Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 19

Maʼañic chuqui mi caj i mʌctañob jiñi tojoʼ bʌ

Maʼañic chuqui mi caj i mʌctañob jiñi tojoʼ bʌ

«Cabʌl i ñʌchʼtilel i pusicʼal jini muʼ bʌ i cʼuxbiñob a tʼan. Maʼanic miʼ jatsʼob i yoc cheʼ miʼ chaʼleñob xʌmbal majlel» (SAL. 119:165).

CʼAY 122 ¡Yom xucʼulonla yicʼot bʌxonla!

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1, 2. a) ¿Chuqui tiʼ tsʼijbu juntiquil sociólogo? b) ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ti ili estudio?

ILI ora, yonlel lac piʼʌlob miʼ yʌlob chaʼan miʼ ñopob Jesús, pero maʼañic miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi i cʌntesa tac (2 Ti. 4:3, 4). Cheʼto jaʼel, juntiquil sociólogo tiʼ tsʼijbu: «Cheʼ añic yambʌ Jesús ili ora cheʼ bʌ miʼ chaʼlen tʼan cheʼ bajcheʼ tsiʼ chaʼle tʼan Jesús [...], ¿muʼ ba caj lac tsʼaʼlen jaʼel cheʼ bajcheʼ tsiʼ meleyob jiñi lac piʼʌlob ti wajali? [...] Tiʼ sujm, mucʼʌch».

2 Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo, cabʌl tsaʼ bʌ i ñʌchʼtʌbeyob i cʌntesa Jesús yicʼot tsiʼ qʼueleyob jiñi milagro tac pero maʼañic tsiʼ yʌcʼʌyob i ñopoñel tiʼ tojlel. ¿Chucoch? Ti jiñi estudio tsaʼ bʌ ñumi tsaʼix laj qʼuele chʌnchajp, i wʌle mi caj laj qʼuel yambʌ chʌnchajp. Mi caj laj qʼuel jaʼel chucoch ili ora an maʼañic bʌ miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús i chuqui mi caj i coltañonla chaʼan maʼañic mi lac yajlel.

1) JESÚS JUNLAJAL TSIʼ QʼUELE LAC PIʼɅLOB

Cabʌlob maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús tiʼ caj majqui tsiʼ ñochtayob. ¿Chucoch an muʼ bʌ i yajlelob jaʼel ili ora? (Qʼuele jiñi párrafo 3). *

3. ¿Chucoch an maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús?

3 Cheʼ bʌ Jesús tsajñi ti pañimil, mach tsaʼic jach i yajca majqui miʼ yajñel yicʼot. Tsiʼ cʼuxu i waj yicʼotob jiñi ricojoʼ bʌ, jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel i tsaʼ ajñi yicʼotob jiñi pʼumpʼuñoʼ bʌ, cheʼ jaʼel tsiʼ pʼunta jiñi muʼ bʌ i subentelob ti xmulilob. An lac piʼʌlob muʼ bʌ i wen qʼuelob i bʌ ti ñuc tsaʼ bʌ yajliyob tiʼ caj chuqui tsiʼ mele Jesús. Tsiʼ cʼajtibeyob jiñi xcʌntʼañob: «¿Chucoch woli laʼ piʼlen ti weʼel uchʼel jini xchʼʌm tojoñelob yicʼot xmulilob?». Jesús tsiʼ jacʼbeyob: «Jini cʼocʼoʼ bʌ mach yomobic tsʼʌcʌntel, cojach jini cʼamoʼ bʌ. Maʼanic tsaʼ tili c pʌy jini tojoʼ bʌ, jini jach xmulilob, chaʼan miʼ cʌyob i mul» (Lc. 5:29-32).

4. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ jiñi xʼaltʼan Isaías, ¿chuqui mach bʌ yomic miʼ yʌcʼ ti toj sajtel i pusicʼal jiñi judíojob?

