Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

«Mi laʼ wujilʌch chuqui tsac subeyetla, tijicñayetla cheʼ mi laʼ mel»

«Mi laʼ wujilʌch chuqui tsac subeyetla, tijicñayetla cheʼ mi laʼ mel»

«Jiñʌch c weʼel cheʼ mic mel chuqui yom c Tat tsaʼ bʌ i chocoyon tilel. Jiñʌch c weʼel cheʼ tsʼʌcʌl mic melben i yeʼtel» (JN. 4:34).

CʼAY: 80, 35

1. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i ticʼlañonla tiʼ pʌsol lac pecʼlel i melbal tac ili pañimil?

WOCOLɅCH chaʼan mi lac mel (chaʼlen) muʼ bʌ i subeñonla i Tʼan Dios. ¿Chucoch? Junchajp jiñʌch cheʼ mach cʼuñic chaʼan mi lac pʌs lac pecʼlel ti ili «cojix bʌ qʼuin tac». Chumulonla ti jumpʼejl pañimil baqui jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) miʼ bajñel cʼuxbiñob i bʌ, miʼ cʼuxbiñob taqʼuin, miʼ qʼuelob i bʌ ti ñuc, miʼ chanʼesañob i bʌ yicʼot maʼañic miʼ ticʼob i bʌ (2 Ti. 3:1-3). Bajcheʼ i wiñiconla Dios, la cujil baqui bʌ jiñi melbalʌl tac mach bʌ weñic, pero tajol mi laj qʼuel chaʼan jiñi muʼ bʌ i melob mach bʌ weñic, miʼ wen tajob i wenlel yicʼot tijicña chumulob (Sal. 37:1; 73:3). Jin chaʼan, tajol miʼ cʼotel laj cʼajtiben lac bʌ mi añʌch i cʼʌjñibal cheʼ ñaxan yom mi laj qʼuel bajcheʼ mi laj coltan yambʌlob yicʼot mi muqʼuixto caj laj qʼuejlel ti ñuc mi tsaʼ lac mele lac bʌ bajcheʼ «jini ñumen chʼoʼchʼoc bʌ» (Lc. 9:48). Mi tsaʼ la cʌcʼʌ ti ochel ti lac tojlel i melbal tac ili pañimil (mulawil), miʼ mejlel lac taj wocol la quicʼot la quermañojob i tajol maʼañic mi caj laj cʌjñel bajcheʼ xñoptʼan. Jin chaʼan, cheʼ mi lac wen qʼuel yicʼot mi lac lajin jiñi i pecʼlel i wiñicob Dios mi caj i wen coltañonla.

2. ¿Chuqui miʼ mejlel laj cʌn tiʼ tojlel jiñi xucʼul bʌ i wiñicob Dios ti wajali?

2 Chaʼan mi lac lajiben i melbalob jiñi xucʼul bʌ i wiñicob Dios ti wajali, yom mi lac wen tsajin chuqui tsiʼ meleyob. ¿Bajcheʼ tsaʼ sujtiyob tiʼ yamigo Jehová? ¿Chucoch tsaʼ qʼuejliyob ti wen? ¿Bajcheʼ tsiʼ tajayob i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ melob chuqui yom Jehová? Wen ñuc i cʼʌjñibal cheʼ mi lac ñaʼtan ili cʼajtiya tac chaʼan wen uchʼemonla tiʼ chaʼan bʌ Dios.

UCHʼEL TIʼ CHAʼAN BɅ JEHOVÁ MACH COJACH I PEJCANTEL JIÑI BIBLIA

3, 4. a) ¿Chuqui tac miʼ cʼʌn Jehová chaʼan miʼ cʌntesañonla? b) ¿Chucoch mach cojach yom cabʌl chuqui laj cʌñʌ chaʼan wen uchʼemonla tiʼ chaʼan bʌ Jehová?

