Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 34

Jiñi profecía tac cabʌl chuqui miʼ pʌsbeñonla

Jiñi profecía tac cabʌl chuqui miʼ pʌsbeñonla

«Jini winicob añoʼ bʌ i ñaʼtʌbal mi caj i chʼʌmbeñob isujm» (DN. 12:10).

CʼAY 98 Chʼoyol ti Dios jiñi Tsʼijbujel tac

MUʼ BɅ CAJ I QʼUEJLEL a

1. ¿Chuqui mi caj i coltañonla lac mulan lac tsajin jiñi profecía tac?

 JUNTIQUIL xcolel i cʼabaʼ Ben miʼ yʌl: «Mic wen mulan c tsajin (wen qʼuel) jiñi profecía tac». ¿Cheʼ ba maʼ ñaʼtan jaʼel o wocol ti chʼʌmbentel i sujm maʼ wubin? Tajol maʼañic maʼ wen mulan o wocol maʼ wubin. Pero cheʼ maʼ chʼʌmben i sujm chucoch tsiʼ yʌcʼʌ ti tsʼijbuntel Jehová jiñi profecía tac yaʼ ti Biblia tajol mucʼʌch caj a mulan.

2. ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ti ili estudio?

2 Ti ili estudio mi caj laj qʼuel chucoch yomʌch mi lac wen cʌn jiñi profecía tac i chuqui mi caj i coltañonla cheʼ mi lac tsajin. Cheʼ jiñi, mi caj laj qʼuel chaʼpʼejl profecía muʼ bʌ i tilel yaʼ ti libro chaʼan Daniel i chaʼan cheʼ mi lac chʼʌmben i sujm mucʼʌch i coltañonla.

¿CHUCOCH YOM MI LAC TSAJIN JIÑI PROFECÍA TAC?

3. ¿Chuqui yom mi lac mel mi la com lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac?

3 Chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac yom mi laj cʼajtin laj coltʌntel. Jumpʼejl ejemplo, laʼcu lac ñaʼtan chaʼan mi lac majlel ti xʌmbal ti jumpʼejl tejclum mach bʌ laj cʌñʌyic, pero yaʼ majlel la quicʼot juntiquil la camigo wen i cʌñʌ bʌ, yujil baqui añonla yicʼot baqui yom mi lac ñumel majlel. ¡Ñaʼtancu cheʼ lac bajñelic jach! Wen cheʼ yaʼʌch majlel la quicʼot jiñi la camigo. Cheʼʌch miʼ yujtel tiʼ tojlel Jehová jaʼel, wen yujil baqui ora chumulonla yicʼot chuqui mi caj i yujtel. Jin chaʼan, yom mi lac pʌs lac pecʼlel yicʼot mi laj cʼajtiben i coltaya chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac (Dn. 2:28; 2 Ped. 1:19, 20).

Cheʼ mi lac wen qʼuel jiñi profecía tac miʼ chajpañonla chaʼan jiñi talto bʌ qʼuin. (Qʼuele jiñi párrafo 4).

4. ¿Chucoch tsiʼ yʌcʼʌ ti tsʼijbuntel Jehová jiñi profecía tac yaʼ ti Biblia? (Jeremías 29:11, qʼuele jaʼel jiñi foto).

4 Jehová yom chaʼan wen mi la cajñel, lajal bajcheʼ juntiquil tatʌl yom chaʼan wen miʼ yajñel i yalobilob (pejcan Jeremías 29:11). Pero Jehová wen yujil chuqui tac mi caj i yujtel ti talto bʌ qʼuin, jin chaʼan tsiʼ mulaj chaʼan jiñi profecía tac miʼ tsʼijbuntel cʌytʌl tiʼ Tʼan chaʼan miʼ mejlel lac ñaʼtan chuqui mi caj i yujtel (Is. 46:10). Miʼ mejlel la cʌl chaʼan jiñi profecía tac jumpʼejlʌch ñuc bʌ lac majtan tsaʼ bʌ i yʌqʼueyonla Jehová. Pero ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac ñaʼtan chaʼan mucʼʌch caj i tsʼʌctiyel?

