Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 37

«Yom maʼ chʌn chaʼlen pacʼ»

«Yom maʼ chʌn chaʼlen pacʼ»

«Yom maʼ chʌn chaʼlen pacʼ cʼʌlʌl ti sʌcʼan cʼʌlʌl ti icʼan» (EC. 11:6).

CʼAY 68 Laʼ lac sub i Yumʌntel Dios

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL *

1, 2. ¿Bajcheʼ miʼ taj i bʌ muʼ bʌ i yʌl Eclesiastés 11:6 yicʼot jiñi lac subtʼan?

AN PAÍS tac baqui jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) yomobʌch i ñʌchʼtan jiñi wen tʼan chaʼan i Yumʌntel Dios. Jiñʌch i cʼʌjñibal bʌ i chaʼañob miʼ yubiñob. Pero an baqui jiñi quixtañujob mach yomobic i yʌl i chaʼan bʌ Dios o i chaʼan bʌ jiñi Biblia. Mach yʌlʌyic bajcheʼ yilal miʼ jacʼob jiñi quixtañujob yaʼ baqui mi lac ñumel ti subtʼan, Jehová yom chaʼan mi lac chʌn chaʼlen subtʼan jinto miʼ yʌl chaʼan yaʼix jaxʌl.

2 Cheʼ bʌ i yorajlelix miʼ qʼuel Jehová, maʼañix miʼ cajel lac chaʼlen subtʼan, i ti jiñi bʌ ora «mi caj i tilel i jilibal» (Mt. 24:14, 36). Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Eclesiastés 11:6 (pejcan), * ¿chuqui yom mi lac mel chaʼan mi lac chʌn chaʼlen pacʼ cheʼ maxto cʼot jiñi qʼuin?

3. ¿Chuqui miʼ cajel laj qʼuel ti ili estudio?

3 Ti jiñi yambʌ estudio tsaʼ laj qʼuele chʌnchajp muʼ bʌ i mejlel i coltañonla chaʼan mi lac mejlel ti sujtel ti wem bʌ «xchuc winicob» (Mt. 4:19). Ti ili estudio, miʼ cajel laj qʼuel uxchajp muʼ bʌ mejlel i coltañonla chaʼan mi lac ñumen mulan jiñi subtʼan, i mach yʌlʌyic chuqui miʼ mejlel ti ujtel. Miʼ cajel laj cʌn chucoch ñuc i cʼʌjñibal cheʼ bʌ mi lac xucʼchocon lac pensar ti subtʼan, cheʼ la cujil pijt yicʼot cheʼ pʼʌtʌl lac ñopoñel ti Dios.

LAʼ LAC XUCʼCHOCON LAC PENSAR

4. ¿Chucoch yom mi lac xucʼchocon lac pensar lac mel jiñi eʼtel tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová?

4 Jesús tsiʼ wʌn alʌ chuqui miʼ cajel i yujtel ti jiñi cojix bʌ qʼuin tac yicʼot bajcheʼ yilal jiñi quixtañujob. Cheʼ jaʼel, tsiʼ yʌlʌ chaʼan iliyi miʼ mejlel i yʌcʼ chaʼan maʼañic miʼ xucʼchocoñob i pensar ti subtʼan jiñi xcʌntʼañob i chaʼan. Jin chaʼan tiʼ subeyob: «Chʌcʌ qʼuele laʼ bʌ» (Mt. 24:42). Ili ora, an tac chuqui miʼ mʌctañob jiñi quixtañujob chaʼan maʼañic miʼ jacʼob tʼan cheʼ bajcheʼ tiʼ yorajlel Noé (Mt. 24:37-39; 2 P. 2:5). Jin chaʼan, la com lac xucʼchocon lac pensar lac mel jiñi eʼtel (troñel) tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla ti lac wenta Jehová.

5. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Hechos 1:6-8, ¿baqui jaxʌl mi caj i cʼotel jiñi subtʼan?

