Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 44

¿Muʼ ba caj i melbeñob i yeʼtel Dios jiñi a walobilob cheʼ miʼ colelob?

¿Muʼ ba caj i melbeñob i yeʼtel Dios jiñi a walobilob cheʼ miʼ colelob?

«Tsaʼ pʼojli i ñaʼtʌbal Jesús. Tsaʼ chañʼa. Tsaʼ pʼojli i yutslel i pusicʼal tiʼ wut Dios yicʼot tiʼ wut winicob» (LC. 2:52).

CʼAY 134 La calobilob: Lac majtañob ti Dios

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1. ¿Chuqui jiñi ñumen wem bʌ yom bʌ mi lac yajcan lac mel?

LɅCʼɅL tiʼ pejtelel ora, jiñi muʼ bʌ i melob (chaʼleñob) jiñi tatʌlob yaʼʌch cʌyʌl bajcheʼ yilal miʼ cajel jiñi i yalobilob. Mi mach weñic chuqui miʼ melob, miʼ tajob wocol jiñi i yalobilob. Pero mi weñʌch chuqui miʼ melob, mi caj i coltan jiñi i yalobilob chaʼan tijicña miʼ chumtʌlob. Cheʼ jaʼel, jiñi i yalobilob yom miʼ yajcañob chuqui tac wem bʌ mi caj i melob. Jiñi ñumen wem bʌ yom bʌ mi lac yajcan lac mel jiñʌch cheʼ mi lac melben i yeʼtel jiñi cʼuxbibil bʌ lac Tat, Jehová (Sal. 73:28).

2. ¿Chuqui tac wem bʌ tsiʼ yajcayob i mel José, María yicʼot Jesús?

2 Jiñi i tat i ñaʼ Jesús yomobʌch i coltan jiñi i yalobilob chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel (troñel) Jehová. I tsaʼ bʌ i meleyob tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñʌch ñumen ñuc bʌ i cʼʌjñibal i chaʼañob (Lc. 2:40, 41, 52). Jesús tsaʼʌch i yajca i mel chuqui tac wem bʌ jaʼel, tsaʼ bʌ i colta chaʼan miʼ tsʼʌctesan jiñi albil bʌ i chaʼan Jehová tiʼ tojlel (Mt. 4:1-10). Tsaʼ sujti ti wem bʌ wiñic xucʼul bʌ yicʼot am bʌ i chʼejlel. Mi juntiquil tatʌl muʼ bʌ i cʼuxbin Jehová añic i yalobil bajcheʼ Jesús wen tijicña mi caj i yubin i bʌ.

3. ¿Chuqui tac ti cʼajtiya mi caj lac jacʼ ti ili estudio?

3 Ti ili estudio, mi caj lac jacʼ ili cʼajtiya tac: ¿Chuqui tac wem bʌ tsiʼ yajca i mel Jehová tiʼ tojlel Jesús? ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌñob jiñi tatʌlob xñoptʼañoʼ bʌ chaʼan tsaʼ bʌ i yajcayob i mel José yicʼot María? ¿I chuqui miʼ mejlel i cʌñob jiñi xcolelob xñoptʼañoʼ bʌ chaʼan tsaʼ bʌ i yajca i mel Jesús?

JIÑI WEM BɅ EJEMPLO I CHAʼAN JEHOVÁ

4. ¿Chuqui ñuc bʌ tsiʼ mele Jehová tiʼ tojlel i Yalobil?

4 Jehová tiʼ sʌclʌbe Jesús wem bʌ i tat yicʼot wem bʌ i ñaʼ (Mt. 1:18-23; Lc. 1:26-38). Jiñi tʼan tac tsaʼ bʌ i yʌlʌ María loqʼuem bʌ tiʼ pusicʼal, i muʼ bʌ lac taj yaʼ ti Biblia miʼ pʌs chaʼan tsaʼʌch i wen cʼuxbi Jehová yicʼot jiñi i Tʼan (Lc. 1:46-55). I jiñi tsaʼ bʌ i mele José cheʼ bʌ tsaʼ pejcʌnti ti Jehová miʼ pʌs chaʼan tsaʼʌch i cʼuxbi yicʼot chaʼan yomʌch ajñel ti wen tiʼ wut (Mt. 1:24).

5, 6. ¿Chuqui tac tsiʼ yʌcʼʌ Jehová chaʼan miʼ ñusan i Yalobil?

