Tajol yom jach i pʌsbeñet i yutslel i pusicʼal. ¿O yom jach ba i qʼuel mi mucʼʌch caj a chʼʌm jiñi woli bʌ i subeñet o mi mucʼʌch caj a mel jiñi qʼuiñijel? Cheʼ bʌ tsaʼix a wen ñaʼta, jatetix a wujil mi mucʼʌch caj a chʼʌm jiñi majtañʌl o maʼañic. Cheʼ bʌ tsaʼix lac ñaʼta chuqui mi caj lac mel, la com chaʼan ñʌchʼʌl miʼ cʌytʌl laj conciencia yicʼot chaʼan xucʼulonla ti Jehová (Hechos 23:1).

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 44, punto 1

 6. Cʼamʌjel tac mejl bʌ i toy yambʌlob

Come mi laj cʼuxbin jiñi lac piʼʌlob, mi laj cʌntan lac bʌ chaʼan maʼañic miʼ toyob laj cʼamʌjel. Cheʼʌch mi lac mel, mach cojach cheʼ la cujil chaʼan an lac chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel, cheʼ jaʼel cheʼ bʌ maxto lac wen ñaʼta chaʼan an lac chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel mejl bʌ i toyob yambʌlob. I mi lac mel come mi lac jacʼ ili mandar: «Cʼuxbin a piʼʌl cheʼ bajcheʼ maʼ bajñel cʼuxbin a bʌ» (Romanos 13:​8-​10).

¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac jacʼ ili mandar cheʼ an lac chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel mejl bʌ i toy yambʌlob? Chaʼan maʼañic majqui yom mi lac tsʼujtsʼun, mi lac mecʼ o mi lac chucben i cʼʌb. I mach yomic mi lac michʼan mi an majqui maʼañic miʼ pʌyonla tiʼ yotot come yom i cʌntan i familia. Cheʼ bʌ muʼto caj lac chʼʌmjaʼ, yom mi lac suben jiñi coordinador chaʼan ancianojob chaʼan an lac chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel mejl bʌ i toyob yambʌlob, cheʼ bajcheʼ jiñi mi caj lac mejlel lac chʼʌmjaʼ i mi caj i cʌntʌntel chaʼan maʼañic majqui miʼ toy laj cʼamʌjel. I cheʼ bʌ juntiquil mi caj i tech jumpʼejl noviazgo, mi an bajcheʼ tsaʼ mejli i toy jumpʼejl cʼamʌjel, yom miʼ mel jumpʼejl análisis de sangre chaʼan miʼ ñaʼtʌntel mi an i chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel mejl bʌ i toy jiñi yambʌ. Cheʼ bʌ mi lac mel pejtelel iliyi, mi lac pʌs chaʼan lac wentajʌch jiñi lac piʼʌlob i chaʼan mach lac bajñel wenlel mi lac sʌclan, mi lac sʌclan i wenlel yambʌlob jaʼel (Filipenses 2:4).

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 56, punto 2

 7. Wocol chaʼan taqʼuin o wocol yom bʌ miʼ tojʼesʌntel ti xʼeʼtelob

Maʼañic miʼ yujtel wocol mi mucʼʌch lac tsʼijbun ti jun jiñi tsaʼ bʌ la cʌlʌ chaʼan taqʼuin la quicʼot yambʌ, cheʼto jaʼel cheʼ mi lac mel la quicʼot juntiquil hermano (Jeremías 32:​9-​12). Pero jiñi xñoptʼañonbʌla an i tajol mach tsʼitaʼ lajalic chuqui mi lac ñaʼtan chaʼan taqʼuin o yambʌ. Mi cheʼ miʼ yujtel, yom mi lac tojʼesan ti ora la quicʼot, wen jach bajcheʼ yom mi lac mel yicʼot baqui maʼañic mi laj qʼuejlel.

Pero ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac tojʼesan tsʌts bʌ wocol tac bajcheʼ jiñi xujchʼ o jopʼtʼan? (Pejcan Mateo 18:​15-​17). Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan yom mi lac mel ili uxchajp.

  1. Jiñi tsaʼ bʌ ujti wocol tiʼ tojlelob yom miʼ tem tojʼesañob jiñi i wocol (qʼuele jiñi versículo 15).

  2. Mi maʼañic miʼ tojʼañob i wocol bajcheʼ jiñi, miʼ mejlel i cʼajtibeñob juntiquil o chaʼtiquil hermano añobix bʌ i ñaʼtʌbal chaʼan yaʼ miʼ yajñel yicʼotob (qʼuele jiñi versículo 16).

  3. Cheʼ bʌ tsaʼix i meleyob jaʼel iliyi i maxto añic tojʼayob jiñi i wocol, muqʼuix mejlel i pejcañob jiñi ancianojob (qʼuele jiñi versículo 17).

Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel ora, mach yomic mi lac majlel lac tojʼesan jiñi lac wocol la quicʼot la quermañujob baʼan jiñi juez, come iliyi mi caj i bibʼesʌben i cʼabaʼ Jehová yicʼot mi caj i yʌjlel mach bʌ weñic tiʼ tojlel jiñi congregación (1 Corintios 6:​1-8). Pero an wocol tac tajol yomʌch bʌ miʼ tojʼesʌntel ti meloñibʌl: Bajcheʼ jiñi divorcio, majqui mi caj i cʌytʌl yicʼot i yalobilob, chaʼan jiñi ñaʼʌl miʼ cʼajtiben taqʼuin i ñoxiʼal chaʼan miʼ cosan i yalobil, chaʼan miʼ tojtʌl jumpʼejl seguro, chaʼan juntiquil miʼ sub ti añoʼ bʌ i yeʼtel chaʼan tsaʼix jili i choñoñel o chaʼan miʼ mejlel jumpʼejl testamento. Mi juntiquil xñoptʼan miʼ ñop i tojʼesan ili wocol tac ti jumpʼejl meloñibʌl, maʼañic woliʼ contrajin muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

Lajal jaʼel, mi juntiquil xñoptʼan miʼ majlel i sub yaʼ ti xʼeʼtelob chaʼan an majqui tsiʼ mele mach bʌ weñic, tsiʼ ticʼla alobob, tsiʼ chaʼle jatsʼ, tsiʼ chaʼle xujchʼ o tsʌnsa, maʼañic woliʼ ñusan ti pʼis muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

Chaʼ cucu yaʼ ti cʌntesʌnte 56, punto 3

a Cheʼ ti 455 m.t.C. cʼʌlʌl ti jiñi jabil 1 m.t.C. an 454 jab. Cheʼ ti jabil 1 m.t.C. cʼʌlʌl ti 1 t.C. an jumpʼejl jab come maʼañic jabil cero. I cheʼ ti jabil 1 t.C. cʼʌlʌl ti 29 t.C. an 28 jab. Cheʼ mi lac chaʼlen ti sumar 454 yicʼot 1 yicʼot 28, miʼ loqʼuel 483 jab.