5 Ti ili ora, yom mi lac xucʼchocon lac pensar ti jiñi lac subtʼan. Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi caj i bej yujtel jiñi subtʼan, i ñumento miʼ cajel cheʼ bʌ tsaʼix chʌmi (Jn. 14:12). Cheʼ bʌ Jesús tsaʼ chʌmi, an xcʌntʼañob i chaʼan tsaʼ bʌ chaʼ cajiyob ti eʼtel bajcheʼ xchuc chʌyob. Cheʼ bʌ tsaʼix chaʼ tejchi, Jesús tsiʼ cʼʌñʌ i pʼʌtʌlel chaʼan chaʼtiqui uxtiquil xcʌntʼañob i chaʼan miʼ chucob cabʌl chʌy. Ti jimbʌ ora, tsiʼ yʌqʼueyob i ñaʼtan chaʼan ñumen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ bʌ miʼ chaʼleñob subtʼan, i mach jiñic cheʼ bʌ miʼ melob yambʌ eʼtel (Jn. 21:15-17). Cheʼ bʌ muqʼuix caj i letsel majlel ti panchan, tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan chaʼan jiñi subtʼan tsaʼ bʌ i teche i sub mach yaʼic jach miʼ cajel i yujtel yaʼ ti tejclum Israel (pejcan Hechos 1:6-8). Cheʼ ñumeñix cabʌl jab, Jesús tsiʼ pʌsbe jiñi apóstol Juan chuqui miʼ cajel i yujtel tiʼ qʼuiñilel lac Yum. * An chuqui ñuc bʌ tsaʼ pʌsbenti Juan. Tsiʼ qʼuele chaʼan tiʼ coltaya jiñi ángelob woli (choncol) i sujbel «jini wen tʼan am bʌ tiʼ pejtelel ora [...] jini chumuloʼ bʌ ti pañimil yicʼot jini añoʼ bʌ tiʼ pejtelel tejclum tac yicʼot pejtelel winicob xʼixicob yujiloʼ bʌ tʼan ti chajp ti chajp» (Ap. 1:10, TNM; 14:6). Iliyi jamʌl tsiquil miʼ pʌs chaʼan Jehová yom chaʼan mi la cʌcʼ laj coltaya chaʼan miʼ sujbel jiñi wen tʼan tiʼ pejtelel pañimil.

6. ¿Chuqui miʼ mejlel lac mel chaʼan mi lac xucʼchocon lac pensar ti jiñi subtʼan?

6 Junchajp muʼ bʌ caj i coltañonla lac xucʼchocon lac pensar yaʼ ti subtʼan jiñʌch cheʼ bʌ mi lac ñaʼtan pejtelel chuqui miʼ mel Jehová chaʼan miʼ coltañonla. Jumpʼejl ejemplo, miʼ yʌqʼueñonla cabʌl chʼujul bʌ bʌlñʌcʼʌl. Cheʼ bajcheʼ jiñi jun tac muʼ bʌ i chaʼlentel ti imprimir, jiñi an tac bʌ ti lac celular o tableta, grabación am bʌ ti audio yicʼot video yicʼot jiñi programa i chaʼan JW Broadcasting. Ñumen ti 1,000 tʼan miʼ mejlel lac taj jiñi cʌntesa tac tilem bʌ ti Dios ti jiñi página i chaʼan Internet jw.org (Mt. 24:45-47). Ili pañimil (mulawil) tʼoxol an tiʼ caj política, ñopbalʌl tac yicʼot chaʼan tiʼ caj taqʼuin. Pero jiñi ñumen ti 8 millón i wiñiconbʌla Dios temel añonla bajcheʼ jumpʼejl familia. Jumpʼejl ejemplo, ti viernes 19 i chaʼan abril ti 2019, jiñi i testigojonbʌla Jehová tiʼ pejtelel pañimil tsaʼ mejli laj qʼuel jumpʼejl video baqui tsaʼ tsajinti jiñi texto chaʼan jiñi qʼuin. Ti jiñi bʌ acʼʌlel, 20,919,041 quixtañujob tsiʼ tempayob i bʌ chaʼan miʼ cʼajtesañob i chʌmel Jesús. ¿Mach ba muqʼuic i ñuqʼuesan lac pusicʼal cheʼ bʌ mi laj qʼuel ili milagro woli (yʌquel) bʌ i yujtel ili ora yicʼot cheʼ yaʼ ochemonla jaʼel? Cheʼ bʌ mi lac ñaʼtan iliyi miʼ coltañonla chaʼan mi lac xucʼchocon lac pensar tiʼ melol i yeʼtel Dios.