5. ¿Chuqui miʼ mejlel i cʌñob jiñi xcolelob tiʼ tojlel Max?

5 Jiñi xcolelob Testigojoʼ bʌ joyolob ti lac piʼʌlob maʼañic bʌ miʼ qʼuelob ti ñuc muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia, i tajol jiñi muʼ bʌ i yʌlob miʼ yʌqʼueñob i cʼajtibeñob i bʌ miʼ sujmʌch jiñi ñopol bʌ i chaʼañob. Jiñʌch tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Max, miʼ yʌl: «Cheʼ bʌ xcolelonto tsaʼ caji j cʼajtiben c bʌ miʼ sujmʌch jiñi cʌmbil bʌ c chaʼan yicʼot mi jiñi Biblia tilemʌch ti Dios». ¿Chuqui tsiʼ meleyob i papá i mamá chaʼan miʼ coltañob? Max miʼ yʌl: «Anquese tsaʼʌch i wen chaʼleyob pensar, maʼañic tsaʼ michʼayob». Tsiʼ cʼʌñʌyob jiñi Biblia chaʼan miʼ jacʼbeñob i cʼajtiya tac. Cheʼ jaʼel, Max añʌch chuqui tsiʼ mele, mach cheʼic jach tsaʼ cʌyle. Miʼ yʌl: «Tsaʼ caji c wen qʼuel jiñi profecía tac i mi cʌl yicʼot yambʌ xcolelob ti congregación jiñi woli bʌ (choncol bʌ) j cʌn majlel». Max miʼ bej al chuqui tsaʼ ujti: «Tsaʼ cʼoti c ñop chaʼan jiñi Biblia tilemʌch ti Dios».

6. ¿Chuqui yom mi lac mel mi an lac duda, i chucoch?

6 ¿Chuqui miʼ mejlel a mel mi ti jumpʼejl bʌ qʼuin maʼ cʼajtiben a bʌ jaʼel miʼ sujmʌch chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia? Mach a wubin a chʼijyemlel, pero mach cheʼ jach yom maʼ cʌytʌl, come miʼ mejlel ti cʼuñʼan a ñopoñel. Ñaʼtancu ili, ¿chuqui miʼ yujtel cheʼ bʌ jumpʼejl fierro miʼ tech taʼʌyel? Mi maʼañic chuqui mi lac mel, mi caj i yʌsiyel. Cheʼʌch miʼ yujtel jaʼel yicʼot lac ñopoñel. Jin chaʼan, miʼ mejlel a cʼajtiben a bʌ: «¿Mucʼʌch ba c ñop muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi talto bʌ qʼuin?». Mi anto a duda maʼ wubin, miʼ mejlel a wen qʼuel jiñi profecía tac tsʼʌctiyemix bʌ. ¿Chuqui mi caj i coltañet cheʼ bʌ maʼ mel?

¿CHUQUI MI CAJ I COLTAÑONLA LAC ÑUMEN ÑAʼTAN JIÑI PROFECÍA TAC?

Cheʼ bʌ mi lac pejcan jiñi profecía tac, yom an lac pecʼlel, mi lac wen tsajin i mi lac mel come la com laj cʌn i sujmlel, cheʼ bajcheʼ jiñi mi caj lac wen ñop Jehová cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele Daniel. (Qʼuele jiñi párrafo 7).

7. ¿Chuqui tsiʼ colta Daniel chaʼan miʼ ñumen chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac? (Daniel 12:10, qʼuele jaʼel jiñi foto).

7 Miʼ mejlel i coltañonla cheʼ mi laj qʼuel chuqui tsiʼ mele Daniel. Ti ñaxan, Daniel tsiʼ wen tsaji jiñi profecía tac come yom i ñaʼtan i sujmlel. Cheʼ jaʼel, tsiʼ pʌsʌ i pecʼlel. Yujil chaʼan Jehová miʼ coltañob i chʼʌmben i sujm jiñi yom bʌ i cʌmbeñob i mandar yicʼot i jacʼbeñob i tʼan (Dn. 2:27, 28; pejcan Daniel 12:10). Jin chaʼan, Daniel tsiʼ pʌsʌ i pecʼlel i tsiʼ cʼajti i coltʌntel ti Jehová (Dn. 2:18). Cheʼ jaʼel, Daniel tsiʼ wen tsaji jiñi Tsʼijbujel tac am bʌ i chaʼan ti jimbʌ ora (Jer. 25:11, 12; Dn. 9:2). ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin Daniel?

