Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

Yom la cujil pʼuntaya cheʼ bajcheʼ Jehová

Yom la cujil pʼuntaya cheʼ bajcheʼ Jehová

«Joñon Yumʌloñʌch, a Yumon, a Dioson, cujil pʼuntaya» (ÉX. 34:6).

CʼAY: 57, 147

1. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ i bʌ Jehová tiʼ tojlel Moisés? b) ¿Chucoch wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ tsiʼ pʌsʌ i bʌ Jehová bajcheʼ iliyi?

TI JUMPʼEJL bʌ qʼuin, Dios tsiʼ pʌsbe i bʌ Moisés i tsiʼ yʌlʌ baqui bʌ i cʼabaʼ yicʼot bajcheʼ yilal tac i melbal (chaʼlebal). Dios maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan wen an i ñaʼtʌbal yicʼot i pʼʌtʌlel, tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñʌch chaʼan wen yujil pʼuntaya (pejcan Éxodo 34:5-7). Dios tsiʼ yʌlʌ ili wem bʌ i melbal chaʼan miʼ yʌqʼuen i ñaʼtan Moisés chaʼan yomʌch i coltan i wiñicob (Éx. 33:13). ¿Mach ba añic miʼ ñuqʼuesan lac pusicʼal jaʼel cheʼ la cujil chaʼan Dios miʼ wen chʼʌmonla ti ñuc? Ili temaj mi caj i taj ti tʼan chaʼan jiñi pʼuntaya, ili jiñʌch muʼ bʌ la cubin ti lac pusicʼal tiʼ tojlel woli (choncol) bʌ i yilañob wocol, yicʼot cheʼ mi lac mulan laj coltañob.

2, 3. a) ¿Chucoch i tilelʌch cheʼ la cujil pʼuntaya? b) ¿Chucoch yom mi laj qʼuel muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi pʼuntaya?

2 Wen tsiquil chaʼan Jehová yujil pʼuntaya. Joñonla melbilonla (pʌtbilonla) tiʼ yejtal Dios. Jin chaʼan, i tilelʌch mi lac chʼʌm ti ñuc pejtelel wiñicob xʼixicob (quixtañujob). Jinto jiñi mach bʌ i cʌñʌyobic Dios, cheʼʌch miʼ melob jaʼel (Gn. 1:27). An cabʌl ejemplo mi lac taj yaʼ ti Biblia tiʼ tojlel tsaʼ bʌ i pʌsʌyob i pʼuntaya. Miʼ mejlel laj cʼajtesan jiñi chaʼtiquil xʼixicob tsajñiyoʼ bʌ ti leto baʼan jiñi rey Salomón tiʼ caj juntiquil alʌl. Cheʼ bʌ Salomón tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ tsejpel ti ojlil jiñi alʌl, jiñi mero ñaʼʌl bʌ cʼux tsiʼ yubi i tsiʼ yʌlʌ chaʼan maʼañic miʼ tsejpel jiñi alʌl yicʼot chaʼan laʼ i pʌy cʌytʌl jiñi yambʌ xʼixic (1 R. 3:23-27). Mi laj cʼajtesan jaʼel jiñi i yixicpʼeñal faraón. Cheʼ bʌ tsiʼ loto ti jaʼ jiñi alʌ Moisés, tsiʼ qʼuele chaʼan juntiquilʌch hebreo i chaʼan mach yomic miʼ coltan. Pero «tsiʼ pʼunta» i tsiʼ cosa bajcheʼ i yalobil (Éx. 2:5, 6).

3 ¿Chucoch yom mi la cʌl chaʼan bʌ jiñi pʼuntaya? Come jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan yom mi lac lajin Jehová (Ef. 5:1). Tsiʼ meleyonla chaʼan mi lac pʌs pʼuntaya jaʼel. Pero tiʼ caj xmulilonla, tajol cojach mi lac bajñel ñaʼtan lac bʌ. An qʼuiñil wocol mi la cubin chaʼan mi lac ñaʼtan mi yom mi laj coltan juntiquil quixtañu o mi joñon jach la mi lac chʼʌm lac bʌ ti ñuc. ¿Chuqui mi caj i coltañonla chaʼan mi lac ñumen pʌs lac pʼuntaya? Laʼ lac ñaxan qʼuel bajcheʼ qui pʌsbil i chaʼan pʼuntaya Jehová yicʼot yambʌ quixtañujob. Ti wiʼil mi caj laj qʼuel bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin Jehová yicʼot bajcheʼ miʼ coltañonla cheʼ mi lac mel.