3 Jiñi xñoptʼañonbʌla mi lac taj cabʌl ticʼojel yicʼot cʌntesʌntel yaʼ ti Biblia, ti lac jun tac, yaʼ ti página chaʼan Internet jw.org, ti JW Broadcasting, ti tempa bʌ yicʼot colem tempa bʌ tac. Pero chaʼan wen uchʼemonla tiʼ chaʼan bʌ Dios, mach cojach yom mi laj cʌn pejtelel jiñi, come Jesús tsiʼ yʌlʌ: «Jiñʌch c weʼel cheʼ mic mel chuqui yom c Tat tsaʼ bʌ i chocoyon tilel. Jiñʌch c weʼel cheʼ tsʼʌcʌl mic melben i yeʼtel» (Jn. 4:34).

4 Tiʼ tojlel Jesús, i chʼujbibentel i tʼan Dios cheʼʌch bajcheʼ i bʌl lac ñʌcʼ. ¿Chucoch? Cheʼ mi laj cʼux wem bʌ bʌlñʌcʼʌl utsʼat chaʼan lac bʌcʼtal i tijicñayonla. Lajalʌch jeʼel cheʼ mi lac mel chuqui yom Dios, miʼ pʼʌtʼesan lac ñopoñel yicʼot miʼ yʌqʼueñonla lac tijicñʌyel tiʼ chaʼan bʌ Dios. Cheʼ an i tajol chʼijiyemonla mi lac loqʼuel ti subtʼan, ¿mach ba tijicña mi la cubin lac bʌ cheʼ sujtelix mucʼonla ti la cotot yicʼot chaʼ pʼʌtʌlonla?

5. ¿Baqui tac bʌ i wenlel mi lac taj cheʼ an lac ñaʼtʌbal?

5 Cheʼ mi lac mel chuqui miʼ cʌntesañonla Dios, yom i yʌl chaʼan an lac ñaʼtʌbal (Stg. 3:13). I añʌch i cʼʌjñibal jiñi muʼ bʌ lac taj. Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi ñaʼtʌbal maʼañic miʼ wis laj i bʌ yicʼot jiñi muʼ bʌ lac mulan, i chaʼan cheʼʌch bajcheʼ jumpʼejl «teʼ muʼ bʌ i yʌqʼuen i cuxtilel majqui jach miʼ taj. Tijicñayob jini muʼ bʌ i chʌn lotob tiʼ pusicʼal» (Pr. 3:13-18). Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, Jesús tiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan: «Mi laʼ wujilʌch chuqui tsaʼ c subeyetla, tijicñayetla cheʼ mi laʼ mel» (Jn. 13:17). Jiñi xcʌntʼañob chʌn tijicña mi caj i yajñelob mi maʼañic miʼ cʌy i jacʼbeñob i tʼan Jesús. I cheʼʌch tsiʼ meleyob tiʼ pejtelel ora, tsiʼ jacʼʌyob chuqui tsiʼ yʌlʌ Jesús yicʼot tsiʼ lajiyob.

6. ¿Chucoch mach yomic laj cʌy lac jacʼ jiñi cʌntesʌntel tac am bʌ ti Biblia?

6 Ili ora, ñuc i cʼʌjñibal chaʼan maʼañic mi laj cʌy lac jacʼ jiñi cʌntesʌntel am bʌ ti Biblia. Laʼ lac ñaʼtan jumpʼejl ejemplo. Juntiquil quixtañu tsiʼ cʌñʌ i tojʼesan carro, yujil yicʼot an i chaʼan pejtelel jiñi eʼtijibʌl chaʼan miʼ mel jiñi eʼtel (troñel). Pero mi maʼañic miʼ cʼʌn maʼañic i cʼʌjñibal i chaʼan. Cheʼ jaʼel, añix i tsʼitaʼ chaʼle eʼtel bajcheʼ jiñi, i bej yujilix bajcheʼ miʼ mejlel. Pero mi yom bej ajñel bajcheʼ wen yujil bʌ i tojʼesʌntel carro, yom miʼ bej cʼʌn ti eʼtel chuqui yujil. Lajal miʼ yujtel cheʼ mi lac tech laj cʌn muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia, tsaʼ la cʌcʼʌ ti ñuc i tsaʼ lac tajbe i wenlel. Pero chaʼan chʌn tijicñayonla, yom an lac pecʼlel chaʼan mi lac jacʼ tiʼ jujumpʼejl qʼuin jiñi i cʌntesa tac Jehová.

