Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

UJTEM BɅ TIʼ TOJLEL

An j qʼuele chaʼan maʼañic chuqui miʼ mʌctan jiñi añoʼ bʌ i ñopoñel

An j qʼuele chaʼan maʼañic chuqui miʼ mʌctan jiñi añoʼ bʌ i ñopoñel

MI CɅL ti lac pejtelel mi laj cʼajtesan chuqui tac tsaʼ la cʌlʌ tsaʼ bʌ i wen coltayonla. Cʼajal c chaʼan chuqui tsaʼ lon cʌlʌ ti Kenia añix cheʼ bʌ 50 jab. Buchulon tiʼ tʼejl cʼajc quicʼot juntiquil camigo. Wen pulemoñix lojon ti qʼuin come cabʌlix uw j cajel lojon ti xʌmbal, tsaʼ lon cʌlʌ jumpʼejl película muʼ bʌ i taj ti tʼan chaʼan bʌ ñopbalʌl tac. Jiñi camigo tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi Biblia mach cheʼic miʼ yʌl bajcheʼ jiñi».

Tsaʼ caji c wen tseʼtan. Maʼañic tsaʼ c ñaʼta chaʼan jiñi camigo miʼ ñop Dios. I tsaʼ j cʼajtibe: «¿I chuquito a wujil chaʼan bʌ jiñi Biblia?». Ñʌchʼʌl jach tsaʼ cʌyle. Pero ti wiʼil tiʼ subeyon chaʼan jiñi i mamá i testigo Jehová i an chuqui tac tsiʼ pʌsbe. Tsaʼ c mulaj j cʌn i tsaʼ c sube chaʼan miʼ ñumen subeñon.

Lʌcʼʌ jumpʼejl acʼʌlel tsaʼ lon c chaʼle tʼan. Jiñi camigo tiʼ subeyon chaʼan jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi woli (choncol) bʌ i mel i yeʼtel ila ti pañimil (mulawil) jiñʌch Satanás (Juan 14:30). Tajol mach tsijibix chaʼañetla jiñi, pero chaʼañon cheʼʌchi i tsaʼ c wen mulaj. Tiʼ pejtelel ora tsaʼ cubi chaʼan jiñi woli (yʌquel) bʌ i mel i yeʼtel ila ti pañimil jiñʌch juntiquil Dios uts bʌ yicʼot toj bʌ. Pero jiñi qʼuelbil bʌ c chaʼan mach cheʼic miʼ pʌs. Anquese an jaxto 26 c jabilel, cabʌlix chuqui qʼuelbil c chaʼan muʼ bʌ i yʌcʼon ti pensar.

Jiñi c papá tsiʼ ñijca avión chaʼan bʌ soldadojob ti Estados Unidos. Jin chaʼan, cʼʌlʌl cheʼ bʌ alʌlonto cujil chaʼan miʼ mejlel ti tejchel jumpʼejl guerra nuclear. Jiñi soldadojob chajpʌbilobix i jasʌl jach yom miʼ pejtsʼel jumpʼejl botón. Tiʼ caj jiñi guerra ti Vietnam wocol jax tsaʼ c ñusa cheʼ bʌ tsaʼ c chaʼle clase yaʼ ti universidad am bʌ ti California. Tsaʼ c chaʼle marcha tac quicʼot jiñi alumnojob, jiñi policíajob miʼ yajñesañon lon yicʼotob i teʼ i mi lon c putsʼel anquese maʼañix miʼ wen mejlel lon c jap icʼ yicʼot maʼañix miʼ wen cʼotel lon c wut tiʼ caj jiñi gas lacrimógeno. Wen wocol jax ti jimbʌ ora. Miʼ tsʌnsañob políticojob, an marcha tac yicʼot jontolil. Jiñi lac piʼʌlob tʼoxolob, i joñon mach cujilic chuqui yom mic mel.

Cheʼ bʌ tsaʼ loqʼuiyon ti Londres i tsaʼ majliyon ti África central

Ti 1970 tsaʼ majliyon ti eʼtel (troñel) tiʼ nortejlel Alaska, baqui tsaʼ c wen taja taqʼuin. Cheʼ jiñi tsaʼ majliyon ti Londres (Inglaterra), tsaʼ c mʌñʌ jumpʼejl c moto i tsaʼ cajiyon ti xʌmbal anquese mach cujilic baqui mi caj c majlel. Ti wiʼil, tsaʼ cʼotiyon ti África. Yaʼ ti bij tsaʼ j cʌñʌ cabʌl lac piʼʌlob mach bʌ yomobix i ñusan wocol jaʼel i libre yom i yubiñob i bʌ.