JIÑI ÑUMEN YUJIL BΛ PʼUNTAYA JIÑΛCH JEHOVÁ

4. a) ¿Chucoch tsiʼ choco cʼotel i yángelob Jehová ti Sodoma? b) ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Lot yicʼot i familia?

4 Yaʼ ti Biblia, an cabʌl baqui miʼ yʌl chaʼan Dios tsiʼ pʌsʌ i pʼuntaya. Laʼ laj qʼuel tiʼ tojlel Lot, juntiquil toj bʌ wiñic, pero tsaʼ bʌ i taja i chʼijiyemlel tiʼ caj i bibiʼ melbal jiñi chumuloʼ bʌ ti Sodoma yicʼot Gomorra. Dios wen bibiʼ jax i melbalob tsiʼ qʼuele jiñi quixtañujob, jin chaʼan tsiʼ ñaʼta i jisañob (2 P. 2:7, 8). Chaʼan Jehová maʼañic miʼ jisan Lot, tsiʼ choco jubel i yángelob i tiʼ tsictesʌbeyob chaʼan mi caj i jisʌntel jiñi tejclum, i yom miʼ putsʼel yicʼot i familia. Pero Lot «tsaʼ to jalʼa», jin chaʼan, jiñi ángelob «tsiʼ chucbeyob i cʼʌb Lot yicʼot i cʼʌb i yijñam yicʼot i cʼʌb chaʼtiquil xchʼoc bʌ i yalobil. [...] Tsiʼ pʌyʌyob loqʼuel. Tsaʼ majli i cʌyob tiʼ tiʼ tejclum» (Gn. 19:16). Ili miʼ pʌsbeñonla chaʼan Jehová wen yujil chuqui ti wocol choncol i ñusan jiñi xucʼuloʼ bʌ i wiñic (Is. 63:7-9; Stg. 5:11; 2 P. 2:9).

5. ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan jiñi pʼuntaya muʼ bʌ i yʌl ti 1 Juan 3:17?

5 Jehová mach cojach miʼ pʌs i pʼuntaya, yom chaʼan mi lac pʌs lac pʼuntaya jaʼel. Laʼ lac ñaʼtan jumpʼejl mandar tsaʼ bʌ i yʌqʼue jiñi israelob ti wajali. Mi an juntiquil muʼ bʌ i majñan taqʼuin, miʼ mejlel ti cʼajtibentel cʌytʌl i pislel, ili yom i yʌl chaʼan mucʼʌch caj i chaʼ sutqʼuin jiñi taqʼuin (pejcan Éxodo 22:26, 27). Pero tajol jiñi muʼ bʌ i yʌcʼ ti majan i taqʼuin muqʼuix i mulan i chʼʌm cʌytʌl jiñi pisil, i cheʼ jiñi, maʼañix chuqui miʼ cʼʌn i mos i bʌ jiñi yambʌ. Jin chaʼan, Jehová tiʼ sube jiñi israelob chaʼan yom yujilob pʼuntaya i yom miʼ chaʼ sutqʼuiñob jiñi pisil «cheʼ miʼ yicʼan». ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan jiñi principio baqui chucul ili mandar? Chaʼan miʼ juntiquil hermano yom coltʌntel i joñonla miʼ mejlel laj coltan, laʼ lac mel (Col. 3:12; Stg. 2:15, 16; pejcan 1 Juan 3:17).

6. ¿Chuqui mi laj cʌn chaʼan jiñi pʼuntaya tsaʼ bʌ i pʌsʌ Dios tiʼ tojlel jiñi israelob cheʼ bʌ tsiʼ chaʼleyob mulil?