7. Chaʼan mi lac taj lac ñaʼtʌbal, ¿chuqui yom mi lac mel yicʼot jiñi ejemplo tac am bʌ ti Biblia?

7 Laʼ laj qʼuel chuqui tac miʼ mejlel i yʌcʼ wocol chaʼan mi lac pʌs lac pecʼlel, i laʼ laj qʼuel ejemplo tac tiʼ tojlel xucʼul bʌ i wiñicob Dios ti wajali lʌcʼʌ lajal bʌ tiʼ ñusayob. Mi la com lac pʼʌtʼesan lac ñopoñel, mach cojach yom mi lac pejcan chuqui miʼ yʌl ili temaj. Yom mi lac wen ñaʼtan bajcheʼ mi caj la cʌcʼ ti ñuc jiñi muʼ bʌ laj cʌn, i maʼañic mi lac jalitesan lac bʌ.

MACH LAJ QʼUEL LAC BɅ TI ÑUC

8, 9. ¿Bajcheʼ miʼ tsictesan jiñi Hechos 14:15 chaʼan bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ i pecʼlel jiñi apóstol Pablo? (Qʼuele jiñi dibujo am bʌ tiʼ tejchibal).

8 Jehová yom i «coltan pejtelel winicob xʼixicob. Yom [chaʼan] miʼ cʌñob i sujmlel» (1 Ti. 2:4). ¿Bajcheʼ yilal mi laj qʼuel jiñi quixtañujob maxto bʌ i cʌñʌyobic i sujmlel? Jiñi apóstol Pablo tsajñi ti sinagoga tac i tiʼ sʌcla jiñi quixtañujob tsʼitaʼ i cʌñʌyobix bʌ Dios. Pero mach cojach tiʼ subeyob wen tʼan jiñi judíojob, tsaʼʌch i subeyob jaʼel jiñi muʼ bʌ i chʼujutesañob diosteʼ tac. I wocolʌch tsiʼ yubi chaʼan bajcheʼ tsiʼ jacʼʌ jiñi quixtañujob.

9 Jumpʼejl ejemplo, ti jiñi ñaxam bʌ i julaʼ bajcheʼ misionero yaʼ ti Licaonia, jiñi quixtañujob tsiʼ ñaʼtayob chaʼan Pablo yicʼot Bernabé jiñobʌch jiñi dios Zeus yicʼot Hermes. ¿Tsaʼ ba caji i mulañob jiñi Pablo yicʼot Bernabé chaʼan miʼ wen cʌjñelob yicʼot miʼ qʼuejlelob ti ñuc? ¿Tsaʼ ba i chʼʌmʌyob bajcheʼ jumpʼejl cʼaj o, come ti jiñi chaʼpʼejl tejclum baqui tsaʼ ñaxan ñumiyob ti julaʼ ti wen ticʼlʌntiyob? ¿Tsaʼ ba i ñaʼtayob chaʼan mi tsaʼ wen cʌjñiyob miʼ mejlel i coltañob tiʼ subtʼan? Maʼañic. Ti orajach tiʼ tsiliyob i pislel i tiʼ cʼam bʌ tʼan tiʼ subeyob jiñi quixtañujob: «¿Chucoch mi laʼ chaʼlen cheʼ bajcheʼ jini? Joñon lojon winicon lojon jaʼel cheʼ bajcheʼetla» (Hch. 14:8-15).

10. ¿Chucoch Pablo yicʼot Bernabé maʼañic tsiʼ qʼueleyob i bʌ ti ñuc tiʼ tojlel jiñi licaoniajob?

10 Pablo yicʼot Bernabé tsiʼ ñaʼtayob chaʼan xmulilob jaʼel bajcheʼ jiñi quixtañujob. Pero maʼañic tsiʼ yʌlʌyob chaʼan lajalob i chʼujutesaya bajcheʼ jiñi licaoniajob. Waʼchocobilob bajcheʼ misionerojob añoʼ bʌ ñuc bʌ i yeʼtel (Hch. 13:2). Cheʼ jaʼel, bombilob o yajcʌbilob ti chʼujul bʌ espíritu i añob i pijtaya chaʼan miʼ majlelob ti panchan. Pero tsiʼ chʼʌmbeyob isujm jaʼel chaʼan jiñi quixtañujob miʼ mejlel i tajob i pijtaya ti panchan miʼ mucʼʌch i chʼujbiñob jiñi i sujmlel.

11. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin i pecʼlel jiñi Pablo cheʼ mucʼonla ti subtʼan?

11 ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajiben i pecʼlel jiñi Pablo? Mach yom ñuc mi la cubin lac bʌ chaʼan la queʼtel ti subtʼan o chaʼan jiñi eʼtel melbil bʌ lac chaʼan tiʼ coltaya Jehová. Yom mi laj cʼajtiben lac bʌ: «¿Bajcheʼ yilal mij qʼuel jiñi quixtañujob muʼ bʌ c subeñob jiñi wen tʼan? ¿Mach ba tojic mij qʼuel jaʼel jiñi yambʌ quixtañujob tic lumal?». Jiñi i testigojob Jehová miʼ bej sʌclañob jiñi quixtañujob yom bʌ i cʌñob i sujmlel. An i tajol, an hermanojob muʼ bʌ i cʌmbeñob i tʼan yicʼot i costumbre tac jiñi quixtañujob maʼañic bʌ miʼ chʼʌjmelob ti ñuc. Ili hermanojob maʼañic miʼ qʼuelob i bʌ ti ñuc tiʼ tojlelob. Miʼ chaʼleñob wersa chaʼan miʼ chʼʌmbeñob isujm ti jujuntiquil jiñi quixtañujob chaʼan miʼ mejlel i coltañob i jacʼob jiñi wen tʼan.

LAʼ LAC TAJ TI ORACIÓN YAMBɅLOB

12. ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ Epafras i cʼuxbiya yicʼot chaʼan miʼ chʼʌm ti ñuc yambʌlob?

12 Yambʌ bajcheʼ mi lac pʌs chaʼan an lac pecʼlel yicʼot chaʼan mi lac jacʼben i tʼan Jehová jiñʌch cheʼ mi lac mel oración tiʼ tojlel la quermañojob (2 P. 1:1). Cheʼʌch tsiʼ mele juntiquil xñoptʼan i cʼabaʼ Epafras. Jiñi Biblia uxyajl jach miʼ taj ti tʼan, i yaʼ mi lac taj tiʼ tsʼijbujel tac jiñi Pablo. Cheʼ bʌ jiñi apóstol Pablo cʌchʌl tiʼ yotot yaʼ ti Roma, tiʼ tsʼijbube jiñi xñoptʼañob añoʼ bʌ ti Colosas chaʼan Epafras tiʼ pejtelel ora miʼ mel oración tiʼ tojlelob (Col. 4:12). Epafras wen i cʌñʌ yicʼot miʼ cʼojoʼtan jiñi hermanojob. Anquese añʌch i wocol tac jaʼel, come i «piʼʌl ti mʌjquel» jiñi Pablo, mucʼʌch i ñaʼtan bajcheʼ yom coltʌntel jiñi yambʌlob tiʼ chaʼan bʌ Jehová (Flm. 23). Tiʼ sujm, tsiʼ coltayob, i cheʼ bajcheʼ jiñi tsiʼ pʌsʌ i cʼuxbiya tiʼ tojlelob. Jiñi oración tac muʼ bʌ lac mel tiʼ tojlel la quermañojob añʌch i cʼʌjñibal, ñumento cheʼ mi laj cʌlbeñob i cʼabaʼ (2 Co. 1:11; Stg. 5:16).

13. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac lajin jiñi Epafras cheʼ mucʼonla ti oración?