8. ¿Chucoch chaʼtiquil uxtiquil lac piʼʌlob miʼ pejcañob jiñi Biblia, i chucoch yom mi lac pejcan joñonla?

8 Qʼuele chucoch a wom a cʌn. ¿Chaʼan ba a womʌch a cʌn i sujmlel? Mi cheʼʌchi, Jehová mi caj i coltañet (Juan 4:23, 24; 14:16, 17). Pero an lac piʼʌlob muʼ bʌ i pejcañob jiñi Biblia chaʼan jach yomob i pʌs chaʼan machʌch tilemic ti Dios, i cheʼ bajcheʼ jiñi miʼ ñaʼtañob chaʼan miʼ mejlel i melob chuqui jach yomob. Jin chaʼan, la com lac ñaʼtan chucoch la com lac ñumen cʌn jiñi profecía tac. Pero an yambʌ ñuc bʌ i cʼʌjñibal chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac.

9. Chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac, ¿chuqui yom an lac chaʼan, i chucoch?

9 Yom an a pecʼlel. Jehová miʼ yʌcʼ i tʼan chaʼan mi caj i coltan jiñi añoʼ bʌ i pecʼlel, jin chaʼan mi la com lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía tac, yom mi laj cʼajtiben ti oración chaʼan miʼ coltañonla (Sant. 4:6). Cheʼ jaʼel, yom mi lac jacʼ muʼ bʌ i subeñonla jiñi xucʼul bʌ xʼeʼtel, come jiñʌch muʼ bʌ i cʼʌn Jehová chaʼan miʼ yʌqʼueñonla jiñi chʼujul bʌ i bʌl lac ñʌcʼ yicʼot chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia (Luc. 12:42; 1 Cor. 14:33; Efes. 4:4-6).

10. ¿Chuqui mi laj cʌn tiʼ tojlel Esther?

10 Wen tsajin muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Miʼ mejlel a yajcan jumpʼejl profecía muʼ bʌ a mulan a ñumen cʌn. Jiñʌch tsaʼ bʌ i mele Esther, miʼ yʌl: «Cheʼ bʌ 15 c jabilel, tsaʼ c mulaj j qʼuel mi jiñi profecía tac muʼ bʌ i yʌl chaʼan jiñi Mesías tsaʼʌch tsʼijbunti cheʼ bʌ maxto julemic jiñi Cristo». ¿Chuqui tsiʼ mele? Tsaʼ caji i pejcan pejtelel muʼ bʌ i taj ti tʼan jiñi bʌlbil bʌ jun tsaʼ bʌ tajle ti Mar Muerto i tsaʼ cʼoti i qʼuel chaʼan tsaʼʌch tsʼijbunti cheʼ bʌ maxto tilemic jiñi Mesías. Jiñi tsiʼ colta i qʼuel chaʼan jiñi profecía tac tilemʌch ti Dios. Esther miʼ yʌl: «An tacʌch mach bʌ junsujtelic jach tsaʼ c pejca chaʼan mic chʼʌmben i sujm». Pero jiñi tsaʼ bʌ i mele tsaʼʌch i colta, miʼ yʌl: «Tsaʼ cʼoti j qʼuel chaʼan muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia i sujmʌch».

11. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla cheʼ mucʼʌch lac wen qʼuel miʼ sujmʌch muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia?

11 Cheʼ mi lac wen qʼuel bajcheʼ tsʼʌctiyem jiñi profecía tac miʼ coltañonla chaʼan mi lac ñumen ñop Jehová yicʼot muʼ bʌ i subeñonla. Cheʼ jaʼel, miʼ coltañonla chaʼan maʼañic mi lac sʌt lac pijtaya yicʼot chaʼan chʌn tijiñayonla mach yʌlʌyic chuqui miʼ yujtel. Wʌle mi caj laj qʼuel bajcheʼ woli (yʌquel) i tsʼʌctiyel chaʼpʼejl profecía muʼ bʌ i yʌl jiñi libro chaʼan Daniel yicʼot bajcheʼ miʼ coltañonla chaʼan wen chuqui mi lac yajcan lac mel.