6 Jehová tsiʼ pʼunta jiñi israelob anquese tsiʼ chaʼleyob mulil. Jiñi Biblia miʼ yʌl: «Lac Yum i Dios i ñojteʼelob tsiʼ chʌn chocbeyob tilel xʼaltʼañob, come tsiʼ pʼuntayob yicʼot i Templo» (2 Cr. 36:15). Cheʼ jaʼel, joñonla yom mi lac pʼuntan jiñi maxto bʌ i cʌñʌyobic Dios come muʼto i mejlel i cʌyob i mul yicʼot miʼ sujtelob tiʼ yamigo. Jehová maʼañic majqui yom miʼ jilel (2 P. 3:9). Jin chaʼan, come anto i yorajlel, laʼ lac chʌn chaʼlen wersa lac subeñob jiñi wen tʼan chaʼan miʼ tajbeñob i wenlel i pʼuntaya Dios.

7, 8. ¿Chucoch tsaʼʌch pʼuntʌntiyob ti Jehová tsiʼ yubi jumpʼejl familia?

7 Ili ora, cabʌl Testigojob am bʌ i yubibeyob i pʼuntaya Dios. Laʼ laj qʼuel tsaʼ bʌ ujti tiʼ tejchibal 1990 cheʼ bʌ woli (yʌquel) leto yaʼ ti Bosnia. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, junmojt Testigojob majlel mucʼob ti Serbia ti jumpʼejl autobús. Ti jiñi autobús an juntiquil chʼiton i cʼabaʼ Milan am bʌ 12 i jabilel, yaʼ majlel i yeran yicʼot i tatob. Majlel mucʼob ti jumpʼejl colem tempa bʌ, i yaʼʌch baqui mi caj i chaʼleñob chʼʌmjaʼ i tat i ñaʼ Milan. Pero cheʼ yaʼix añob yaʼ baqui chilil miʼ tejchel yambʌ país, jiñi soldadojob tiʼ subeyob jubel jiñi familia come mach lajalobic bajcheʼob, cojach tsiʼ yʌcʼʌyob ti ñumel jiñi yambʌlob. Cheʼ ñumeñix chaʼpʼejl qʼuin, jiñi policía tsiʼ pejca i yum ti radio chaʼan miʼ cʼajtiben chuqui mi caj i mel tiʼ tojlel jiñi familia. Jiñi familia yaʼañob tiʼ tʼejl jiñi soldado, jin chaʼan tsaʼ mejli i yubiñob bajcheʼ tsiʼ jacʼʌ i yum jiñi soldado: «¡Locʼsañob yicʼot tsʌnsañobix!».

8 Cheʼ bʌ woliyob to ti tʼan jiñi soldadojob, tsaʼ cʼoti chaʼtiquil wiñic baqui añob jiñi familia i tsiʼ mucu alʌyob: «Testigojon lojon. Jiñi hermanojob ti autobús tiʼ subeyon lojon tsaʼ bʌ ujti». Ti wiʼil, tiʼ subeyob letsel ti carro jiñi Milan yicʼot i yeran chaʼan miʼ ñumelob majlel, come jiñi soldadojob maʼañic woliʼ tajbeñob i juñilel jiñi alobob. Ti wiʼil, tsaʼ subenti jiñi tatʌlob: «Xʌñʌla majlel tiʼ pat jiñi caseta. Cheʼ bʌ Milan tsiʼ yubi iliyi, maʼañic tsiʼ ñaʼta chuqui yom i mel. Jiñi i tat i ña tsiʼ cʼajtibeyob jiñi hermanojob: «¿Mucʼʌch ba caj la cʌjqʼuel ti majlel maʼ wʌl?». Pero tsaʼ caji i xʌñob ñumel yaʼ ti yambʌ junwejl, anquese jiñi soldadojob woliyʌch i tajob i qʼuel, lajalʌch bajcheʼ mutsʼulob i wut yilal. Jiñi familia tsaʼʌch chaʼ cʼoti i tajob i bʌ yaʼ ti yambʌ tejclum i temelix tsaʼ majliyob cʼʌlʌl baqui tsaʼ ujti jiñi colem tempa bʌ, i tsiʼ ñaʼtayob chaʼan Jehová tsaʼʌch i ñʌchʼtʌbeyob i yoración. Tiʼ sujm, la cujil chaʼan jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan mach tiʼ pejtelelic ora jamʌ tsiquil tsiʼ pʌsʌ i bʌ Jehová chaʼan miʼ cʌntan i wiñicob (Hch. 7:58-60). Pero chaʼan ili tsaʼ bʌ ujti, Milan miʼ yʌl bajcheʼ tsiʼ yubi i bʌ: «Cheʼ bajcheʼ jiñi ángelob tsiʼ mʌcbeyob i wut jiñi soldadojob tsaʼ j qʼuele, i Jehová tsiʼ coltayon lojon» (Sal. 97:10).

