Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

¿Am ba chuqui cuxul miʼ cʌytʌl lac chaʼan cheʼ bʌ mi lac chʌmel?

¿Am ba chuqui cuxul miʼ cʌytʌl lac chaʼan cheʼ bʌ mi lac chʌmel?

I jacʼbal muʼ bʌ i yʌcʼ jiñi Biblia

 Jiñi tʼan hebreo rúaj yicʼot jiñi tʼan griego pnéuma, muʼ bʌ i wen chaʼlentel ti traducir bajcheʼ «espíritu», cabʌl i sujmlel. Tiʼ pejtelel miʼ taj ti tʼan mach bʌ añic mi lac taj laj qʼuel yicʼot miʼ pʌs chaʼan añʌch i pʼʌtʌlel woli bʌ i mel i yeʼtel. Jiñi tʼan hebreo yicʼot griego miʼ mejlel i taj ti tʼan 1) jiñi icʼ, 2) jiñi i pʼʌtʌlel muʼ bʌ i yʌqʼuen i cuxtʌlel jiñi an tac bʌ ti pañimil, 3) jiñi muʼ bʌ i ñijcʌben i pusicʼal juntiquil lac piʼʌl chaʼan an chuqui miʼ yʌl o miʼ mel, 4) jiñi tʼan tac tilem bʌ ti mach bʌ mejlic laj qʼuel, 5) jiñi espíritujob yicʼot 6) jiñi i pʼʌtʌlel Dios o jiñi chʼujul bʌ espíritu (Éxodo 35:21; Salmo 104:29; Mateo 12:43; Lucas 11:13).

Adán maʼañic tsaʼ aqʼuenti i chʼujlel mach bʌ yujilic jilel, tsaʼ jach aqʼuenti i cuxtʌlel

  •   Cheʼ bʌ Jehová tsiʼ mele jiñi ñaxam bʌ wiñic, Adán, jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan Dios «tsiʼ wujtʌbe i ñiʼ», tsiʼ yʌqʼue i jap icʼ chaʼan cuxul miʼ yajñel (Génesis 2:7). Cheʼ bajcheʼ mi laj qʼuel, ili versículo miʼ pʌs chaʼan Adán maʼañic tsaʼ aqʼuenti i chʼujlel mach bʌ yujilic jilel, tsaʼ jach aqʼuenti i cuxtʌlel.

¿Am ba lac chʼujlel cuxul bʌ miʼ cʌytʌl cheʼ mi lac chʌmel?

 Ti Santiago 2:26 miʼ yʌl chaʼan «cheʼ loqʼuemix lac chʼujlel [pnéuma] ti lac bʌcʼtal chʌmeñoñixla». Ti ili versículo, ti toj jamʌl miʼ pʌsbeñonla chaʼan jiñi tʼan «chʼujlel» yom i yʌl chaʼan jiñʌch muʼ bʌ i yʌqʼuen i cuxtʌlel lac bʌcʼtal. Mi maʼañix i chʼujlel jiñi lac bʌcʼtal, miʼ chʌmel. Yaʼ ti Biblia, jiñi tʼan rúaj mach cojach miʼ cʼʌjñel bajcheʼ «chʼujlel», miʼ cʼʌjñel jaʼel bajcheʼ «japob icʼ» o i pʼʌtʌlel laj cuxtʌlel. Jumpʼejl ejemplo jiñʌch tsaʼ bʌ i yʌlʌ Dios cheʼ bʌ tsaʼ ujti jiñi Butʼjaʼ tiʼ yorajlel Noé, jiñi Biblia mi yʌl: «Tsaʼ chʌmi pejtel añoʼ bʌ ti pañimil muʼ bʌ i japob icʼ [rúaj]» (Génesis 7:22). Jin chaʼan, jiñi «chʼujlel» yom i yʌl chaʼan jiñʌch jiñi pʼʌtʌlel mach bʌ tsiquilic, jiñʌch muʼ bʌ i yʌqʼuen i cuxtʌlel tiʼ pejtelel cuxul tac bʌ.

