Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

¿Baqui miʼ mejlel lac taj i sujm bʌ pijtaya?

¿Baqui miʼ mejlel lac taj i sujm bʌ pijtaya?

¿Baqui miʼ mejlel lac taj i sujm bʌ pijtaya?

ÑATANCU chaʼan jiñi a reloj tsaʼ jejmi. Cheʼ bʌ maʼ sʌclan majqui miʼ tojʼesʌbeñet a reloj, cabʌl maʼ taj yujiloʼ bʌ, pero yʌñʌl jax chuqui miʼ yʌlob jujuntiquil. Pero cheʼ jiñi, maʼ taj juntiquil yaʼ bʌ chumul ti a tʼejl i jiñʌch tsaʼ bʌ i mele cheʼ bʌ reloj bajcheʼ jiñi, miʼ tojʼesʌbeñet i maʼan mi caj i cʼajtibeñet i tojol. ¿Wocol ba mi caj a ñaʼtan baqui mi caj a wʌcʼ ti melol?

Wʌle, laʼ lac lajin jiñi reloj yicʼot a pijtaya. Cheʼ muqʼuic a ñaʼtan chaʼan choncolix a sʌt jiñi a pijtaya, cheʼ bajcheʼ miʼ yujtel tiʼ tojlel cabʌlob ti ili cojix bʌ qʼuin, ¿baqui mi caj a sʌclan a coltʌntel? Yonlel quixtañujob miʼ yʌlob chaʼan mucʼʌch i mejlel i tojʼesañob jiñi wocol, pero jiñi muʼ bʌ i yʌlob maʼañic miʼ chʼʌmbentel i sujm i miʼ chaʼ jatsʼob i bʌ tiʼ tʼan. Cheʼ jiñi, ¿chucoch maʼan mi laj cʼajtiben jiñi tsaʼ bʌ i meleyonla yicʼot tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla lac pijtaya? Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan «mach wen ñajtic an ti jujuntiquilonla» yicʼot yomʌch i coltañonla (Hechos 17:27; 1 Pedro 5:7).

Ti jiñi pijtaya cabʌl chuqui ochem

Cheʼ bʌ jiñi Biblia miʼ yʌl jiñi pijtaya ñumen cabʌl chuqui ochem i mach cheʼic jach bajcheʼ miʼ yʌl jiñi doctorob, científicojob yicʼot psicólogojob ti ili ora. Jiñi tʼan tsaʼ bʌ cʼʌjñi yaʼ ti Biblia chaʼan miʼ yʌjlel jiñi «pijtaya» an i sujmlel bajcheʼ wen com bʌ lac taj o woli bʌ lac pijtan. An chaʼchajp chuqui ochem ti jiñi tʼan pijtaya: Cheʼ bʌ la com chuqui wem bʌ yicʼot cheʼ añʌch baqui chucul chaʼan mucʼʌch caj i tsʼʌctiyel jiñi woli bʌ lac pijtan. Jiñi pijtaya muʼ bʌ i yʌcʼ jiñi Biblia mach lolom jach. Ili añʌch baqui chucul.

Ili cheʼʌch lajal bajcheʼ lac ñopoñel, yom añʌch baqui chucul i mach cheʼic jach mi lac toʼol ñop (Hebreos 11:1). Pero yaʼ ti Tsʼijbujel yʌñʌlʌch bajcheʼ miʼ yʌjlel chaʼan jiñi lac ñopoñel yicʼot lac pijtaya (1 Corintios 13:13).

Laʼ lac lajeʼ: Cheʼ bʌ mi laj cʼajtiben i coltaya juntiquil la camigo, mi lac pijtan chaʼan mucʼʌch caj i coltañonla. Ili lac pijtaya añʌch baqui chucul, come mucʼʌch lac ñop ti jiñi la camigo, laj cʌñʌyix, añix laj qʼuele chaʼan añʌch i yutslel yicʼot chuqui am bʌ i tʼoxbeyonla ti wajali. Jiñi lac ñopoñel yicʼot lac pijtaya lʌcʼʌ lajalʌch, pero mach ñoj cheʼiqui. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac taj lac pijtaya cheʼ bʌ bajcheʼ ili?

