Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

Ñuc i cʼʌjñibal cheʼ mi lac chʌn pʌs lac pecʼlel

Ñuc i cʼʌjñibal cheʼ mi lac chʌn pʌs lac pecʼlel

«An wen bʌ i ñaʼtʌbal jini muʼ bʌ i peqʼuesan i bʌ» (PROVERBIOS 11:2).

CʼAY: 38, 69

1, 2. ¿Chucoch mach utsʼatix tsiʼ qʼuele Jehová jiñi Saúl? (Qʼuele jiñi dibujo am bʌ tiʼ tejchibal).

JEHOVÁ tsiʼ yajca Saúl chaʼan miʼ yochel bajcheʼ rey come tsiʼ pʌsʌ i pecʼlel (1 Samuel 9:1, 2, 21; 10:20-24). Pero tsiʼ qʼuele i bʌ ti ñuc cheʼ bʌ reyix. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, yonlel filisteojob tsiʼ tempayob i bʌ chaʼan miʼ contrajiñob jiñi israelob. Saúl yom miʼ pijtan jinto miʼ cʼotel jiñi xʼaltʼan Samuel chaʼan miʼ yʌqʼuen Jehová jiñi pulbil bʌ majtañʌl. Pero cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan jiñi israelob woliyobix (choncolobix) ti bʌqʼuen yicʼot wolix (yʌquelix) i sujtelob, maʼañix tsiʼ pijta Samuel. Jin chaʼan, tsiʼ yʌcʼʌ jiñi pulbil bʌ majtañʌl anquese maʼañic tiʼ wenta chaʼan miʼ mel. Jehová maʼañic tsiʼ mulaj tsaʼ bʌ i mele (1 Samuel 13:5-9).

2 Cheʼ bʌ Samuel tsaʼ cʼoti, tsiʼ tiqʼui Saúl come maʼañic tsiʼ chʼujbibe i tʼan Jehová. Pero maʼañic tsiʼ cʌñʌ chaʼan mach weñic bajcheʼ tsiʼ mele, tsiʼ sʌcla i tʼan yicʼot tsiʼ yʌqʼue i mulin yambʌlob tsaʼ bʌ i mele (1 Samuel 13:10-14). Cʼʌlʌl ti jiñi bʌ ora tsaʼ caji i chanʼesan i bʌ. Jin chaʼan, Jehová mach utsʼatix tsiʼ qʼuele i tsiʼ sube chaʼan maʼañix mi caj i yajñel bajcheʼ rey (1 Samuel 15:22, 23). Saúl wen bajcheʼ tsaʼ caji, pero mach weñic bajcheʼ tsaʼ ujti (1 Samuel 31:1-6).

3. a) ¿Chuqui miʼ ñaʼtan cabʌlob chaʼan jiñi pecʼlel? b) ¿Baqui bʌ cʼajtiya tac mi caj lac tajben i jacʼbal ilayi?

3 An cabʌl muʼ bʌ i ñaʼtañob ili ora chaʼan maʼañic miʼ mejlel i pʌsob i pecʼlel mi an chuqui yomob i taj ila ti pañimil (mulawil). Miʼ chanʼesañob i bʌ tiʼ tojlel yambʌlob. Jumpʼejl ejemplo, juntiquil muʼ bʌ i ñumel ti televisión tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi pecʼlel mach jiñic muʼ bʌ i yʌcʼon ti cʌjñel bajcheʼ yilalon, i maʼañic baʼ ora com sujtel bajcheʼ jiñi». Jin chaʼan, ¿chucoch ñuc i cʼʌjñibal mi lac pʌs lac pecʼlel? ¿Chuquiyes jiñi pecʼlel i chuqui mach jiñiqui? ¿Bajcheʼ yom mi laj qʼuel? Ili cʼajtiya tac mi caj lac tajben i jacʼbal ti ili temaj. Yaʼ ti yambʌ mi caj laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel lac chʌn pʌs lac pecʼlel anquese mi lac taj tsʌts bʌ wocol.

¿CHUCOCH ÑUC I CʼΛJÑIBAL CHEʼ MI LAC PΛS LAC PECʼLEL?

4. ¿Chuqui yaʼ ochem jaʼel ti jiñi chanʼesa bʌ?