Jesús maʼañic chuqui tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan an chuqui miʼ mʌctan chaʼan miʼ yʌcʼ ti cʌñol jiñi i sujmlel. (Qʼuele jiñi párrafo 7).

7. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla tsaʼ bʌ i mele Jesús chaʼan mi lac xucʼchocon lac pensar?

7 Yambʌ muʼ bʌ caj i coltañonla lac xucʼchocon lac pensar yaʼ ti subtʼan, jiñʌch cheʼ bʌ mi lac lajin tsaʼ bʌ i mele Jesús. Maʼañic chuqui tsiʼ yʌcʼʌ chaʼan an chuqui miʼ mʌctan chaʼan miʼ yʌcʼ ti cʌñol jiñi i sujmlel (Jn. 18:37). Maʼañic tsaʼ yajli tiʼ lot Satanás cheʼ bʌ tsiʼ pʌsbe «pejtelel i yumʌntel tac jini yumʌlob ti pañimil yicʼot i ñuclel». Mi jiñicto cheʼ bʌ jiñi quixtañujob tsiʼ ñopoyob i waʼchocoñob bajcheʼ rey (Mt. 4:8, 9; Jn. 6:15). Maʼañic tsaʼ yajli tiʼ mulʌntel chubʌʼañʌl tac, mi jiñicto tsaʼ caji i bʌcʼñan jiñi i ticʼlʌntel (Lc. 9:58; Jn. 8:59). Cheʼ bʌ miʼ yʌjqʼuel ti wocol jiñi lac ñopoñel xucʼul mi caj i yajñel lac pensar miʼ mucʼʌch lac jacʼ tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi apóstol Pablo chaʼan yom mi lac lajin tsaʼ bʌ i mele (chaʼle) Jesús chaʼan maʼañic mi lac lujbʼan (He. 12:3).

LAʼ LAC CHAʼLEN PIJT

8. ¿Chuqui jiñi pijt, i chucoch ñuc i cʼʌjñibal ili ora?

8 Jiñi pijt yom i yʌl chaʼan wen jach bajcheʼ mi lac pijtan cheʼ an chuqui miʼ yujtel. Yom la cujil pijt, anquese choncol lac pijtan chaʼan miʼ yujtel jumpʼejl wocol o chaʼan miʼ tsʼʌctiyel añix bʌ ora cajel lac pijtan. Jiñi xʼaltʼan Habacuc yomajax chaʼan miʼ yujtel jiñi wocol yaʼ ti Judá (Hab. 1:2). Jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús «tsiʼ lon ñaʼtayob mux caj i tsictiyel i yumʌntel Dios ti ora» chaʼan miʼ locʼsʌntelob tiʼ cʼʌb jiñi romanojob (Lc. 19:11). I joñonla jaʼel la comix chaʼan jiñi i Yumʌntel Dios miʼ jisan jiñi mach tac bʌ weñic yicʼot miʼ chʼʌm tilel jiñi tsijiʼ bʌ pañimil baqui miʼ mejlel chuqui toj (2 P. 3:13). Pero yom mi lac pijtan jiñi i yorajlel chajpʌbilix bʌ i chaʼan Jehová. Laʼ laj qʼuel bajcheʼ Jehová miʼ coltañonla lac taj jiñi pijt.

9. ¿Bajcheʼ an i pʌsbeyonla Jehová chaʼan yujilʌch pijt?