Jumpʼejl ejemplo muʼ bʌ i coltañonla lac ñaʼtan

 Jiñi lac bʌcʼtal cʼʌñʌl an i chʼujlel chaʼan miʼ ñijcan i bʌ, lajal bajcheʼ jumpʼejl radio cʼʌñʌl an luz chaʼan miʼ tsʼʌjyel. Laʼ la cʌl yambʌ radio muʼ bʌ i cʼʌn pila. Cheʼ bʌ mi laj cotsʌben i pilajlel, jiñi luz tempʌyem bʌ yaʼ ti pila jiñʌch muʼ bʌ i yʌcʼ ti tsʼʌjyel jiñi radio. Mi maʼañic i pilajlel, maʼañic miʼ tsʼʌjyel. Lajalʌch jaʼel bajcheʼ jiñi radio muʼ bʌ lac chuc ti luz. Cheʼʌch jaʼel jiñi chʼujlel, jiñʌch jiñi pʼʌtʌlel muʼ bʌ i yʌqʼueñonla laj cuxtʌlel ti lac bʌcʼtal. Lajal bajcheʼ jiñi luz, jiñi chʼujlel maʼañic chuqui miʼ yubin yicʼot maʼañic i pensar. Jiñi chʼujlel mach lajalic bajcheʼ juntiquil quixtañu. Jin chaʼan, cheʼ maʼañix lac chʼujlel o maʼañix i pʼʌtʌlel laj cuxtʌlel, cheʼʌch miʼ yujtel bajcheʼ mi yʌl Salmo 104:29 ‹mi lac chʌmel. Mi lac chaʼ sujtel ti tsʼubejn›.

 Cheʼ bʌ miʼ chʌmelob jiñi wiñicob xʼixicob, Eclesiastés 12:7 mi yʌl: «Jiñi tsʼubejn [i chaʼan bʌcʼtal] miʼ caj i sujtel ti lum baqui tilem. Jiñi espíritu [chʼujlel] miʼ sujtel ti Dios tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ». Cheʼ bʌ jiñi chʼujlel, o i pʼʌtʌlel laj cuxtʌlel, miʼ cʌy lac bʌcʼtal, jiñi lac bʌcʼtal miʼ chʌmel yicʼot miʼ chaʼ sujtel baqui tilem: Yaʼ ti lum. Cheʼʌch jaʼel, i pʼʌtʌlel laj cuxtʌlel miʼ chaʼsujtel baqui tilem: Ti Dios (Job 34:14, 15; Salmo 36:9). Pero ili mach yomic i yʌl chaʼan jiñi i pʼʌtʌlel laj cuxtʌlel miʼ majlel cʼʌlʌl ti panchan. Yom bʌ i yʌl jiñʌch cheʼ bʌ an majqui miʼ chʌmel cojach Jehová yujil mi mucʼʌch caj i chaʼ aqʼuen i cuxtʌlel ti talto bʌ qʼuin o maʼañic. Miʼ mejlel la cʌl jaʼel, chaʼan jiñi i cuxtʌlel miʼ cʌlel ti cʼʌb Dios. Jiñi i pʼʌtʌlel Dios jiñʌch an tiʼ wenta chaʼan miʼ chaʼ sutqʼuiben i chʼujlel o i pʼʌtʌlel i cuxtʌlel jiñi quixtañu, chaʼan miʼ chaʼ cuxtʌyel.

¿Baqui tilem jiñi cʌntesa chaʼan anto chuqui cuxul miʼ cʌytʌl lac chaʼan cheʼ bʌ mi lac chʌmel?

 Jiñi cʌntesa chaʼan anto chuqui cuxul miʼ cʌytʌl lac chaʼan cheʼ bʌ mi lac chʌmel tilem tiʼ ñaʼtʌbal jiñi griegojob ti wajali, mach loqʼuemic ti Biblia. I Dios maʼañic miʼ mulan cheʼ miʼ xʌjbel jiñi i cʌntesa tac yicʼot i cʌntesa jiñi wiñicob. Jiñi Biblia miʼ yʌqʼueñonla ili ticʼojel: «Yom tsajaletla chaʼan maʼañic majqui miʼ chuquetla tiʼ ñaʼtʌbal ili pañimil yicʼot ti ñaʼtʌbalʌl tac mach bʌ i sujmic i maʼañic bʌ i cʼʌjñibal chucul bʌ tiʼ costumbre tac wiñicob» (Colosenses 2:8).