4 ¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia? Cheʼ bʌ jalto yom chaʼan miʼ tilel ti pañimil jiñi Mesías, jiñi xʼaltʼan Isaías tsiʼ wʌn alʌ chaʼan maʼañic mi caj i chʼʌjmel ti ñuc ti pañimil. Tiʼ tsʼijbu: «Tsʼaʼlebil ti winicob xʼixicob, cʌybil jaʼel. [...] Tsaʼ lac mʌyʌ lac wut chaʼan maʼanix mi lac chʌn qʼuel. Cheʼ tsʼaʼlebil jini winic maʼanic tsaʼ lac pʼisi ti wenta» (Is. 53:3). Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl ili profecía, jiñi lac piʼʌlob mi caj i cʌyob jaʼel jiñi Mesías, jin chaʼan jiñi judíojob cheʼ ti ñaxam bʌ siglo mach yomic miʼ toj sajtelob i pusicʼal cheʼ miʼ qʼuelob chaʼan maʼañic miʼ chʼʌjmel ti ñuc Jesús.

5. ¿Chuqui miʼ ñaʼtañob cabʌl lac piʼʌlob tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús?

5 ¿Cheʼ ba woliʼ yujtel jaʼel ili ora? Cheʼʌchi. Yonlel ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tac miʼ wen mulañob i wiñicob ricojoʼ bʌ, wen añoʼ bʌ i ñaʼtʌbal o ñucoʼ bʌ i yeʼtel tiʼ lumal, mach i wentajobic mi jiñi i melbalob mach cheʼic an cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl jiñi Biblia. Ili ñucoʼ bʌ i yeʼtel jiñʌch muʼ bʌ i tsʼaʼlebeñob i wiñicob Jehová come mach ñucobic i cʼʌjñibal miʼ qʼuejlelob ti pañimil, anquese miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová yicʼotob i tijicñʌyel i sʌc miʼ yajñelob. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Pablo, Dios tsiʼ yajca jiñi tsʼaʼlebiloʼ bʌ (1 Co. 1:26-29). Pero Jehová miʼ wen qʼuel ti ñuc pejtelel jiñi xucʼul bʌ i wiñicob.

6. ¿Chuqui tsiʼ yʌlʌ Jesús ti Mateo 11:25, 26, i bajcheʼ miʼ mejlel lac lajiben i melbal?

6 ¿Chuqui mi caj i coltañet chaʼan maʼañic miʼ tilel tile bixel bʌ a pusicʼal? (Pejcan Mateo 11:25, 26). Mach a wʌqʼuen i ticʼlañet jiñi muʼ bʌ i yʌjlel tiʼ tojlel i wiñicob Dios. Ñaʼtan chaʼan Jehová jin jach miʼ cʼʌn chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel jiñi añoʼ bʌ i pecʼlel (Sal. 138:6). I ñaʼtan jaʼel pejtelel jiñi melbil bʌ i chaʼan Jehová cheʼ bʌ miʼ cʼʌn jiñi lac piʼʌlob mach bʌ cabʌlobic i ñaʼtʌbal yicʼot mach bʌ pʼipʼobic i pusicʼal.

2) JESÚS TIʼ SUBU BAQUI TAC BɅ JIÑI CɅNTESA MACH BɅ I SUJMIC

7. ¿Chucoch Jesús tiʼ sube jiñi fariseojob chaʼan chaʼpʼejl jax i pusicʼalob, i bajcheʼ yʌlʌyob?

7 Jesús maʼañic tsiʼ bʌcʼña i suben jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tac chaʼan mach weñic chuqui woliʼ melob. Jumpʼejl ejemplo, tiʼ sube jiñi fariseojob chaʼan chaʼpʼejl jax i pusicʼalob come miʼ ñumen qʼuelob ti ñuc cheʼ miʼ pocob i cʼʌb i mach jiñic jiñi i cʌntʌntel i tat i ñaʼob (Mt. 15:1-11). Jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús tsaʼ toj sajtiyob i pusicʼal i tiʼ subeyob: «¿Ñaʼtʌbil ba a chaʼan tsaʼ michʼayob fariseojob cheʼ bʌ tsiʼ yubiyob a tʼan?». Jesús tiʼ subeyob: «Pejtelel pimel mach bʌ pʌcʼbilic chaʼan c Tat am bʌ ti panchan miʼ caj ti bojquel. Laʼ to ajnicob. Xpotsʼob jini xpʌs bijob. Mi xpotsʼ jini muʼ bʌ i tojʼesan majlel xpotsʼ, tiʼ chaʼticlelob miʼ yajlelob ti chʼen» (Mt. 15:12-14). Anquese jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tsiʼ michʼleyob Jesús, maʼañic tsiʼ cʌyʌ i sub jiñi i sujmlel.

8. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Jesús chaʼan Dios maʼañic miʼ chʼʌm ti ñuc pejtelel jiñi ñopbalʌl?

8 Jesús tsiʼ yʌlʌ jaʼel chaʼan mach weñic jiñi mach bʌ i sujmic cʌntesa. Maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan Dios miʼ chʼʌm pejtelel jiñi ñopbalʌl tac. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan cabʌlob muʼ bʌ caj i majlelob ti jiñi ñuc bʌ bij chaʼan miʼ jisʌntelob, pero mach cabʌlobic muʼ bʌ caj i majlelob ti jiñi chʼoʼchʼoc bʌ bij chaʼan miʼ tajob i cuxtʌlel (Mt. 7:13, 14). Jamʌ tsiquil tsiʼ yʌlʌ chaʼan cabʌlob muʼ bʌ caj i yʌlob chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Dios, pero mach i sujmic. Jin chaʼan tsiʼ yʌcʼʌ ili ticʼojel: «Chʌcʌ qʼuele laʼ bʌ chaʼan lot bʌ xʼaltʼañob muʼ bʌ i tilelob baʼ añetla lʌpʌl i chaʼañob i tsutsel tiñʌmeʼ yilal, pero tiʼ pusicʼal lajalob bajcheʼ jontol bʌ bʌteʼel tsʼiʼ. [...] Tiʼ wut jach mi laʼ cʌn lot bʌ xʼaltʼañob» (Mt. 7:15-20).

Cabʌlob maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús tiʼ caj tsiʼ yʌlʌ baqui tac bʌ jiñi mach bʌ i sujmic cʌntesa. ¿Chucoch an muʼ bʌ i yajlelob jaʼel ili ora? (Qʼuele jiñi párrafo 9). *

9. ¿Baqui tac bʌ cʌntesa tsiʼ yʌlʌ Jesús chaʼan mach weñic?

9 ¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia? Ti jumpʼejl profecía tsaʼ ajli chaʼan jiñi Mesías mi caj i yubin i bʌxlel tiʼ melol i yeʼtel Jehová tiʼ yotot (Sal. 69:9; Jn. 2:14-17). Jiñi i bʌxlel Jesús jiñʌch tsaʼ bʌ i yʌqʼue i sub baqui tac bʌ jiñi cʌntesa mach bʌ i sujmic. Jumpʼejl ejemplo, jiñi fariseojob miʼ ñopob chaʼan an lac chʼujlel mach bʌ yujilic chʌmel, pero Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi chʌmeñoʼ bʌ lajal bajcheʼ wʌyʌlob jach (Jn. 11:11). Jiñi saduceojob maʼañic miʼ ñopob chaʼan jiñi chʌmeñoʼ bʌ miʼ mejlelob ti chaʼ chʼojyel, pero Jesús tsiʼ chaʼ chʼojyesa jiñi i yamigo i cʼabaʼ Lázaro (Jn. 11:43, 44; Hch. 23:8). Jiñi fariseojob miʼ pʌsob chaʼan an jumpʼejl pʼʌtʌlel mach bʌ tsiquilic o chaʼan Dios miʼ wʌn ñaʼtan chuqui mi caj i yujtel o chuqui mi caj lac mel, pero Jesús tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñi lac piʼʌlob miʼ mejlel i yajcañob mi mucʼʌch caj i melbeñob i yeʼtel Dios o maʼañic (Mt. 11:28).

10. ¿Chucoch cabʌl lac piʼʌlob maʼañic miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi laj cʌntesa?