9 Jehová an i wen pʌsʌ chaʼan yujilʌch pijt. Tsaʼʌch i wen pijta chaʼan Noé miʼ yujtel i mel (pʌt) jiñi arca yicʼot chaʼan miʼ sub jiñi «tʼan ti toj» (2 P. 2:5; 1 P. 3:20). Wen jach bajcheʼ tsiʼ ñʌchʼta Abrahán cheʼ bʌ mach junsujtel jach tsiʼ cʼajtibe miʼ mucʼʌch caj i ñoj jisan jiñi tejclum i chaʼan Sodoma yicʼot Gomorra (Gn. 18:20-33). Jehová ti cabʌl jab tsiʼ wen pʼunta jiñi tejclum Israel cheʼ bʌ maʼañic tsiʼ jacʼʌyob tʼan (Neh. 9:30, 31). Ili ora Jehová woliʼ wen pijtan chaʼan jiñi quixtañujob woli bʌ i pʌy tilel tiʼ tejclum miʼ cʌyob i mul yicʼot miʼ sujtelob tiʼ yamigojob (Jn. 6:44; 1 Ti. 2:3, 4; 2 P. 3:9). Jiñi ejemplo i chaʼan Jehová miʼ wen pʌsbeñonla chaʼan yom mi lac chaʼlen pijt cheʼ bʌ mi lac chaʼlen subtʼan yicʼot cheʼ bʌ mi laj cʌntesan yambʌlob. Cheʼ jaʼel, Jehová miʼ cʌntesañonla lac pʌs lac pijt cheʼ bʌ miʼ cʼʌn jumpʼejl lajiya yaʼ bʌ mi lac taj yaʼ ti Tʼan. Laʼ laj qʼuel.

Cheʼ bajcheʼ jiñi xpacʼ, joñonla jaʼel mi lac pijtan i wut jiñi la queʼtel. (Qʼuele jiñi párrafo 10 yicʼot 11).

10. ¿Chuqui miʼ mejlel laj cʌn tiʼ tojlel jiñi xpacʼ muʼ bʌ i yʌl Santiago 5:7, 8?

10 (Pejcan Santiago 5:7, 8). Jiñi ejemplo i chaʼan jiñi xpacʼ miʼ cʌntesañonla chaʼan yom mi lac chaʼlen pijt. I sujmʌch chaʼan an tac teʼ tac ora bʌ yujil colel, pero an tac yambʌ ñumen jalto bʌ yujil colel. Ñumento jiñi muʼ bʌ i yʌcʼ tac i wut. Yaʼ ti Israel miʼ jalʼan cheʼ bʌ 6 uw jiñi cʼajbal. Juntiquil wiñic miʼ tech pacʼ cheʼ tiʼ yorajlel jaʼal, tiʼ ojlil (xiñil) majlel octubre, i miʼ chaʼlen cʼajbal cheʼ ti jajmeñal, tiʼ xiñil majlel abril (Mr. 4:28). Mi añʌch lac ñaʼtʌbal mi caj lac bej chaʼlen pijt cheʼ bajcheʼ jiñi xpacʼ. Pero an i tajol wocolʌch.

11. ¿Bajcheʼ mi caj i coltañonla ti lac subtʼan cheʼ la cujilʌch pijt?

11 Tiʼ caj xmulilonla, ti orajach la com laj qʼuel chuqui tsaʼ lac taja ti la queʼtel. Pero mi juntiquil quixtañu an chuqui tac miʼ pʌcʼ tiʼ lum, i yom chaʼan miʼ yʌc i wut: Yom chaʼan miʼ chʌcʌ qʼuel, miʼ pic jiñi lum, miʼ chaʼlen pacʼ, miʼ bocben loqʼuel i pimelal yicʼot miʼ mul. Cheʼʌch miʼ yujtel jaʼel cheʼ bʌ mi lac sutqʼuin ti xcʌntʼañob yambʌlob. Yom mi lac locʼsʌben i yorajlel chaʼan mi laj coltan jiñi woli bʌ la cʌqʼueñob estudio chaʼan junlajal miʼ qʼuelob yambʌlob yicʼot miʼ pʌsob i cʼuxbiya. Cheʼ bʌ la cujilʌch pijt, miʼ coltañonla chaʼan maʼañic mi la cubin lac chʼijiyemlel cheʼ bʌ jiñi quixtañujob mach yomic i ñʌchʼtañonla. Cheʼ jaʼel, yomʌch mi lac pijtan cheʼ bʌ jiñi quixtañujob weñʌch bajcheʼ miʼ jacʼob come maʼañic miʼ mejlel lac xicʼob chaʼan ora miʼ pʌsob i ñopoñel ti Dios. Jinto jaʼel jiñi xcʌntʼañob i chaʼan Jesús, an i tajol mach ti orajic tsiʼ chʼʌmbeyob i sujm tsaʼ bʌ subentiyob ti Jesús (Jn. 14:9). Laʼ laj cʼajtesan chaʼan miʼ mejlel lac chaʼlen subtʼan yicʼot mi laj cʌntesan jiñi quixtañujob, pero Dios mi caj i yʌcʼ ti colel (1 Co. 3:6).