4 Jiñi Biblia miʼ pʌs chaʼan jiñi chanʼesa bʌ mach lajalic bajcheʼ jiñi pecʼlel (pejcan Proverbios 11:2). Ti jiñi chanʼesa bʌ yaʼ ochem cheʼ maʼañic mi laj qʼuel ti ñuc yambʌlob yicʼot cheʼ mi lac mel maʼañic bʌ ti lac wenta, tajol chaʼan mach la cujilic pijt. Ti lac pejtelel tajol añʌch lac mele bajcheʼ iliyi come xmulilonla. Pero mi tsaʼ lac ñʌntesa lac bʌ bajcheʼ jiñi, miʼ mejlel lac low Jehová, cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti tiʼ tojlel jiñi rey Saúl. Ti Salmo 119:21 miʼ yʌl chaʼan Jehová miʼ ticʼ jiñi muʼ bʌ i chanʼesan i bʌ. ¿Chucoch miʼ mel?

5. ¿Chucoch mach utsʼatic cheʼ mi lac chanʼesan lac bʌ?

5 Cheʼ mi lac chanʼesan lac bʌ mi lac taj wocol. ¿Chucoch? Ti ñaxan, come maʼañix mi laj qʼuel ti ñuc Jehová, jiñi lac Dios yicʼot lac Yum. I chaʼpʼejlel, come miʼ mejlel lac taj wocol yicʼot yambʌlob cheʼ mi lac mel maʼañic bʌ ti lac wenta (Proverbios 13:10). I yuxpʼejlel, come miʼ mejlel i yʌcʼonla ti quisin mi tsaʼ ñaʼtʌnti chaʼan an chuqui tsaʼ lac mele chaʼan jach mi lac chanʼesan lac bʌ (Lucas 14:8, 9). Jin chaʼan Jehová miʼ subeñonla chaʼan yom mi lac pʌs lac pecʼlel.

¿CHUQUIYES JIÑI PECʼLEL?

6, 7. ¿Bajcheʼ yilal juntiquil am bʌ i pecʼlel?

6 Juntiquil xñoptʼan am bʌ i pecʼlel maʼañic miʼ chanʼesan i bʌ, ñumen ñuc miʼ qʼuel yambʌlob (Filipenses 2:3). Yujil chaʼan pʼisbil jach chuqui miʼ mejlel i mel yicʼot miʼ cʌn i sajtemal. Cheʼ jaʼel, miʼ wen ñʌchʼtan chuqui miʼ subentel yicʼot miʼ chʼʌm ti ñuc. Jehová utsʼat miʼ qʼuel cheʼ bʌ yilalob bajcheʼ jiñi.

7 Jiñi Biblia miʼ pʌs chaʼan juntiquil am bʌ i pecʼlel miʼ bajñel cʌn i bʌ yicʼot yujil chaʼan an chuqui tac maʼañic bʌ miʼ mejlel i bajñel mel. Ili jiñʌch muʼ bʌ i coltan chaʼan miʼ qʼuel ti ñuc yambʌlob yicʼot miʼ pʌsbeñob i yutslel.

8. Mi la com lac chʌn pʌs lac pecʼlel, ¿chuqui mach bʌ yomic mi lac mel o mi lac ñaʼtan?

8 Mi maʼañic mi laj cʌntan lac bʌ, tajol miʼ mejlel lac chanʼesan lac bʌ. ¿Bajcheʼ? Tajol mi lac tech lac ñaʼtan chaʼan ñumen ñuconla bajcheʼ yambʌlob come an la queʼtel (troñel) ti congregación o chaʼan jin la camigojob añoʼ bʌ i yeʼtel (Romanos 12:16). O tajol cʌlʌx lecojax bajcheʼ mi caj lac pʌs lac bʌ (1 Timoteo 2:9, 10). Tajol mi lac tech xicʼoñel chaʼan chuqui yom o mach bʌ yomic miʼ mel yambʌlob (1 Corintios 4:6).

9. ¿Chucoch an quixtañujob muʼ bʌ i chanʼesañob i bʌ? Alʌ jumpʼejl ejemplo am bʌ ti Biblia.

9 Mi maʼañic mi lac ticʼ chuqui mach bʌ weñic miʼ tilel ti lac pusicʼal, mi lac mejlel lac tech lac chanʼesan lac bʌ. An cabʌl muʼ bʌ i chanʼesañob i bʌ ili ora come mucʼob ti tsʌytsʌyñiyel i pusicʼal, wen yujilob michʼ o miʼ mulañob cheʼ miʼ qʼuejlelob ti ñuc. Yaʼ ti Biblia miʼ pʌs chaʼan cheʼʌch tsaʼ ujti tiʼ tojlel Absalón, Uzías yicʼot Nabucodonosor. Jehová tsiʼ yʌqʼueyob i pʌs i pecʼlel (2 Samuel 15:1-6; 18:9-17; 2 Crónicas 26:16-21; Daniel 5:18-21).