9. ¿Chuqui tsiʼ mele Jesús cheʼ bʌ tsiʼ qʼuel jiñi quixtañujob choncol bʌ i tsajcañob majlel? (Qʼuele jiñi dibujo am bʌ tiʼ tejchibal).

9 Miʼ mejlel laj cʌn jaʼel tiʼ tojlel Jesús. Cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan jiñi quixtañujob woli bʌ i tsajcañob «cʼuñob jax, pujquemob jax cheʼ bajcheʼ tiñʌmeʼ mach bʌ anic xcʌntaya i chaʼan», Jesús «tsaʼ bujtʼi i pusicʼal [...] ti pʼuntaya» i «cabʌl chuqui tsaʼ caji i cʌntesañob» (Mt. 9:36; pejcan Marcos 6:34). Mach wis lajalic i melbal bajcheʼ jiñi fariseojob, come mach yomobic i coltan jiñi pʼumpʼuñoʼ bʌ (Mt. 12:9-14; 23:4; Jn. 7:49). ¿Lajalon ba la bajcheʼ Jesús yicʼot mi laj coltañob ti jumpʼejl lac pusicʼal jiñi yomoʼ bʌ i cʌn Jehová?

10, 11. ¿Yom ba mi lac pʌs lac pʼuntaya tiʼ pejtelel ora? Tsictesan.

10 ¿Yom ba i yʌl iliyi chaʼan tiʼ pejtelel ora mi caj lac pʌs lac pʼuntaya? Maʼañic. Chaʼan mi lac chʼʌmben isujm, laʼ laj qʼuel junchajp baqui mach utsʼatic tsiʼ qʼuele Jehová chaʼan miʼ pʌs i pʼuntaya. Cheʼ bʌ tiʼ sube Saúl chaʼan yom miʼ tsʌnsan pejtelel jiñi amalecob yicʼot i yʌlacʼ, Saúl maʼañic tiʼ tsʌnsa jiñi rey yicʼot jiñi utsʼatax bʌ alʌcʼʌl tac. Tajol tsiʼ ñaʼta chaʼan woliʼ pʌs i pʼuntaya bajcheʼ ili, pero Dios mach weñic tsiʼ qʼuele come tsiʼ ñusʌbe i tʼan (1 S. 15:3, 9, 15). Jehová juntiquilʌch toj bʌ xmeloñel. Miʼ mejlel i ñaʼtan chuqui an tiʼ pusicʼal quixtañujob, jin chaʼan yujil baqui ora yom miʼ pʌs i pʼuntaya o maʼañic (Lm. 2:17; Ez. 5:11). Lʌcʼʌlix mi caj i jisan pejtelel jiñi maʼañic bʌ miʼ chʼujbibeñob i tʼan (2 Ts. 1:6-10). Ti jiñi bʌ ora Dios maʼañic i caj i pʌsbeñob i pʼuntaya jiñi xñusatʼañob. Cheʼ bajcheʼ jiñi, mi caj i coltan yicʼot i pʌsbeñob i pʼuntaya jiñi xucʼul bʌ i wiñicob.

11 Tiʼ sujm, maʼañic ti lac wenta chaʼan mi la cʌl mi Jehová yom miʼ jisan o miʼ coltan juntiquil quixtañu, yom bʌ mi lac mel jiñʌch cheʼ mi lac chʌn chaʼlen wersa laj coltan jiñi quixtañujob ili ora. Jin chaʼan, ¿bajcheʼ miʼ mejlel lac pʼuntan yambʌlob? Laʼ laj qʼuel.

¿BAJCHEʼ MIʼ MEJLEL LAC PΛS PʼUNTAYA?

12. ¿Bajcheʼ junchajp miʼ mejlel lac pʌsben lac pʼuntaya yambʌlob?