¿Baqui chucul jiñi lac pijtaya?

Jiñi i sujm bʌ lac pijtaya chucul ti Jehová. Yaʼ ti Biblia miʼ yʌjlel bajcheʼ i pijtaya jiñi israelitajob (Jeremías 14:8). Tiʼ pejtelel jiñi pijtaya am bʌ i chaʼan jiñi israelitajob yaʼʌch tilem ti Jehová, jin chaʼan miʼ mejlel ti ajlel chaʼan jiñʌch jiñi i pijtayajob. Ili pijtaya mach chaʼañic jach an chuqui yomob i taj. Dios añʌch chuqui tsiʼ yʌqʼueyob i qʼuel chaʼan miʼ ñopob. Cheʼ bʌ tsaʼ ajñi yicʼotob ti wajali, Jehová tsiʼ pʌsʌ chaʼan mucʼʌch i luʼ tsʼʌctesan i tʼan. Josué, am bʌ ti wenta jiñi israelitajob, tiʼ sube jiñi tejclum: «Yom mi laʼ ñaʼtan [...] miʼ tsʼʌctiyel tiʼ pejtelel chuqui tsiʼ subeyetla lac Yum Dios. Tsaʼix laj tsʼʌctiyi» (Josué 23:14).

Anquese ñumeñix cabʌl jab, Jehová woliyʌch i bej tsʼʌctesan i tʼan. Jiñi Biblia miʼ yʌl chuqui albil bʌ i chaʼan Dios, i cheʼ jaʼel miʼ yʌl bajcheʼ an tsʼʌctʌyem tilel. Jiñi profecía tac albil bʌ i chaʼan mucʼʌch i wen ñojpel, i cheʼ bajcheʼ tsʼijbubil lajal bajcheʼ tsaʼix tsʼʌctiyi.

Iliyi jiñʌch muʼ bʌ i pʌsbeñonla chaʼan jiñi Biblia jumpʼejlʌch libro muʼ bʌ i yʌcʼ pijtaya. Cheʼ bʌ mi lac pejcan majlel chuqui melbil i chaʼan Dios tiʼ tojlel jiñi quixtañujob, miʼ ñumen pʼʌtʼesan jiñi lac pijtaya am bʌ lac chaʼan tiʼ tojlel. Jiñi apóstol Pablo tiʼ tsʼijbu: «Pejtelel tsaʼ bʌ tsʼijbunti ti wajali tsaʼ tsʼijbunti chaʼan laj cʌntesʌntel, chaʼan mi lac taj lac pijtaya cheʼ mi laj cuch wocol yicʼot cheʼ miʼ ñuqʼuesʌntel lac pusicʼal ti jiñi Tsʼijbujel» (Romanos 15:4).

¿Baqui bʌ lac pijtaya miʼ yʌqʼueñonla Dios?

¿Baqui ora ñumen la com lac pijtaya? ¿Jinto ba cheʼ muqʼuix caj lac chʌmel? Pero cabʌl quixtañujob, cheʼ bʌ an majqui miʼ chʌmel i chaʼañob muʼ bʌ i wen cʼuxbiñob, wocolʌch miʼ yubiñob chaʼan miʼ pʌsob i pijtaya. Tiʼ sujm, ¿am ba yambʌ muʼ bʌ i ñumen acʼonla ti pensar bajcheʼ jiñi chʌmel? Ti lac pejtelel mi lac chʌmel. Tajol añʌxto chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan maʼañic mi lac waʼ chʌmel. Jin chaʼan jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi chʌmel jiñʌch jiñi «cojix bʌ laj contra» (1 Corintios 15:26).

Cheʼ jiñi, ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac taj lac pijtaya ti jiñi chʌmel? Jiñi versículo muʼ bʌ i yʌl chaʼan jiñi chʌmel jiñʌch cojix bʌ laj contra, miʼ yʌl jaʼel chaʼan «mi caj i jisʌntel». Jehová Dios ñumen pʼʌtʌlʌch bajcheʼ jiñi chʌmel, i cheʼʌch tsiʼ wen pʌsʌ. ¿Bajcheʼ? Cheʼ bʌ tsiʼ teche quixtañujob ti wajali. Jiñi Biblia miʼ taj ti tʼan 9 lac piʼʌlob tsaʼ bʌ chaʼ tejchisʌntiyob tiʼ pʼʌtʌlel Dios.

Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, Jehová tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel i Yalobil, Jesús, chaʼan miʼ chʼojyesan Lázaro, juntiquil wen cʼuxbibil bʌ i yamigo añix bʌ chʌmpʼejl qʼuin i chʌmel. Jesús tsiʼ mele tiʼ tojlel cabʌl quixtañujob, mach muculic tsiʼ mele (Juan 11:38-48, 53; 12:9, 10).

Tajol maʼ cʼajtiben a bʌ, ¿chucoch tsaʼ tejchisʌntiyob jiñi quixtañujob cheʼ tsaʼʌch chaʼ ñoxʼayob i tsaʼ chaʼ chʌmiyob? I sujmʌch jiñi, pero ili tsaʼʌch bʌ ujti tac miʼ yʌqʼueñonla lac ñop chaʼan jiñi chʌmeñoʼ bʌ lac chaʼan mi caj i chaʼ tejchelob: Ili añʌch baqui chucul. Ti yambʌ tʼan, añʌch i sujm bʌ lac pijtaya.

Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Joñoñʌch jiñi chaʼ chʼojyel yicʼot jiñi cuxtʌlel» (Juan 11:25). Jehová mi caj i yʌqʼuen i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ tejchesan quixtañujob tiʼ pejtelel mulawil. Tsiʼ yʌlʌ jaʼel: «Tal i yorajlel cheʼ bʌ pejtelel jiñi añoʼ bʌ ti mucoñibʌl mi caj i yubibeñob i tʼan [Cristo] i mi caj i loqʼuelob» (Juan 5:28, 29). Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl, tiʼ pejtelel yaʼ bʌ añob ti mucoñibʌl miʼ mejlel i chaʼ tejchesʌntelob chaʼan miʼ chumtʌlob ti jumpʼejl paraíso wʌʼ ti Pañimil.

Jiñi xʼaltʼan Isaías tiʼ tsictesa jiñi chaʼ chʼojyel ti ili tʼan: «Jini chʌmeñoʼ bʌ muʼ bʌ i ñopetob mi caj i chaʼ cuxtiyelob. Mi caj i chaʼ chʼojyelob. Laʼ chʼojyicob jini wʌyʌloʼ bʌ ti lum. Laʼ i chaʼleñob cʼay tiʼ tijicñʌyel i pusicʼal, come mi caj a tilel cheʼ bajcheʼ yeʼeb tic tojlel lojon. Mi caj a wʌqʼueñob i cuxtʌlel jini chʌmeñoʼ bʌ a chaʼan» (Isaías 26:19).

¿Muʼ ba i yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel ili tʼan? Jiñi chʌmeñobix bʌ wen lotolobʌch baqui maʼan chuqui miʼ chaʼleñob, cʌntʌbilob bajcheʼ juntiquil alʌl anto bʌ tiʼ ñʌcʼ i ñaʼ. Jiñi añoʼ bʌ ti mucoñibʌl añob tiʼ ñaʼtʌbal Dios mach bʌ añic i pʼisol i pʼʌtʌlel (Lucas 20:37, 38). Mach jalix yom chaʼan miʼ chaʼ tejchelob i miʼ chumtʌlob ti utsʼatax bʌ pañimil baqui an tijicñʌyel, lajal bajcheʼ jumpʼejl familia wen tijicña miʼ yubin cheʼ miʼ chʼocʼan juntiquil chʼoc alʌl. Jin chaʼan, añʌch lac pijtaya jaʼel cheʼ bʌ mi lac chʌmel.