12. ¿Bajcheʼ mi lac pʌsbeñob pijt jiñi lac familia cheʼ bʌ mi lac subeñob jiñi wen tʼan?

12 Junchajp baqui wocolʌch chaʼan mi lac pʌs chaʼan la cujilʌch pijt, jiñʌch cheʼ bʌ mi lac subeñob wen tʼan jiñi lac familiajob. Yaʼ ti Eclesiastés 3:1-8 miʼ mejlel lac taj jumpʼejl principio muʼ bʌ mejlel i coltañonla, miʼ yʌl: «An i yorajlel mi lac ñʌjchʼel. An i yorajlel mi lac chaʼlen tʼan». Anquese mi la cʌcʼ ti cʌjñel Jehová cheʼ bʌ mi lac pʌs wen tac bʌ lac melbal, yom chajpʌbilonla tiʼ pejtelel ora chaʼan mi la cʌcʼ ti cʌñol jiñi i sujmlel (1 P. 3:1, 2). Tijicña mi lac chaʼlen subtʼan yicʼot mi lac chaʼlen cʌntesa yicʼot mi lac pʌsben pijt pejtelel jiñi quixtañujob yicʼot jiñi lac familia.

13, 14. ¿Baqui tac bʌ jiñi ejemplo chaʼan jiñi pijt yom bʌ mi lac lajin?

13 Mi pʌsbeñonla wem bʌ ejemplo chaʼan pijt jiñi xucʼul bʌ wiñicob ti wajali yicʼot ili ora. Habacuc yomix chaʼan miʼ jilel jiñi mach tac bʌ weñic, pero ti jumpʼejl i pusicʼal tsiʼ yʌlʌ: «Mi caj c letsel ti waʼtʌl ti qʼueloñib chaʼan mic pijtan Dios» (Hab. 2:1). Jiñi apóstol Pablo tsiʼ yʌlʌ chaʼan yomix i yujtesan i subtʼan, pero tsiʼ bej pʌsʌ chaʼan yujilʌch pijt i tsiʼ chʌn ‹subu jiñi wen tʼan› (Hch. 20:24).

14 Laʼ laj cʌn tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojel jumpʼejl xñujpuñel tsajñiyoʼ bʌ ti jiñi cʌntesʌntel chaʼan Galaad. Tsaʼ chojquiyob majlel ti jumpʼejl país baqui mach cabʌlobic i testigojob Jehová, i baqui lʌcʼʌl tiʼ pejtelel jiñi ñopbalʌl maʼañic miʼ ñopob Cristo. Mach cabʌlic quixtañujob tsiʼ tajayob yomoʼ bʌ i cʌn chaʼan jiñi Biblia. Pero jiñi i piʼʌlob ti clase tsaʼ bʌ chojquiyob majlel ti yambʌ país, tsaʼ caji i yʌlob bajcheʼ cabʌl woliʼ coltañob jiñi quixtañujob chaʼan miʼ chʼʌmob jaʼ. Anquese mach ti orajic tsaʼ caji i tajob majlel yomoʼ bʌ i cʌn chaʼan jiñi Biblia, maʼañic tsiʼ cʌyʌyob subtʼan. Cheʼ bʌ añix 8 jab i cajelob ti subtʼan i maʼañic majqui coltʌbilob i chaʼan yilal, juntiquil tsaʼ bʌ i yʌqʼueyob estudio tsaʼ sujti tiʼ testigo Jehová. ¿Chuqui lajal bʌ tsiʼ meleyob jiñi i wiñicob Dios ti wajali yicʼot ili ora? Chaʼan maʼañic tsaʼ tsʼubayob, tsiʼ chʌn chaʼleyob pacʼ, i Jehová tsiʼ yʌqʼueyob bendición chaʼan yujilobʌch pijt. Jin chaʼan, yom mi lac lajin jiñi woli bʌ i ñopob chaʼan mi caj «i yʌqʼuentelob pejtelel jini albil bʌ i chaʼan Dios» come miʼ chʌn chaʼleñob pijt tiʼ xucʼtʌlel i pusicʼal (He. 6:10-12).