12 Laʼ lac sʌclan bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan yambʌlob ti chuqui tac yom melol. Junchajp muʼ bʌ i cʼajtibentel jiñi xñoptʼañob jiñʌch chaʼan yom miʼ pʼuntan i yermañojob yicʼot yambʌ quixtañujob (Jn. 13:34, 35; 1 P. 3:8). Cheʼ mi lac «pʌs pʼuntaya» yom i yʌl chaʼan mi lac «tem ñusan wocol yicʼot yambʌlob». Yom i yʌl chaʼan mucʼʌch lac mulan laj coltan jiñi woli bʌ i ñusañob wocol. Laʼ lac sʌclan i yorajlel chaʼan mi lac mel. Jumpʼejl ejemplo, miʼ mejlel la cʌcʼ lac bʌ chaʼan mi laj coltan i mel i yeʼtel (troñel) tiʼ yotot juntiquil quixtañu o chaʼan miʼ majlel lac mʌnben chuqui yom (Mt. 7:12).

Junchajp bajcheʼ mi lac pʌs pʼuntaya jiñʌch cheʼ mi laj coltan yambʌlob ti chuqui tac yom melol. (Qʼuele jiñi párrafo 12).

13. ¿Bajcheʼ miʼ pʌsob i pʼuntaya jiñi i wiñicob Dios cheʼ miʼ yujtel tsʌts tac bʌ wocol?

13 Laʼ lac chaʼlen coltaya cheʼ miʼ yujtel tsʌts bʌ wocol bajcheʼ icʼ jaʼal. Cabʌl hermanojob miʼ pʌsbeñob i pʼuntaya jiñi muʼ bʌ i ñusañob tsʌts bʌ wocol. Jiñi i testigojob Jehová wen cʌmbilob come miʼ chaʼleñob coltaya yaʼ baqui miʼ yujtel tsʌts tac bʌ wocol (1 P. 2:17). Juntiquil hermana chʼoyol bʌ ti Japón yaʼ chumul baqui tsaʼ ujti yujquel lum yicʼot tsunami cheʼ ti 2011. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan tsiʼ wen pʼʌtʼesa yicʼot tsiʼ yʌqʼue i tijicñʌyel cheʼ tsiʼ qʼuele chaʼan cabʌl hermanojob tilemoʼ bʌ ti yan tac bʌ tejclum yicʼot país woliʼ tojʼesañob ototʌl tac yicʼot i Yotlel Tempa bʌ tac. Tiʼ tsʼijbu: «Tiʼ pejtelel chuqui tsaʼ c ñusa tsiʼ yʌqʼueyon c ñaʼtan chaʼan Jehová mucʼʌch i cʼuxbiñonla, chaʼan jiñi Testigojonbʌla mucʼʌch laj cʼuxbin lac bʌ. Cabʌl hermanojob tiʼ pejtelel lum woliyob ti oración tic tojlel lojon».

14. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laj coltañob jiñi ñoxobix bʌ yicʼot cʼamoʼ bʌ?

14 Laʼ laj coltan jiñi ñoxobix bʌ yicʼot cʼamoʼ bʌ. Cheʼ bʌ an majqui woli laj qʼuel chaʼan woliʼ ñusan wocol tiʼ caj i jabilel o i cʼamʌjel, mucʼʌch lac pʼuntan. Mi laj cʼajtiben Jehová chaʼan miʼ tilel i Yumʌntel i miʼ jisan jiñi cʼamʌjel yicʼot ñoxlel. Pero ili ora, yomʌch mi laj coltan jiñi añoʼ bʌ ti wocol. Juntiquil xtsʼijbaya tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi i ñaʼ an i chaʼan jumpʼejl cʼamʌjel i cʼabaʼ Alzheimer. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, wen yom majlel ti baño tsiʼ yubi, pero mach pʼisix tsaʼ cʼoti. Cheʼ bʌ woliʼ sʌqʼuesan i bʌ, tsaʼ cʼoti chaʼtiquil hermanajob ti bele ora bʌ miʼ julaʼtañob. Cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob chuqui tsiʼ chaʼle, tiʼ subeyob chaʼan miʼ coltan. Jiñi xʼixic tsiʼ yʌlʌ: «Quisin tic jax yubil, pero comʌch mi laʼ coltañon». Jiñi hermanajob tsiʼ coltayob, ti wiʼil tsiʼ melbeyob jumpʼejl vaso té yicʼot tsaʼ cajiyob ti tʼan. Ili xtsʼijbaya tsiʼ wen aqʼueyob wocolix i yʌlʌ, i tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ qʼuel ti ñuc jiñi hermanajob come mucʼʌch i melob cheʼ bajcheʼ mucʼob ti subtʼan. Cheʼ mucʼʌch lac pʼuntan jiñi ñoxobix bʌ yicʼot cʼamoʼ bʌ, ¿muʼ ba i ñijcʌyel lac pusicʼal chaʼan mi laj coltañob ti chuqui jach yom? (Fil. 2:3, 4).

