Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

Jehová miʼ tojʼesan majlel i tejclum

Jehová miʼ tojʼesan majlel i tejclum

«Tiʼ pejtelel ora mi caj c tojʼesañet majlel» (ISAÍAS 58:11).

CʼAY: 152, 22

1, 2. a) ¿Chucoch mach lajaloñicla bajcheʼ yambʌ ñopbalʌl tac? b) ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ila ti temaj yicʼot ti yambʌ?

JIÑI i testigojonbʌla Jehová ti bele ora mi laj cʼajtibentel majqui jiñi yumʌl lac chaʼan. ¿Chucoch miʼ cʼajtiñob? Come ti cabʌl ñopbalʌl miʼ waʼchocoñob juntiquil wiñic o xʼixic bajcheʼ i yumob. Pero tijicña miʼ mejlel la cʌl chaʼan jiñi Yumʌl lac chaʼan mach juntiquilic xmulil, jiñʌch Jesucristo, miʼ mel chuqui miʼ yʌl Jehová, jiñi i Tat yicʼot Yumʌl bʌ i chaʼan (Mateo 23:10).

2 Pero jiñi i tejclum Dios ili ora tojʼesʌbilob majlel tiʼ tojlel junmojt wiñicob cʌmbiloʼ bʌ yaʼ ti Biblia bajcheʼ «jini xucʼul bʌ xʼeʼtel am bʌ cabʌl i ñaʼtʌbal» (Mateo 24:45). ¿Bajcheʼ mi lac ñaʼtan chaʼan jiñʌch Jehová woli bʌ i tojʼesañonla majlel tiʼ tojlel i Yalobil? Ila ti temaj yicʼot ti yambʌ, mi caj laj cʌn uxpʼejl i sujmlel chucoch mi la cʌl chaʼan jiñʌch Jehová. Mi caj laj qʼuel jeʼel chaʼan jiñʌch mero Yumʌl bʌ lac chaʼan ti wajali yicʼot ili ora anquese cʼʌmbil i chaʼan wiñicob (Isaías 58:11).

TSAʼ AQʼUENTIYOB I PʼΛTΛLEL TI CHʼUJUL BΛ ESPÍRITU

3. ¿Bajcheʼ tsaʼ mejli i tsʼʌctesan Moisés jiñi eʼtel tsaʼ bʌ aqʼuenti?

3 Jiñi chʼujul bʌ espíritu tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel jiñi waʼchocobiloʼ bʌ ti Dios. Dios tsiʼ waʼchoco Moisés chaʼan jin miʼ qʼuel israelob. ¿Chuqui tsiʼ colta Moisés chaʼan miʼ mel ti wen i yeʼtel? Jehová tsiʼ yʌqʼue «Chʼujul bʌ i yEspíritu» (pejcan Isaías 63:11-14). Pero jiñʌch Jehová tsaʼ bʌ i tojʼesa majlel i tejclum come jin tsiʼ yʌqʼue Moisés jiñi chʼujul bʌ i yespíritu chaʼan bajcheʼ yom miʼ mel jiñi eʼtel.

4. ¿Chuqui tsiʼ pʌsʌ Moisés chaʼan añʌch i chaʼan i yespíritu Dios? (Qʼuele jiñi dibujo am bʌ tiʼ tejchibal).

4 ¿Tsaʼ ba i qʼuele jiñi israelob chaʼan Moisés añʌch yicʼot i yespíritu Dios? Tsaʼʌch. Moisés tsiʼ mele milagro tac yicʼot tsiʼ yʌqʼue i cʌmben i cʼabaʼ Dios jiñi rey ti Egipto come añʌch i chaʼan jiñi chʼujul bʌ espíritu (Éxodo 7:1-3). Jiñi espíritu tsiʼ colta jaʼel Moisés chaʼan yicʼot cʼuxbiya miʼ mel i yeʼtel (troñel), i chaʼan yujil pijt. Mach lajalic bajcheʼ jiñi yumʌlob ti yambʌ tejclum tac jontoloʼ bʌ yicʼot mach bʌ yujilobic pijt (Éxodo 5:2, 6-9). Wen tsiquil chaʼan Moisés jiñʌch yajcʌbil bʌ i chaʼan Jehová chaʼan miʼ qʼuel majlel jiñi tejclum.