5 Jehová maʼañic tiʼ sʌclʌbe i tat i ñaʼ Jesús wen añoʼ bʌ i taqʼuin. ¿Bajcheʼ la cujil? Come jiñi majtañʌl tsaʼ bʌ i yʌcʼʌyob José yicʼot María cheʼ bʌ tsiʼ yila pañimil (chʼocʼa) Jesús miʼ pʌs chaʼan pʼumpʼuñob (Lc. 2:24). Tajol José an i chaʼan jumpʼejl alʌ otot yaʼ tiʼ tʼejl i yotot am bʌ ti Nazaret cheʼ bʌ miʼ mel i yeʼtel bajcheʼ xjucʼteʼ. Mach cabʌlic chuqui añob i chaʼan tsaʼ chumleyob come an 7 i yalobilob (Mt. 13:55, 56).

6 Jehová tsiʼ colta i Yalobil cheʼ bʌ an tac chuqui colel i chaʼlen, pero tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan miʼ ñusan tac wocol jaʼel (Mt. 2:13-15). Jumpʼejl ejemplo, an añoʼ bʌ tiʼ familia maʼañic bʌ tsiʼ ñopoyob tiʼ tojlel. Tajol chʼijyemʌch tsiʼ yubi i bʌ cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan an i familia maʼañic bʌ tsiʼ ñopoyob ti ñaxan chaʼan jiñʌch jiñi Mesías (Mr. 3:21; Jn. 7:5). Cheʼ jaʼel, tajol tsiʼ yubi i chʼijyemlel cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi (sajti) José, jiñi i majan tat. I come jin ascuñʌl tajol jin tsiʼ chʼʌmʌ tiʼ wenta jiñi eʼtel bajcheʼ xjucʼteʼ (Mr. 6:3). Cheʼ bʌ Jesús tsaʼ coli, tsiʼ cʌñʌ i cʌntan i familia. Tajol tsiʼ chaʼle tsʌts bʌ eʼtel chaʼan miʼ mʌcʼlan i familia. Jin chaʼan, yujil chaʼan juntiquil mucʼʌch i wen lujbʼan cheʼ bʌ miʼ wen chaʼlen eʼtel.

Tatʌlob, cʌntesan a walobilob chaʼan miʼ lʌtʼob jiñi wocol tac cheʼ bʌ mi laʼ cʌntesan i sʌclañob i coltaya yaʼ ti Biblia. (Qʼuele jiñi párrafo 7). *

7. a) ¿Chuqui ti cʼajtiya tac miʼ mejlel i coltañob jiñi ñujpuñemoʼ bʌ añoʼ bʌ i yalobilob? b) Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Proverbios 2:1-6, ¿chuqui yom miʼ cʌntesan i yalobilob jiñi tatʌlob?

7 Mi jatet yic’ot a piʼʌl a wom laʼ walobil, cʼajtiben laʼ bʌ: «¿Muʼ ba caj i yajcañonla Jehová chaʼan miʼ yʌqʼueñonla ti lac wenta chaʼan mi laj cʌntan juntiquil alʌl come miʼ qʼuel chaʼan añʌch lac pecʼlel yicʼot mi laj cʼuxbiben i Tʼan?» (Sal. 127:3, 4). Pero mi tatʌletix o ñaʼʌletix cʼajtiben a bʌ: «¿Muʼ ba j cʌntesan jiñi j calobilob chaʼan ñuc i cʼʌjñibal cheʼ bʌ mi lac chaʼlen tsʌts bʌ eʼtel?» (Ec. 3:12, 13). «¿Muʼ ba c chaʼlen wersa chaʼan maʼañic chuqui miʼ chaʼleñob ila tiʼ pañimil Satanás?» (Pr. 22:3). Tiʼ sujm, mach mejlic a cʌntañob chaʼan maʼañic miʼ ñusañob mi jumpʼejlic wocol tiʼ cuxtʌlel. Pero miʼ mejlel a cʌntesañob ti wen chaʼan miʼ lʌtʼob jiñi wocol tac. ¿Bajcheʼ? Jiñʌch cheʼ maʼ cʌntesañob chaʼan miʼ sʌclañob i coltaya ti jiñi Biblia (pejcan Proverbios 2:1-6). Jumpʼejl ejemplo, mi juntiquil ti a familia miʼ cʌy Jehová, cʼʌñʌ jiñi Biblia chaʼan maʼ pʌsben jiñi a walobilob chucoch ñucʌch i cʼʌjñibal cheʼ bʌ miʼ pʌsob i xucʼtʌlel ti Jehová (Sal. 31:23). Mi tsaʼ chʌmi juntiquil cʼux bʌ mi laʼ wubin, pʌsbeñob texto tac muʼ bʌ i coltañob chaʼan miʼ lʌtʼob i cʼuxel i pusicʼal yicʼot miʼ tajob i ñʌchʼtʌlel (2 Co. 1:3, 4; 2 Ti. 3:16).