10 ¿Cheʼ ba woliʼ yujtel jaʼel ili ora? Cheʼʌchi. Cabʌl lac piʼʌlob maʼañic miʼ chʼʌmoñobla ti ñuc come mi laj cʼʌn jiñi Biblia chaʼan mi lac pʌs chaʼan an cʌntesa tac mach bʌ i sujmic. Jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tac miʼ pʌsob chaʼan Dios miʼ yʌqʼueñob i toj i mul jiñi jontoloʼ bʌ ti jumpʼejl infierno, i jiñi lac piʼʌlob mucʼʌch i ñopob. Joñonla muʼ bʌ lac melben i yeʼtel jiñi Dios yujil bʌ cʼuxbiya, mi lac pʌs chaʼan mach i sujmic jiñi. Jiñi ñopbalʌl tac miʼ pʌs jaʼel chaʼan an lac chʼujlel mach bʌ yujilic chʌmel. Cheʼ i sujmiqui machʌch cʼʌñʌlic jiñi chaʼ chʼojyel, pero joñonla mi lac pʌs chaʼan mach i sujmic ili cʌntesa. Cheʼ jaʼel, anquese ti jiñi ñopbalʌl tac miʼ pʌstʌl chaʼan wʌn ñaʼtʌbilix chuqui mi caj i yujtel, joñonla mi la cʌcʼ ti cʌjñel chaʼan librejonla i miʼ mejlel lac yajcan mi mucʼʌch caj lac melben i yeʼtel Dios o maʼañic. I jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tac miʼ wen michʼañob.

11. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Jesús ti Juan 8:45-47, ¿chuqui yom Dios tiʼ tojlel i wiñicob?

11 ¿Chuqui mi caj i coltañet chaʼan maʼañic miʼ tilel tile bixel bʌ a pusicʼal? Mi jatet maʼ cʼuxbin jiñi i sujmlel yom maʼ chʼʌm ti ñuc jiñi muʼ bʌ i yʌl Dios (pejcan Juan 8:45-47). Mach a mel cheʼ bajcheʼ Satanás, yom xucʼul maʼ wajñel ti jiñi i sujmlel i mach a wis cʌy jiñi ñopol bʌ a chaʼan (Jn. 8:44). Dios yom chaʼan jiñi i wiñicob miʼ lajiñob Jesús, jin chaʼan miʼ subeñob: «Tsʼaʼlenla jontolil. Mach mi laʼ cʌy i melol chuqui tac wen» (Ro. 12:9; He. 1:9).

3) JESÚS TSIʼ LɅTʼɅ I TICʼLɅNTEL

Cabʌlob maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús tiʼ caj tsaʼ chʌmi ti teʼ. ¿Chucoch an muʼ bʌ i yajlelob jaʼel ili ora? (Qʼuele jiñi párrafo 12). *

12. ¿Chucoch tsaʼ yajliyob cabʌl judíojob tiʼ caj bajcheʼ tsaʼ tsʌnsʌnti Jesús?

12 ¿Chuqui tac yambʌ tsiʼ yʌcʼʌ ti yajlel jiñi judíojob tiʼ yorajlel Jesús? Pablo tsiʼ yʌlʌ: «Joñonla mi lac sub jiñi wen tʼan tiʼ tojlel Cristo, jiñi tsaʼ bʌ jichʼchoconti ti teʼ, iliyi miʼ mʌctan jiñi judíojob» (1 Co. 1:23, TNM). ¿Chucoch tsiʼ yʌcʼʌyob ti yajlel? Come tsiʼ ñaʼtayob chaʼan cheʼ bʌ Jesús tsaʼ jichʼchoconti ti teʼ lajal bajcheʼ juntiquil xjontolil o juntiquil xmulil i mach juntiquilic Mesías (Dt. 21:22, 23).

13. ¿Chuqui maʼañic tsiʼ mulaj i cʌñob jiñi maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús?

13 Jiñi judíojob maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús maʼañic tsiʼ mulayob i cʌn chaʼan maʼañic i mul, chaʼan tsaʼ jach toʼol jopʼbenti i mul yicʼot chaʼan tsaʼ toʼol ticʼlʌnti. Jiñi meloñel tsaʼ bʌ poj ujti tiʼ tojlel Jesús mʌc wut jach. Jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti melobʌjʌl tsiʼ waʼ tempayob i bʌ i mach cheʼic tsiʼ meleyob cheʼ bajcheʼ yom miʼ mejlel (Lc. 22:54; Jn. 18:24). Maʼañic tsiʼ ñʌchʼtayob mi añʌch chuqui miʼ pʌs chaʼan Jesús an i mul o maʼañic, jiñi xmeloñelob tsaʼ jach caji i sʌclañob «muʼ bʌ i chaʼleñob jopʼtʼan tiʼ contra Jesús chaʼan miʼ yʌcʼob ti chʌmel». Tiʼ caj maʼañic tsaʼ cʼʌjñibʌyi iliyi, jiñi ñumen ñuc bʌ sacerdote tsiʼ ñopo i yʌqʼuen i taj i sajtemal Jesús tiʼ tʼan. Mach junyajl weñic chuqui tsiʼ meleyob (Mt. 26:59; Mr. 14:55-64). I cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ chʼojyi Jesús, jiñi xmeloñelob tsiʼ yʌqʼueyob cabʌl taqʼuin jiñi soldadojob woli bʌ i cʌntañob yaʼ baqui mucul chaʼan miʼ chaʼleñob lot i maʼañic miʼ yʌlob chucoch maʼañix yaʼan Jesús yaʼ ti mucoñibʌl (Mt. 28:11-15).