5. ¿Majqui yambʌ tsaʼ aqʼuentiyob jiñi chʼujul bʌ espíritu chaʼan miʼ tojʼesañob majlel jiñi tejclum?

5 ¿Majqui yambʌ tsaʼ aqʼuentiyob jiñi chʼujul bʌ espíritu chaʼan miʼ tojʼesañob majlel jiñi tejclum? Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan cabʌl i ñaʼtʌbal ti espíritu jiñi Josué i yalobil Nun (Deuteronomio 34:9, TNM). Miʼ yʌl jaʼel chaʼan «i yEspíritu lac Yum tsaʼ cʼoti tiʼ tojlel Gedeón» yicʼot chaʼan «jini Chʼujul bʌ Espíritu i chaʼan lac Yum tsaʼ cʼoti tiʼ tojlel David» (Jueces 6:34; 1 Samuel 16:13). Ili wiñicob tsiʼ ñopoyob chaʼan jiñʌch jiñi espíritu muʼ bʌ caj i coltañob i mel jiñi maʼañic bʌ miʼ mejlel i melob tiʼ bajñelil (Josué 11:16, 17; Jueces 7:7, 22; 1 Samuel 17:37, 50). Tiʼ sujm, Jehová tsiʼ yʌqʼueyob i pʼʌtʌlel tiʼ melol wen ñuc tac bʌ. Jin chaʼan, cojach yom bʌ miʼ ñuqʼuesʌntel.

Cheʼ bʌ jiñi tejclum miʼ jacʼben i tʼan Moisés, Josué, Gedeón yicʼot David, jiñʌch woliʼ jacʼbeñob i tʼan Jehová, jiñi Ñuc bʌ Yumʌl

6. ¿Chucoch yom Jehová chaʼan miʼ qʼuejlelob ti ñuc jiñi waʼchocobiloʼ bʌ i chaʼan?

6 ¿Chuqui yom tsiʼ mele jiñi israelob cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob chaʼan Moisés, Josué, Gedeón yicʼot David añob i coltʌntel tiʼ tojlel i yespíritu Dios? I wentʌlel tsiʼ qʼueleyob ti ñuc. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, cheʼ bʌ woliyob (choncolob) ti wulwul tʼan tiʼ contra Moisés, Jehová tsiʼ cʼajti: «¿Jaypʼejl to ora mi caj i michʼleñoñob ili winicob?» (Números 14:2, 11). Wen tsiquil chaʼan jiñʌch yajcʌbil i chaʼan Jehová ili wiñicob chaʼan miʼ coltan jiñi tejclum. Cheʼ bʌ miʼ jacʼob tʼan jiñi israelob, jiñʌch miʼ jacʼbeñob i tʼan Jehová, jiñi mero Yumʌl.

TSAʼ COLTΛNTIYOB TIʼ TOJLEL ÁNGELOB

7. ¿Bajcheʼ tsaʼ coltʌnti Moisés tiʼ tojlel jiñi ángelob?

7 Jiñi ángelob tsiʼ coltayob jiñi waʼchocobiloʼ bʌ i chaʼan Dios (pejcan Hebreos 1:7, 14). Jehová tsiʼ cʼʌñʌ jiñi ángelob chaʼan miʼ coltan Moisés. Laʼ laj qʼuel bajcheʼ tsiʼ mele. Ti ñaxan, tsiʼ chocbe majlel juntiquil ángel «tsaʼ bʌ tsictiyi ti alʌteʼ» chaʼan miʼ suben Moisés chaʼan jin mi caj i coltan jiñi israelob yicʼot mi caj i pʌsbeñob jiñi bij (Hechos 7:35). I chaʼchajplel, Dios tsiʼ chocbe majlel Moisés jiñi ángelob chaʼan miʼ yʌqʼuen jiñi Mandar muʼ bʌ caj i cʼʌn chaʼan miʼ coltan jiñi israelob (Gálatas 3:19). I yuxchajplel, Jehová tsiʼ sube Moisés: «Pʌyʌ majlel jini winicob baʼ tsac subeyet. A wilan, ñaxan mi caj i majlel cÁngel ti a tojlel» (Éxodo 32:34). Jiñi Biblia maʼan miʼ yʌl chaʼan jiñi israelob tsiʼ qʼueleyob cheʼ bʌ jiñi ángelob tsiʼ chaʼleyob ili tac. Pero Moisés tsiʼ pʌsʌ chaʼan añʌch i coltʌntel ti jiñi ángelob cheʼ bajcheʼ tsiʼ pejca jiñi israelob.

