Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

UJTEM BɅ TIʼ TOJLEL

Jehová maʼañic wis cʌybil i chaʼañon

Jehová maʼañic wis cʌybil i chaʼañon

An junsujtel, joñon yicʼot yambʌ uxtiquil alʌ xchʼocob tsaʼ subentiyon lon cʌqʼuen ñichteʼ tac jiñi Adolf Hitler cheʼ miʼ yujtel i yʌcʼ jumpʼejl i discurso. ¿Chucoch joñon tsiʼ yajcayoñob? Weno, jiñi c tat miʼ wen otsan i bʌ tiʼ chaʼan bʌ jiñi nazijob i jiñʌch muʼ bʌ i ñijcʌben i carro jiñi am bʌ tiʼ wenta jiñi partido chaʼan nazi yaʼ baqui chumulon lojon. Jiñi c ñaʼ ochem ti católica, wen xucʼul tiʼ ñopbal i yom chaʼan mi cochel ti monja. Anquese jiñi c tatob cheʼob bajcheʼ jiñi, maʼañic tsaʼ sujtiyon ti nazi mi juntiquilic xmonja. Mi caj c subeñetla chucoch.

TSAʼ coliyon ti Graz (Austria). Cheʼ an jaxto wucpʼejl (7) c jabilel tsiʼ chocoyoñob majlel ti jumpʼejl escuela baʼ miʼ yʌjqʼuel cʌntesʌntel chaʼan bʌ Biblia. Toj sajtel c pusicʼal cheʼ tsaʼ j qʼuele chaʼan jiñi xmotomajob yicʼot xmonjajob miʼ melob (chaʼleñob) tsʼiʼlel. Jin chaʼan, tsaʼ c sube c ñaʼ chaʼan miʼ locʼsañon ti jiñi escuela, i maʼañic tsiʼ taja jumpʼejl jab cheʼ tsaʼ loqʼuiyon.

Foto baqui miʼ loqʼuel c familia, jiñi c tat xojol i pislel bajcheʼ soldado.

Cheʼ jiñi tsaʼ ochiyon ti yambʌ escuela. Ti jumpʼejl acʼʌlel, jiñi c tat tsaʼ cʼoti i locʼsañon chaʼan miʼ pʌyon majlel baqui maʼañic chuqui mic chaʼlen, come yaʼ ti Graz woli (choncol) i chocob bomba tac. Tsaʼ majliyon lon ti Schladming. Cheʼ tsaʼ cʼotiyon lojon, tsaʼ j cʼaxtesa lon jumpʼejl puente, i cheʼ tsaʼto ujtiyon lon ti cʼaxel tsaʼ cʼoti jiñi bomba i tsiʼ jeme. Ti yambʌ qʼuin, jiñi avión tac tsiʼ juluyon quicʼot c chuchuʼ cheʼ yaʼañon lon ti jumpʼejl pʌcʼʌbʌl. Cheʼ wolix (yʌquelix) i yujtel jiñi guerra tsaʼ cubi lon chaʼan jiñi yumʌl yicʼot jiñi iglesia mach cheʼic yilal bajcheʼ tsaʼ lon c ñaʼta.

MIJ CɅN JUNTIQUIL MACH BɅ AÑIC MIʼ BAJÑEL CɅYON

Cheʼ ti 1950, juntiquil xʼixic i testigo bʌ Jehová tsaʼ caji i suben chaʼan Biblia jiñi c ñaʼ. Joñon mic ñʌchʼtan chuqui miʼ yʌlob, i an i tajol tsajñon ti tempa bʌ quicʼot c ñaʼ. Jiñi c ñaʼ tsiʼ ñopo chaʼan jiñi i testigojob Jehová jiñʌch añoʼ bʌ tiʼ sujmlel, jin chaʼan tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ cheʼ ti 1952.