JIÑI WEM BɅ EJEMPLO I CHAʼAN JOSÉ YICʼOT MARÍA

8. ¿Bajcheʼ tsiʼ jacʼʌyob José yicʼot María jiñi mandar am bʌ ti Deuteronomio 6:6, 7?

8 José yicʼot María tsaʼʌch mejli i coltañob Jesús chaʼan wen miʼ qʼuejlel ti Dios come tsiʼ meleyob tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jehová chaʼan yom miʼ melob jiñi tatʌlob (pejcan Deuteronomio 6:6, 7). Tiʼ chaʼticlelob miʼ wen cʼuxbiñob Jehová, i ñumen ñuc bʌ i cʼʌjñibal i chaʼañob jiñʌch cheʼ miʼ coltañob i yalobilob chaʼan miʼ cʼuxbiñob jaʼel.

9. ¿Chuqui ñuc bʌ tsiʼ meleyob José yicʼot María?

9 José yicʼot María tsiʼ yʌqʼueyob i yorajlel chaʼan miʼ chʼujutesañob Dios yicʼot i yalobilob. Ti jujumpʼejl semana tsaʼ majliyob ti sinagoga am bʌ ti Nazaret, i ti jujumpʼejl jab miʼ majlelob ti Jerusalén chaʼan miʼ melob jiñi Pascua (Lc. 2:41; 4:16). Tajol cheʼ bʌ woli (choncol) i xʌñob majlel chaʼan miʼ cʼotelob ti Jerusalén tsiʼ cʌntesʌbeyob Jesús yicʼot jiñi i yijtsʼiñob tsaʼ bʌ i ñusayob i tejclum Jehová ti wajali. I tajol tsiʼ julaʼtayob jiñi tejclum tac muʼ bʌ i yʌjlel yaʼ ti Tsʼijbujel tac. Cheʼ bʌ cabʌlobix tiʼ familia ñumen wocolto tsiʼ yubiyob José yicʼot María chaʼan miʼ bej melob i chaʼan tac bʌ Dios. Pero weñʌch cheʼ tsiʼ yʌcʼʌyob ti ñaxan jiñi i chʼujutesʌntel Jehová come jiñi i familia wen tsaʼ ajñi yicʼotob Jehová.

10. ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌñob tiʼ tojlel José yicʼot María jiñi hermanojob añoʼ bʌ i yalobilob?

10 ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌñob tiʼ tojlel José yicʼot María jiñi hermanojob añoʼ bʌ i yalobilob? Pʌsben laʼ walobilob ti chuqui mi laʼ wʌl yicʼot ti chuqui mi laʼ mel chaʼan mucʼʌch laʼ cʼuxbin Jehová tiʼ pejtelel laʼ pusicʼal. Jiñi ñumen ñuc bʌ muʼ bʌ i mejlel laʼ mel tiʼ tojlelob jiñʌch cheʼ mi laʼ coltañob chaʼan miʼ cʼuxbiñob Jehová. I cheʼ jaʼel, ñuc i cʼʌjñibal cheʼ bʌ mi laʼ cʌntesañob chaʼan miʼ yʌqʼueñob i yorajlel chaʼan jiñi estudio, jiñi oración, jiñi tempa bʌ tac yicʼot jiñi subtʼan (1 Ti. 6:6). I yom mi laʼ wʌqʼueñob chuqui i cʼʌjñibal bʌ i chaʼañob (1 Ti. 5:8, TNM). Cʼajtesanla chaʼan jiñi muʼ bʌ caj i coltan laʼ walobilob chaʼan cuxul miʼ cʌytʌlob ti ili i pañimil Satanás yicʼot chaʼan miʼ yochelob ti jiñi tsijiʼ bʌ i pañimil Dios, mach jiñic jiñi taqʼuin o jiñi chubʌʼañʌl tac jiñʌch cheʼ i yamigojob Jehová (Ez. 7:19; 1 Ti. 4:8). *