Pejtelel jiñi tsaʼ bʌ j qʼuele yicʼot tsaʼ bʌ cubi tsiʼ yʌqʼueyon c ñaʼtan chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan ili pañimil an tiʼ cʼʌb juntiquil jontol (maña) bʌ ángel. Pero com c ñaʼtan chucoch Dios maʼañic chuqui woliʼ mel.

Tsaʼ ñumi chaʼpʼej uxpʼejl uw i tsaʼ c tajbe i jacʼbal. Ti wiʼil, tsaʼ cʼoti j cʌn yicʼot j cʼuxbin cabʌl hermanojob xucʼuloʼ bʌ ti Dios, mach yʌlʌyic chuqui miʼ ñusañob.

IRLANDA DEL NORTE, «I LUMALɅCH BOMBA TAC YICʼOT BALA TAC»

Cheʼ bʌ tsaʼ chaʼ sujtiyon majlel ti Londres, tsaʼ c pejca i mamá jiñi camigo i tsiʼ yʌqʼueyon jumpʼejl Biblia. Ti wiʼil tsaʼ majliyon ti Ámsterdam (Países Bajos). Ti jumpʼejl bʌ qʼuin woli c pejcan jiñi c Biblia baqui an luz ti calle. Juntiquil hermano tsaʼ ñumi yaʼi i tiʼ subeyon chaʼan miʼ ñumen tsictesʌbeñon. Cheʼ jiñi, cheʼ bʌ yaʼañon ti Dublín (Irlanda), tsajñon tiʼ sucursal jiñi i testigojob Jehová. Tsaʼ c jatsʼʌ jiñi puerta, tsaʼ subentiyon ochel i yaʼ tsaʼ j cʌñʌ Arthur Matthews, juntiquil hermano wen añix bʌ i ñaʼtʌbal. Tsaʼ c sube chaʼan com c chʼʌm jumpʼejl estudio, i tsaʼʌch i jacʼʌ i yʌqʼueñon.

Tsaʼ c wen mulaj jiñi tsaʼ bʌ caji j cʌn i tsaʼ c wen pejca jiñi libro yicʼot revista tac i chaʼan bʌ i testigojob Jehová. I cheʼ jaʼel, mic pejcan jiñi Biblia. Yaʼ ti tempa bʌ tac tsaʼ c wen mulaj cheʼ bʌ tsaʼ j qʼuele chaʼan jiñi alʌlob yujilob i jacʼbal jiñi cʼajtiya tac cabʌlix bʌ jab cajel i melbeñob i bʌ jiñi poj añoʼ bʌ i ñaʼtʌbal, cʼajtiya tac bajcheʼ chucoch an jontolil, majqui Dios i mi anto chuqui cuxul miʼ cʌytʌl cheʼ bʌ mi lac chʌmel (sajtel). Luʼ Testigojob jiñi camigojob come maʼañic majqui yambʌ j cʌñʌ yaʼ ti país. Tsiʼ coltayoñob j cʼuxbin Jehová yicʼot chaʼan mic mulan c mel (chaʼlen) chuqui yom.

Nigel, Denis yicʼot joñon

Tsaʼ c chʼʌmʌ jaʼ ti 1972. Tsaʼ jach ñumi jumpʼejl jab i tsaʼ sujtiyon ti precursor yicʼot tsaʼ majliyon ti coltaya ti jumpʼejl alʌ congregación ti Newry (Irlanda del Norte). Tsaʼ c chaʼle ti rentar jumpʼejl otot am bʌ ti wits. Yaʼ mic majlel c ñop jiñi c discurso tac come yaʼ ti lʌcʼʌl an wacax tac. Cheʼ bʌ miʼ cʼuxob jam wolʌch i ñʌchʼtañoñob yilal. Mi muqʼuicto i chaʼleñob uqʼuel, pero tsaʼʌch i wen coltayon chaʼan mij cʌn majlel j qʼuel jiñi auditorio. Ti 1974 tsaʼ sujtiyon ti precursor especial, jiñi c piʼʌl ti subtʼan jiñʌch Nigel Pitt, bej camigoto ili ora.