Jiñi congregación baʼ mi cajñel lojon jin jach baqui miʼ tempañob i bʌ xʼixicob añobix bʌ i jabilel tsaʼ j qʼuele. Pero ti wiʼil tsajñiyon lojon ti yambʌ congregación i yaʼi cabʌl xcolelob. ¡Yaʼi mach cojic jach miʼ tempañob i bʌ jiñi xʼixicob añobix bʌ i jabilel! Cheʼ tsaʼ chaʼ sujtiyon ti Graz, tsaʼ majliyon tiʼ pejtelel jiñi tempa bʌ tac i mach jalic tsaʼ cʼoti c ñop chaʼan i sujmlelʌch jiñi woli bʌ j cʌn. Cheʼ jaʼel, tsaʼ j cʌñʌ chaʼan Jehová juntiquilʌch Dios muʼ bʌ i tsʼʌctesan i tʼan tiʼ tojlel i wiñicob. Anquese lac bajñel mi la cubin lac bʌ cheʼ añonla ti tsʌts bʌ wocol, maʼañic mi caj i cʌyonla (Sal. 3:5, 6).

Tsaʼix caji c mulan c suben yambʌlob jiñi woli bʌ j cʌn, i tsaʼ c teche tiʼ tojlel cʌscun, quijtsʼin yicʼot c chichob. Jiñi chʌntiquil c chichob majlemobix ti eʼtel (troñel) bajcheʼ maestra. Jin chaʼan, tsajñiyon yaʼ baqui chumulob i tsaʼ c subeyob chaʼan miʼ pejcañob jiñi Biblia. Ti wiʼil, tsaʼ luʼ sujtiyob ti Testigo.

Cheʼ an jaxto lʌcʼʌ chaʼpʼejl semana j cajel ti subtʼan ti ototʌl tac, tsaʼ c pejca juntiquil xʼixic ñumeñix bʌ ti 30 i jabilel i tsaʼ caji cʌqʼuen jumpʼejl estudio loqʼuem bʌ ti Biblia. Tsaʼ coli tiʼ chaʼan bʌ Dios i tsiʼ chʼʌmʌjaʼ. Ti wiʼil, cheʼʌch tsiʼ mele jaʼel jiñi i ñoxiʼal yicʼot jiñi chaʼtiquil i yalobil. Jiñi estudio tsaʼ bʌ cʌcʼʌ tsiʼ wen pʼʌtʼesa c ñopoñel (chʼujbiya). ¿Chucoch? Come joñon maʼañic tsaʼ wis aqʼuentiyon estudio, jin chaʼan yom mic wen chajpan c bʌ. Chaʼan mi cʌcʼ jiñi estudio, yom mic ñaxan wen chʼʌmben isujm jiñi cʌntesa. Cheʼ mic wen chajpan c bʌ tiʼ Tʼan Dios tsiʼ coltayon c ñumen cʌn jiñi i sujmlel. Tsaʼ cʌcʼʌ c bʌ ti Jehová, i tsaʼ c chʼʌmʌ jaʼ ti abril cheʼ ti 1954.

«TICʼLɅBILON LOJON PERO MACH CɅYBILONIC LOJON»

Ti 1955 tsajñiyon ti colem tempa bʌ tac internacional bʌ ti Alemania, Francia yicʼot Inglaterra. Cheʼ yaʼañon ti Londres, tsaʼ j cʌñʌ jiñi Albert Schroeder, juntiquil muʼ bʌ i yʌcʼ cʌntesa ti jiñi Cʌntesʌntel loqʼuem bʌ ti Biblia i chaʼan Galaad, tsaʼ bʌ ochi ti wiʼil ti jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij. Tsaʼ c xʌñʌ lon jumpʼejl Museo am bʌ ti Londres i jiñi hermano Schroeder tsiʼ pʌsbeyon lojon jiñi ñoxix bʌ tsʼijbujel tac i chaʼan bʌ Biblia. Tiʼ subeyon lojon chaʼan yaʼi miʼ tilel i cʼabaʼ Dios ti jiñi letra tac am bʌ ti hebreo i chaʼan wen ñuc i cʼʌjñibal. Jiñi tsaʼʌch cʼoti tic pusicʼal i tsiʼ pʼʌtʼesa jiñi c ñopoñel. I cheʼ jiñi, tsaʼ c ñaʼta chaʼan maʼañic chuqui mi caj i mʌctañon chaʼan mi cʌcʼ ti cʌjñel jiñi i sujmlel chaʼan i Tʼan Dios.