Miʼ wen aqʼueñonla lac tijicñʌyel cheʼ bʌ mi laj qʼuel an cabʌl hermanojob añoʼ bʌ i yalobilob wem bʌ chuqui miʼ yajcañob i mel chaʼan wen miʼ yajñelob tiʼ chaʼan bʌ Dios jiñi i familia. (Qʼuele jiñi párrafo 11). *

11. a) ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob jiñi tatʌlob muʼ bʌ i yʌl 1 Timoteo 6:17-19 chaʼan wen chuqui miʼ yajcañob i mel? b) ¿Chuqui tac miʼ mejlel i melob jiñi familia tac, i chuqui ti bendición miʼ mejlel i tajob? (Qʼuele jiñi recuadro: « ¿Chuqui miʼ mejlel laʼ mel?»).

11 Miʼ wen aqʼueñonla lac tijicñʌyel cheʼ bʌ mi laj qʼuel chaʼan an cabʌl hermanojob añoʼ bʌ i yalobilob wem bʌ chuqui miʼ yajcañob i mel chaʼan wen miʼ yajñelob tiʼ chaʼan bʌ Dios jiñi i familia. Miʼ tem chʼujutesañob Jehová cheʼ bʌ maʼañic miʼ sʌtob jiñi tempa bʌ tac, jiñi colem tempa bʌ yicʼot cheʼ bʌ miʼ loqʼuelob ti subtʼan. An familia tac muʼ bʌ i majlelob ti coltaya baqui maʼañic miʼ wen ñumelob ti subtʼan, an muʼ bʌ i julaʼtañob Betel o miʼ yʌcʼob i coltaya baqui woli (yʌquel) i mejlel i yotlel tac chʼujutesaya. Chaʼan miʼ mejlel i melob jiñi familia tac iliyi, yomʌch taqʼuin. I tajol wocolʌch miʼ yubiñob. Pero Jehová mucʼʌch caj i yʌqʼueñob i bendición mi mucʼʌch i melob (pejcan 1 Timoteo 6:17-19). Lʌcʼʌl tiʼ pejtelel ora, jiñi tsaʼ bʌ cosʌntiyob ti familia i testigojoʼ bʌ Jehová maʼañic miʼ ñajʌyelob i chaʼan tsaʼ bʌ i cʌñʌyob cheʼ bʌ xbiʼtalobto yicʼot miʼ wen acʼob wocolix i yʌlʌ chaʼan jiñi cʌntesʌntel tsaʼ bʌ aqʼuentiyob (Pr. 10:22). *

JIÑI WEM BɅ EJEMPLO I CHAʼAN JESÚS

12. ¿Chuqui tsiʼ mele Jesús cheʼ bʌ tsaʼ coli majlel?

12 Jehová, jiñi i Tat Jesús, tiʼ pejtelel ora miʼ yajcan i mel chuqui wen. Jiñi i tat i ñaʼ Jesús tsaʼ bʌ chumleyob ti pañimil cheʼʌch tsiʼ meleyob jaʼel. Pero cheʼ bʌ tsaʼ coli majlel Jesús, jiñʌch tsiʼ bajñel yajca chuqui yom miʼ mel (Gá. 6:5). Jesús librejʌch chaʼan miʼ yajcan chuqui yom miʼ mel cheʼ bajcheʼ joñonla. Pero maʼañic tsiʼ bajñel yajca chuqui bajñel yom. Tsiʼ yajca bej ajñel bajcheʼ i yamigo Jehová (Jn. 8:29). Jiñi tsaʼ bʌ i mele Jesús miʼ mejlel i coltan jiñi xcolelob ti ili ora.

Xcolelob, jacʼbenla i tʼan laʼ tat laʼ ñaʼ. Yom maʼ cʌn jiñi muʼ bʌ i melob. (Qʼuele jiñi párrafo 13) *

13. ¿Chuqui ñuc bʌ tsiʼ yajca i mel Jesús cheʼ bʌ xcolelto?

13 Cheʼ bʌ xcolelto Jesús, tsiʼ yajca i jacʼben i tʼan i tat i ñaʼ. Maʼañic tsiʼ chanʼesa i bʌ i maʼañic tsiʼ ñaʼta chaʼan ñumen anto i ñaʼtʌbal cheʼ bajcheʼ José yicʼot María. Tsaʼ bʌ i mele jiñʌch cheʼ «tsiʼ wen chʼujbibe i tʼan i tat i ñaʼ» (Lc. 2:51). Miʼ mejlel la cʌl chaʼan tsaʼʌch i chʼʌmʌ ti ñuc jiñi i yeʼtel bajcheʼ ascuñʌl. Tsiʼ chaʼle wersa chaʼan miʼ cʌn i jucʼteʼ cheʼ bajcheʼ José chaʼan miʼ mejlel i mʌcʼlan jiñi i familia.