Ti jimbʌ ora, wen an wocol yaʼ ti Irlanda del Norte. An tsaʼto bʌ caji i yʌlob chaʼan «i lumalʌch bomba tac yicʼot bala tac». Ti jujumpʼejl qʼuin miʼ yujtel jatsʼ ti calle, julbʌl yicʼot miʼ chojquel bomba tac. Miʼ yujtel iliyi tiʼ caj jiñi wocol tac muʼ bʌ i yujtel ti jiñi ñopbalʌl tac yicʼot jiñi políticojob. Pero jiñi yambʌ ñopbalʌl tac yicʼot jiñi católicojob yujilob chaʼan jiñi Testigojob maʼañic miʼ yotsañob i bʌ ti política. Jin chaʼan, libre tsaʼ mejliyon lon ti subtʼan yicʼot maʼañic wocol. An i tajol, jiñi lac piʼʌlob muʼ bʌ c pejcan lojon miʼ subeñon lojon baqui tac mach yomic mi lon c ñumel come miʼ caj ti ujtel mach bʌ weñic.

Pero an i tajol wen wocol jax tsaʼ lon c ñusa. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, joñon quicʼot Dennis Carrigan, tsaʼ majliyon lon ti subtʼan ti jumpʼejl alʌ tejclum. Yaʼi maʼañic Testigojob i junsujtel jach ajñemon lojon. Juntiquil xʼixic tsiʼ yʌlʌ chaʼan soldadojon lon chaʼan Gran Bretaña, tajol come mach cheʼic cujil lon tʼan bajcheʼ jiñi añoʼ bʌ ti Irlanda, tsaʼʌch lon c wen bʌcʼña. Cujil lojon chaʼan mi tsaʼqui lon c pʌsbe lon cutslel jiñi soldadojob, mi lon c mejlel ti tsʌnsʌntel o i jujlel lon c pix. Joñon quicʼot Dennis yaʼañon lojon c pijtan jiñi autobús, maʼañic majqui yambʌ an i wen an tsʌñal. Cheʼ jiñi, tsaʼ lon j qʼuele chaʼan juncojt carro woliʼ lʌcʼtesan i bʌ yaʼ ti cafetería yaʼ baqui an jiñi xʼixic. Tsaʼ loqʼui i tsaʼ caji i pejcan jiñi chaʼtiquil wiñicob añoʼ bʌ ti jiñi carro, i wen michʼ tsiʼ tuchʼuyon lojon. Cheʼ jiñi, jiñi wiñicob tsaʼ cʼotiyob yaʼ baqui añon lojon i tsaʼ caji i cʼajtibeñon lon bajcheʼ tac ora miʼ loqʼuel jiñi autobús. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼoti jiñi autobús, tsaʼ caji i pejcañob jiñi chofer, pero maʼañic tsaʼ mejli lon cubin chuqui tsiʼ yʌlʌyob. Maʼañic yambʌ pasajerojob, jin chaʼan tsaʼ lon c ñaʼta chaʼan yom i locʼsañon lojon ti jiñi tejclum chaʼan an chuqui yom i tumbeñon lojon. Pero maʼañic chuqui tsaʼ ujti. Cheʼ bʌ tsaʼ jubiyon ti jiñi autobús, tsaʼ j cʼajtibe jiñi chofer: «¿Chuqui yomob jiñi wiñicob?». Tiʼ subeyon lojon: «Mach laʼ pensarin. Tsaʼ c subeyob majquiyetla. Maʼañic chuqui mi caj laʼ chaʼlen».

Cheʼ bʌ tsaʼ ñujpuñiyon lojon ti marzo ti 1977.

Ti 1976, ti jumpʼejl asamblea de distrito a tsaʼ bʌ mejli ti Dublín, tsaʼ j cʌñʌ Pauline Lomax, juntiquil precursora especial chʼoyol bʌ ti Inglaterra tsaʼ bʌ cʼoti ti julaʼ. Juntiquil hermana muʼ bʌ i wen cʼuxbin Jehová, an i pecʼlel yicʼot wen uts. Pauline yicʼot i yeran i cʼabaʼ Ray tsiʼ cʌñʌyob jiñi i sujmlel cheʼ bʌ alʌlobto. Tsaʼ ñumi jumpʼejl jab i tsaʼ ñujpuñiyon quicʼot Pauline, i tsaʼ lon c bej melbe i yeʼtel Jehová bajcheʼ precursor especial ti Ballymena (Irlanda del Norte).