I YOC JIÑI ESTATUA MELBIL BɅ TI TSUCU TAQʼUIN YICʼOT OCʼOL

12. ¿Baqui bʌ i sujmlel i yoc jiñi estatua? (Daniel 2:41-43).

12 (Pejcan Daniel 2:41-43). Jiñi rey Nabucodonosor tsiʼ ñajle jumpʼejl colem estatua melbil bʌ (pʌtbil bʌ) i yoc ti tsucu taqʼuin yicʼot ocʼol. Cheʼ bʌ mi lac wen qʼuel yambʌ profecía tac muʼ bʌ i tilel ti Daniel yicʼot ti Apocalipsis, miʼ cʼotel lac ñaʼtan chaʼan iliyi jiñʌch woliʼ taj ti tʼan Estados Unidos yicʼot Reino Unido, jiñi pʼʌtʌl bʌ yumʌntel am bʌ ili ora. Cheʼ bʌ Daniel woliʼ tsictesʌben i sumlel i ñajal Nabucodonosor, tsiʼ yʌlʌ chaʼan ili yumʌntel an i pʼʌtʌlel yicʼot an i cʼunlel. ¿Chucoch? Come jiñi yambʌ lac piʼʌlob muʼ bʌ i lajintel bajcheʼ ocʼol, miʼ mʌctañob chaʼan miʼ cʼʌñob jiñi i pʼʌtʌlel am bʌ i chaʼan. b

13. ¿Chuqui miʼ pʌsbeñonla jiñi profecía chaʼan jiñi colem estatua?

13 Jiñi profecía am bʌ ti Daniel chaʼan jiñi colem estatua an chaʼchajp chuqui miʼ pʌsbeñonla. Ñaxam bʌ, chaʼan Estados Unidos yicʼot jiñi Reino Unido jumpʼejlʌch pʼʌtʌl bʌ yumʌntel, i tsiquil tsaʼ pʌsle cheʼ bʌ tsaʼ ujti jiñi Primera yicʼot Segunda Guerra Mundial. Pero ili ora woliʼ cuñʼan majlel come jiñi lac piʼʌlob miʼ wen techob leto (quera) tiʼ contra. I chaʼpʼejlel, chaʼan maʼañix yambʌ yumʌntel muʼ bʌ caj i tejchel. Anquese tajol an yumʌlob muʼ bʌ caj i ñop i contrajiñob, maʼañic yambʌ muʼ bʌ caj i yochel tiʼ qʼuexol. ¿Bajcheʼ la cujil? Come jiñi i Yumʌntel Dios, muʼ bʌ i lajintel bajcheʼ jiñi «colem Xajlel», jiñʌch muʼ bʌ caj i junyaj jisan i yoc jiñi estatua (Dn. 2:34, 35, 44, 45).

14. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla cheʼ mi lac chʼʌmben i sujm jiñi profecía chaʼan i yoc jiñi colem estatua?

14 ¿Muʼ baʼ ñop chaʼan i sujmʌch tsaʼ bʌ i yʌlʌ Daniel chaʼan jiñi colem estatua? Mi cheʼʌchi, mi caj i tsictiyel ti a cuxtʌlel. Maʼañic mi caj a sʌclan chuqui tac an wʌʼ ti pañimil (mulawil) come a wujil chaʼan mi caj i jilel (Luc. 12:16-21; 1 Juan 2:15-17). Mi caj a ñumen qʼuel ti ñuc jiñi subtʼan yicʼot cheʼ maʼ sutqʼuin ti xcʌntʼan yambʌlob (Mat. 6:33; 28:18-20). Jin chaʼan, cheʼ bʌ tsaʼix laj qʼuele ili profecía chaʼan Daniel, yom maʼ cʼajtiben a bʌ: «¿Mucʼʌch ba c ñop chaʼan jiñi i Yumʌntel Dios muqʼuix caj i jisan jiñi yumʌlob wʌʼ ti pañimil?».

