Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

Mach cuxulic, pero miʼ tsictesan jumpʼejl profecía

Mach cuxulic, pero miʼ tsictesan jumpʼejl profecía

YAʼ TI CENTRO I CHAʼAN ROMA (ITALIA) CABɅL QUIXTAÑU CHʼOYOLOʼ BɅ TI YAN TAC BɅ TEJCLUM MIʼ CʼOTELOB I QʼUEL JUMPʼEJL ARCO. TSAʼ MEJLI CHAʼAN JUNTIQUIL EMPERADOR WEN CʼUXBIBIL BɅ TI ROMA, I CʼABAʼ TITO.

Yaʼ tiʼ mal jiñi Arco i chaʼan Tito an chaʼpʼejl colem dibujo muʼ bʌ i pʌs tsaʼ bʌ ujti ti wajali wen ñuc bʌ i cʼʌjñibal. Pero mach cabʌlic majqui yujil bajcheʼ miʼ taj i bʌ ili arco yicʼot jiñi Biblia. Ili arco chaʼan bʌ i cʼajtesʌntel Tito mach yujilic tʼan, pero miʼ tsictesan chaʼan tojʌch jiñi profecía tac am bʌ ti Biblia.

TSAʼ AJLI I JISɅNTEL JUMPʼEJL TEJCLUM

Cheʼ ti jabil 30 cheʼ bʌ tilemix Cristo (t.C.), jiñi tejclum Roma miʼ tejchel ti Bitinia yicʼot Galacia (Francia) cʼʌlʌl ti Egipto, jiñi tejclum tac am bʌ tiʼ cʼʌb wen chumulob yicʼot cabʌl chuqui añob i chaʼan. Pero an jumpʼejl tejclum ñajt bʌ an muʼ bʌ i wen aqʼuen wocol jiñi Roma: Jiñʌch Judea.

Jumpʼejl enciclopedia muʼ bʌ i yʌl chaʼan Roma ti wajali, miʼ yʌl: «Mach cabʌlic tejclum am bʌ tiʼ pʼʌtʌlel Roma baqui jiñi yumʌlob miʼ cʌlʌx tsʼaʼleñob i bʌ, cojach ti Judea. Jiñi judíojob mach tijicñayobic come jiñi yumʌlob chʼoyolob ti yambʌ tejclum i maʼañic miʼ qʼuelbentelob ti ñuc i costumbre. I jiñi Roma mach yomic i chʌn cuchbeñob i ñusatʼan jiñi judíojob». Cabʌl judíojob tsiʼ chʌn pijtayob juntiquil mesías muʼ bʌ i chaʼlen yumʌl i miʼ locʼsañob tiʼ cʼʌb jiñi romanojob yicʼot miʼ chaʼ aqʼuen i ñuclel Israel. Pero cheʼ ti jabil 33, Jesucristo tsiʼ yʌlʌ chaʼan Jerusalén mi caj i jisʌntel.

Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Mi caj i tajetla yan tac bʌ qʼuin cheʼ mi caj i topʼob lum ti laʼ joytilel laʼ contrajob. Mi caj i joyetla [«ti teʼ tac tsʼucul bʌ i ñiʼ», TNM]. Mi caj i mʌctañetla ti jujunwejl. Mi caj i choquetla jubel ti lum yicʼot laʼ walobilob añoʼ bʌ ti tejclum. Maʼanic mi caj laʼ cʌybentel mi jumpʼejlic xajlel tiʼ pam yambʌ» (Lucas 19:43, 44).

Tiʼ sujm, jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús tsaʼʌch i cʼojoʼtayob jiñi xcʌntʼañob i chaʼan. Cheʼ ñumeñix chaʼpʼejl qʼuin, cheʼ woli (choncol) i qʼuelob jiñi templo ti Jerusalén, an juntiquil tsaʼ bʌ i yʌlʌ: «Maestro, qʼuele wen utsʼat tac jini xajlel, wen waʼchocobil jini otot tac». I cheʼʌchi, come miʼ yʌjlel chaʼan an xajlel tac yaʼ ti templo 11 metro bʌ i tamlel, 5 metro i pochtʌlel yicʼot 3 metro i chanlel. Pero Jesús tiʼ subeyob: «Tiʼ pejtelel ili woli bʌ laʼ qʼuel mi caj i jilel. Tal jini qʼuin cheʼ maʼanic mi caj i cʌytʌl mi jumpʼejlic xajlel tiʼ pam yambʌ mach bʌ anic mi caj i chojquel jubel» (Marcos 13:1; Lucas 21:6).

Tsiʼ chaʼ alʌ: «Cheʼ mi laʼ qʼuel Jerusalén joyol bʌ ti soldadojob, ñaʼtanla cheʼ jini, lʌcʼʌlix i yorajlel i jisʌntel. Ti jim bʌ ora, laʼ putsʼicob majlel ti wits jini añoʼ bʌ ti Judea. Laʼ loqʼuicob jini añoʼ bʌ ti Jerusalén. Jini añoʼ bʌ ti jamil mach chʌn sujticob ti Jerusalén» (Lucas 21:20, 21). ¿Tsaʼ ba tsʼʌctiyi i tʼan Jesús?