Jiñi c piʼʌl ti subtʼan (ti a ñoj) yicʼot joñon, cheʼ añon lojon bajcheʼ precursor especial ti Mistelbach (Austria).

Tsaʼ c teche c melben i yeʼtel Jehová tiʼ pejtelel ora cheʼ ti 1 i chaʼan enero, 1956. Cheʼ ñumeñix chʌmpʼejl uw, tsaʼ chojquiyon majlel ti Austria bajcheʼ precursora especial ti jumpʼejl tejclum i cʼabaʼ Mistelbach baʼ maʼañic Testigojob. Pero añʌch i wocolel tsaʼ cubi: Jiñi c piʼʌl ti precursora wen yʌñʌl bajcheʼ joñon. Joñon muʼ to caj c tsʼʌctesan 19 c jabilel i jiñi c piʼʌl 25 i jabilel. Joñon tilemon ti jumpʼejl colem tejclum pero jiñi tilem ti alʌ tejclum. Joñon maʼañic mic mulan chʼojyel ti seb pero i bajñel sʌcʼan jach miʼ chʼojyel. I sebto yujil wʌyel, pero joñon maʼañic. Pero tsaʼ c jacʼʌ lon jiñi ticʼojel am bʌ ti Biblia, tsaʼ c tojʼesa lon jiñi alʌ wocol tac i tijicña tsaʼ c tem melbe lon i yeʼtel Jehová.

Pero tsaʼʌch c taja lon yambʌ wocol tac. Muʼto i mejlel la cʌl chaʼan tsaʼ ticʼlʌntiyon lojon, pero Jehová tsaʼʌch i coltayon lojon (2 Co. 4:7-9). Cʼajal c chaʼan cheʼ woliyon lojon ti subtʼan ti alʌ tejclum, jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) tsiʼ coloyob i tsʼiʼ chaʼan miʼ cʼuxon lojon. Ti orajach tsiʼ joyoyon lojon jiñi colem tsʼiʼ tac, tsaʼ cajiyob ti woj i yomix i cʼuxon lojon. Tsaʼ c chucu lon c bʌ i tsaʼto c sube Jehová: «A wocolic, mi tsiʼ cʼuxuyon lojon, laʼ i tsʌnsañon lojon ti ora». Pero cheʼ lʌcʼʌlix añob jiñi tsʼiʼ, tsaʼ cotleyob, i tsaʼ jach caji i ñijcañob i ñej i tsaʼ majliyob. Jehová tsaʼʌch i coltayon lojon tsaʼ lon cubi. Cheʼ tsaʼix ñumi jiñi, tsaʼ c chaʼle lon subtʼan tiʼ pejtelel jiñi tejclum, i tijicña tsaʼ lon cubi cheʼ jiñi quixtañujob tsiʼ wen ñʌchʼtayob. Tajol toj sajtelob i pusicʼal cheʼ jiñi tsʼiʼ tac maʼañic chuqui tsiʼ tumbeyon lojon o chaʼan maʼañic tsaʼ j cʌyʌ lon subtʼan tiʼ caj jach jiñi wocol tac. An tsaʼto bʌ sujtiyob ti Testigo.