JIÑI CHAʼTIQUIL YUMɅLOB MUʼ BɅ I CONTRAJIÑOB I BɅ

15. ¿Majqui jiñi rey ti norte yicʼot jiñi rey ti sur ili ora? (Daniel 11:40).

15 (Pejcan Daniel 11:40). Yaʼ ti capítulo 11 chaʼan Daniel miʼ taj ti tʼan chaʼtiquil yumʌlob muʼ bʌ i contrajiñob i bʌ. Cheʼ mi lac lajeʼ ili profecía yicʼot yan tac bʌ profecía am bʌ ti Biblia, miʼ cʼotel laj qʼuel chaʼan jiñi rey ti norte jiñʌch Rusia yicʼot muʼ bʌ i coltañob, i jiñi rey ti sur jiñʌch Estados Unidos yicʼot Reino Unido. c

Mi mucʼʌch lac ñaʼtan chaʼan jiñi contrajintel tilem bʌ ti jiñi rey ti norte yicʼot jiñi rey ti sur miʼ tsʼʌctesan jiñi profecía tac, mi caj i ñumen pʼʌtʼan lac ñopoñel i maʼañic mi caj lac chaʼlen bʌqʼuen. (Qʼuele jiñi párrafo 16 cʼʌlʌl 18).

16. ¿Chuqui woliʼ mel jiñi rey ti norte tiʼ contra jiñi hermanojob?

16 An hermanojob chumuloʼ bʌ ti tejclum tac am bʌ tiʼ pʼʌtʌlel jiñi rey ti norte i woliʼ wen ticʼlʌntelob yicʼot woliʼ yotsʌntelob ti cárcel. Pero jiñi hermanojob maʼañic miʼ cuñʼañob, woliʼ ñumen pʼʌtʼañob i ñopoñel. ¿Chucoch? Come yujilob chaʼan yaʼ ti libro chaʼan Daniel tsaʼ wʌn ajli chaʼan cheʼʌch mi caj i yujtel (Dn. 11:41). d Mi joñonla mi lac ñaʼtan bajcheʼ woliʼ tsʼʌctiyel ili profecía ili ora, mi caj i coltañonla chaʼan mi lac chʌn cʼajtesan jiñi lac pijtaya yicʼot chaʼan chʌn xucʼulonla ti Jehová.

17. ¿Chuqui ti wocol an i yʌcʼʌ jiñi rey ti sur tiʼ tojlel jiñi i wiñicob Jehová?

17 Jiñi rey ti sur an i contraji i tejclum Dios cʼʌlʌl wajali. Cheʼ ti Primera yicʼot Segunda Guerra Mundial cabʌl hermanojob tsaʼ otsʌntiyob ti cárcel come maʼañic tsiʼ jacʼʌyob majlel ti guerra, i an alobob tsaʼ bʌ chaʼlentiyob ti expulsar ti escuela come maʼañic miʼ chaʼleñob ti saludar jiñi bandera. Pero ¿chuqui miʼ yujtel ili ora? Cheʼ bʌ woliʼ yajcʌntel juntiquil yumʌl tajol juntiquil hermano maʼañic mi caj i majlel ti votación, pero tajol miʼ tech i ñaʼtan majqui miʼ mulan chaʼan miʼ yochel tiʼ yeʼtel. Jin chaʼan, chaʼan xucʼulonla ti Jehová yom mi lac wen cʌntan chuqui mi lac ñaʼtan, mach jiñic jach chuqui mi lac mel (Juan 15:18, 19; 18:36).

18. ¿Muʼ ba lac bʌcʼñan cheʼ mi laj qʼuel bajcheʼ woliʼ contrajiñob i bʌ jiñi chaʼtiquil yumʌlob? (Qʼuele jaʼel jiñi foto tac).