10. ¿Chucoch maʼañic miʼ mejlel la cʌl mi wen o mach weñic chuqui miʼ mel yambʌlob? Alʌ jumpʼejl ejemplo am bʌ ti Biblia.

10 Tajol añʌch chucoch maʼañic miʼ pʌsob i pecʼlel jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob). Laʼ laj qʼuel tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Abimelec yicʼot Pedro (Génesis 20:2-7; Mateo 26:31-35). ¿Tsaʼ ba i chanʼesayob i bʌ? ¿Am ba chuqui mach yujilobic? ¿Maʼañic ba tsiʼ wen ñaʼtayob tsaʼ bʌ i meleyob? Come mach la cujilic chuqui añob tiʼ pusicʼal, maʼañic miʼ mejlel la cʌl mi wen o mach weñic tsaʼ bʌ i meleyob (pejcan Santiago 4:12).

AN JUMPʼEJL LA CAJÑIB TIʼ TEJCLUM DIOS

11. ¿Chuqui miʼ chʼʌm ti ñuc jiñi xñoptʼan am bʌ i pecʼlel?

11 Juntiquil xñoptʼan am bʌ i pecʼlel miʼ chʼʌm ti ñuc jiñi i yajñib am bʌ tiʼ tejclum Dios. Come Jehová miʼ mulan chuqui toj bʌ, an i yʌqʼueñonla jumpʼejl la cajñib yaʼ ti congregación. Ti lac pejtelel añʌch laj cʼʌjñibal. Cabʌl chuqui la cujil melol tsiʼ yʌqʼueyonla Jehová, i mi yʌqʼueñonla lac yajcan bajcheʼ la com laj cʼʌn. Mi añʌch lac pecʼlel, mi caj laj cʼʌn cheʼ bajcheʼ yom (Romanos 12:4-8). Jehová miʼ pijtan chaʼan mi laj cʼʌn tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla chaʼan mi la cʌqʼuen i ñuclel yicʼot mi laj coltan yambʌlob (pejcan 1 Pedro 4:10).

¿Bajcheʼ miʼ coltañonla tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Jesús cheʼ mi la cʌqʼuentel tsijiʼ bʌ eʼtel? (Qʼuele jiñi párrafo 12 cʼʌlʌl ti 14).

12, 13. ¿Chuqui yom mi laj cʼajtesan cheʼ an chuqui miʼ qʼuextʌyel tiʼ melol i yeʼtel Jehová?

12 Miʼ mejlel ti qʼuextʌyel muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel Jehová cheʼ ñumeñix ora. Laʼ lac ñaʼtan tiʼ pejtelel qʼuexel bʌ tsiʼ ñusa Jesús. Ti ñaxan yaʼ tsaʼ chumle yicʼot i Tat ti panchan (Proverbios 8:22). Ti wiʼil tsiʼ colta chaʼan miʼ mel jiñi ángelob, jiñi panchan yicʼot pañimil, i cheʼ jaʼel jiñi wiñicob xʼixicob (Colosenses 1:16). Cheʼ jiñi, Jesús tsaʼ chojqui tilel wʌʼ ti Pañimil. Tsaʼ chʼocʼa (tsiʼ yila pañimil) yicʼot tsaʼ coli bajcheʼ juntiquil wiñic (Filipenses 2:7). Cheʼ bʌ tsaʼix chʌmi (sajti), tsaʼ chaʼ majli ti panchan, i tsaʼ caji ti yumʌntel ti 1914 (Hebreos 2:9). I cheʼ bʌ añix mil jab i chaʼlen Yumʌntel, mi caj i yʌqʼuen ti wenta i Tat. Ti jiñi bʌ ora, Dios ‹mi caj i sujtel tiʼ ñuclel pejtelel chuqui tac an›, yom i yʌl chaʼan mi caj i yuman tiʼ pejtelel pañimil (1 Corintios 15:28).