15. ¿Chucoch jiñʌch junchajp bajcheʼ miʼ mejlel laj coltan yambʌlob ti jiñi subtʼan?

15 Laʼ laj coltañob i cʌn Jehová jiñi quixtañujob. Ili ora, cabʌlob wen añoʼ bʌ i wocol yicʼot chuqui miʼ cʼojoʼtañob. Ñumen wem bʌ miʼ mejlel lac mel jiñʌch cheʼ mi laj coltañob i cʌn Dios yicʼot muʼ bʌ caj i mel ti lac tojlel jiñi Yumʌntel. Miʼ mejlel laj coltañob i qʼuel jaʼel chaʼan ñucʌch i cʼʌjñibal cheʼ miʼ jacʼbeñob i mandar Dios (Is. 48:17, 18). Jiñi subtʼan jiñʌch bajcheʼ miʼ mejlel la cʌqʼuen i ñuclel Jehová yicʼot chaʼan mi lac pʌsben lac pʼuntaya jiñi quixtañujob. ¿Muʼ to ba i mejlel lac ñumen chaʼlen wersa ti subtʼan? (1 Ti. 2:3, 4).

CHEʼ LA CUJIL PʼUNTAYA MUCʼΛCH I COLTAÑONLA

16. ¿Baqui tac bʌ i wenlel mi lac taj cheʼ la cujil pʼuntaya?

16 Jiñi wen yujiloʼ bʌ miʼ yʌlob chaʼan cheʼ la cujil pʼuntaya miʼ coltañonla ti laj cʼocʼlel yicʼot chaʼan utsʼat mi la cajñel la quicʼot yambʌlob. Cheʼ mi laj coltan jiñi woli bʌ i ñusañob wocol, ñumen tijicñayonla yicʼot wen chuqui mi lac ñaʼtan, mach lac bajñelic mi la cubin lac bʌ mi muqʼuic i tilel lecoj bʌ lac pensar. Ti sujm, cabʌlʌch lac wenlel mi lac taj cheʼ la cujil pʼuntaya (Ef. 4:31, 32). Mi mucʼʌch laj cʼuxbin yambʌlob yicʼot mi lac sʌclan bajcheʼ yom mi laj coltañob, tijicña mi caj i yajñel laj conciencia come la cujil chaʼan choncol lac mel muʼ bʌ i mulan Jehová. Cheʼ bajcheʼ iliyi, mi caj lac sujtel ti ñumen wem bʌ tatʌl ñaʼʌl, ñoxiʼalʌl yicʼot ti wem bʌ amigo. Cheʼ jaʼel, jiñi yujiloʼ bʌ pʼuntaya mucʼʌch i tajob i coltʌntel jaʼel cheʼ i cʼʌjñibal i chaʼañob (pejcan Mateo 5:7 yicʼot Lucas 6:38).

17. ¿Chucoch a wom a pʌs jiñi pʼuntaya?

17 Isujmʌch, maʼañic mi lac pʌs pʼuntaya chaʼan jach mi lac tajben i wenlel. Mi lac mel come la com lac lajin yicʼot la cʌqʼuen i ñuclel Jehová, yaʼ baqui Chʼoyol jiñi cʼuxbiya yicʼot pʼuntaya (Pr. 14:31). Jin chaʼan, laʼ lac chaʼlen wersa chaʼan mi lac lajiben jiñi toj bʌ i melbal. Cheʼ bajcheʼ iliyi mi caj lac ñumen lʌcʼtiyel tiʼ tojlel la quermañojob yicʼot ñumen utsʼat mi caj la cajñel la quicʼot yambʌlob (Gá. 6:10; 1 Jn. 4:16).