14. ¿Bajcheʼ la cujil chaʼan Jesús mucʼʌch i wen pejcan jiñi i Tʼan Dios?

14 Tajol jiñi i tat i ñaʼ tiʼ subeyob chaʼan jumpʼejlʌch milagro bajcheʼ tsiʼ yila pañimil yicʼot jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌyob jiñi ángelob tiʼ tojlel (Lc. 2:8-19, 25-38). Pero jiñi, mach cojic jach tsaʼ bʌ i chʼʌmʌ ti ñuc Jesús, tsaʼʌch i bajñel pejca jiñi Tsʼijbujel tac. ¿Bajcheʼ la cujil chaʼan mucʼʌch i wen pejcan jiñi i Tʼan Dios? Come jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi xcʌntesajob ti Jerusalén tsaʼ toj sajtiyob i pusicʼal cheʼ bʌ tsiʼ yubibeyob i tʼan Jesús come cabʌl i ñaʼtʌbal yicʼot utsʼat bajcheʼ tsiʼ jacʼbeyob i tʼan (Lc. 2:46, 47). Cheʼ bʌ docejaxto i jabilel, Jesús yujilix chaʼan Jehová jiñʌch i Tat (Lc. 2:42, 43, 49).

15. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Jesús chaʼan tsiʼ yajca i mel chuqui yom Jehová?

15 Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chʼʌmbe i sujm chuqui jiñi yom bʌ Jehová chaʼan miʼ mel, tsaʼʌch i mele (Jn. 6:38). Yujil chaʼan mi caj i wen tsʼaʼlentel. Miʼ mejlel la cʌl chaʼan mach jiñic tsaʼ bʌ i mulaj miʼ yujtel tiʼ tojlel. Anquese mach yomic i ñusan jiñi, tsiʼ yajca chaʼan miʼ chʼujbibe i tʼan Jehová. Cheʼ bʌ tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ, cheʼ ti jabil 29, tsiʼ yʌcʼʌ ti ñaxan i mel chuqui yom bʌ i Tat (He. 10:5-7). Jiñʌch tsaʼ bʌ i chaʼle wersa i mel tiʼ pejtelel ora cʼʌlʌlto cheʼ bʌ wolix i yilan wocol yaʼ ti teʼ (Jn. 19:30).

16. ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌñob tiʼ tojlel Jesús jiñi alobob?

16 Jacʼben i tʼan a tat a ñaʼ. Cheʼ bajcheʼ José yicʼot María, jiñi a tat a ñaʼ xmulilobʌch jaʼel. Pero Jehová an i cʌybeyob tiʼ wenta chaʼan miʼ cʌntañet yicʼot miʼ cʌntesañet. Yomʌch maʼ ñʌchʼtan jiñi ticʼojel muʼ bʌ i yʌqʼueñetob yicʼot maʼ qʼuel ti ñuc jiñi eʼtel tsaʼ bʌ aqʼuentiyob «chaʼan maʼ taj a wenlel» (Ef. 6:1-4).

17. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Josué 24:15, ¿chuqui yom miʼ bajñel yajcañob i mel jiñi xcolelob?

17 Yajcan majqui a wom a chʼujutesan. Yom maʼ wen qʼuel ti a bajñelil majqui Jehová, chuqui yom chaʼan maʼ mel yicʼot bajcheʼ miʼ mejlel a mel (Ro. 12:2). Cheʼ jiñi, mi caj a yajcan a mel jiñi ñumen ñuc bʌ i cʼʌjñibal ti a cuxtʌlel: Jiñi i yeʼtel Jehová (pejcan Josué 24:15; Ec. 12:1). Mi mucʼʌch a pejcan jiñi Biblia ti jujumpʼejl qʼuin yicʼot mi mucʼʌch a wen ñaʼtan muʼ bʌ i yʌl, mi caj i ñumen pʼʌtʼan a cʼuxbiya ti Jehová yicʼot jiñi a ñopoñel tiʼ tojlel.

18. ¿Chuqui yom miʼ yajcañob jiñi xcolelob, i chuqui mi caj i tajob?

