Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

ESTUDIO 37

CʼAY 118 Pʼʌtʼesan lon c chʼujbiya

Jumpʼejl carta muʼ bʌ mejlel i coltañonla cʼʌlʌl tiʼ yujtibal

Jumpʼejl carta muʼ bʌ mejlel i coltañonla cʼʌlʌl tiʼ yujtibal

«[Tsʌts] mi lac chuc lac bʌ ti jiñi lac ñopoñel am bʌ lac chaʼan ti ñaxan» (HEB. 3:14).

TEMA

Jiñi carta chaʼan Hebreos miʼ chʼʌm tilel wen tac bʌ laj cʌntesʌntel muʼ bʌ i coltañonla chaʼan mi lac lʌtʼ cʼʌlʌl tiʼ jilibal.

1, 2. a) ¿Bajcheʼ yilal woliʼ ñusañob jiñi xñoptʼañob ti Judea cheʼ bʌ jiñi apóstol Pablo tsiʼ chocbeyob majlel jiñi carta chaʼan Hebreos? b) ¿Chucoch tsaʼ cʼoti ti wem bʌ i yorajlel?

 CHEʼ bʌ Jesús mach wʌʼix an, jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ wocol tsiʼ ñusayob. Cheʼ bʌ maxto jali i tejchel jiñi congregación ti Jerusalén, tsaʼ cajiyob ti contrajintel (Hech. 8:1). I cheʼ ñumeñix 20 jab, jiñi xñoptʼañob ti Judea tsaʼ caji i ñusañob wocol chaʼan taqʼuin, tajol tiʼ caj jiñi tsʌts bʌ wiʼñal tsaʼ ñumi. Ti wiʼil, jiñi xñoptʼañob tsiʼ jumucʼ tajayob i ñʌchʼtʌlel, tajol cheʼ ti jabil 61, pero maʼañic tsaʼ jalʼa. Ti jimbʌ ora, jiñi apóstol Pablo tsiʼ chocbeyob majlel jumpʼejl carta jiñi xñoptʼañob, tsaʼ bʌ wen cʼʌjñibʌyi i chaʼañob tiʼ wiʼil.

2 Jiñi carta chaʼan Hebreos tsaʼ cʼoti ti wem bʌ i yorajlel, come jiñi ñʌchʼtʌlel am bʌ ti jimbʌ ora muqʼuix caj i jilel. Wolix (choncolix) i cʼotel i yorajlel chaʼan miʼ jisʌntel Jerusalén cheʼ bajcheʼ tsiʼ wʌn alʌ Jesús, i yaʼ ti carta, Pablo tsiʼ yʌqʼue majlel wen tac bʌ ticʼojel jiñi xñoptʼañob muʼ bʌ caj i coltañob chaʼan miʼ cuchob jiñi wocol tac (Luc. 21:20). Mi jiñic Pablo yicʼot jiñi xñoptʼañob añoʼ bʌ ti Judea yujilob jala miʼ cajel. Pero cheʼ tsʼitaʼ anto i yorajlel, jiñi xñoptʼañob miʼ mejlel i pʼʌtʼesañob i ñopoñel yicʼot miʼ chajpañob i bʌ chaʼan miʼ cuchob jiñi wocol (Heb. 10:25; 12:​1, 2).

3. ¿Chucoch weñʌch cheʼ mi lac wen qʼuel jiñi carta chaʼan Hebreos?

3 Joñonla jaʼel mi caj lac ñusan ñumen tsʌts bʌ wocol bajcheʼ tsaʼ bʌ i ñusayob jiñi xñoptʼañob ti wajali (Mat. 24:21; Apoc. 16:​14, 16). Jiñi ticʼojel tsaʼ bʌ i yʌqʼueyob Jehová ti jimbʌ ora mi caj i coltañonla jaʼel. Laʼ laj qʼuel baqui tac bʌ.

«LAʼ LAC ÑUMEN TAJ MAJLEL LAC ÑAʼTɅBAL»

4. ¿Chuqui tac ti wocol tsiʼ ñusayob jiñi xñoptʼañob judíojoʼ bʌ? (qʼuele jaʼel jiñi dibujo).

4 Jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ tsaʼ bʌ chocbentiyob majlel jiñi carta, tsaʼix i cʌyʌ i ñopob i cʌntesa tac jiñi judíojob i tsaʼ caji i tsajcañob jiñi i cʌntesa tac Cristo. Pero wocolʌch tsiʼ yubiyob chaʼan miʼ melob come Jehová tsiʼ yajca jiñi judíojob chaʼan miʼ sujtelob tiʼ tejclum. Cheʼ jaʼel, jiñi reyob waʼchocobiloʼ bʌ ti Jehová yaʼ miʼ yajñelob ti Jerusalén i yaʼʌch an jaʼel jiñi templo. Pejtelel jiñi yambʌ judíojob miʼ bej jacʼbeñob i Mandar Moisés yicʼot i cʌntesa tac jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel. Añob i chaʼan jumpʼejl mandar chaʼan bajcheʼ miʼ cʼuxob i waj, chaʼan jiñi tsep pʌchʌlel yicʼot chaʼan bajcheʼ yom miʼ qʼuelob jiñi mach bʌ judíojobic. Cheʼ jaʼel, cʼʌlʌl cheʼ bʌ Jesús tsaʼ chʌmi, Jehová maʼañix tsaʼ chʌn caji i chʼʌm jiñi majtañʌl muʼ bʌ i yʌjqʼuel yaʼ ti templo. Jiñi tsijiʼ bʌ xñoptʼañob wocol tsiʼ yubiyob chaʼan miʼ cʌyob pejtelel iliyi come jin ñʌmʌl i melob ti ñaxan (Heb. 10:​1, 4, 10). I jinto jaʼel jiñi apóstol Pedro wocol tsiʼ yubi (Hech. 10:​9-14; Gál. 2:​11-14). Cheʼto jaʼel, jiñi judíojob ñucoʼ bʌ i yeʼtel tsaʼ caji i contrajiñob ili xñoptʼañob come qʼuexelix chuqui miʼ ñopob.

Chaʼan jiñi xñoptʼañob maʼañic miʼ ñajtʼesañob i bʌ tiʼ sujmlel, mach yomic miʼ ñʌchʼtañob jiñi judíojob ñucoʼ bʌ i yeʼtel. (Qʼuele jiñi párrafo 4 yicʼot 5).


5. Alʌ baqui bʌ jiñi chaʼchajp baqui tsaʼ tili i contrajintel jiñi xñoptʼañob.

5 An chaʼchajp baqui tsaʼ tili i contrajintelob. Ñaxam bʌ, jiñʌch tiʼ tojlel jiñi judíojob ñucoʼ bʌ i yeʼtel, tsaʼ caji i yʌlob chaʼan jiñi judíojob tsaʼ bʌ sujtiyob ti xñoptʼan tsaʼ sujtiyob ti apóstata. Yambʌ, jiñʌch tiʼ tojlel jiñi tsaʼ bʌ lon sujtiyob ti xñoptʼan pero tsiʼ yʌlʌyob chaʼan yom miʼ bej jajqʼuel jiñi i Mandar Moisés chaʼan maʼañic miʼ contrajintelob (Gál. 6:12). ¿Chuqui tsiʼ coltayob jiñi xñoptʼañob chaʼan xucʼul miʼ bej ajñelob?

6. ¿Chuqui tiʼ sube Pablo jiñi hebreojob? (Hebreos 5:​14–6:1).

6 Pablo tiʼ sube jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ chaʼan yom miʼ ñumen pejcañob i Tʼan Dios (pejcan Hebreos 5:​14–6:1). Tsiʼ cʼʌñʌ jiñi Tsʼijbujel Hebreo chaʼan miʼ tsictesʌben jiñi xñoptʼañob chaʼan ñumen wento bajcheʼ woli (yʌquel) i chʼujutesañob Dios, i mach cheʼic bajcheʼ miʼ melob jiñi yambʌ judíojob. a Yujil chaʼan mi tsaʼ cʼoti i ñumen chʼʌmbeñob i sujm muʼ bʌ i yʌl jiñi Tsʼijbujel, mi caj i mejlel i cʌñob baqui bʌ jiñi i sujm bʌ cʌntesa yicʼot jiñi mach bʌ i sujmic. Cheʼ bajcheʼ jiñi, maʼañic mi caj i yʌcʼob i bʌ ti lotintel yicʼot maʼañic mi caj i ñajtʼesañob i bʌ tiʼ sujmlel.

7. ¿Chuqui ti wocol mi lac taj ili ora?

7 Ili ora, jiñi lac piʼʌlob cabʌl jax chuqui miʼ yʌlob ti lac tojlel yicʼot tiʼ tojlel Jehová. An muʼ bʌ i yʌlob chaʼan jontolonla come mach utsʼatic mi laj qʼuel cheʼ miʼ melob am bʌ tiʼ contra i mandar Dios. Jiñi lac piʼʌlob wen qʼuexelix chuqui miʼ melob o chuqui miʼ ñaʼtañob, i maʼañix miʼ chʼʌmob ti ñuc chuqui miʼ ñaʼtan Jehová (Pr. 17:15). Jin chaʼan, yom mi lac chaʼlen wersa lac taj majlel lac ñaʼtʌbal chaʼan mi laj cʌn chuqui tac miʼ cʼʌñob chaʼan miʼ ñopob i cʼuñʼesañonla o miʼ locʼsañoñobla tiʼ sujmlel (Heb. 13:9).

8. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel lac ñumen taj majlel lac ñaʼtʌbal?

8 Pablo tiʼ sube jiñi xñoptʼañob chaʼan yom miʼ ñumen tajob i ñaʼtʌbal. I cheʼʌch yom mi lac mel jaʼel, ¿bajcheʼ? Jiñʌch cheʼ mi lac wen pejcan jiñi Biblia chaʼan mi lac ñumen cʌn Jehová yicʼot mi lac ñaʼtan bajcheʼ miʼ chaʼlen pensar. I cheʼʌch yom mi lac bej mel anquese tsaʼix la cʌcʼʌ lac bʌ ti Jehová yicʼot tsaʼix lac chʼʌmʌ jaʼ. Yom mi lac bej pejcan jiñi Biblia ti jujumpʼejl qʼuin anquese añix ora añonla tiʼ sujmlel o maxto (Sal. 1:2). Cheʼ an jumpʼejl lac programa chaʼan mi lac chaʼlen estudio mi caj i coltañonla chaʼan mi lac ñumen pʼʌtʼesan lac ñopoñel, jumpʼejl melbalʌl (chaʼlibal) tsaʼ bʌ i taja ti tʼan Pablo (Heb. 11:​1, 6).

«[AÑOB] I ÑOPOÑEL I CUXUL MIʼ YAJÑELOB»

9. ¿Chucoch yomʌch wen pʼʌtʌlob i ñopoñel jiñi xñoptʼañob?

9 Jiñi xñoptʼañob yomʌch pʼʌtʌlob i ñopoñel chaʼan jiñi muʼ bʌ caj i yujtel yaʼ ti Judea (Heb. 10:​37-39). Jesús tiʼ subeyob chaʼan mi tsiʼ qʼueleyob chaʼan Jerusalén joyolix ti soldadojob yom miʼ putsʼelob majlel ti wits. I jiñi chumuloʼ bʌ tiʼ joytʌlel jiñi tejclum, mach yomic miʼ yochelob (Luc. 21:​20-24). Ti wajali, cheʼ bʌ jumpʼejl tejclum an ti wocol, jiñi lac piʼʌlob yaʼ miʼ yochelob ti putsʼel tiʼ mal jiñi tejclum wen cʌntʌbil bʌ, i cheʼʌch an Jerusalén, joy mʌcʌl. Jin chaʼan, chaʼan miʼ melob cheʼ bajcheʼ tsaʼ subentiyob yomʌch añob i ñopoñel come maʼañic i sujmlel yilal cheʼ miʼ putsʼelob majlel ti wits.

10. ¿Chuqui tsiʼ meleyob jiñi xñoptʼañob pʼʌtʌloʼ bʌ i ñopoñel? (Hebreos 13:17).

10 Jiñi xñoptʼañob yomʌch miʼ ñopob tiʼ tojlel jiñi hermanojob tsaʼ bʌ i waʼchocoyob Jesús chaʼan miʼ qʼuelob majlel jiñi congregación. Tajol ili hermanojob tsiʼ yʌcʼʌyob instrucción tac chaʼan baqui yom miʼ putsʼelob yicʼot bajcheʼ yom miʼ melob (pejcan Hebreos 13:17). Jiñi tʼan griego muʼ bʌ i cʼʌn jiñi Hebreos 13:​17, baqui miʼ yʌl «jacʼben i tʼan», miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan juntiquil lac piʼʌl miʼ jacʼ jiñi instrucción tac mach chaʼan jach woliʼ subentel, chaʼañʌch miʼ ñop tiʼ tojlel jiñi woli bʌ i yʌl. Jiñi xñoptʼañob yomʌch miʼ cʌn i ñopob tiʼ tojlel jiñi ancianojob cheʼ bʌ maxto tejchi jiñi ñuc bʌ wocol, cheʼ anto jiñi ñʌchʼtʌlel. Mi cheʼʌch miʼ melob mach wocolic mi caj i yubiñob cheʼ bʌ miʼ tejchel jiñi tsʌts bʌ wocol.

11. ¿Chucoch yomʌch pʼʌtʌl jiñi lac ñopoñel?

11 Yomʌch wen pʼʌtʌl lac ñopoñel cheʼ bajcheʼ jiñi xñoptʼañob tsaʼ bʌ chocbentiyob majlel jiñi carta. Ili ora, jiñi lac piʼʌlob maʼañic miʼ wen ñopob chaʼan lʌcʼʌlix i jilibal ili jontol bʌ pañimil (mulawil), i miʼ wajleñoñobla (2 Ped. 3:​3, 4). Cheʼ jaʼel, anquese jiñi Biblia mucʼʌch i yʌl chuqui tac mi caj i yujtel ti jiñi ñuc bʌ wocol, pero an mach bʌ luʼ la cujilic. Jin chaʼan, yomʌch mi lac wen ñop chaʼan Jehová mucʼʌch caj i chʼʌm tilel i jilibal cheʼ bajcheʼ aqʼuebil i chaʼan i yorajlel, i chaʼan jin mi caj i cʌntañonla (Hab. 2:3).

12. ¿Chuqui mi caj i coltañonla ti jiñi ñuc bʌ wocol?

12 Yomʌch mi lac wen ñop jaʼel chaʼan Jehová woliʼ cʼʌn jiñi xucʼul bʌ xyaj eʼtel chaʼan miʼ yʌqʼueñonla instrucción ili ora (Mat. 24:45). Jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ tajol tsaʼ aqʼuentiyob instrucción cheʼ bʌ jiñi romanojob tsaʼ cʼoti i joyob jiñi tejclum, tajol joñonla jaʼel mi caj la cʌqʼuentel instrucción tac ñumen tsiquil bʌ cheʼ bʌ miʼ tejchel jiñi ñuc bʌ wocol. Jin chaʼan, ili ora yom mi lac ñumen ñop tiʼ tojlel jiñi muʼ bʌ i cʼʌn Jehová chaʼan miʼ tojʼesan majlel jiñi i yorganización. Mi ili ora wocol mi la cubin chaʼan mi lac jacʼbeñob i tʼan i maʼan mi lac ñop tiʼ tojlelob, ñumen wocolto mi caj la cubin chaʼan mi lac jacʼbeñob i tʼan cheʼ bʌ miʼ tejchel jiñi ñuc bʌ wocol.

13. ¿Chucoch ñucʌch i cʼʌjñibal jiñi ticʼojel am bʌ ti Hebreos 13:5?

13 Cheʼ bʌ jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ wolito i pijtañob jala yom miʼ putsʼelob, yomʌch miʼ cʌntañob i bʌ chaʼan maʼañic miʼ cʼuxbiñob taqʼuin (pejcan Hebreos 13:5). An tsaʼix bʌ i ñusayob wocol tac bajcheʼ jiñi wiʼñal yicʼot pʼumpʼuñiyel (Heb. 10:​32-34). Pero anquese tsaʼix i cuchuyob jiñi wocol tac, an tsaʼ bʌ caji i ñumen sʌclañob taqʼuin come tsiʼ ñaʼtayob chaʼan cheʼ bajcheʼ jiñi wen mi caj i yajñelob i maʼañic mi caj i ñusañob wocol. Pero anquese añob cabʌl i taqʼuin, maʼañic mi caj i coltañob cheʼ bʌ miʼ jisʌntel Jerusalén (Sant. 5:3). Cheʼ jaʼel, cheʼ bʌ an majqui wen an i taqʼuin wocol mi caj i yubin chaʼan miʼ putsʼel, miʼ cʌy i yotot yicʼot pejtelel chuqui an i chaʼan.

14. ¿Chuqui maʼañic bʌ mi caj lac mel mi pʼʌtʌlʌch lac ñopoñel?

14 Cheʼ mucʼʌch lac ñop ti jumpʼejl lac pusicʼal chaʼan bajcheʼ jach ora mi caj i cʼotel i jilibal ili pañimil, miʼ coltañonla chaʼan maʼañic mi lac ñumen sʌclan taqʼuin o chuqui tac an. Cheʼ tiʼ yorajlel jiñi ñuc bʌ wocol, jiñi taqʼuin maʼañic i cʼʌjñibal mi caj i majlel. Jin chaʼan jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan jiñi lac piʼʌlob «mi caj i chocob i taqʼuin ti calle», come mi caj i qʼuelob chaʼan «jini plata yicʼot oro mach mejlic i coltañob tiʼ qʼuiñilel i michʼajel lac Yum» (Ez. 7:19). Mach yomic mi la cʌcʼ lac pusicʼal chaʼan mi lac wen sʌclan taqʼuin, yom mi lac ñaʼtan muʼ bʌ i coltañonla yicʼot lac familia chaʼan mi lac bej melben i yeʼtel (troñel) Jehová. Jin chaʼan, mach laj cʌlʌx otsan lac bet, o yom mi laj cʌntan lac bʌ chaʼan mach yaʼ jach mi lac ñusan qʼuin ti chuqui tac mi lac mel i maʼañix mi lac tajben i yorajlel i chaʼan tac bʌ Jehová. Yom mi laj cʌntan lac bʌ chaʼan maʼañic mi laj cʌlʌx cʼuxbin chuqui tac an lac chaʼan (Mat. 6:​19, 24). Cheʼ bʌ woliʼ ñumen lʌcʼtiyel majlel i jilibal, tajol mi caj lac pʌs mi jin mi lac ñumen cʼuxbin Jehová o mi jin chuqui tac an lac chaʼan.

«JATETLA YOM MI LAʼ CUCH WOCOL»

15. ¿Chucoch ñucʌch i cʼʌjñibal chaʼan jiñi xñoptʼañob chajpʌbilob chaʼan miʼ cuchob jiñi contrajintel?

15 Cheʼ bʌ woliʼ ñumen tsʌtsʼan jiñi wocol yaʼ ti Judea, jiñi xñoptʼañob yomʌch chajpʌbilob chaʼan miʼ cuchob (Heb. 10:36). Anquese an cabʌl xñoptʼañob tsaʼix bʌ i ñusayob jiñi contrajintel, an cabʌl tsijib xñoptʼañob maxto bʌ i ñusayob. Jin chaʼan, jiñi apóstol Pablo tiʼ subeyob chaʼan yomʌch chajpʌbilob chaʼan miʼ cuchob, come ñumen tsʌtsto jiñi muʼ bʌ caj i tejchel (Heb. 12:4). Cabʌl judíojob tsaʼ caji i tsʼaʼleñob jiñi xñoptʼañob come woliʼ ñumen pʼojlelob, tsaʼ wen michʼayob. I cheʼʌch tsaʼ ujti tiʼ tojlel Pablo cheʼ bʌ woli ti subtʼan yaʼ ti Jerusalén. Jiñi wiñicob tsiʼ temeyob i bʌ i tsiʼ jatsʼʌyob. Cheʼ jaʼel, ñumen ti 40 judíojob «tsiʼ meleyob jumpʼejl trato chaʼan maʼañic mi caj i cʼuxob i waj i mi añicto chuqui mi caj i japob mi maxto i tsʌnsayob Pablo» (Hech. 22:22; 23:​12-14). Anquese tsaʼ wen tsʼaʼlentiyob ti lac piʼʌlob, jiñi xñoptʼañob tsaʼʌch caji i bej tempañob i bʌ, tsiʼ chaʼleyob subtʼan yicʼot bej xucʼul tsaʼ ajñiyob.

16. ¿Bajcheʼ miʼ coltañonla jaʼel cheʼ wen jach bajcheʼ mi laj qʼuel jiñi wocol? (Hebreos 12:7).

16 ¿Chuqui mi caj i coltañob jiñi xñoptʼañob chaʼan miʼ cuchob jiñi contrajintel? Jiñʌch cheʼ miʼ ñaʼtañob baqui bʌ i wenlel mi caj i tajob cheʼ miʼ cuchob, i Pablo yujil chaʼan jiñʌch yom bʌ miʼ melob jiñi xñoptʼañob. Jin chaʼan, tiʼ tsictesʌbeyob chaʼan tajol Dios maʼañic mi caj i jisʌbeñob jiñi wocol, pero miʼ mejlel i cʼʌn chaʼan miʼ ñumen chajpañob (pejcan Hebreos 12:7). I cheʼʌch yom miʼ qʼuelob jiñi xñoptʼañob, bajcheʼ i cʌntesʌntelob yicʼot i coltʌntelob chaʼan miʼ ñumen weñʼesañob jiñi melbalʌl tac i cʼʌjñibal bʌ i chaʼañob cheʼ bʌ miʼ tejchel jiñi wocol. Cheʼ bajcheʼ jiñi mach wocolic mi caj i yubiñob chaʼan miʼ mejlel i cuchob (Heb. 12:11).

17. ¿Chuqui yujil Pablo chaʼan jiñi wocol woli bʌ i ñusan jiñi xñoptʼañob?

17 Pablo tiʼ sube jiñi xñoptʼañob chaʼan yom miʼ lʌtʼob yicʼot chaʼan maʼañic miʼ lujbʼañob, i yujil chucoch woliʼ yʌl jiñi. Ñaxan, come ti wajali tsiʼ contraji jiñi xñoptʼañob, jin chaʼan yujil chuqui woliʼ ñusañob. Yambʌ, cheʼ bʌ tsaʼ sujti ti xñoptʼan tsaʼ wen contrajinti, jin chaʼan yujil chaʼan yomʌch miʼ cuchob (2 Cor. 11:​23-25). Pablo yujil chaʼan i cʼʌjñibalʌch miʼ ñopob ti Jehová i mach tiʼ bajñelobic chaʼan miʼ mejlel i lʌtʼob. Jin chaʼan yicʼot i chʼejlel tsiʼ yʌlʌ: «Jehová jiñʌch caj coltaya. Maʼañic mi caj c chaʼlen bʌqʼuen» (Heb. 13:6).

18. ¿Chuqui yom la cujil, i chuqui yom mi lac mel ili ora?

18 Ili ora an cabʌl hermanojob woli bʌ i contrajintelob, miʼ mejlel lac pʌs chaʼan mi laj cʼuxbiñob cheʼ mi lac tajob ti oración o an chuqui mi lac mel tiʼ tojlelob (Heb. 10:33). Jiñi Biblia jamʌ tsiquil miʼ yʌl: «Jiñi yomoʼ bʌ i chʼujutesañob Dios tiʼ cuxtʌlel bajcheʼ xcʌntʼañob i chaʼan Cristo Jesús mi caj i ticʼlʌntelob jaʼel» (2 Tim. 3:12). Ili yom i yʌl chaʼan ti lac pejtelel yom chajpʌbilonla cheʼ bʌ miʼ tilel jiñi tsʌts bʌ wocol. Jin chaʼan, yom mi lac wen ñop ti Jehová yicʼot chaʼan jiñʌch muʼ bʌ caj i coltañonla laj cuch jiñi ñuc bʌ wocol. Mi caj i cʌntañonla mi chʌn xucʼulonla tiʼ tojlel (2 Tes. 1:​7, 8).

19. ¿Chuqui yom mi lac mel chaʼan mi lac chajpan lac bʌ chaʼan jiñi ñuc bʌ wocol? (Qʼuele jaʼel jiñi foto).

19 Jiñi carta tsaʼ bʌ chocbentiyob majlel jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ tsiʼ coltayob chaʼan miʼ chajpañob i bʌ chaʼan jiñi muʼ bʌ caj i yujtel. Pablo tiʼ subeyob chaʼan yom miʼ ñumen tajob majlel i ñaʼtʌbal ti jiñi Tsʼijbujel. Cheʼ bajcheʼ jiñi, miʼ mejlel i cʌñob jiñi cʌntesa tac mach bʌ i sujmic chaʼan maʼañic miʼ yʌcʼob i bʌ ti lotintel. Cheʼ jaʼel, tiʼ subeyob chaʼan yom miʼ pʼʌtʼesañob i ñopoñel chaʼan miʼ jacʼbeñob i tʼan Jesús yicʼot jiñi waʼchocobiloʼ bʌ chaʼan miʼ qʼuelob majlel jiñi congregación. Tsaʼ pʌsbentiyob chaʼan mi mucʼʌch i qʼuelob jiñi wocol bajcheʼ i chajpʌntelob, mi caj i mejlel i cuchob. Mi joñonla mucʼʌch lac jacʼ jaʼel ili ticʼojel, xucʼul mi caj la cajñel cʼʌlʌl tiʼ jilibal (Heb. 3:14).

Jehová tsiʼ yʌqʼue i bendición jiñi xñoptʼañob tsaʼ bʌ i lʌtʼʌyob jiñi wocol. Cheʼ tsaʼ loqʼuiyob ti Judea, tsaʼ mejli i bej tempañob i bʌ. ¿Chuqui mi laj cʌn? (Qʼuele jiñi párrafo 19).

CʼAY 126 Yom chʼejlonla, pʼʌtʌlonla, xucʼulonla

a Yaʼ ti ñaxam bʌ capítulo, Pablo tsaʼix i waʼ taja ti tʼan siete veces muʼ bʌ i yʌl jiñi Tsʼijbujel Hebreo chaʼan miʼ pʌsben jiñi xñoptʼañob chaʼan ñumen wen bajcheʼ woliʼ chʼujutesañob Dios bajcheʼ jiñi yambʌ judíojob (Heb. 1:​5-13).