14. ¿Chuqui jiñi wʌn albil bʌ chaʼan bajcheʼ mi caj i chʌmel jiñi Mesías?

14 ¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia? Anquese cabʌl judíojob mach pijtʌbilobic i chaʼan chaʼan miʼ chʌmel jiñi Mesías, laʼ laj qʼuel jiñi wʌn albilix bʌ: «Come tsiʼ yʌcʼʌ i bʌ ti chʌmel. Tsaʼ ajqʼui ti toj mulil cheʼ bajcheʼ xñusa mandar. Tsiʼ cuchbeyob i mul cabʌlob. Tsiʼ cʼajtibe Dios chaʼan miʼ ñusʌbeñob i mul xñusa mandarob» (Is. 53:12). Jin chaʼan, jiñi judíojob mach yomic miʼ yajlelob tiʼ caj Jesús tsaʼ tsʌnsʌnti bajcheʼ juntiquil xmulil.

15. ¿Chuqui tac ti lot tiʼ tojlel jiñi i testigojob Jehová an i yʌcʼʌyob tiʼ yajlel jiñi lac piʼʌlob?

15 ¿Cheʼ ba woliʼ yujtel jaʼel ili ora? Tiʼ sujm cheʼʌchi. Cheʼ bajcheʼ tsaʼ ujti Jesús, jiñi i testigojob Jehová ti ili ora miʼ toʼol jopʼbentelob i mul. Laʼ laj qʼuel chaʼpʼejl uxpʼejl ejemplo. Cheʼ ti jabil 1930 cʼʌlʌl 1940, yaʼ ti Estados Unidos mach junsujtelic jach tsajñonla yaʼ ti meloñibʌl chaʼan librejonla mi lac melben i yeʼtel Dios. An juezob tsaʼ bʌ i jamʌ pʌsʌyob chaʼan miʼ tsʼaʼleñoñobla. Yaʼ ti Quebec ti Canadá, jiñi ñopbalʌl yicʼot jiñi Estado tsiʼ temeyob i bʌ chaʼan miʼ contrajiñoñobla. Cabʌl xsubtʼañob tsaʼ otsʌntiyob ti cárcel tiʼ caj miʼ yʌcʼob ti cʌñol chaʼan bʌ jiñi i Yumʌntel Dios. Ti Alemania, jiñi nazijob tiʼ tsʌnsayob cabʌl xcolelob Testigojoʼ bʌ. I ti jiñi jabil ñumen bʌ tilel, yaʼ ti Rusia cabʌl hermanojob tsaʼ jopʼbentiyob i mul yicʼot tsaʼ otsʌntiyob ti cárcel tiʼ caj miʼ yʌcʼob ti cʌñol muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia, jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel miʼ yʌlob chaʼan iliyi ñumeñix ti pʼis. Cheʼto jaʼel jiñi yumʌlob tsiʼ yʌlʌyob chaʼan maʼañic miʼ mejlel ti cʼʌjñel jiñi Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras am bʌ ti ruso come ñumeñix ti pʼis i miʼ tilel jiñi i cʼabaʼ Jehová.

16. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl 1 Juan 4:1, ¿chucoch mach yomic mi la cʌcʼ lac bʌ ti lotintel ti chuqui tac miʼ yʌjlel tiʼ tojlel i wiñicob Jehová?