13 ¿Majqui bʌ hermanojob yom mi lac tajob ti oración? Laʼ lac ñaʼtan i cʼabaʼob. Cheʼ bajcheʼ jiñi Epafras, cabʌl hermanojob miʼ tajob ti oración jiñi añoʼ bʌ tiʼ congregación o tiʼ tojlel familia tac añoʼ bʌ cabʌl i wocol o yom bʌ i ñaʼtañob chuqui mi caj i melob ti jumpʼejl wocol o chaʼan maʼañic miʼ yajlelob ti mulil. An muʼ bʌ i tajob ti oración jiñi hermanojob ochemoʼ bʌ ti cárcel muʼ bʌ i yʌjlelob yaʼ ti página chaʼan Internet jw.org yicʼot ti JW Broadcasting. Yicʼot jaʼel, mach yom miʼ ñajʌyel lac chaʼan jiñi hermanojob am bʌ majqui chʌmeñob i chaʼan, maxto bʌ jali i ñusayob wocol tac bajcheʼ icʼ jaʼal, guerra tac, yicʼot wocol bʌ miʼ tajob taqʼuin. Wen tsiquil chaʼan an cabʌl hermanojob yom bʌ mi lac tajob ti oración. Cheʼ mi lac mel, mi lac pʌs chaʼan mucʼʌch lac ñaʼtan jiñi yambʌlob, i mach lac bajñel jach (Fil. 2:4). Jehová mucʼʌch i ñʌchʼtan jiñi oración tac.

LAʼ LAC ÑɅCHʼTAN JIÑI YAMBɅLOB

14. ¿Chucoch mi laj cʌl chaʼan Jehová jiñʌch ñumen yujil bʌ ñʌchʼtʌntel tʼan?

14 I yambʌ bajcheʼ mi lac pʌs lac pecʼlel jiñʌch cheʼ wen mi lac ñʌchʼtan yambʌlob. Santiago 1:19 miʼ yʌl chaʼan yom ‹mi lac ñichʼtan tʼan›. Jiñi wen yujil bʌ melol iliyi jiñʌch Jehová (Gn. 18:32; Jos. 10:14). Laʼ laj qʼuel chuqui miʼ cʌntesañonla Éxodo 32:11-14 (pejcan). Jehová mach i cʼʌjñibalic i chaʼan chuqui miʼ ñaʼtan Moisés, pero tsaʼʌch i ñʌchʼta. ¿Majqui mi cajel i wen ñʌchʼtʌben i tʼan i miʼ jacʼben chuqui miʼ yʌl juntiquil quixtañu añix bʌ i taja i sajtemal? Jehová mucʼʌch i ñʌchʼtʌben i yoración jiñi añoʼ bʌ i ñopoñel.

15. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac tsajcʌben i melbal Jehová?

15 Ti jujuntiquilonla yom mi laj cʼajtiben lac bʌ: «Mi Jehová miʼ pʌs i pecʼlel chaʼan miʼ ñʌchʼtan i yoración jiñi quixtañujob cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele tiʼ tojlel Abrahán, Raquel, Moisés, Josué, Manóah, Elías yicʼot Ezequías, ¿mach ba cheʼic yom mic mel jaʼel? ¿Mejl ba c pʌs chaʼan mic wen qʼuel ti ñuc jiñi hermanojob, mic ñʌchʼtʌbeñob i tʼan yicʼot mic jacʼ cheʼ an chuqui wen miʼ yʌlob? ¿Am ba juntiquil tij congregación o tic familia yom bʌ miʼ ñʌchʼtʌbentel chuqui yom i yʌl? ¿Chuqui mi caj c mel?» (Gn. 30:6; Jue. 13:9; 1 R. 17:22; 2 Cr. 30:20).

JEHOVÁ MIʼ QʼUEL CHUQUI MI LAC ÑUSAN

David tsiʼ tiqʼui i wiñicob chaʼan maʼañic miʼ contrajiñob Simeí. ¿Chuqui tsaʼ lac mele joñoñicla? (Qʼuele jiñi párrafo 16 yicʼot 17).

16. ¿Chuqui tsiʼ mele David cheʼ bʌ Simeí tiʼ contraji?

16 Jiñi lac pecʼlel miʼ coltañonla jaʼel chaʼan maʼañic mi lac michʼan ti ora cheʼ an majqui miʼ cajbeñonla (Ef. 4:12). Jumpʼejl ejemplo jiñʌch muʼ bʌ lac taj ti 2 Samuel 16:5-13 (pejcan). Cheʼ bʌ David yicʼot i wiñicob tsaʼ wen pʼajleyob tiʼ tojlel Simeí, juntiquil loqʼuem bʌ tiʼ familia jiñi rey Saúl, tsaʼʌch i cuchuyob. David tsaʼʌch i cuchu pejtelel jiñi anquese mucʼʌch i lon mejlel i waʼchocon jiñi wocol. ¿Baqui tsiʼ taja i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ ticʼ i bʌ? Jiñi i jacʼbal mi lac taj ti Salmo 3.