YOM PʼɅTɅL LAC ÑOPOÑEL

15. ¿Chucoch mucʼʌch i pʼʌtʼesan lac ñopoñel cheʼ bʌ mi lac bej chaʼlen subtʼan?

15 Añʌch lac ñopoñel ti jiñi wen tʼan muʼ bʌ lac sub ñumel, jin chaʼan la com chaʼan cabʌl quixtañujob miʼ mejlel i ñʌchʼtañob. Mucʼʌch lac ñop jiñi tsaʼ bʌ i wʌn alʌ Dios yaʼ tiʼ Tʼan (Sal. 119:42; Is. 40:8). Ili ora, an laj qʼuele bajcheʼ an tsʼʌctiyem jiñi profecía tac am bʌ ti Biblia. An laj qʼuele jaʼel bajcheʼ an i colta jiñi quixtañujob cheʼ bʌ miʼ jacʼob jiñi ticʼojel tac am bʌ ti Biblia. Iliyi miʼ yʌqʼueñonla laj qʼuel chaʼan pejtelel jiñi quixtañujob yom miʼ ñʌchʼtañob jiñi wen tʼan chaʼan i Yumʌntel Dios.

16. a) Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Salmo 46:1-3, ¿chucoch miʼ pʼʌtʼesan lac ñopoñel ti Jehová cheʼ bʌ la comʌch lac bej chaʼlen subtʼan? b) ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla jaʼel cheʼ mucʼʌch lac ñop tiʼ tojlel Jesús?

16 Cheʼ jaʼel, an lac ñopoñel ti Jehová, jiñi muʼ bʌ i subeñonla yom bʌ mi lac sub, yicʼot ti Jesús tsaʼ bʌ waʼchoconti bajcheʼ Rey yaʼ tiʼ Yumʌntel Dios (Jn. 14:1). Mach yʌlʌyic chuqui miʼ yujtel, Jehová ti bele ora mi caj i yajñel bajcheʼ lac putsʼib yicʼot mi caj i yʌqʼueñonla lac pʼʌtʌlel (pejcan Salmo 46:1-3). Cheʼ jaʼel, la cujilʌch chaʼan Jesús woliʼ qʼuel jiñi subtʼan come Jehová tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel yicʼot tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta anquese an ti panchan (Mt. 28:18-20).

17. Alʌ jumpʼejl ejemplo chucoch yomto mi lac bej chaʼlen subtʼan.

17 Come an lac ñopoñel, lac wen cujil chaʼan Jehová mucʼʌch caj i wen aqʼueñonla i bendición cheʼ mucʼʌch lac chaʼlen wersa, i an i tajol mach pijtʌbilic lac chaʼan bajcheʼ mi caj i mel (Ec. 11:6). Laʼcu lac ñaʼtan iliyi, ti jujumpʼejl qʼuin cabʌl quixtañujob miʼ ñumelob baʼan jiñi carrito yicʼot ti jiñi mesa baqui mi la cʌcʼ jun tac. ¿Am ba i wen coltayonla ti lac subtʼan iliyi? Añʌch. Nuestro Ministerio del Reino i chaʼan noviembre ti 2014, tsiʼ taja ti tʼan juntiquil xchʼoc am bʌ ti universidad tsaʼ bʌ i ñaʼta i tsʼijbun jumpʼejl temaj chaʼan i testigojob Jehová. Maʼañic tsaʼ mejli i taj jumpʼejl i Yotlel tempa bʌ, pero tsaʼʌch i taja yaʼ ti universidad jumpʼejl mesa baqui miʼ yʌjqʼuel jiñi lac jun tac. Cheʼ bajcheʼ iliyi, tsaʼ mejli i taj jiñi muʼ bʌ caj i cʼʌn chaʼan miʼ chajpan jiñi i temaj. Ti wiʼil, tsaʼ cʼoti i chʼʌmeʼ jaʼ, i ili ora an bajcheʼ precursora regular. Iliyi miʼ ñuqʼuesan lac pusicʼal chaʼan mi lac bej chaʼlen subtʼan come miʼ pʌsbeñonla chaʼan anto quixtañujob yom bʌ miʼ ñʌchʼtañob jiñi wen tʼan chaʼan i Yumʌntel Dios.