8. ¿Bajcheʼ tsaʼ coltʌnti Josué yicʼot Ezequías chaʼan jiñi ángelob?

8 ¿Majqui yambʌlob tsaʼ coltʌntiyob tiʼ tojlel jiñi ángelob? Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan juntiquil ángel, «jini capitán am bʌ i yeʼtel tiʼ tojlel i soldadojob lac Yum», tsiʼ colta Josué i mʌlben (jotben) guerra jiñi cananeojob (Josué 5:13-15; 6:2, 21). Miʼ yʌl jaʼel chuqui tsaʼ ujti cheʼ bʌ jiñi rey Ezequías tsiʼ chʼʌmʌ tiʼ wenta i tejclum Dios. Jiñi soldadojob chʼoyoloʼ bʌ ti Asiria tsiʼ yʌlʌ chaʼan mi caj i jisanJerusalén. Pero ti jumpʼejl jach acʼʌlel, jiñi «i yángel lac Yum tsaʼ cʼoti yaʼ baʼ jijlemob jini asiriajob. Tsiʼ jisayob. Cheʼ bʌ tsaʼ sʌcʼa pañimil chʌmeñobix joʼtiquil i lujuncʼal mil (185,000) asiriajob» (2 Reyes 19:35).

9. Anquese jiñi wiñicob waʼchobiloʼ bʌ tiʼ tojlel Dios xmulilobʌch, ¿chuqui yom tsiʼ mele jiñi israelob?

9 Tojobʌch jiñi ángelob. Pero jiñi wiñicob tsaʼ bʌ i coltayob mach cheʼobic. Jumpʼejl ejemplo, ti jumpʼejl bʌ qʼuin Moisés maʼañic tsiʼ yʌcʼʌ ti ñuc Jehová (Números 20:12). Josué maʼañic tsiʼ ñaxan sʌcla i coltʌntel ti Dios cheʼ bʌ tsiʼ mele trato yicʼot jiñi gabaoñob (Josué 9:14, 15). Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, jiñi rey Ezequías tsiʼ chanʼesa i bʌ (2 Crónicas 32:25, 26). Jiñi israelob yomʌch miʼ jacʼbeñob i tʼan ili wiñicob anquese xmulilob. Tsaʼ mejli i qʼuelob chaʼan Jehová wolʌch i coltañob tiʼ tojlel jiñi ángelob. Wen tsiquil chaʼan Jehová tsiʼ tojʼesan majlel i tejclum.

TSIʼ TAJAYOB I COLTΛNTEL TIʼ TʼAN DIOS

10. ¿Bajcheʼ tsaʼ coltʌnti Moisés ti jiñi i Mandar Dios?

10 Jiñi i Tʼan Dios tsiʼ colta jiñi waʼchocobiloʼ bʌ i chaʼan Jehová. Cheʼ bʌ jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan i Mandar Moisés, jiñʌch woliʼ taj ti tʼan jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti jiñi israelob (1 Reyes 2:3). Pero jiñi Biblia toj jamʌl miʼ yʌl chaʼan jiñʌch Jehová tsaʼ bʌ i yʌqʼue Mandar jiñi israelob. Jin chaʼan, Moisés yomʌch miʼ chʼujbin jaʼel (2 Crónicas 34:14). Jumpʼejl ejemplo, cheʼ bʌ Jehová tsiʼ sube Moisés chaʼan bajcheʼ yom miʼ mel jiñi tabernáculo, tsaʼʌch i «laj mele cheʼ bajcheʼ tsiʼ sube lac Yum» (Éxodo 40:1-16).