Pero tsaʼ c taja lon yambʌ wocol. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, jiñi i yum otot baqui chumulon lojon yʌc (qʼuixin) tsaʼ cʼoti i tsaʼ caji i yʌl chaʼan mi caj i tsʌnsañon lojon come mic ñumel lojon tiʼ yotot jiñi quixtañujob. Jiñi i yijñam tsiʼ ñopo i ticʼ pero maʼañic tsaʼ mejli. Jiñi lon j cuarto an ti chan, i yaʼʌch woli lon cubin jiñi woli bʌ ti ujtel. Ti orajach tsaʼ lon c ñetʼe ti silla tac jiñi puerta i ti ora tsaʼ c butʼu lon j cuch. Cheʼ tsaʼ c jamʌ lon jiñi puerta, tsaʼ lon j qʼuele chaʼan yaʼ letsel tilel ti escalera jiñi wiñic i chucul i chaʼan jumpʼejl colem cuchillo. Tsaʼ putsʼiyon lojon loqʼuel ti yambʌ puerta i tsaʼ ñumiyon lojon tiʼ pejtelel jiñi pʌcʼʌbʌl yicʼot lon j cuch, tsaʼ lon j cʌlʌ chaʼan maʼañic mi caj lon c wis sujtel yaʼi.

Tsaʼ majliyon lon ti jumpʼejl cuarto am bʌ ti jumpʼejl hotel. Yaʼʌch tsaʼ cʌyleyon lojon lʌcʼʌ jumpʼejl jab, i tsiʼ coltayon lojon chaʼan jiñi subtʼan. Come jiñi hotel yaʼʌch an tiʼ yojlil jiñi tejclum, an tsaʼ bʌ i mulayob chaʼan yaʼ mi cʌqʼuen lon estudio. Mach wen jalic tsaʼ ñumi i tsaʼ caji lon c ñusan jiñi estudio de libro yicʼot chaʼan bʌ Lac Tsictesʌbentel yaʼ ti lon j cuarto. Cheʼ bʌ 15 mic tempan lon c bʌ.

Ñumen ti jumpʼejl jab tsaʼ ajñiyon lon yaʼ ti Mistelbach. Cheʼ jiñi tsaʼ chojquiyon majlel ti Feldbach, am bʌ tiʼ surjlel jiñi Graz. Tsaʼ c taja yambʌ c piʼʌl ti subtʼan, pero maʼañic congregación jaʼel yaʼi. Tsaʼ chumleyon lojon ti jumpʼejl alʌ cuarto am bʌ ti chan melbil bʌ ti bʌn bʌn teʼ. Tsaʼ c mʌcʌ lojon yicʼot periódico baʼan i jajp tac jiñi teʼ come miʼ yochel icʼ. Cheʼ jaʼel, jiñi jaʼ ti jumpʼejl pozo mi lon c locʼsan. Pero mach lolomic pejtelel tsaʼ bʌ lon c mele. Cheʼ ñumeñix jiñi cabʌl uw, tsaʼ mejli jumpʼejl grupo. I ti wiʼil, 30 quixtañujob ti jumpʼejl familia woliyoʼ bʌ ti estudio tsiʼ ñopoyob jiñi i sujmlel.

Pejtel tsaʼ bʌ c ñusa tsiʼ yʌqʼueyon c ñumen qʼuel ti ñuc jiñi coltaya muʼ bʌ i yʌcʼ Jehová tiʼ tojlel jiñi muʼ bʌ i yʌcʼob ti ñaxan i Yumʌntel. Anquese mi lac ñaʼtan chaʼan maʼañic majqui miʼ mejlel i coltañonla, Jehová mucʼʌch i mel tiʼ pejtelel ora (Sal. 121:1-3).

JEHOVÁ MIʼ COLTAÑON LOJON YICʼOT ‹PʼɅTɅL BɅ I CʼɅB›

Ti 1958 tsaʼ chajpʌnti jumpʼejl colem tempa bʌ internacional bʌ yaʼ ti Nueva York, i yaʼʌch tsaʼ ujti yaʼ ti Estadio Yankees yicʼot ti Polo Grounds. Tsaʼ c butʼu jumpʼejl solicitud chaʼan mic mejlel ti majlel, i jiñi sucursal am bʌ ti Austria tsiʼ cʼajtibeyon mi com majlel ti jiñi clase 32 ti jiñi Cʌntesʌntel i chaʼan bʌ Galaad. ¿Bajcheʼ mi caj j cʌl chaʼan maʼañic? Ti orajach tsaʼ c jacʼʌ: «¡Mucʼʌch!».