LAʼ LAC CHɅN CHAʼLEN PACʼ

18. ¿Chucoch la cujil chaʼan jiñi subtʼan chaʼan jiñi Yumʌntel miʼ cajel i yujtel cheʼ bajcheʼ ñaʼtʌbilix i chaʼan Jehová?

18 La cujil chaʼan jiñi subtʼan chaʼan i Yumʌntel Dios miʼ cajel i yujtel cheʼ ba ora weñix miʼ qʼuel Jehová. Laʼcu lac ñaʼtan jiñi tsaʼ bʌ ujti tiʼ yorajlel Noé, Jehová tsiʼ pʌsʌ chaʼan tiʼ pejtelel ora yujilʌch jalaqui chuqui mi caj i mel. Tsaʼʌch i wʌn alʌ jala miʼ cajel jiñi Ñuc bʌ butʼjaʼ cheʼ bʌ anto yom 120 jab chaʼan miʼ cʼotel i yorajlel. Ti wiʼil, tiʼ sube Noé chaʼan miʼ mel jiñi arca. Ti 40 o 50 jab, Noé tsiʼ chaʼle tsʌts bʌ eʼtel. Anquese maʼañic tsiʼ ñʌchʼtayob, Noé tsaʼʌch i chʌn chaʼle subtʼan jinto cheʼ bʌ Jehová tiʼ sube chaʼan i yorajlelix miʼ yotsʌntel jiñi añimal tac yaʼ ti arca. Cheʼ tiʼ yorajlelix, Jehová «tsiʼ ñupʼuyob» (Gn. 6:3; 7:1, 2, 16).

19. ¿Chuqui miʼ mejlel lac pijtan miʼ mucʼʌch lac chʌn chaʼlen pacʼ?

19 Tsʼitaʼ jachix yom chaʼan Jehová miʼ subeñonla chaʼan maʼañix mi lac chaʼlen subtʼan. Cheʼ jiñi, mi caj i jisʌben i pañimil Satanás i mi caj i chʼʌm tilel jiñi tsijiʼ bʌ pañimil baqui mi caj i mejlel chuqui toj. Cheʼ bʌ wolito lac pijtan chaʼan miʼ cʼotel iliyi: Laʼ lac chʌn chaʼlen pacʼ cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Noé, Habacuc yicʼot yambʌ xucʼul bʌ i wiñicob Dios, laʼ lac xucʼchocon lac pensar, laʼ lac pʌs lac pijt yicʼot chaʼan pʼʌtʌl lac ñopoñel ti Jehová yicʼot jiñi albil tac bʌ i chaʼan.

CʼAY 75 Com majlel, um baʼ añon

^ parr. 5 Ti jiñi yambʌ estudio tsaʼ subentiyob jiñi woli bʌ i chʼʌmob estudio, añix bʌ cabʌl chuqui i qʼuextayob tiʼ cuxtʌlel, chaʼan miʼ sujtelob ti xchuc wiñicob cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Jesús. Ti ili estudio miʼ cajel laj qʼuel uxchajp muʼ bʌ caj i coltan jiñi añix bʌ ora i cajelob ti subtʼan o wolito bʌ i techob chaʼan miʼ ñumen mulañob subtʼan jinto baqui ora miʼ yʌl Jehová chaʼan wʌʼix jaxʌl.

^ parr. 2 YOM BɅ MIʼ ÑAʼTɅNTEL: Ti ili estudio, jiñi tʼan «yom maʼ chʌn chaʼlen pacʼ», yom i yʌl, chaʼan maʼañic mi laj cʌy subtʼan jinto cheʼ bʌ miʼ yʌl Jehová chaʼan wʌʼix jaxʌl.

^ parr. 5 Jiñi i qʼuiñilel lac Yum tsaʼ tejchi cheʼ bʌ Jesús tsaʼ caji ti Yumʌntel cheʼ ti 1914, i mi caj i yujtel cheʼ baʼ ora miʼ yujtel jiñi Mil jab.