11, 12. a) ¿Chuqui yom bʌ miʼ mel jiñi Josías yicʼot yambʌ reyob tsaʼ bʌ waʼchocontiyob tiʼ tojlel jiñi tejclum? b) ¿ Bajcheʼ tsaʼ coltʌntiyob tiʼ Tʼan Dios jiñi tsaʼ bʌ waʼchocontiyob tiʼ tojlel i tejclum Dios?

11 Josué tʼoxol añix i chaʼan i Tʼan Dios cheʼ bʌ tsaʼ waʼchoconti chaʼan miʼ chʼʌm tiʼ wenta jiñi tejclum. Jin chaʼan, Jehová tsiʼ sube chaʼan xucʼul yom miʼ pejcan «ti qʼuiñil yicʼot ti acʼʌlel» chaʼan miʼ mel cheʼ bajcheʼ tsʼijbubil (Josué 1:8). Jiñi reyob tsaʼ bʌ i wiʼil yumayob i tejclum Dios cheʼʌch yom miʼ melob jaʼel. Cheʼ jaʼel, tsaʼ ajli chaʼan yom miʼ melbeñob jumpʼejl i copiajlel jiñi Mandar yicʼot miʼ chʼujbiñob (pejcan Deuteronomio 17:18-20).

12 ¿Bajcheʼ tsaʼ coltʌntiyob tiʼ Tʼan Dios jiñi tsaʼ bʌ waʼchocontiyob tiʼ tojlel i tejclum Dios? Laʼ lac ñaʼtan tiʼ tojlel jiñi rey Josías. Cheʼ bʌ tsaʼ tajle jiñi libro baqui an i Mandar Moisés, jiñi xtsʼijbaya i chaʼan Josías tsaʼ caji i pejcʌben * (qʼuele jiñi nota). ¿Chuqui tsiʼ mele Josías? «Jini rey tsiʼ wen ubi pejtel jini tʼan am bʌ tiʼ juñilel jini mandar. Tsiʼ jetʼ tsili i bujc chaʼan bʌqʼuen». Jiñi i Tʼan Dios tsiʼ ñijcʌbe i pusicʼal chaʼan miʼ jisan tiʼ pejtelel diosteʼ tac am bʌ yaʼ ti tejclum yicʼot tsiʼ mele jiñi ñumen ñuc bʌ qʼuiñijel chaʼan Pascua (2 Reyes 22:11; 23:1-23). Josías yicʼot yambʌ xucʼuloʼ bʌ tsaʼ bʌ i meleyob i yeʼtel tsiʼ yʌcʼʌyob i bʌ ti tojʼesʌntel tiʼ Tʼan Dios. Jin chaʼan, tsaʼʌch i tojʼesayob cheʼ an baqui yom tojʼesʌntel chaʼan bajcheʼ yom miʼ cʌntʌbeñob i tejclum Dios. Tiʼ pejtelel iliyi tsiʼ colta jiñi tejclum chaʼan miʼ melob cheʼ bajcheʼ yom Jehová.

13. ¿Chucoch mach lajalobic jiñi tsaʼ bʌ i waʼchocoyob Jehová tiʼ tejclum yicʼot jiñi yambʌ yumʌlob?

13 Jiñi yumʌlob ti yambʌ tejclum tac tsiʼ meleyob cheʼ bajcheʼ miʼ ñaʼtan wiñicob, mach bʌ wen añobic i ñaʼtʌbal. Jumpʼejl ejemplo, jiñi chumuloʼ bʌ ti Canaán yicʼot i reyob tsiʼ wen meleyob mach bʌ weñic. Tsiʼ piʼleyob añimal tac, tsiʼ wʌlʌc piʼleyob i bʌ o chaʼ jiñob jach bʌ tiʼ familia. Tsiʼ chʼujutesayob diosteʼ tac yicʼot tsiʼ tsʌnsayob alʌlob (Levítico 18:6, 21-25). Jiñi yumʌloʼ bʌ ti Babilonia yicʼot ti Egipto mach wen sʌcobic cheʼ bajcheʼ i tejclum Dios (Números 19:13). ¡Jiñi waʼchocobiloʼ bʌ tiʼ tojlel i tejclum Dios wen qʼuexel tsiʼ meleyob i yeʼtel! Tsiʼ coltayob jiñi tejclum chaʼan wen bajcheʼ miʼ chʼujutesañob Jehová chaʼan sʌc miʼ yajñelob tiʼ bʌcʼtal yicʼot maʼañic miʼ melob tsʼiʼlel. Wen tsiquil chaʼan jiñʌch Jehová tsaʼ bʌ i tojʼesayob majlel.