Ti jiñi clase tsaʼ buchleyon tiʼ tʼejl Martin Poetzinger. Wen bʌbʌqʼuen jax chuqui tac tsiʼ ñusa ili hermano yaʼ ti campo i chaʼan nazijob. Ti wiʼil, tsaʼ ochi ti jiñi Junmojt muʼ bʌ i pʌsob bij. Come ti lon c chaʼticlel cujil lon jiñi tʼan alemán i jiñi clase miʼ yʌjqʼuel ti inglés, an i tajol miʼ cʼajtibeñon: «Erika, ¿chuqui yom i yʌl jiñi?».

Cheʼ ojlilix i majlel jiñi cʌntesʌntel, jiñi hermano Nathan Knorr tsiʼ yʌlʌ baqui mi caj lon c chojquel majlel ti jujuntiquil. Joñon tsaʼ chojquiyon majlel ti Paraguay. Come wen xcolelonto, jiñi c tat yom miʼ yʌcʼ i tʼan chaʼan mij cochel ti jiñi país, i cheʼʌch tsiʼ mele. Tsaʼ cʼotiyon ti Paraguay cheʼ ti marzo i chaʼan 1959. Tsaʼ chumleyon yaʼ tiʼ yotot misionerojob am bʌ ti Asunción temel quicʼot yambʌ hermana bajcheʼ c piʼʌl ti subtʼan.

Mach wen jalic tsaʼ ñumi i tsaʼ j cʌñʌ jiñi Walter Bright, juntiquil misionero tsajñi bʌ ti jiñi clase 30 tiʼ chaʼan bʌ Galaad. Tsaʼ ñujpuñiyon lon i temel tsaʼ c ñusa lojon jiñi wocol tac. Jajayajl mi lon c ñusan wocol, mi lon c pejcan Isaías 41:10, baʼ miʼ yʌl: «Mach a chaʼlen bʌqʼuen, come añon quicʼotet. Mach yomic maʼ lij a bʌ come a Dioson. Mi caj c wen pʼʌtesañet». Ili tʼan miʼ cʼajtesʌbeñon lojon chaʼan mi mucʼʌch c chaʼlen lon wersa chaʼan xucʼulon lojon ti Jehová yicʼot mi cʌqʼue lon ti ñaxan i Yumʌntel, maʼañic mi caj i wis cʌyon lojon.

Ti wiʼil, tsaʼ chojquiyon lon majlel baʼ lʌcʼʌlix jiñi i fronterajlel jiñi Brasil. Yaʼi, jiñi am bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tiʼ sube jiñi xcolelob chaʼan miʼ julob ti xajlel jiñi otot baqui chumulon lojon, i ti jim bʌ ora maxto cʌlʌx weñic jiñi otot. Cheʼ bʌ Walter tsiʼ teche i yʌqʼuen estudio jiñi i yum policíajob, ili wiñic tsiʼ choco majlel yambʌ policíajob ti lon cotot, i jumpʼejl semana tsiʼ chaʼleyob cʌntaya ti qʼuiñil yicʼot acʼʌlel. I maʼañix majqui tsaʼ cʼoti i ticʼlañon lojon. Mach wen jalic tsaʼ ñumi i tsaʼ chojquiyon lon majlel ti yambʌ otot, am bʌ tiʼ junwejlel jiñi frontera. Weñʌch cheʼ tsaʼ mejli jiñi, come tsaʼ caji ti mejlel jiñi tempa bʌ tac yaʼ ti Paraguay yicʼot ti Brasil. Cheʼ bʌ tsaʼ loqʼuiyon lon majlel, añix chaʼpʼejl alʌ congregación.

Quicʼot Walter, cheʼ añon lon bajcheʼ misionero ti Asunción (Paraguay).