16 ¿Chuqui mi caj i coltañet chaʼan maʼañic miʼ tilel tile bixel bʌ a pusicʼal? Wen qʼuele miʼ sujmʌch jiñi muʼ bʌ i yʌjlel. Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chaʼle cʌntesa yaʼ ti bujtʌl tsiʼ wʌn alʌ chaʼan an lac piʼʌlob muʼ bʌ cajelob ti lot yicʼot mi caj i yʌlob baqui jach bʌ jontolil tiʼ tojlel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan (Mt. 5:11). Pejtelel jiñi lot tilem ti Satanás, miʼ cʼʌn jiñi laj contrajob chaʼan miʼ chaʼleñob jopʼtʼan ti lac tojlel (Ap. 12:9, 10). Mach a ñop pejtelel jiñi lot i maʼañic baʼ ora yom maʼ wʌcʼ chaʼan miʼ bʌcʼtesañet yicʼot miʼ cʼuñʼesan a ñopoñel (pejcan 1 Juan 4:1).

4) JESÚS TSA AJQʼUI TIʼ CʼɅB I CONTRAJOB I TSAʼ CɅJYI

Cabʌlob maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús come Judas tsiʼ yʌcʼʌ tiʼ cʼʌb i contrajob. ¿Chucoch an muʼ bʌ i yajlelob jaʼel ili ora? (Qʼuele jiñi párrafo 17 yicʼot 18). *

17. ¿Chuqui tsaʼ ujti tiʼ tojlel chaʼtiqui uxtiquilob cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob pejtelel tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Jesús cheʼ bʌ muqʼuix caj i chʌmel?

17 Cheʼ bʌ jumpʼejl jax acʼʌlel yom chaʼan miʼ chʌmel Jesús, juntiquil i yapóstol tsiʼ yʌcʼʌ tiʼ cʼʌb i contrajob, yambʌ uxyajl tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach i cʌñʌyic i tsiʼ bajñel cʌyʌyob (Mt. 26:14-16, 47, 56, 75). Pero Jesús maʼañic tsaʼ toj sajti i pusicʼal come tsaʼix i yʌlʌ chaʼan cheʼʌch mi caj i yujtel (Jn. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32). Cheʼ bʌ jiñi lac piʼʌlob tsiʼ qʼueleyob iliyi, tajol an tsaʼ bʌ tili tile bixeloʼ bʌ i pusicʼal i tsiʼ ñaʼtayob: «Mi cheʼ miʼ melob jiñi i yapóstolob Jesús bajcheʼ iliyi mach comic sujtel bajcheʼob».

18. ¿Baqui tac bʌ profecía tsaʼ tsʼʌctiyi cheʼ bʌ muqʼuix caj i chʌmel Jesús?

18 ¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia? Cheʼ bʌ cabʌlto jab yom chaʼan miʼ tilel Jesús wʌʼ ti pañimil, Jehová tsiʼ wʌn alʌ chaʼan an majqui mi caj i yʌqʼuentel 30 taqʼuin melbil bʌ ti plata chaʼan miʼ yʌcʼ tiʼ cʼʌb i contrajob jiñi Mesías (Zac. 11:12, 13). Jiñi muʼ bʌ caj i mel iliyi juntiquilʌch i yamigo (Sal. 41:9). Zacarías tiʼ tsʼijbu jaʼel: «Laʼ tsʌnsʌntic jini Xcʌntaya. Mi caj i pam pujquelob jini tiñʌmeʼ» (Zac. 13:7). Jiñi utsoʼ bʌ i pusicʼal maʼañic tiʼ tsʼaʼleyob Jesús tiʼ caj pejtelel iliyi. Tsaʼ ñumen pʼʌtʼayob i ñopoñel cheʼ tsiʼ qʼueleyob bajcheʼ tsaʼ tsʼʌctiyi jiñi profecía tac tiʼ tojlel.

19. ¿Chuqui yujilob jiñi utsoʼ bʌ i pusicʼal?

19 ¿Cheʼ ba woliʼ yujtel jaʼel ili ora? Cheʼʌchi. An i testigojob Jehová tsaʼ bʌ i cʌyʌyob jiñi i sujmlel, tsaʼ sujtiyob ti apóstata i an i chaʼleyob wersa chaʼan cheʼ miʼ melob jaʼel jiñi yañoʼ bʌ. Miʼ cʼʌñob Internet yicʼot yan tac bʌ chaʼan miʼ chaʼleñob lot yicʼot chaʼan miʼ yʌlob mach bʌ wentaquic ti lac tojlel. Pero jiñi utsoʼ bʌ i pusicʼal maʼañic miʼ yʌcʼob i bʌ ti lotintel. Yujilob chaʼan jiñi Biblia tsiʼ wʌn alʌ chaʼan cheʼ mi caj i yujtel bajcheʼ ili (Mt. 24:24; 2 P. 2:18-22).