14. ¿Chucoch an waʼchocobiloʼ bʌ tsaʼ bʌ tijqʼuiyob ti Jehová?

14 Pero mach tiʼ pejtelelic jiñi reyob tsaʼ bʌ i chaʼleyob yumʌntel tiʼ tejclum Jehová tsiʼ jacʼʌyob bajcheʼ tsaʼ subentiyob. An tsaʼ bʌ i ñusayob tʼan yicʼot maʼañic tsiʼ meleyob cheʼ bajcheʼ tsaʼ subentiyob ti espíritu, mi jiñic tiʼ tojlel ángelob yicʼot jiñi tsʼijbujel. An tsaʼ bʌ tijqʼuiyob ti Jehová o tsaʼ otsʌbentiyob yambʌ i qʼuexol (1 Samuel 13:13, 14). Pero ti wiʼil, Jehová tsiʼ waʼchoco juntiquil toj bʌ yumʌl.

JEHOVÁ TSIʼ WAʼCHOCO JUNTIQUIL TOJ BΛ YUMΛL

15. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ pʌsʌ jiñi xʼaltʼañob chaʼan mi caj i yochel juntiquil toj bʌ yumʌl? b) ¿Majqui jiñi yumʌl?

15 Añix cabʌl ora, Jehová tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i waʼchocon tiʼ tejclum juntiquil toj bʌ yumʌl. Jumpʼejl ejemplo, Moisés tsiʼ sube jiñi israelob chaʼan Jehová mi caj i waʼchocon yambʌ xʼaltʼan lajal bʌ bajcheʼ jiñi, i chaʼan yom mi caj i ñʌchʼtʌbeñob i tʼan (Deuteronomio 18:15). Isaías tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi xʼaltʼan mi caj i yochel «ti yumʌl yicʼot ti xcʌntesaya» (Isaías 55:4). Daniel tiʼ tsʼijbu jaʼel chaʼan mi caj i julel «jini Yajcʌbil bʌ Yumʌl» (Daniel 9:25). I Jesús tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñʌch jiñi yumʌl bʌ tiʼ tejclum Dios (pejcan Mateo 23:10). Jiñi xcʌntʼañob i chaʼan tsaʼʌch i tsajcayob ti jumpʼejlob i pusicʼal yicʼot tsiʼ ñopoyob chaʼan jiñʌch yajcʌbil bʌ ti Jehová chaʼan miʼ tojʼesʌben majlel i tejclum (Juan 6:68, 69). ¿Chucoch tsiʼ ñopoyob?

16. ¿Chuqui tsiʼ pʌsʌ chaʼan Jesús añʌch i chaʼan jiñi chʼujul bʌ espíritu?

16 Jiñi chʼujul bʌ espíritu tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel Jesús. Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ chʼʌmʌ jaʼ, Juan, tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ chʼʌmjaʼ, tsiʼ qʼuele chaʼan «tsaʼ cajli panchan. Jini Espíritu tsaʼ jubi tilel tiʼ tojlel Jesús cheʼ bajcheʼ xʼujcuts». Ti wiʼil, jiñi chʼujul bʌ espíritu tsiʼ ñijca Jesús chaʼan miʼ majlel tiʼ tiquiñal lum (Marcos 1:10-12). Jiñi chʼujul bʌ espíritu tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel jaʼel chaʼan miʼ chaʼlen cʌntesa yicʼot miʼ mel milagro tac cheʼ wʌʼto an ti Pañimil (Hechos 10:38). Cheʼ jeʼel, tsiʼ colta chaʼan miʼ pʌs i cʼuxbiya, tijicñʌyel yicʼot ñopoñel (chʼujbiya) ti Dios (Juan 15:9; Hebreos 12:2). Maʼañic yambʌ wiñic wen tsiquil bʌ tsiʼ pʌsʌ chaʼan an i chaʼan jiñi chʼujul bʌ i yespíritu. Jesús jiñʌch tsaʼ bʌ i yajca Jehová bajcheʼ Yumʌl.