13 An chuqui miʼ mejlel ti qʼuextʌyel ti lac tojlel jaʼel. Tajol miʼ qʼuextʌyel la queʼtel come an chuqui tsaʼ lac ñaʼta lac mel. Jumpʼejl ejemplo, tajol tsaʼ lac ñaʼta ñujpuñel, o añix la calobil. Tajol an chuqui tac tsaʼ laj qʼuexta chaʼan mi lac ñumen acʼ lac bʌ tiʼ melol i yeʼtel Jehová tiʼ pejtelel ora. Pero an i tajol yambʌlix bajcheʼ chumulonla, i jiñi la queʼtel tiʼ chaʼan bʌ Dios miʼ qʼuextʌyel. Tajol muqʼuix lac mejlel lac ñumen acʼ lac bʌ tiʼ melol i yeʼtel Jehová o tajol maʼañix. Mach yʌlʌlic mi xcolelontola o añix lac jabilel, mi cʼocʼonla o maʼañic, Jehová yujil bajcheʼ miʼ mejlel lac melben ti wen i yeʼtel. Maʼañic miʼ cʼajtibeñonla chuqui maʼañix bʌ miʼ mejlel lac mel. Miʼ yʌqʼuen i tijicñʌyel muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel (Hebreos 6:10).

14. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla chaʼan tijicñayonla baqui jach mi la cʌjqʼuel cheʼ añʌch lac pecʼlel?

14 Jesús tsiʼ mele tiʼ tijicñʌyel jiñi eʼtel tac tsaʼ bʌ aqʼuenti tiʼ Tat, i cheʼʌch miʼ mejlel lac mel jaʼel (Proverbios 8:30, 31). Mi añʌch lac pecʼlel, tijicña mi caj lac mel jiñi eʼtel tac muʼ bʌ la cʌqʼuentel ti congregación. Mach yaʼic yom mi la cʌcʼ lac pensar ti jiñi eʼtel muʼ bʌ i yʌqʼuentel yambʌlob. Yom tijicñayonla yaʼ baqui tsiʼ yʌcʼʌyonla Dios tiʼ tejclum. Jiñi lac pecʼlel mi caj i ñijcan lac pusicʼal chaʼan mi laj qʼuel ti ñuc yicʼot mi laj coltan jiñi hermanojob. Mi caj lac chʼʌm ti ñuc jaʼel chaʼan Jehová añʌch bajcheʼ acʼbil i chaʼañob tiʼ tejclum (Romanos 12:10).

¿BAJCHEʼ YOM MI LAJ QʼUEL JIÑI PECʼLEL?

15. ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel Gedeón?

15 Gedeón jiñʌch juntiquil tsaʼ bʌ i pʌsʌ i pecʼlel. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, Jehová tsiʼ sube chaʼan miʼ coltan jiñi tejclum Israel tiʼ contra jiñi madiañob. ¿Bajcheʼ tsiʼ jacʼʌ Gedeón? Tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñʌch juntiquil mach bʌ wen ñuquic i cʼʌjñibal tiʼ yotot i Tat i chaʼan jiñi i familia jiñʌch ñumen chut bʌ tiʼ tribu Manasés (Jueces 6:15). Pero tsaʼʌch i ñopo ti Dios yicʼot tsiʼ jacʼʌ chuqui tsaʼ subenti. Tsiʼ ñaxan wen ñaʼta yom bʌ Jehová chaʼan miʼ mel yicʼot tsiʼ cʼajtibe i coltaya (Jueces 6:36-40). Gedeón jiñʌch juntiquil pʼʌtʌl bʌ wiñic yicʼot chʼejl bʌ, pero añʌch i ñaʼtʌbal yicʼot wen tsajil chuqui miʼ mel (Jueces 6:11, 27). Cheʼ bʌ tsiʼ ñopoyob i sujtesan ti rey, maʼañic tsiʼ jacʼʌ. Cheʼ bʌ tsaʼ ujti i tsʼʌctesan tsaʼ bʌ i sube Jehová, tsaʼ sujti majlel tiʼ yotot (Jueces 8:22, 23, 29).

16, 17. Juntiquil xñoptʼan am bʌ i pecʼlel yom bʌ bej colel tiʼ chaʼan bʌ Dios, ¿chuqui miʼ chʼʌm ti ñuc?