JEHOVÁ MIʼ CHɅN COLTAÑON

Jiñi doctorob tiʼ subeyoñob chaʼan maʼañic mi caj i wis tilel calobil, pero cheʼ ti 1962 toj sajtel c pusicʼal cheʼ bʌ tsaʼ cubi chaʼan cʌntʌbil c chaʼan calobil. Tsaʼ majliyon lon ti chumtʌl ti Hollywood, yaʼ ti Florida (Estados Unidos), baʼ lʌcʼʌl chumul i familia Walter. Tsaʼ j cʌyʌ lon jiñi eʼtel bajcheʼ precursor chaʼpʼejl uxpʼejl jab come tsaʼ caji j cʌntan c familia. Pero jiñʌch mic bej acʼ lojon ti ñuc jiñi eʼtel chaʼan i Yumʌntel Dios (Mt. 6:33).

Cheʼ tsaʼ cʼotiyon lojon ti Florida cheʼ ti noviembre i chaʼan 1962, tsaʼ c taja lon j qʼuel tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ ti toj sajtel lon c pusicʼal. Jiñi hermanojob sʌsʌc bʌ i colorlel i pʌchʌlelob mach temelic miʼ melob i tempa bʌ yicʼot jiñi iʼicʼoʼ bʌ i baqui miʼ chaʼleñob subtʼan, come jiñi quixtañu miʼ tsʼaʼleñob i bʌ tiʼ caj i colorlelob. Pero Jehová junlajal miʼ qʼuel jiñi quixtañujob anquese mach junlajalobic i colorlel i pʌchʌlel, i jiñi congregación tac mach jalic tsiʼ cʌyʌ i melob bajcheʼ jiñi. Tsiquil chaʼan jiñʌch Jehová tsaʼ bʌ i tojʼesa pejtelel jiñi come ili ora cabʌlix congregación tac yaʼi.

Walter tsaʼ chʌmi (sajti) ti 2015 tiʼ caj jumpʼejl cáncer tiʼ sicojc. Pero 55 jab wen tijicña tsaʼ ajñiyon quicʼot c ñoxiʼal, Walter tsiʼ cʼuxbi Jehová yicʼot tsiʼ colta cabʌl hermanojob. Comix c chaʼ qʼuel cheʼ chaʼ cʼoqʼuix miʼ chʼojyel (Hch. 24:15).

Mi cʌqʼuen wocolix i yʌlʌ Jehová cheʼ ñumen ti 40 jab tsaʼ c melbe i yeʼtel ti tsʼʌcʌl i cheʼ tajbil c chaʼan cabʌl bendición yicʼot tijicñʌyel. Jumpʼejl ejemplo, joñon yicʼot Walter tsaʼ mejli lon j qʼuel ti chʼʌmjaʼ 136 quixtañu tsaʼ bʌ cʌqʼue lon estudio. Isujm, an tajol wocolʌch tsaʼ lon c ñusa, pero maʼañic tsaʼ c wis ñaʼta lon j cʌy c melben i yeʼtel Jehová, jiñi xucʼul bʌ Dios. Cheʼ tsaʼ c taja lon wocol, tsaʼ c ñumen lʌcʼtesa lon c bʌ tiʼ tojlel i tsaʼ c ñopo lon chaʼan jiñʌch mi caj i tojʼesan jiñi wocol cheʼ baʼ ora wen miʼ qʼuel. I cheʼʌch an i mele tiʼ pejtelel ora (2 Ti. 4:16, 17).

Mic wen ñaʼtan jiñi Walter, pero muʼ bʌ i coltañon chaʼan jiñi c chʼijiyemlel jin cheʼ añon bajcheʼ precursora. Qʼuelbil c chaʼan chaʼan miʼ yʌqʼueñon c tijicñʌyel cheʼ mic pʌsbeñob i sujmlel jiñi yambʌlob, ñumento cheʼ mic subeñob jiñi pijtaya chaʼan chaʼ chʼojyel. Tiʼ sujm, Jehová maʼañic tsiʼ wis cʌyʌyon lojon. Cabʌl chuqui miʼ mejlel j cʌl chaʼan bajcheʼ cʌntʌbil i chaʼañon. Xucʼulʌch tiʼ tʼan come an i coltayon yicʼot i pʼʌtʼesayon ti pʼʌtʌl bʌ i cʼʌb (Is. 41:10).