¿Bajcheʼ tsiʼ coltayob Jesús jiñi ángelob cheʼ maxto jalic i chʼʌmʌ jaʼ? (Qʼuele jiñi párrafo 17).

17. ¿Chuqui tsiʼ mele jiñi ángelob chaʼan miʼ coltañob Jesús?

17 Jiñi ángelob tsiʼ coltayob Jesús. Cheʼ bʌ maxto jalic i chʼʌmʌ jaʼ Jesús, jiñi ángelob tsaʼ cʼoti i yʌqʼueñob chuqui yom (Mateo 4:11). I cheʼ bʌ lʌcʼʌlix mi caj i chʌmel (sajtel), «tsaʼ tili ángel chʼoyol bʌ ti panchan chaʼan miʼ pʼʌtesan Jesús» (Lucas 22:43). Jesús yujil chaʼan Jehová mucʼʌch caj i choc cʼotel i yángelob chaʼan miʼ coltan (Mateo 26:53).

18, 19. ¿Bajcheʼ tsiʼ colta tiʼ cuxtʌlel yicʼot tiʼ cʌntesa Jesús jiñi i Tʼan Dios?

18 Jesús tsiʼ taja i coltʌntel tiʼ Tʼan Dios. Cʼʌlʌl cheʼ bʌ tsiʼ teche subtʼan jinto tsaʼ chʌmi, Jesús tsiʼ yʌcʼʌ i bʌ ti tojʼesʌntel tiʼ Tʼan Dios. Cheʼ bʌ lʌcʼʌlix miʼ caj ti chʌmel, tsaʼto i yʌlʌ chuqui albil chaʼan jiñi Mesías (Mateo 4:4; 27:46; Lucas 23:46). ¡Jiñi yambʌ ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti yambʌ ñopbalʌl tac mach wis lajalobic bajcheʼ Jesús! Cheʼ bʌ miʼ qʼuelob chaʼan jiñi i Tʼan Dios mach cheʼic miʼ yʌl bajcheʼ i cʌntesajob, maʼañic miʼ qʼuelob ti ñuc. Jesús tsiʼ tajayob ti tʼan cheʼ bʌ tsiʼ yʌlʌ am bʌ yaʼ ti Tsʼijbujel: «Tiʼ yej jach miʼ subob c ñuclel jini winicob xʼixicob, pero tiʼ pusicʼal miʼ cʌyoñob. Lolom jach miʼ chʼujutesañoñob, come jiñʌch i mandar tac winicob woli bʌ i cʌntesañob» (Mateo 15:7-9). Cheʼ bʌ yilalob bajcheʼ jiñi, Jehová maʼañic ba ora miʼ yajcañob chaʼan miʼ qʼuelbeñob i tejclum.

19 Jesús tsiʼ cʼʌñʌ i Tʼan Dios chaʼan miʼ cʌntesan jaʼel jiñi yambʌlob. Cheʼ bʌ jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tsiʼ melbeyob cʼajtiya chaʼan jach miʼ ñopob, Jesús maʼañic tsiʼ yʌlʌ chuqui bajñel yujil. Tiʼ pejtelel ora tsiʼ cʼʌñʌ i Tʼan Dios (Mateo 22:33-40). Cheʼic yom, tsiʼ wen alʌ bajcheʼ yilal tsaʼ chumle yaʼ ti panchan o bajcheʼ tsaʼ mejli tiʼ pejtelel chuqui an. Pero tsiʼ wen mulaj i tsictesʌben jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob) am bʌ yaʼ tiʼ Tʼan Dios come jiñʌch tsaʼ bʌ i qʼuele ti ñuc. Jesús tsiʼ jambeyob «i ñaʼtʌbal chaʼan miʼ chʼʌmbeñob isujm i Tsʼijbujel Dios» (Lucas 24:32, 45).

20. a) ¿Bajcheʼ tsiʼ yʌqʼue i ñuclel Jehová jiñi Jesús? b) ¿Chucoch mach lajalic bajcheʼ tsiʼ mele Jesús yicʼot Herodes Agripa I?

20 Jiñi quixtañujob tsaʼ bʌ i yubibeyob i tʼan Jesús, tsaʼ toj sajtiyob i pusicʼal (Lucas 4:22). Pero Jesús tiʼ pejtelel ora tsiʼ yʌqʼue i ñuclel Jehová, jiñi xCʌntesa i chaʼan. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, juntiquil wiñic tsiʼ sube ti «Wen bʌ Maestro». Pero Jesús tsiʼ pʌsʌ i pecʼlel i tsiʼ yʌlʌ: «¿Chucoch maʼ wʌl mi weñon? Maʼanic majqui wen, cojach Dios» (Marcos 10:17, 18). Cheʼ añix 8 jab i chʌmel Jesús, jiñi Herodes Agripa I tsaʼ caji ti yumʌntel ti Judea. Pero mach lajalic bajcheʼ tsiʼ mele Jesús. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin cheʼ tsaʼ mejli ñuc bʌ tempa bʌ, Herodes tsiʼ xojo wen letsem bʌ i tojol i pislel yicʼot wen utsʼatax bʌ. Cheʼ bʌ tsiʼ qʼueleyob yicʼot cheʼ tsaʼ caji ti tʼan, jiñi quixtañu tsaʼ caji i yʌlob: «¡Jiñʌch Dios woli bʌ ti tʼan! ¡Mach winiquic woli bʌ ti tʼan!». Tsiʼ wen mulaj chaʼan miʼ qʼuejlel ti ñuc. Pero ¿chuqui tsiʼ chaʼle? Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi «i yángel lac Yum tsiʼ yotsʌbe i chʌmel, come maʼanic tsiʼ yʌcʼʌ ti ñuc Dios. Tsaʼ cʼuxle ti motsoʼ. Tsaʼ chʌmi» (Hechos 12:21-23). Wen tsiquil chaʼan mach jiñic yajcʌbil bʌ ti Jehová bajcheʼ yumʌl. Pero Jesús tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñʌch jiñi yajcʌbil bʌ, tiʼ pejtelel ora tsiʼ yʌqʼue i ñuclel Jehová bajcheʼ jiñi Ñuc bʌ Yumʌl tiʼ tejclum.

21. ¿Chuqui ti cʼajtiya tac mi caj i jajqʼuel yaʼ ti yambʌ temaj?

21 Jehová tsiʼ mulaj chaʼan Jesús miʼ chaʼlen yumʌntel tiʼ pejtelel ora. Cheʼ bʌ Jesús tsaʼ chaʼ tejchi, tsiʼ sube jiñi xcʌntʼañob i chaʼan: «Aqʼuebilon c pʼʌtʌlel chaʼan mic mel pejtelel chuqui com ti panchan yicʼot ti pañimil». I tsiʼ yʌlʌ: «Awilan, añon quicʼotetla tiʼ pejtelel ora cʼʌlʌl tiʼ jilibal pañimil» (Mateo 28:18-20). Pero mi añix ti panchan Jesús, ¿bajcheʼ miʼ mejlel i tojʼesan majlel i tejclum Dios cheʼ wʌʼ tsaʼ an ti Pañimil? ¿Majqui tsaʼ yajcʌntiyob ti Jehová chaʼan miʼ yajñelob tiʼ wenta Jesús wʌʼ ti Pañimil? Yicʼot ¿bajcheʼ miʼ mejlel i cʌn jiñi xñoptʼañob majqui jiñi waʼchocobiloʼ bʌ tiʼ wenta Dios? Ili cʼajtiya tac miʼ caj ti jajqʼuel yaʼ ti yambʌ temaj.

^ parr. 12 Tajol iliyi jiñʌch tsaʼ bʌ i yoque tsʼijbu Moisés.