I JILIBAL JUMPʼEJL TEJCLUM

Jiñi judíojob 33 jab tsaʼ ajñiyob tiʼ cʼʌb jiñi romanojob. I cheʼ ti jabil 66, jiñi am bʌ i yeʼtel (troñel) ti Judea, i cʼabaʼ Gesio Floro, tsiʼ xujchʼi jiñi taqʼuin am bʌ ti templo. Jiñʌch tsaʼ bʌ i junyajlel acʼʌ ti tejchel jiñi wocol. Jiñi jontol bʌ judíojob tsaʼ ochiyob ti Jerusalén, tiʼ tsʌnsayob jiñi soldadojob i chaʼan Roma i tsiʼ yʌlʌyob chaʼan maʼañobix tiʼ pʼʌtʌlel Roma.

Cheʼ ñumeñix uxpʼejl uw, tsaʼ cʼotiyob ti Jerusalén ñumen ti 30,000 soldado i chaʼan Roma am bʌ tiʼ wenta Cestio Galo chaʼan miʼ jisan jiñi judíojob. Jiñi romanojob tsaʼ ochiyob yaʼ ti tejclum i tsiʼ jembeyob i tsʼajquil jiñi templo. Cheʼ jiñi, ti orajach tsaʼ sujtiyob. Jiñi jontol bʌ judíojob tsaʼ majli i yajñesañob. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ yʌlʌ Jesús, i yorajlelʌch chaʼan jiñi xñoptʼañob miʼ putsʼelob majlel ti wits tac, tiʼ junwejlel jiñi Jordán jaʼ (Mateo 24:15, 16).

Cheʼ ñumeñix jumpʼejl jab, Roma tsaʼ chaʼ majli i contrajin Judea, i tsaʼ waʼchoconti tiʼ wenta soldadojob jiñi Vespasiano yicʼot i yalobil i cʼabaʼ Tito. Pero cheʼ ti jabil 68, cheʼ maxto jalic i chʌmel (sajtel) jiñi emperador Nerón, Vespasiano tsaʼ sujti majlel ti Roma chaʼan miʼ yochel tiʼ qʼuexol, i jiñi Tito tsaʼ cʌyle tiʼ wenta 60,000 soldadojob ti Judea.

Cheʼ ti jabil 70, ti junio, Tito tiʼ sube i soldadojob chaʼan miʼ secʼob jiñi teʼ tac am bʌ ti Judea i tsʼucul tac miʼ melbeñob (pʌtbeñob) i ñiʼ chaʼan miʼ cʼʌñob i joy mʌc Jerusalén, 7 kilómetro bʌ i joytʌlel. Ti uxpʼejl jach uw, jiñi romanojob jisʌbilix yicʼot pulbilix i chaʼañob jiñi tejclum yicʼot templo. Cheʼ bajcheʼ tsiʼ wʌn alʌ Jesús, maʼañic tsiʼ cʌyʌyob mi jumpʼejlic xajlel tiʼ pam yambʌ (Lucas 19:43, 44). Ñaʼtʌbil chaʼan cheʼ bʌ 500 mil wiñicob xʼixicob (quixtañujob) tsaʼ tsʌnsʌntiyob ti Jerusalén yicʼot tiʼ pejtelel jiñi país.

JIÑI PʼɅTɅL BɅ TEJCLUM TSAʼ MɅJLI I CHAʼAN

Tito tsaʼ sujti majlel ti Italia cheʼ ti jabil 71, i jiñi romanojob tsiʼ wen qʼueleyob ti ñuc. Tiʼ pejtelelob tsaʼ loqʼuiyob chaʼan miʼ melob (chaʼleñob) jiñi ñumen ñuc bʌ marcha melbil yaʼ ti tejclum.

Jiñi quixtañujob toj sajtelob i pusicʼal cheʼ tsiʼ qʼueleyob pejtelel chuqui woli (yʌquel) i cuchob cʼotel ti Roma. Tsiʼ qʼueleyob cheʼ woliʼ chʼʌmob ñumel jiñi barco tac tsaʼ bʌ i chiliyob, ñuqui carreta tac chaʼan bʌ guerra yicʼot jiñi chubʌʼañʌl tac tsaʼ bʌ i chʼʌmʌyob loqʼuel tiʼ templo Jerusalén.

Cheʼ ti jabil 79, cheʼ bʌ Vespasiano tsaʼix chʌmi, Tito tsaʼ sujti ti emperador, pero chaʼpʼejl jach jab tsaʼ ajñi come tsaʼ chʌmi. Jiñi i yijtsʼin i cʼabaʼ Domiciano tsaʼ ochi tiʼ qʼuexol, i mach wen jalic, tsiʼ yʌcʼʌ ti melol jiñi Arco i chaʼan Tito.

JIÑI ARCO ILI ORA

Jiñi Arco i chaʼan Tito ili ora (Roma)

Jiñi Arco i chaʼan Tito miʼ wen mulañob i qʼuel yonlel quixtañu muʼ bʌ i cʼotelob ti xʌmbal ti Roma ti jujumpʼejl jab. An muʼ bʌ i qʼuelob bajcheʼ jiñi wen utsʼatax bʌ melbil, yambʌ miʼ qʼuelob chaʼan jiñʌch bajcheʼ miʼ pʌs i pʼʌtʌlel jiñi Roma, i an yambʌlob muʼ bʌ i qʼuelob bajcheʼ i cʼajtesʌntel cheʼ bʌ tsaʼ jisʌnti Jerusalén yicʼot i templo.

Pero tiʼ tojlel juntiquil muʼ bʌ i wen pejcan jiñi Biblia, jiñi Arco i chaʼan Tito añʌch jumpʼejl ñuc bʌ i sujmlel. Miʼ yʌcʼ ti tsictiyel chaʼan tojʌch jiñi profecía tac am bʌ ti Biblia, miʼ mejlel lac ñop yicʼot tilemʌch ti Dios (2 Pedro 1:19-21).