Tsaʼ jumucʼ ajñiyon lojon bajcheʼ viajante ti Belfast, Londonderry yicʼot ti yan tac bʌ tejclum wen bʌbʌqʼuen bʌ. Tsaʼ toj sajti lon c pusicʼal chaʼan i ñopoñel jiñi hermanojob yicʼot bajcheʼ tac tsiʼ cʌyʌyob jiñi cʌntesa tac wen ñopoloʼ bʌ i chaʼan ti ñaxan yicʼot jiñi tsʼaʼleya chaʼan miʼ mejlel i melbeñob i yeʼtel Jehová. Tsiquil chaʼan Jehová miʼ yʌqʼueñob i bendición yicʼot miʼ cʌntañob.

10 jab tsaʼ ajñiyon ti Irlanda. Ti 1981 tsaʼ pʌjyiyon lon ti jiñi clase 72 chaʼan Galaad. Cheʼ jiñi, tsaʼ chojquiyon lon majlel ti Sierra Leona (África Occidental).

SIERRA LEONA: JIÑI PʼUMPʼUÑIYEL MAʼAÑIC MIʼ MɅCTAN JIÑI AÑOʼ BɅ I ÑOPOÑEL

Tsaʼ chumleyon lojon quicʼot lon yambʌ 11 misionerojob. An jumpʼejl lon j cocina, uxpʼejl lon c baño, chaʼpʼejl baqui mic chaʼlen lon tsʼʌmel, jumpʼejl teléfono, jumpʼejl lavadora yicʼot jumpʼejl secadora. Jujumujcʼ miʼ majlel jiñi luz. Ti jiñi i jol otot cabʌl tsuc, i tiʼ yebal miʼ yochel lucum.

Cheʼ bʌ woli lon j cʼaxel ti jumpʼejl colem jaʼ chaʼan mi lon c majlel ti jumpʼejl colem tempa bʌ ti Guinea.

Tsaʼʌch lon c wen mulaj jiñi subtʼan anquese wen wocol bajcheʼ mi lon c ñusan. Jiñi lac piʼʌlob miʼ qʼuelob ti ñuc jiñi Biblia yicʼot mucʼʌch i wen ñʌchʼtañon lojon. Cabʌlob tsaʼ bʌ i chaʼleyob estudio i tsaʼ sujtiyob ti Testigo. Jiñi chumuloʼ bʌ yaʼi tsaʼ caji i subeñoñob bajcheʼ «señor Robert» i Pauline bajcheʼ «señora Robert». Pero cheʼ jiñi tsaʼ cajiyon ti wen eʼtel quicʼot jiñi sucursal, i maʼañix tsaʼ wen mejliyon ti subtʼan. Cheʼ jiñi, tsaʼ caji i subeñob Pauline bajcheʼ «señora Pauline» i joñon bajcheʼ «señor Pauline». Jiñi quijñam tsaʼʌch i wen mulaj jiñi.

Cheʼ bʌ woli lon c majlel ti subtʼan ti Sierra Leona.

Cabʌl hermanojob pʼumpʼuñob, pero Jehová tsaʼʌch i yʌqʼueyob jiñi i cʼʌjñibal bʌ i chaʼañob (Mat. 6:33). Cʼajal c chaʼan chaʼan juntiquil hermana an jach i tojol i waj chaʼan jumpʼejl qʼuin. Pero tsiʼ yʌqʼue jiñi taqʼuin juntiquil hermano cʼam bʌ chaʼan miʼ mʌn i tsʼac tiʼ caj an i chaʼan malaria pero maʼañic i taqʼuin. Ti jin jach bʌ qʼuin, tsaʼ cʼoti juntiquil xʼixic tiʼ yotot jiñi hermana chaʼan miʼ xibʌbentel i jol i tsiʼ tojo. Mucʼʌch i wen ujtel cheʼ tac bʌ bajcheʼ iliyi.