Muʼ bʌ i mel jiñi lac pijtaya ti lac tojlel

Pablo miʼ cʌntesañonla chaʼan yom mi laj qʼuel ti ñuc jiñi lac pijtaya. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan lajalʌch bajcheʼ jumpʼejl ñuc bʌ la queʼtijib tiʼ chaʼan bʌ Dios: Jiñi casco. (1 Tesalonicenses 5:8). ¿Chuqui yom i yʌcʼ ti ñaʼtʌntel? Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl yaʼ ti Biblia, ti wajali jiñi soldadojob muʼ bʌ i majlelob ti guerra miʼ lʌpob majlel jumpʼejl casco melbil bʌ ti metal, i yaʼ ti malil an i chaʼan pʌchi. Ili jiñʌch muʼ bʌ i coltañob chaʼan maʼañic chuqui miʼ chaʼleñob cheʼ bʌ miʼ jajtsʼelob tiʼ jol. Cheʼ bajcheʼ jiñi casco miʼ cʌntan lac jol chaʼan maʼañic miʼ lojwel, cheʼ jaʼel jiñi lac pijtaya miʼ cʌntan lac ñaʼtʌbal yicʼot chuqui muʼ bʌ lac pensalin. Mi añʌch jumpʼejl lac pijtaya chucul bʌ ti muʼ bʌ i ñaʼtan Dios, maʼañic chuqui mi caj i chilbeñonla lac ñʌchʼtʌlel cheʼ bʌ mi lac ñusan wocol tac. ¿Majqui maʼañic bʌ miʼ cʼʌjñibʌyel i chaʼan cheʼ bʌ casco bajcheʼ jiñi?

Pablo tsiʼ cʼʌñʌ yambʌ lajiya chaʼan jiñi pijtaya yaʼ bʌ chucul ti jiñi muʼ bʌ i ñaʼtan Dios. Tiʼ tsʼijbu: «Ili pijtaya i sujm bʌ yicʼot xucʼul bʌ am bʌ lac chaʼan lajal bajcheʼ jumpʼejl ancla chaʼan laj cuxtʌlel» (Hebreos 6:19). Pablo cabʌlix colel i chʌmel yaʼ ti barco, jin chaʼan wen yujilix chaʼan i cʼʌjñibalʌch jiñi ancla. Cheʼ bʌ miʼ cajel jiñi tsʌts bʌ icʼ jaʼal, jiñi yaʼ bʌ añob ti barco miʼ chocob ochel jiñi ancla yaʼ ti jaʼ. Cheʼ bʌ tsʌtsʌch miʼ cʌytʌl jiñi ancla yaʼ tiʼ yebal jaʼ, jiñi barco maʼañic chuqui miʼ wen chaʼlen anquese tsʌts jiñi icʼ jaʼal i maʼan miʼ pʌy majlel tiʼ tiʼ jaʼ baqui miʼ mejlel i jatsʼ i bʌ ti xajlel tac.

Lajal jaʼel, mi jiñi albil bʌ i chaʼan Dios mi laj qʼuel bajcheʼ jumpʼejl lac pijtaya «i sujm bʌ yicʼot xucʼul bʌ», miʼ mejlel i coltañonla lac ñusan ili wocol tac am bʌ ili ora. Jehová miʼ yʌcʼ i tʼan chaʼan ti talto bʌ qʼuin jiñi quixtañujob maʼañix mi caj i yilañob wocol tiʼ caj guerra, tsʌnsa, chʌmel yicʼot yan tac bʌ wocol (qʼuele jiñi recuadro). Cheʼ bʌ mi lac chʌn ñaʼtan chaʼan maʼañix miʼ cajel ili wocol tac miʼ mejlel i wen coltañonla, come jiñʌch muʼ bʌ caj i yʌcʼ chaʼan cojach jiñi i mandar Dios mi caj lac jacʼ chaʼan maʼañic mi lac yajlel tiʼ melol tsʼiʼlel tac o yan tac bʌ.

Jiñi pijtaya muʼ bʌ i yʌcʼ Jehová miʼ mejlel a taj jaʼel. Yom chaʼan maʼ chumtʌl cheʼ bajcheʼ tsiʼ ñaʼta tiʼ tejchibal. Yom jaʼel «chaʼan pejtelel lac piʼʌlob miʼ tajob i coltʌntel». ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac taj laj coltʌntel? Pejtelel quixtañujob yom «miʼ cʌñob ti tsʼʌcʌl jiñi i sujmlel» (1 Timoteo 2:4). Tsaʼ bʌ i meleyob ili revista miʼ subeñetobla chaʼan miʼ mejlel laʼ taj laʼ ñaʼtʌbal muʼ bʌ i yʌcʼ cuxtʌlel chucul bʌ tiʼ Tʼan Dios. Jiñi pijtaya muʼ bʌ caj i yʌqʼueñet Dios ñumen ñucto bajcheʼ muʼ bʌ i yʌcʼ ili mulawil.