20. ¿Chuqui mi caj i coltañet chaʼan maʼañic miʼ lotiñetob jiñi tsaʼix bʌ i cʌyʌyob i sujmlel? (2 Timoteo 4:4, 5).

20 ¿Chuqui mi caj i coltañet chaʼan maʼañic miʼ tilel tile bixel bʌ a pusicʼal? Chʌn chaʼlen estudio, chʌn mele oración i chʌn chaʼlen subtʼan cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Jehová chaʼan maʼ pʼʌtʼesan jiñi a ñopoñel (pejcan 2 Timoteo 4:4, 5). Mi añʌch a ñopoñel maʼañic mi caj a wis chaʼlen bʌqʼuen cheʼ bʌ maʼ wubin ti ajlel mach bʌ wentaquic (Is. 28:16). Jiñi a cʼuxbiya ti Jehová, tiʼ Tʼan yicʼot tiʼ tojlel jiñi hermanojob jiñʌch muʼ bʌ caj i coltañet chaʼan maʼañic miʼ lotiñetob jiñi tsaʼix bʌ i cʌyʌyob i sujmlel.

21. ¿Chuqui jiñi muʼ bʌ i mejlel lac ñop anquese yonlel lac piʼʌlob maʼañic miʼ chʼʌmob ti ñuc jiñi tʼan muʼ bʌ lac sub?

21 Cheʼ ti ñaxam bʌ siglo, cabʌlob maʼañic bʌ tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús i tsaʼ yajliyob. Pero cabʌlob tsaʼʌch bʌ i chʼʌmʌyob ti ñuc jaʼel. Yaʼan juntiquil ochem bʌ ti jiñi Sanedrín yicʼot «cabʌl motomajob» (Hch. 6:7; Mt. 27:57-60; Mr. 15:43). Ili ora yonlel lac piʼʌlob miʼ tsajcañob Jesús jaʼel. ¿Chucoch? Come i cʌñʌyob jiñi i sujmlel am bʌ ti Biblia i miʼ cʼuxbiñob. Jiñi i Tʼan Dios miʼ yʌl: «Cabʌl i ñʌchʼtilel i pusicʼal jini muʼ bʌ i cʼuxbiñob a tʼan. Maʼanic miʼ jatsʼob i yoc cheʼ miʼ chaʼleñob xʌmbal majlel» (Sal. 119:165).

CʼAY 124 Laʼ lac chʌn pʌs lac xucʼtʌlel

^ parr. 5 Ti jiñi estudio tsaʼ bʌ ñumi tsaʼ laj qʼuele chʌnchajp chucoch jiñi lac piʼʌlob maʼañic tsiʼ chʼʌmʌyob ti ñuc Jesús ti wajali yicʼot chucoch maʼañic mi lac chʼʌjmel ti ñuc ili ora. Ti ili estudio mi caj laj qʼuel yambʌ chʌnchajp. Mi caj laj qʼuel jaʼel chucoch jiñi muʼ bʌ i cʼuxbiñob Jehová maʼañic chuqui miʼ yʌcʼob ti yajlel.

^ parr. 60 MUʼ BɅ I YɅL JIÑI FOTO: Jesús woliʼ cʼux i waj yicʼot Mateo yicʼot yambʌ xchʼʌm tojoñelob.

^ parr. 62 MUʼ BɅ I YɅL JIÑI FOTO: Jesús woliʼ choc loqʼuel jiñi xchoñoñelob yaʼ ti templo.

^ parr. 64 MUʼ BɅ I YɅL JIÑI FOTO: Jesús woliʼ cuch majlel jiñi teʼ chaʼan bʌ wocol.

^ parr. 66 MUʼ BɅ I YɅL JIÑI FOTO: Judas woliʼ tsʼujtsʼun Jesús chaʼan miʼ yʌcʼ tiʼ cʼʌb i contrajob.