17. a) ¿Chucoch tsaʼ mejli i ticʼ i bʌ David? b) ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac tsajcan David?

17 David tiʼ tsʼijbu jiñi capítulo 3 chaʼan Salmo cheʼ bʌ yom i tsʌnsʌntel tiʼ tojlel i yalobil i cʼabaʼ Absalón. Jiñi versículo 1 yicʼot 2 utsʼat miʼ taj i bʌ yicʼot muʼ bʌ i yʌjlel yaʼ ti 2 Samuel capítulo 16. Jiñi Salmo 3:4 miʼ pʌs chaʼan David tsiʼ ñopo Jehová. Tsiʼ yʌlʌ: «Mic pejcan c Yum ti cʼam bʌ tʼan. Miʼ jacʼbeñon yaʼ ti chʼujul bʌ i Templo». Cheʼ bʌ an laj contrajintel, miʼ mejlel lac pejcan Jehová ti oración. Cheʼ jiñi, mi cajel i yʌqʼueñonla chʼujul bʌ i yespíritu chaʼan miʼ mejlel laj cuch. ¿Muʼ ba i tilel ti lac jol baqui ora yom mi lac ticʼ lac bʌ chaʼan mach ti ora mi lac michʼan o chaʼan yom mi lac ñusʌben i mul juntiquil mach bʌ yʌlolic i chaʼan chuqui miʼ tumbeñonla? ¿Muʼ ba lac ñop chaʼan Jehová woli (choncol) i qʼuel chuqui mi lac ñusan i chaʼan yom i coltañonla?

«JINI ÑAXAN BɅ YOM JIÑɅCH WEN BɅ A ÑAʼTɅBAL»

18. ¿Chuqui bʌ wenlel tac mi caj lac taj mi mucʼʌch lac bej mel muʼ bʌ i yʌl Jehová?

18 Cheʼ mi lac mel chuqui la cujil bʌ chaʼan wen, mi lac taj cabʌl bendición. Jin chaʼan yaʼ ti Proverbios 4:7 miʼ yʌl: «Jini ñaxan bʌ yom jiñʌch wen bʌ a ñaʼtʌbal». Jiñi lac ñaʼtʌbal yaʼʌch chucul ti chuqui la cujil, pero muʼ bʌ i pʌs chaʼan añʌch lac ñaʼtʌbal mach jiñic jiñi la cujil bʌ, jiñʌch chuqui mi lac yajcan lac mel. Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi xiñichʼ wen «an i pusicʼal [o ñaʼtʌbal]», come «miʼ tempan i bʌl i ñʌcʼ cheʼ tiʼ yorajlel ticwal» (Pr. 30:24, 25). Cristo «i ñaʼtʌbalʌch Dios» i tiʼ pejtelel ora miʼ mel chuqui miʼ mulan i Tat (1 Co. 1:24; Jn. 8:29). Dios yujil chaʼan mach lajalic cheʼ la cujil chuqui yom melol yicʼot cheʼ mucʼʌch lac mel. Miʼ yʌqʼuen i chobejtʌbal jiñi muʼ bʌ i pʌsob i pecʼlel, miʼ cuchob wocol yicʼot miʼ melob chuqui toj (pejcan Mateo 7:21-23). Jin chaʼan, laʼ lac chaʼlen wersa lac pʌs lac pecʼlel. Mi cheʼʌch mi lac mel, jiñi yambʌlob mi caj i ñijcʌyelob i pusicʼal chaʼan yicʼotob i pecʼlel miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová yaʼ ti congregación. Chaʼan mi lac mel chuqui la cujil chaʼan toj, machʌch ti orajic mi lac mejlel, yom la cujil pijt. Pero mi mucʼʌch lac mel, mi lac pʌs chaʼan an lac pecʼlel, i tijicña mi caj lac chumtʌl wʌle yicʼot tiʼ pejtelel ora.