16 ¿Woli ba lac chanʼesan lac bʌ cheʼ mi lac jacʼ tsijiʼ bʌ eʼtel tiʼ chaʼan bʌ Dios o cheʼ la com lac ñumen chaʼlen coltaya ti congregación? Maʼañic. Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan weñʌch cheʼ la com lac ñumen melben i yeʼtel Jehová yicʼot laj coltan la quermañojob, i cheʼ mi lac taj laj colel tiʼ chaʼan bʌ Dios (1 Timoteo 4:13-15). Pero chaʼan mi lac taj laj colel mach cʼʌñʌlic tsijiʼ bʌ la queʼtel ti congregación. Ti lac pejtelel miʼ mejlel lac bej weñʼesan lac melbal bajcheʼ xñoptʼan yicʼot la cujil bʌ melol tiʼ tojlel Jehová. Cheʼʌch mi caj lac ñumen mel ti wen i yeʼtel Jehová yicʼot mi laj coltan yambʌlob.

17 Jiñi am bʌ i pecʼlel miʼ ñaxan wen tsajin chuqui yom miʼ mel cheʼ maxto i jacʼʌ jiñi tsijiʼ bʌ eʼtel. Miʼ melben oración Jehová yicʼot miʼ wen ñaʼtan mi mucʼʌch caj i tsʼʌctesan. Tajol yom miʼ cʼajtiben i bʌ mi mucʼʌch caj i bej tajben i yorajlel yicʼot mi bej añix to i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ mel yambʌ eʼtel tac ñuc bʌ i cʼʌjñibal. Mi tsiʼ qʼuele chaʼan maʼañic, tajol miʼ mejlel i cʼajtin i coltʌntel ti yambʌ hermanojob. Cheʼ tsaʼix ujti i tsajin, tajol miʼ taj i qʼuel chaʼan mach mejlic i tsʼʌctesan jiñi eʼtel woli bʌ i subentel. Mi añʌch lac pecʼlel, tajol mi caj la cʌl chaʼan mach mejlic lac mel.

18. a) Mi añʌch lac pecʼlel, ¿chuqui mi caj lac mel mi tsaʼ aqʼuentiyonla tsijib eʼtel? b) ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla Romanos 12:3 chaʼan mi lac pʌs lac pecʼlel?

18 Jehová yom chaʼan mi lac pʌs lac pecʼlel cheʼ mi lac melben i yeʼtel (Miqueas 6:8). Jin chaʼan, mi tsaʼ aqʼuentiyonla tsijiʼ bʌ eʼtel, la lac mel bajcheʼ Gedeón i laʼ laj cʼajtiben i coltaya Jehová. Laʼ lac wen tsajin chuqui miʼ subeñonla Jehová yaʼ ti Biblia yicʼot i yorganización. Laʼ laj cʼajtesan chaʼan tiʼ pejtelel muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel Jehová mach chaʼañic wen la cujil, mi lac mel come Jehová an i pecʼlel yicʼot miʼ coltañonla (Salmo 18:35). Mi añʌch lac pecʼlel, mach ñumeñic ti pʼis chuqui mi caj lac ñaʼtan ti lac tojlel (pejcan Romanos 12:3).

19. ¿Chucoch yom an lac pecʼlel?

19 Cheʼ bajcheʼ tsaʼix laj qʼuele, yom mi lac pʌs lac pecʼlel i cojach miʼ yʌqʼuentel i ñuclel Jehová come jiñʌch tsaʼ bʌ i Meleyonla yicʼot cojach jiñi Cʼax ñuc bʌ Dios (Apocalipsis 4:11). Jiñi lac pecʼlel mi caj i coltañonla chaʼan tijicña mi lac melben i yeʼtel Jehová cheʼ bajcheʼ cʼamel miʼ mejlel lac mel. Mi caj laj qʼuel ti ñuc bajcheʼ yubil miʼ yubin la quermañojob yicʼot chuqui miʼ ñaʼtañob, i cheʼʌch temel mi caj la cajñel. Mi añʌch lac pecʼlel, maʼañic mi caj la cotsan lac bʌ ti wocol come ñaxan mi caj lac wen ñaʼtan chuqui mi lac mel. Cheʼ jaʼel, utsʼat miʼ qʼuejlelob ti Jehová jiñi añoʼ bʌ i pecʼlel. Ili tac jiñʌch muʼ bʌ i pʌsbeñonla chucoch ñucʌch i cʼʌjñibal cheʼ miʼ pʌsob i pecʼlel jiñi i wiñicob Dios. Yaʼ ti yambʌ temaj mi caj laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel lac chʌn pʌs lac pecʼlel cheʼ mi lac ñusan wocol tac.