18 Yajcan a mel chuqui yom Jehová. Jiñi i pañimil (mulawil) Satanás miʼ yʌl chaʼan tijicña mi caj a wajñel mi mucʼʌch a cʼʌn chuqui a wujil bʌ melol chaʼan maʼ bajñel sʌclan chuqui a wom. Tiʼ sujm, jiñi muʼ bʌ i chaʼleñob wersa i sʌclan cabʌl chubʌʼañʌl tac miʼ tajob «cabʌl wocol» (1 Ti. 6:9, 10). Pero mi mucʼʌch a ñʌchʼtan chuqui miʼ subeñet Jehová yicʼot maʼ wʌcʼ a ti ñaxan chuqui yom, wen mi caj a wajñel «yicʼot chuqui jach maʼ mel, mi caj a mel yicʼot a ñaʼtʌbal» (Jos. 1:8, TNM).

¿CHUQUI MI CAJ LAʼ YAJCAN LAʼ MEL TI JUJUNTIQUIL?

19. ¿Chuqui yom miʼ cʼajtesan jiñi tatʌlob?

19 Tatʌlob, chaʼlenla wersa chaʼan mi laʼ coltan jiñi laʼ walobilob chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová. Acʼʌ laʼ bʌ tiʼ wenta Jehová i jiñʌch mi caj i coltañetla chaʼan wen chuqui mi laʼ yajcan laʼ mel (Pr. 3:5, 6). Cʼajtesanla chaʼan jiñi muʼ bʌ caj i ñumen coltan laʼ walobilob jiñʌch chuqui mi laʼ mel i mach jiñic chuqui mi laʼ wʌl. Jin chaʼan, melela jiñi muʼ bʌ i coltañob chaʼan wen miʼ qʼuejlelob ti Jehová.

20. ¿Chuqui tac ti bendición mi caj i tajob jiñi xcolelob mi mucʼʌch i melbeñob i yeʼtel Jehová?

20 Xcolelob, jiñi a tat a ñaʼ mi caj i coltañetla chaʼan mi laʼ yajcan chuqui wen. Pero añʌch ti laʼ wenta mi laʼ wom chaʼan wen mi laʼ qʼuejlel ti Dios. Jin chaʼan, lajibenla i melbal Jesús i yajcanla laʼ melben i yeʼtel jiñi laʼ Tat am bʌ ti panchan. Mi mucʼʌch laʼ mel cabʌl chuqui utsʼat bʌ mi caj laʼ mel ti laʼ cuxtʌlel yicʼot muʼ bʌ i yʌqʼueñetla laʼ tijicñʌyel (1 Ti. 4:16). I ti talto bʌ qʼuin weñʌch mi caj laʼ chumtʌl.

CʼAY 133 Melben i yeʼtel Jehová cheʼ xcoleletto

^ parr. 5 Jiñi hermanojob yomob chaʼan jiñi i yalobilob tijicñayob yicʼot chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová cheʼ bʌ miʼ colelob. ¿Chuqui miʼ mejlel i melob chaʼan miʼ coltan i yalobilob? ¿Chuqui yom miʼ melob jiñi xcolelob xñoptʼañoʼ bʌ chaʼan wen miʼ yajñelob tiʼ cuxtʌlel? Ti ili estudio mi caj i jajqʼuel ili cʼajtiya tac.

^ parr. 11 Qʼuele jiñi recuadro: «No hubiera podido pedir mejores padres», ti jiñi ¡Despertad! i chaʼan octubre, 2011, i yopol 20, yicʼot jiñi artículo: «Una carta especial a sus padres», ti jiñi ¡Despertad! 8 i chaʼan marzo, 1999, i yopol 25.

^ parr. 66 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Jiñi ñaʼʌlob ti ili ora miʼ mejlel i coltañob jiñi i yalobilob chaʼan miʼ cʼotel i cʼuxbiñob Jehová cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele María tiʼ tojlel Jesús.

^ parr. 68 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: José ñuc i cʼʌjñibal tsiʼ qʼuele cheʼ bʌ miʼ majlel ti sinagoga yicʼot María yicʼot i yalobilob. Jin chaʼan, jiñi tatʌlob ili ora miʼ qʼuelob ti ñuc cheʼ bʌ miʼ majlelob ti tempa bʌ yicʼotob i familia.

^ parr. 70 MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Cheʼ bajcheʼ Jesús tsiʼ cʌñʌ jiñi eʼtel yujil bʌ José, jiñi xcolelob miʼ mejlel i cʌñob jiñi yujiloʼ bʌ melol jiñi i tat.