NIGERIA: JUMPʼEJL TSIJIʼ BɅ CULTURA

9 jab tsaʼ ajñiyon lon ti Sierra Leona. Pero cheʼ jiñi tsaʼ chojquiyon lon majlel ti Betel am bʌ ti Nigeria, jumpʼejl colem bʌ sucursal. Jin jach tsaʼ c bej mele jiñi eʼtel muʼ bʌ c mel ti Sierra Leona, pero Pauline wen wocolʌch tsiʼ yubi. Ñʌmʌl ti subtʼan 130 hora ti jujumpʼejl uw yicʼot cheʼ an i chaʼan estudiantejob muʼ bʌ i chaʼleñob wersa, pero wʌle an jach ti jumpʼejl cuarto i tsʼis pisil ti jujumpʼejl qʼuin. Wocolʌch tsiʼ yubi chaʼan miʼ ñʌmʼan, pero ti wiʼil tsiʼ chʼʌmbe i sujm chaʼan jiñi hermanojob miʼ qʼuelob ti ñuc pejtelel muʼ bʌ i mel i tsiʼ chaʼle wersa i coltan jiñi yambʌ betelitajob.

Tsijibto chaʼañon lon jiñi cultura chaʼan Nigeria, i cabʌlto chuqui yom mi lon j cʌn. Cʼajal c chaʼan ti jumpʼejl bʌ qʼuin juntiquil hermano tsaʼ cʼoti tic oficina chaʼan yom i yʌqʼueñon j cʌn juntiquil hermana tsaʼ jaxto bʌ cʼoti ti Betel. Tsaʼ c ñopo c chaʼlen ti saludar jiñi hermana, pero tsiʼ ñocchoco i bʌ. Tsaʼ toj sajti c pusicʼal, i ti ora tsaʼ j cʼajtesa muʼ bʌ i yʌl Hechos 10:25, 26 yicʼot Apocalipsis 19:10. Tsaʼ j cʼajtibe c bʌ: «¿Chuqui mic mel? ¿Am ba chuqui yom mic suben?». Pero cheʼ jiñi tsaʼ c ñaʼta: «Mi tsaʼ pʌjyi tilel ti Betel yom i yʌl chaʼan yujilix chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia».

Mach tijicñayic tsaʼ cubi, pero tsaʼʌch caji c bej pejcan, i tsaʼ c chaʼle ti investigar chaʼan jiñi. Tsaʼ j cʌñʌ chaʼan jiñi hermana tsiʼ mele jiñi come jumpʼejlʌch costumbre yaʼ ti país. Jiñi wiñicob miʼ ñocchocoñob i bʌ jaʼel. Cheʼ bajcheʼ jiñi miʼ pʌsob chaʼan miʼ qʼuelob ti ñuc jiñi yañoʼ bʌ i mach chʼujutesayajic. Jiñi Biblia mucʼʌch i taj ti tʼan bajcheʼ tac jiñi (1 S. 24:8). ¡Weñʌch cheʼ maʼañic tsaʼ c sube mejl bʌ i yʌqʼuen i chʼijyemlel jiñi hermana!

Ti Nigeria tsaʼ j cʌñʌ cabʌl hermanojob tsaʼ bʌ i wen pʌsʌyob i ñopoñel tiʼ cuxtʌlel. Juntiquil jiñʌch Isaiah Adagbona. b Tsiʼ cʌñʌ i sujmlel cheʼ bʌ alobto i ti wiʼil tsaʼ tajbenti lepra. Tsaʼ chojqui majlel ti chumtʌl baqui an leprosojob, pero maʼañic yambʌ Testigo. Anquese an tsʼaʼlentel, tsaʼʌch mejli i coltan 30 añoʼ bʌ i lepra chaʼan miʼ sujtelob ti Testigo i tsiʼ mele jumpʼejl congregación yaʼi.

KENIA: BAQUI TSIʼ PɅSBEYOÑOB I PIJT JIÑI HERMANOJOB

Ti Kenia quicʼot lon juncojt rinoceronte tsaʼ bʌ chʌmi i ñaʼ.

Ti 1996 tsaʼ chojquiyon lon majlel ti Betel am bʌ ti Kenia. Maʼañic chʌn ajñemon ti jiñi país cʼʌlʌl cheʼ bʌ tsaʼ ujti jiñi tsaʼ bʌ cʌlʌ ti ñaxan. Ti Betel miʼ cʼotel juncojt max cʌmbil bʌ bajcheʼ cercopiteco verde. Ili max miʼ xujchʼiben i fruta tac jiñi hermanajob cheʼ bʌ miʼ chʼʌmob cʼotel. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, juntiquil hermana jamʌl tsiʼ cʌyʌ i ventanajlel i cuarto. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼoti yaʼan cabʌl max woli bʌ i cʼuxob pejtelel tsaʼ bʌ i tajayob. Jiñi hermana tsiʼ chaʼle oñel i ajñel tsaʼ loqʼui ti jiñi i cuarto. Jiñi max tsiʼ chaʼleñob oñel jaʼel i ora tsaʼ tijpʼiyob loqʼuel ti ventana tiʼ caj tsiʼ chaʼleyob bʌqʼuen.   