18 Jiñi maʼañic bʌ miʼ ñopob ili profecía tac, tajol miʼ wen chaʼleñob bʌqʼuen cheʼ bʌ miʼ qʼuelob chaʼan jiñi rey ti sur yicʼot jiñi rey ti norte woliʼ contrajiñob i bʌ (Dn. 11:40). Ili chaʼtiquil yumʌlob añob i chaʼan bomba nuclear muʼ bʌ i mejlel i jisan pejtelel pañimil, pero la cujil chaʼan Jehová maʼañic mi caj i yʌcʼ chaʼan miʼ yujtel jiñi. Jin chaʼan, joñonla maʼañic mi lac chaʼlen pensar yicʼot maʼañic mi lac bʌcʼñan (Is. 45:18). La cujil chaʼan cheʼ bʌ woli laj qʼuel bajcheʼ woliʼ contrajiñob i bʌ ili chaʼtiquil yumʌlob, miʼ pʼʌtʼesan lac ñopoñel come la cujil chaʼan lʌcʼʌlix mi caj i jisʌntel ili pañimil.

LAʼ LAC CHɅN TSAJIN JIÑI PROFECÍA TAC

19. ¿Luʼ la cujil ba bajcheʼ mi caj i tsʼʌctiyel jiñi profecía tac?

19 Mach la cujilic bajcheʼ mi caj i tsʼʌctiyel pejtelel jiñi profecía. Mi jiñicto Daniel tsiʼ laj chʼʌmbe i sujm tsaʼ bʌ i tsʼijbu (Dn. 12:8, 9). Pero ili mach yomic i yʌl chaʼan maʼañic mi caj i tsʼʌctiyel jiñi profecía tac. La cujil chaʼan Jehová xucʼu xucʼul mi caj i tsictesʌbeñonla jiñi yom bʌ la cujil cheʼ tiʼ yorajlel, cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele wajali (Am. 3:7).

20. ¿Baqui tac bʌ profecía mi caj i tsʼʌctiyel, i chuqui yom mi lac bej mel?

20 Mach jalix yom chaʼan mi caj i yʌjlel: «Wʌle chumulonla ti ñʌchʼtʌlel yicʼot maʼañix chuqui bʌbʌqʼuen bʌ» (1 Tes. 5:3). Cheʼ jiñi, jiñi yumʌlob mi caj i jisañob jiñi mach bʌ i sujmic ñopbalʌl tac (Apoc. 17:16, 17). Ti wiʼil, mi caj i contrajiñob i tejclum Dios (Ez. 38:18, 19). I mi caj i tejchel jiñi guerra chaʼan Armagedón (Apoc. 16:14, 16). La cujil chaʼan tsʼitaʼ jax yom chaʼan miʼ yujtel pejtelel iliyi, jin chaʼan laʼ lac bej pʌs chaʼan mi laj qʼuel ti ñuc bajcheʼ woliʼ cʌntañonla Jehová cheʼ mi lac wen qʼuel jiñi profecía tac yicʼot mi laj coltan yambʌlob chaʼan cheʼʌch miʼ melob jaʼel.

CʼAY 95 Woliʼ ñumen tsictiyel jiñi i sujmlel

a Anquese ili ora woliʼ ñumen tsʌtsʼan jiñi wocol, la cujil chaʼan ti talto bʌ qʼuin mi caj i tojʼan. ¿Bajcheʼ laʼ cujil? Jiñʌch muʼ bʌ i pʌsbeñonla jiñi profecía tac. Ti ili estudio mi caj laj qʼuel chucoch yomʌch mi lac wen qʼuel jiñi profecía tac am bʌ ti Biblia. Cheʼ jaʼel, mi caj laj qʼuel chaʼpʼejl profecía muʼ bʌ i tilel yaʼ ti libro chaʼan Daniel i chaʼan cheʼ mi lac chʼʌmben i sujm mucʼʌch i coltañonla.

b Qʼuele jiñi revista La Atalaya 15 chaʼan junio, 2012, ti jiñi tema «Jehová revela ‹las cosas que tienen que suceder dentro de poco›», párrafo 7 cʼʌlʌl 9.

c Qʼuele jiñi tema «¿Majqui jiñi ‹rey ti norte› ili ora?», yaʼ ti Lac Tsictesʌbentel chaʼan mayo, 2020, párrafo 3 yicʼot 4.

d Qʼuele jiñi tema «¿Majqui jiñi ‹rey ti norte› ili ora?», yaʼ ti Lac Tsictesʌbentel chaʼan mayo, 2020, párrafo 7 cʼʌlʌl 9.