Cheʼ añʌch lac pijtaya, maʼañic mi caj lac ñaʼtan chaʼan maʼañix chuqui miʼ mejlel lac mel, come Dios miʼ mejlel i yʌqʼueñonla lac pʼʌtʌlel chaʼan mi lac taj chuqui ñaʼtʌbil bʌ i chaʼan Dios (2 Corintios 4:7; Filipenses 4:13). ¿Mach ba jiñʌch ili pijtaya la com bʌ? Mi woli a ñaʼtan chaʼan maʼañic a pijtaya i choncolto a sʌclan, taja a chʼejlel. Mucʼʌch i mejlel a taj.

[Recuadro]

¿Chucoch mucʼʌch i mejlel lac taj jumpʼejl lac pijtaya?

Ili texto tac muʼ bʌ i cajel laj qʼuel miʼ mejlel i coltañonla chaʼan mi lac taj lac pijtaya:

◼ Dios miʼ subeñonla chaʼan mi caj i yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel.

Jiñi i Tʼan miʼ yʌl chaʼan ili Pañimil mi caj i sujtel ti jumpʼejl paraíso baqui tiʼ pejtelel jiñi quixtañujob juntemel mi caj i chumtʌlob yicʼot tijicñʌyel (Salmo 37:11, 29; Isaías 25:8; Apocalipsis 21:3, 4).

◼ Dios mach yujilic lot.

Dios miʼ tsʼaʼlen jiñi lot. Jehová jiñʌch ñumen chʼujul bʌ yicʼot sʌc bʌ, jin chaʼan maʼañic miʼ chaʼlen lot (Proverbios 6:16-19; Isaías 6:2, 3; Tito 1:2; Hebreos 6:18).

◼ Dios maʼan i pʼisol i pʼʌtʌlel.

Cojach Jehová maʼan i pʼisol i pʼʌtʌlel. Maʼan chuqui muʼ bʌ i mejlel i mʌctan chaʼan miʼ tsʼʌctesan i tʼan (Éxodo 15:11; Isaías 40:25, 26).

◼ Dios yom chaʼan mi lac chumtʌl tiʼ pejtelel ora.

(Juan 3:16; 1 Timoteo 2:3, 4.)

◼ Dios miʼ pijtan chaʼan mi lac jacʼben i tʼan.

Miʼ qʼuel wen tac bʌ lac melbal yicʼot chuqui wem bʌ lac mel, mach cojach jiñi mach tac bʌ weñic (Salmo 103:12-14; 130:3; Hebreos 6:10). Miʼ pijtan chaʼan mucʼʌch lac mel chuqui wem bʌ, i miʼ yʌqʼuen i tijicñʌyel cheʼ bʌ mi lac mel (Proverbios 27:11).

◼ Dios miʼ yʌc i tʼan chaʼan mucʼʌch caj i coltañonla lac taj chuqui la com bʌ.

Jiñi i wiñiconbʌla mach yom lac bajñel mi la cubin lac bʌ. Dios mi caj i coltañonla cheʼ bʌ miʼ yʌqʼueñonla chʼujul bʌ i yespíritu, maʼañic yambʌ pʼʌtʌlel bajcheʼ ili (Filipenses 4:13).

◼ Yom mi laj cʌcʼ lac pijtaya cojach tiʼ tojlel Dios.

Miʼ mejlel lac ñop tiʼ tojlel, maʼan baqui ora maʼañic mi caj i tsʼʌctesan chuqui miʼ subeñonla (Salmo 25:3).

[Dibujo]

Cheʼ bajcheʼ jiñi casco miʼ cʌntan lac jol chaʼan maʼañic miʼ lojwel, cheʼ jaʼel jiñi lac pijtaya miʼ cʌntan lac ñaʼtʌbal

[Dibujo]

Cheʼ bajcheʼ jiñi ancla, jiñi lac pijtaya wen pʼʌtʌl bʌ miʼ mejlel i xucʼchocoñonla

[Reconocimiento]

Por gentileza de René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo