Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

Chaʼan maʼanic miʼ pʌs i bʌ jini chaʼan bʌ video

TEMAJ AM BΛ TIʼ TEJCHIBAL | MIʼ MEJLEL LAC CHʼΛMBEN ISUJM JIÑI BIBLIA

Jumpʼejl libro muʼ bʌ i mejlel ti chʼʌmbentel isujm

Jumpʼejl libro muʼ bʌ i mejlel ti chʼʌmbentel isujm

Tiʼ sujm, jiñi Biblia jiñʌch jumpʼejl libro wajalix bʌ mejli. Añix cheʼ bʌ 3,500 jab tsaʼ tejchi ti tsʼijbuntel yaʼ ti Oriente Medio. Ti jiñi bʌ ora an jumpʼejl pʼʌtʌl bʌ i pʼolbal yumʌlob yaʼ ti China i cʼabaʼ Shang, jiñʌch jiñi wajalix bʌ pʼolbal. Cheʼ añix ñumen cheʼ bʌ mil jab, jiñi ñopbalʌl budismo tsaʼ tejchi yaʼ ti India. (Qʼuele jiñi recuadro « Dato tac chaʼan jiñi Biblia».)

Jiñi Biblia miʼ yʌqʼuen i jacʼbal jiñi ñumen ñuc tac bʌ cʼajtiya

Jumpʼejl libro añʌch i cʼʌjñibal mi mach wocolic ti chʼʌmbentel isujm yicʼot mi mucʼʌch i chʼʌm tilel wen tac bʌ ticʼojel. Cheʼʌch yilal jiñi Biblia bajcheʼ jiñi: Miʼ yʌqʼuen wen tac bʌ i jacʼbal jiñi cʼajtiya tac ñumen ñuc bʌ i cʼʌjñibal.

Jumpʼejl ejemplo, ¿am baʼ cʼajtibe a bʌ chucoch tsaʼ tiliyonla ti pañimil (mulawil)? Pero i jacʼbal jiñi cʼajtiya yaʼʌch an ti Génesis capítulo 1 yicʼot 2. Yaʼi miʼ yʌl chaʼan cheʼ «tiʼ cajibal», ñumeñix cabʌl millón jabil, tsaʼ mejli jiñi panchan yicʼot pañimil yicʼot jaʼel jiñi ecʼ tac (Génesis 1:1). Cheʼ jiñi miʼ yʌl chaʼan xucʼu xucʼul tsaʼ sujti jiñi Pañimil ti jumpʼejl chumlibʌl, tsaʼ mejli jiñi an tac bʌ i cuxtʌlel yicʼot tsaʼ mejli jiñi wiñic. Miʼ yʌl jaʼel chuqui yom Dios chaʼan tiʼ pejtelel chuqui an.

MIʼ MEJLEL TI CHʼΛMBENTEL ISUJM

Jiñi Biblia miʼ yʌqʼueñonla wen tac bʌ ticʼojel chaʼan mi lac tojʼesan lac wocol ti jujumpʼejl qʼuin. Mi caj laj qʼuel chaʼchajp chucoch mach wocolic ti chʼʌmbentel isujm ili ticʼojel tac.

Toj chuqui miʼ yʌl, wen tsiquil yicʼot utsʼatax. Maʼañic miʼ cʼʌn tʼan tac wocol bʌ ti ñaʼtʌntel yicʼot mach bʌ cʌmbilic. Miʼ cʼʌn tʼan tac ñʌmʌl bʌ laj cʼʌn ti jujumpʼejl qʼuin chaʼan miʼ tsictesan jiñi wocol tac bʌ ti chʼʌmbentel isujm.

Jumpʼejl ejemplo, chaʼan miʼ cʼotel tiʼ pusicʼal jiñi wiñicob xʼixicob (quixtañujob), Jesús tsiʼ cʼʌñʌ tiʼ cʌntesa chuqui tac miʼ yujtel ti jujumpʼejl qʼuin. Iliyi miʼ mejlel laj qʼuel yaʼ ti wen cʌmbil bʌ i Cʌntesa yaʼ ti Bujtʌl, yaʼ bʌ an ti capítulo 5 cʼʌlʌl ti 7 ti jiñi Evangelio i chaʼan Mateo. Juntiquil muʼ bʌ i chaʼlen tʼan chaʼan jiñi Biblia tsiʼ yʌlʌ chaʼan «jiñʌch jumpʼejl discurso am bʌ i cʼʌjñibal, miʼ cʌntesañonla yicʼot miʼ yʌl chaʼan lac melbal tac, i mach cojach miʼ butʼ lac pensar ti toʼol tʼan tac». Anquese miʼ mejlel a pejcan ti 15 o 20 minuto ili capítulo tac, mi caj a qʼuel chaʼan wen añʌch i cʼʌjñibal jiñi i tʼan Jesús yicʼot chaʼan mach wocolic ti ñaʼtʌntel.

Yambʌ chucoch mach wocolic ti chʼʌmbentel isujm jiñi Biblia jiñʌch chaʼan chuqui miʼ yʌl come maʼañic miʼ yʌl chaʼan mito yicʼot leyenda tac. Cheʼ bajcheʼ miʼ yʌl jiñi The World Book Encyclopedia: «Miʼ yʌl bajcheʼ an i chaʼleyob wersa, i tajob i pijtaya, chuqui an i sʌtʌyob yicʼot i jotoyob jiñi quixtañujob». Miʼ mejlel la cubin lac bʌ chaʼan joñoñʌchla jiñi muʼ bʌ i tajtʌlob ti tʼan yaʼ ti relato tac yicʼot ti jiñi tsaʼ bʌ ujti tac. Mach wocolic ti chʼʌmbentel isujm yicʼot miʼ pʌsbeñonla ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal (Romanos 15:4).

MIʼ MEJLEL LAC TAJ TI LAC PEJTELEL

Chaʼan miʼ mejlel a chʼʌmben isujm jumpʼejl libro, yom tsʼijbubil ti a tʼan. Jiñi Biblia miʼ mejlel a taj ti jiñi tʼan a wujil bʌ, mach yʌlʌyic baqui chumulet. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel jiñi?

Miʼ chaʼlentel ti traducir. Jiñi Biblia tsaʼ ñaxan tsʼijbunti ti hebreo, ti arameo yicʼot ti griego. Tiʼ sujm, mach tiʼ pejtelel quixtañujob miʼ mejlel i pejcañob. Ti jiñi jabil ñumen bʌ tilel, jiñi muʼ bʌ i chaʼleñob ti traducir tsiʼ chaʼleyob wersa chaʼan jiñi Tsʼijbujel miʼ mejlel ti yambʌ tʼan tac. Jiñi Biblia tsaʼix chaʼlenti ti traducir tiʼ pejtelel o ti lamital ti cheʼ bʌ 2,700 tʼan tac, wocolix i yʌlʌ i coltaya jiñi wiñicob. Ili yom i yʌl chaʼan ñumen ti 90% quixtañujob miʼ mejlel i pejcañob jiñi Biblia ti jiñi tʼan yujiloʼ bʌ.

Miʼ pujquel. Jiñi texto ti wajali tsaʼ tsʼijbunti ti jun melbil bʌ ti teʼ i cʼabaʼ papiro yicʼot ti pʌchij chaʼan mach ti orajic miʼ jilel. Ti cʼʌbʌl tsaʼ tsʼijbunti chaʼan maʼañic chuqui miʼ wis qʼuextʌyel. I copiajlel iliyi wen lets i tojol i mach cabʌlic miʼ mejlel i mʌñob. Pero i pucol jiñi Biblia tsaʼ caji ti letsel cheʼ bʌ Gutenberg tsiʼ mele jiñi ñaxam bʌ imprenta, añix ñumen cheʼ bʌ 550 jab. Miʼ ñaʼtʌntel chaʼan an chaʼlenti ti imprimir cheʼ bʌ 5 mil millón.

Maʼañic yambʌ libro chaʼan ñopbalʌl tsaʼix bʌ wen chaʼlenti ti traducir yicʼot wen pucbil bʌ bajcheʼ jiñi Biblia. Tiʼ sujm, jiñʌch jumpʼejl libro muʼ bʌ i mejlel i taj tiʼ pejtelel quixtañujob. An i tajol wocol ti chʼʌmbentel isujm, pero an coltʌntel chaʼan jiñi. ¿Baqui bʌ? ¿Baqui miʼ mejlel a taj? Mi caj a cʌn ti jiñi yambʌ cʌntesʌntel.