Joñon quicʼot Pauline tsaʼ c teche lon j coltan jumpʼejl congregación ti tʼan suajili. Ti wiʼil tsaʼ subentiyon chaʼan mic ñusan jiñi Cʌntesʌntel chaʼan i tʼan Dios ti Congregación. Pero maxto wen cujilic suajili. Mic wʌn chajpan c bʌ chaʼan mic pejcan ti wen jiñi cʼajtiya tac. Pero maʼañic mic chʼʌmben i sujm cheʼ bʌ mach cheʼic miʼ ñoj alob cheʼ bajcheʼ tsʼijbubil. Mach tijicñayic tsaʼ cubi chaʼan jiñi muʼ bʌ i ñusañob jiñi hermanojob. Pero wen utsʼatax cheʼ tsaʼ j qʼuele chaʼan tsiʼ pʌsʌyob i pijt yicʼot i pecʼlel.

ESTADOS UNIDOS: JIÑI TAQʼUIN MAʼAÑIC MIʼ MɅCTAN JIÑI AÑOʼ BɅ I ÑOPOÑEL

Mach i tajax jumpʼejl jab tsaʼ ajñiyon lon ti Kenia. Ti 1997 tsaʼ pʌjyiyon lon ti Betel am bʌ ti Brooklyn (Nueva York). Iliyi jiñʌch jumpʼejl país baqui wen an taqʼuin, i mucʼʌch i mejlel ti sujtel ti jumpʼejl wocol jaʼel (Pr. 30:8, 9). Pero ilayi mucʼʌch i wen ñopob Jehová jaʼel jiñi hermanojob. Maʼañic miʼ cʼʌñob jiñi i tiempo yicʼot chuqui añob i chaʼan chaʼan miʼ sujtelob ti rico, chaʼañʌch miʼ coltañob jiñi eʼtel muʼ bʌ i mel jiñi i yorganización Jehová.

Cʼʌlʌl ti wajali an lon j qʼuele chaʼan jiñi hermanojob mucʼʌch i pʌsob i ñopoñel anquese mach junlajalic chuqui miʼ ñusañob: Ti Irlanda, anquese an jiñi jontolil, ti África, anquese an pʼumpʼuñiyel yicʼot ñajt añob i ti Estados Unidos, anquese an cabʌl taqʼuin. Jehová wen tijicña miʼ yubin i bʌ cheʼ bʌ miʼ qʼuel chaʼan jiñi i wiñicob miʼ pʌsob chaʼan miʼ cʼuxbiñob, mach yʌlʌyic chuqui miʼ ñusañob.

Quicʼot Pauline ti Betel am bʌ ti Warwick

Mach tsiquilix miʼ ñumel jiñi jabil tac o, cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl Job 7:6, «ora jax miʼ ñumel qʼuin tac cheʼ bajcheʼ i jaloñib jini wen yujil bʌ jalbal». Ili ora woliyon lojon ti eʼtel ti central mundial, cʌylem bʌ ti Warwick (Nueva York), lon quicʼotob lac piʼʌlob muʼ bʌ i wen cʼuxbiñob i bʌ tiʼ sujm. Mi lon c wen mulan yicʼot miʼ yʌqʼueñon lon c tijicñʌyel cheʼ cabʌl chuqui miʼ mejlel lon c mel chaʼan mi lon j coltan jiñi lac Rey, Jesucristo, muʼ bʌ caj i yʌqʼuen i majtan ti lʌcʼʌl jiñi xucʼuloʼ bʌ (Mat. 25:34).

a Cheʼʌch miʼ subentel ti wajali jiñi uxpʼejl bʌ qʼuin colem tempa bʌ.

b Jiñi i yexperiencia Isaiah Adagbona tsaʼ loqʼui ti La Atalaya 1 chaʼan abril, 1998, página 22 cʼʌlʌl 27. Tsaʼ chʌmi ti 2010.